Gelimiteerde CO2 bij Het Nieuwe Telen Tomaat - Energiek2020

Huidmondjes-geleidbaarheid
Bij het meten van de CO 2 response curve wordt automatisch de geleidbaarheid van de huidmondjes bepaald. Daarbij viel op
dat in de eerste helft van het seizoen de geleidbaarheid van de bladeren in gelimiteerde afdeling bij gelijke condities over
het algemeen hoger lag dan in de normale afdeling. Een hogere geleidbaarheid betekent dat waterdamp gemakkelijker
het blad uit kan diffunderen en CO 2 er juist makkelijker in kan. De huidmondjesgeleidbaarheid is afhankelijk van een groot
scala aan factoren. Zo kan de CO 2 concentratie in het blad de geleidbaarheid van de huidmondjes beinvloeden, waarbij de
huidmondjes meer gaan openstaan bij lage CO 2 concentraties. Echter, de omvang van dit effect varieert tussen soorten
en was niet noemenswaardig in de CO 2 response curves. Daarom is in onderstaande figuur het gemiddelde van de
huidmondjesgeleidbaarheid tijdens de CO 2 response curve geplot voor beide afdelingen en bladlagen. Hierbij is duidelijk
te zien dat voor de meeste metingen de geleidbaarheid hoger lag in de gelimiteerde afdeling. Het effect is het duidelijkst
te zien in de bovenste bladlaag. Het lijkt alsof het effect vervolgens met vertraging terugkeert in de onderste bladlaag,
zoals eerder te zien was voor de fotosyntheseparameters. Dit zou kunnen suggereren dat het verschil ontstaat tijdens de
ontwikkeling (wellicht door verschillen in bladstructuur of aantallen huidmondjes, zie 5.8), en vervolgens terugloopt met de
algehele geleidbaarheidsvermindering door bladveroudering. Echter, vervolgonderzoek zou dit moeten bevestigen. Het
effect van de gevonden verschillen is niet zo makkelijk te duiden, omdat huidmondjesgeleidbaarheid dynamisch geregeld
wordt, door openen en sluiten van de huidmondjes. De waarden van geleidbaarheid in de figuur zijn bepaald bij 1200 μmol
PAR m -2 s -1 en zullen zodoende lager liggen voor lagere lichtintensiteiten. Dit viel ook te zien in de lichtresponse metingen,
waarbij de geleidbaarheid duidelijk lager lag bij lagere lichtintensiteiten, maar het verschil tussen de afdelingen wel in
stand bleef.
Om toch een indruk te geven dient het volgende rekenvoorbeeld:
Een geleidbaarheid voor waterdamp van 0.5 mol H 2
O m -2 s -1 geeft omgerekend een geleidbaarheid voor CO 2 van ongeveer
0.3 mol CO 2 m -2 s -1 . Aangezien de gradient tussen de CO 2 concentratie buiten en binnen het blad de drijvende kracht is achter
het CO 2 transport door de huidmondjes, hangt het vervolgens van de grootte van deze gradient en de buitenconcentratie
af hoeveel invloed de geleidbaarheid op de beschikbaarheid van CO 2 heeft. Dit heeft bij hoge fotosynthesesnelheid meer
invloed dan bij lage, want fotosynthesesnelheid = geleidbaarheid*concentratiegradient. D.w.z. bij een concentratie buiten
het blad van 900 ppm en een fotosynthesesnelheid van 35 μmol CO 2 m -2 s -1 zal de concentratie in de substomataire holtes
ongeveer zijn: 900 – 35/0.3 = 783 ppm of ~78Pa bij 1 bar buitendruk. Als we vervolgens kijken naar de A/Ci curves dan
valt te zien dat de helling bij 78 Pa zeer vlak is, en hier dus weinig effect is van de geleidbaarheid van de huidmondjes op
de CO 2 beschikbaarheid, want de CO 2 concentratie in het blad blijft hoog genoeg. Echter, hoe lager de buitenconcentratie
of de geleidbaarheid daalt, hoe lager de intercellulaire concentratie wordt. En bij lagere Ci wordt het effect steeds groter,
omdat de bijbehorende hellingshoek van de A/Ci response ook groter wordt (zie uitleg bij A/Ci curves).
69