EC184.pdf Download this document - Repository ...

7 CONCLUSIES
7 Conclusies
De centrale vraag van dit rapport luidt als volgt:
Hoe kunnen (groepen van) bedrijven in de grondgebonden landbouw duurzaam entrepreneurschap
zichtbaar maken middels certificering en in welke mate kunnen bestaande certificeringmethoden
daaraan bijdragen?
In hoofdstuk 4 stond duurzaam entrepreneurschap en de operationalisatie ervan voor de
grondgebonden landbouw centraal. Verandering begint bij entrepreneurs die bereid zijn en/ of
kansen zien om proces en bedrijfsinnovaties te implementeren. Dit proces wordt omschreven
als een vorm van Schumpeters ‘creative destruction’. Het begrip ‘kans’ geeft vrij weinig
aanknopingspunten. Daarom is vanuit een allocatie-, ontdekkings- en creatieperspectief verder
invulling gegeven aan het ontstaan van kansen.
Voor de uitwerking van duurzaamheid in de grondgebonden landbouw is gebruik gemaakt
van het ecologisch-economisch productiemodel van Constanza (2001). Door de
duurzaamheidcriteria van Dekking et al. (2007) te koppelen aan dit model is inzichtelijk
gemaakt in hoeverre huidige duurzaamheidcriteria invulling geven aan het gehele
productieproces.
Hoofdstuk 5 ging in op certificering en de rol die het kan spelen in de grondgebonden
landbouw. Certificering kan belangrijk zijn als informatie ongelijk verdeeld is over primaire
producenten, de verwerkende industrie en eindconsumenten. Naast het overbruggen van
informatie-asymmetrie kunnen maatschappelijke zorgen en overheidsbeleid belangrijke
drijfveren zijn bij het ontstaan van certificering. Hoofdstuk 5 had ook een belangrijk praktisch
doel: het nagaan van mogelijkheden tot certificering van duurzame grondgebonden landbouw.
Na de vergelijking van meerdere certificeringschema’s was de conclusie, dat de Stichting
Milieukeur (SMK) mogelijkheden biedt tot duurzaamheidcertificering binnen de
grondgebonden landbouw.
In hoofdstuk 6 is buiten de grondgebonden landbouw gekeken naar certificeringschema’s ter
bevordering van duurzaamheid. De gekozen sectoren waren: duurzame bosbouw, duurzame
teelt van palmolie en soja en duurzaam beheer van regenwouden. Deze sectoren zijn vergeleken
met de criteria van Dekking et al. (2007) en met de criteria van de SMK. Hieruit kwam
naar voren dat binnen de vergeleken certificeringschema’s voor weinig aandacht is voor de
duurzaamheid van ‘geproduceerd kapitaal’. Dit betekent dat er weinig tot geen criteria bestaan
die instructies geven omtrent het gebruik van duurzaam geproduceerd kapitaal. De aan
Wetenschapswinkel Economie & Bedrijfskunde 37