Magazine 2009 (pdf) - Bert Hellinger Instituut Nederland

Trauma werk
Christine Blumenstein-Essen
Toen ik drie jaar geleden begon met het leren van trauma werk volgens Peter Levine (somatic experiencing)
werd ik al snel getroffen door de relatie tussen dat werk en opstellingen. Sindsdien vallen me in het werken met
opstellingen steeds meer verschijnselen op die erop wijzen dat de cliënt in contact is gekomen met iets in zijn
leven dat hij als traumatisch ervaart.
Hoe uiten die verschijnselen zich?
Het is bijvoorbeeld zichtbaar in de
representant die als het ware gestopt
is met ademen, of die eruit ziet als
gedeeltelijk versteend of bevroren.
Of het is hem aan te zien dat hij
ontsteld, geschrokken, ongeïnteresseerd
of gedesoriënteerd is. Het zijn
op dat moment uitingen waarvoor
in het proces van de opstelling zelf
geen directe verklaring is.
Als dit soort verschijnselen zich
voordoen vraag ik gewoonlijk aan de
cliënt of hij een verklaring heeft voor
deze reactie van zijn representant.
Of ik vraag hem direct naar traumatische
ervaringen in zijn leven. Niet
altijd kunnen cliënten daar antwoord
op geven omdat ze zich er niets van
kunnen herinneren.
Ervaring heeft me geleerd dat het
behulpzaam kan zijn om elementen
in de opstelling in te brengen om
posttraumatische symptomen op te
lossen. Als ik er hier enkele opsom,
betekent dat niet dat ze steeds zo
genoemd moeten worden of dat ze
steeds allemaal gebruikt moeten
worden. Ik wil slechts een idee geven
waar je als opsteller in een dergelijk
geval aan zou kunnen denken.
Dat wat (misschien) gebeurd is,
Dat wat mij (toen) van nut had
kunnen zijn,
Dat wat mijn overleving mogelijk
gemaakt heeft (of: de kracht die
het mij mogelijk maakte om alles
te doorstaan)
Dat wat (toen) verloren is gegaan
(en nu weer terug wil keren naar
mij),
Dat waarin alles opgelost is.
- 8-
Zeer vaak is het voldoende om uit te
nodigen om, in contact met zichzelf
en al het andere, zijn innerlijke
impulsen tot beweging te volgen.
Wat er dan gebeurt kan zowel een
heel stil en teer proces zijn als één
dat gepaard gaat met heftige lichamelijke
en emotionele reacties. Dat
is welkom te heten, met daaraan
gekoppeld de uitnodiging om de
ontlading zich te laten voltrekken
in kleine en langzame stappen.
Ervaring in het begeleiden van dergelijke
processen helpt de opsteller
om eenvoudigweg aanwezig te
zijn en de ruimte te representeren
waarin alles opgelost is, soms de
ontwikkeling ondersteunend met
vragen of minimale suggesties, uitnodigend
tot kleine en zeer kleine
stapjes.
Soms laat zich in opstellingen een
dynamiek zien die ik zou willen
noemen: ‘het trauma voor een ander
helpen verlichten’. De traumatiserende
gebeurtenis komt dan niet
voort uit het leven van de cliënt zelf,
maar heeft plaats gevonden in de
levensgeschiedenis van een ander
familielid. Enkele voorbeelden: Een
kind ‘leent’ aan zijn moeder het
‘innerlijk licht’ dat zij na de dood
van een ander kind ‘verloren’ heeft.
Of het kind schenkt zijn vader een
‘vitaal aspect’ dat deze zelf, na een
zwaar ongeluk in zijn kindertijd,
‘verloren’ heeft toen hij dagen lang
in coma lag en maar nauwelijks
overleefde.
Het werk in de opstelling behelst
dan dat de cliënt deze aspecten
weer tot zich neemt en aan de ouder
diens eigen lot laat.
Het boek van Peter Levine is in het
Nederlands vertaald onder de titel:
De tijger ontwaakt.