Gelimiteerde CO2 bij Het Nieuwe Telen Tomaat - Energiek2020

1 Aanleiding
CO 2 is een essentiële grondstof voor groei. Onderzoeken en ervaringen uit het verleden hebben de resultaten van doseren
van CO 2 aangetoond en de toediening van CO 2 heeft een indrukwekkende kwantitatieve groei laten zien. Mede door WKK
en OCAP wordt er dan ook volop CO 2 gedoseerd. Aanvankelijk was het streven om bij geopende luchtramen minimaal het
niveau van de buitenlucht te handhaven. De ervaring dat een verhoogd CO 2 niveau, meer groei en meer productie geeft en
de grote beschikbaarheid van CO 2 hebben er echter toe geleid dat naar veel hogere streefwaarden wordt gedoseerd. De
ruime beschikbaarheid uit WKK installaties en levering van zuivere CO 2 via OCAP hebben er toe geleid dat telers de CO 2
dosering maximaliseren zonder goede evaluatie van de meerwaarde van de extra CO 2 dosering.
De van nature aanwezige CO 2 concentratie in de buitenlucht is de laatste decennia licht gestegen, maar de belangrijkste
bron voor CO 2 vormt nog steeds de verbranding van aardgas in WKK en verwarmingsketels op de glastuinbouwbedrijven.
De CO 2 die vrijkomt bij het verbrandingsproces wordt na reiniging benut in de kas om het fotosynthese proces van de
gewassen te stimuleren.
Er zijn een aantal ontwikkelingen gaande die de beschikbaarheid van CO 2 uit aardgas belangrijk
kunnen gaan reduceren, te weten:
1. Het Nieuwe Telen, dat resulteert in een lagere energie (warmte) input, zal leiden tot forse energiebesparingen
en hieraan gekoppeld lager gasverbruik. Hetzelfde geldt voor andere energiebesparende maatregelen die in de
praktijk reeds worden toegepast.
2. Aardwarmte zal in de toekomst steeds meer bij gaan dragen aan de warmte voorziening van de tuinbouw.
3. Een onzekere en neergaande lijn in rendement van de WKK veroorzaakt door lagere energieprijzen en een
ongunstiger sparkspread kan resulteren in minder inzet en inzet op onregelmatige tijden van de WKK en leidt zo
tot een geringere en ongelijkmatige CO 2 beschikbaarheid.
4. De opkomst van groene stroom opgewekt met behulp van wind- en zonne-energie die op termijn de functie en
rendement van de WKK onder druk zal gaan zetten.
5. Nationaal en internationaal is er discussie over de CO 2 footprint. Beperking van de warmtevraag en limitering van
de CO 2 dosering dragen bij aan een gunstiger beeld voor de CO 2 footprint.
Deze ontwikkelingen samen zullen trendmatig gaan leiden tot een kleiner volume CO 2 uit aardgas. Momenteel wordt al
aangevuld –gecompenseerd- met vloeibare zuivere CO 2 , zowel middels decentrale voorraad op bedrijven alsook centrale
aanvoer door OCAP.
Bij het nieuwe telen zoals uitgevoerd in de experimenten van 2009 en 2010 is de CO 2 dosering slechts beperkt door twee
instellingen: de maximale doseercapaciteit per uur (20 g/(m 2 .uur) =200kg/(ha.uur)) en het gewenste CO 2 niveau in de kas
van 1000 ppm. Voor de CO 2 dosering gold geen doelstelling om die omlaag te brengen. In die experimenten is daardoor
veel CO 2 gebruikt.
De uitdaging is nu om de sterke toename van de CO 2 dosering terug te dringen zonder gevolgen voor de productie.
Daarnaast zullen antwoorden moeten worden gevonden voor de situatie dat CO 2 een schaars en daarmee kostbaar
productiemiddel is geworden. Dit betekent dat de efficiëntie van CO 2 verhoogd moet worden: de productie die gerealiseerd
kan worden per kilogram gedoseerd CO 2 moet omhoog.
CO 2 heeft effect op de ontwikkeling en groei van de plant en in de klimaatregeling kan weer gereageerd worden op de
plantontwikkeling. Daarom moet het effect van CO 2 in een integraal systeem worden vergeleken. Hierbij wordt niet alleen
het effect van CO 2 op de plant gevolgd, maar ook de daarvoor gekozen aanpassingen in de klimaatregeling worden
vastgelegd en welke gevolgen dat weer heeft voor de energie input en productie. De integrale effecten van CO 2 in een
vergelijkende proef kunnen alleen goed worden beschreven als de overige technische omstandigheden tussen afdelingen
vergelijkbaar zijn.
7