Magazine 2009 (pdf) - Bert Hellinger Instituut Nederland

Maatschappelijke
Veldopstellingen
Thuiszorg
We gingen er altijd vanuit dat het
voor een organisatieopstelling wenselijk
is dat er een vraaginbrenger is
die een concrete vraag heeft over
een organisatie waar je deel van
uitmaakt of waar je als adviseur aan
verbonden bent.
Tijdens een workshop stelde Tamara
de Kroon, adviseur in onder andere
zorgorganisaties, voor om met
behulp van een opstelling te onderzoeken
hoe een aantal principes
in de zorg zich ten opzichte van
elkaar verhouden, in dit geval: ‘de
oude waarden uit de charitatieve
zorg’, ‘nieuwe waarden’, ‘schaarste
aan middelen’ en ‘zelfbeschikkingsrecht’.
Verder werden er onder
andere opgesteld: de zorgvrager
en het management van een zorgaanbieder.
Deze opstelling leidde
meteen tot een eye-opener: voor de
zorgvrager was ‘schaarste aan geld’
geen enkel probleem om onder ogen
te zien en hij voelde zich betutteld
als alleen het management van de
zorgaanbieder zich over ‘schaarste’
zou ontfermen.
Inzichten uit een opstelling zonder
concrete casus, dat beeld liet ons
niet los……
Een paar maanden later deden we
de eerste zogenaamde Maatschappelijke
Veld Opstelling. Vertegenwoordigers
van verschillende partijen
en organisaties in de thuiszorg
bijeen: een familielid van een klant,
twee zorgverleners, management
en directie van een zorginstelling,
enkele adviseurs in de thuiszorg.
Een paar andere vertegenwoordigers
van onder andere de gemeente
(uitvoering van de Wet Maatschappelijke
Ondersteuning) en het zorgkantoor
(verantwoordelijk voor de
toewijzing van middelen) hadden
veel belangstelling maar konden
niet komen.
Bij de eerste opstelling wilde een
familielid van een klant graag zien
hoe al die organisaties in Nederland
waar je mee te maken krijgt als je
thuiszorg wilt of hebt, zich tot elkaar
verhouden. Samen met de andere
deelnemers kwamen we tot representanten
voor: Klant, familie van
de klant, een grote thuiszorg organisatie,
een kleine thuiszorgorganisatie,
het zorgkantoor, de gemeente,
het C.I.Z (verantwoordelijk voor de
indicatiestelling), het CAK (regelt
inning eigen bijdrage van de klant),
een verzorgende en de staatssecretaris.
Toen die allen waren opgesteld en
verteld hadden hoe ze zich voelden
in deze constellatie gebeurde er iets
bijzonders: de deelnemers van de
aanwezige organisaties die om de
opstelling heen zaten keken elkaar
aan: ‘Zo zit het’, ‘Zo is het dus in
Nederland’, ‘zo zitten we met elkaar
in één groot geheel’. Het inzicht dat
het zoveel groter was ontlokte de
reactie : ‘Hier staan we dus samen
voor!’ Dit is niet alleen ons probleem.’
Fascinerend was de betekenis voor
het grotere systeem van ‘dat wat nog
ontbrak’ (ethiek, principes, waarden,
betekenisgeving?) In deze opstelling
werd duidelijk zichtbaar dat
een verandering in het hele stelsel
eigenlijk bij de staatssecretaris zou
moeten beginnen……..
Na een pauze, want er was best veel
met elkaar te bepraten, deden we
een tweede opstelling. Die begon
met drie elementen: een zorgklant,
een zorgverlener en het management
van een zorgaanbieder.
Ze vormden een prachtige, krachtige
driehoek. De afstanden en verhoudingen
tussen alle drie de posities
bleken heel precies te komen. Zodra
de verzorger iets te dicht naar de
klant ging, voelde de klant zich als
kind behandeld of werd de relatie
te intiem voor een professioneel
contract.
Behalve het vinden van de juiste
afstand tussen de zorgklant en de
verzorger speelde hier ook de balans
in geven en nemen. ‘Het alleen maar
aannemen van zorg voelt niet goed’.
Een verrassend nieuwe manier van
kijken naar zorgvragers, waar maak
je ze groter of kleiner mee… Het
later ingebrachte element voor geld
voegde aan dit beeld niet veel toe,
de beste plek vond het geld bij de organisatie
aan de zijde van de klant.
Een constellatie met enorm veel
levendigheid, waardigheid en potentieel!
De deelnemers erom heen
werden enthousiast: ‘Dit is waar het
om gaat’. ‘Hier zien we een basis
patroon met verhoudingen waarop
we onze organisatie zouden kunnen
opbouwen’…………
Aan verdere opstellingen zijn we
niet toegekomen. Dit was voor een
avond genoeg…
En deze manier van werken lijkt
vruchtbaar. Veldopstellingen.
Meerdere vertegenwoordigers van
partijen en organisaties rond een
maatschappelijk thema bijeen.
Onderzoeken naar hoe het zit op
dit moment. En verkenningen
naar mogelijke kansrijke nieuwe
patronen.
Er zijn al ideeën gekomen voor
veldopstellingen in de verslavingszorg
en in de jeugdzorg. Als er nog
meer concrete ideeën komen om het
komende jaar samen met belangengroepen
te onderzoeken, dan ondersteunt
het Hellinger Instituut dat
graag.
Jan Jacob Stam
- 20-