Behoeften van slachtoffers van delicten - WODC

20 Behoeften van slachtoffers van delicten
de basisbehoeften. De verschillen in basisbehoeften tussen mensen in
verschillende culturen zijn volgens Maslow eerder oppervlakkig dan
fundamenteel. Hierbij kan gedacht worden aan het in 1.3 genoemde
voorbeeld dat men in rijkere landen na inbraak vaker aangeeft dat men
behoefte heeft aan financiële vergoeding door verzekering, terwijl men in
armere landen veel vaker zegt behoefte te hebben aan terugkrijgen van
het gestolen eigendom (Van Dijk, 2000). De meer fundamentele wens tot
herstel (misschien het best te duiden als rechtvaardigheid in termen van
Maslow) lijkt voor arm en rijk wel degelijk overeen te komen.
Het ondermijnen van onbelangrijke wensen produceert geen psychopathologische
resultaten, maar ondermijning van de basisbehoeften wel,
aldus Maslow. Hier impliceert Maslow dat het met mensen minder goed
zal gaan als hun basisbehoeften niet vervuld worden.
1.4.2 Een nieuwere algemene behoeftetheorie
Anderen beschrijven deels verschillende en deels dezelfde behoeften als
zijnde centraal voor het menselijk functioneren, en de vervulling daarvan
als zijnde centraal voor het welzijn (voor een kort overzicht zie Staub,
2004). Op deze plaats beperken we ons tot een nadere bespreking van de
behoeftetheorie van Staub. Ook hij beschrijft een set van universele psychologische
behoeften. Bevrediging ervan voedt effectief functioneren,
welzijn en groei; frustratie ervan kan leiden tot het zich afwenden van of
keren tegen anderen. Staub onderscheidt de basisbehoeften veiligheid,
effectiviteit en controle, positieve identiteit, positieve verbindingen met
anderen, begrip van de realiteit en onafhankelijkheid/autonomie. De
behoefte aan veiligheid omvat hier de behoefte om te weten of geloven dat
we vrij van fysiek en psychologisch kwaad zijn en blijven en dat we blijvend
kunnen voorzien in onze essentiële biologische behoeften (aan eten,
drinken e.d.). De behoefte aan effectiviteit en controle is de behoefte te
weten of geloven dat we (1) onszelf (en anderen die ons na staan) kunnen
beschermen tegen gevaar en (2) dingen kunnen bereiken die we ons voornemen
(zoals het vervullen van belangrijke doelen) en (3) een betekenisvol
leven kunnen leiden dat het potentieel heeft om invloed te hebben op
de maatschappij of de wereld. Deze behoefte is bij Staub verbonden met
de behoefte aan veiligheid: door effectieve actie kunnen we ons beschermen
tegen kwaad en dingen bereiken die onze veiligheid vergroten. De
behoefte aan een positieve identiteit vervolgens is de behoefte om een
goedontwikkeld ‘zelf’ te hebben en een positieve conceptie van wie we
zijn en willen zijn (zelfachting). De behoefte aan positieve verbindingen
is de behoefte relaties te hebben waarin we ons positief verbonden voelen
Stevens en Fiske (1995, in Staub 2004, p. 53) stellen dat veel theorieën een of meer van de volgende
‘basismotieven’ suggereren: to belong, to understand, to be effective, to find the world benevolent, to
maintain self-esteem.