ZZI Tijdsregistratie onderzoek uitgebreid rapport - vzw Stijn

1 Inleiding
Tot op de dag van vandaag is de zorg, op enkele uitzonderingen na, gefinancierd via een systeem van
erkenningen. Dit wil zeggen dat een voorziening een erkenning krijgt voor een bepaald aantal
plaatsen van een bepaalde zorgvorm. De financieringsbedragen per zorgvorm liggen vast en zijn voor
alle mensen binnen die bepaalde zorgvorm gelijk.
In contrast hiermee staat dat de zorgbehoeftes van de zorggebruikers binnen een bepaalde zorgvorm
heel divers kunnen zijn. Binnen een nursingtehuis bijvoorbeeld, kan een persoon worden opgenomen
met een ernstig verstandelijke handicap, maar zonder bijkomende problemen, maar tegelijk ook
mensen met een diep verstandelijke handicap in combinatie met een ernstige medische of
gedragsmatige problematiek.
Wat blijkt uit de praktijk, is dat voorzieningsgebonden financiering voor een pervers kan effect
zorgen. Mensen met de zwaarste ondersteuningsnoden blijven op de wachtlijst staan. Voorzieningen
moeten immers mensen met een hoge zorgzwaarte ondersteunen met hetzelfde budget als mensen
met een lagere zorgzwaarte. Wachtlijsten staan dan ook vol met mensen die binnen een bepaalde
zorgvorm de zwaarste groep vormen.
Een bijkomend nadeel aan het systeem van voorzieningsgebonden financiering is dat wanneer de
zorggebruiker niet tevreden is van het aanbod van een specifieke voorziening, hij 2 wel kan weggaan,
maar dan belandt hij opnieuw op de wachtlijst. In de praktijk is er dus geen echte keuzevrijheid wat
het zorgaanbod betreft.
Zowel vanuit de overheid (Vandeurzen, 2010), als vanuit zorggebruikersorganisaties en
voorzieningen is er een grote vraag naar een reorganisatie van de financiering in de
gehandicaptensector.
Vanuit het Vlaams Agentschap voor Personen met een Handicap (VAPH) startte in 2005 het project
zorggradatie. Dit was een eerste poging om te inventariseren wat de werkelijke zorgzwaarte van de
zorggebruikers was en hoe die verdeeld was over de verschillende zorgvormen. Sindsdien is er
groeiende consensus en voortdurend onderzoek om de zorgzwaarte per individu in te schalen en hier
een individueel budget aan te koppelen. Dit budget zal persoonsvolgend zijn, waardoor de
zorggebruiker een ‘rugzak’ heeft om de zorg naar zijn eigen wens en voorkeur in te kopen.
2 Wanneer een verwijzing naar een niet nader genoemd persoon wordt gedaan, zal in dit rapport standaard
‘hij’ en niet ‘hij/zij’ gebruikt worden, in functie van het leescomfort.
11