Handreiking ketenhandhaving - Ketens & Netwerken

2.2 Proces
2.2.1 Organisatie
Er is in LOM verband ervaring opgedaan met twee organisatiemogelijkheden voor ketenonderzoek:
1. Ketenonderzoek onder leiding van een eigen projectleider door een divers samengestelde project-
of onderzoeksgroep met medewerkers/praktijkdeskundigen van de meest bij het probleem
betrokken (handhavings)organisaties.
2. Ketenonderzoek door een extern bureau onder (bege)leiding van een eigen projectleider en
een divers samengestelde project- of begeleidingsgroep met medewerkers/praktijkdeskundigen
van de meest bij het betreffende probleem betrokken (handhavings)organisaties.
De projectleider functioneerde onder verantwoordelijkheid van een lid van het ambtelijk LOM
(het ALOM), de zogenoemde projecttrekker.
Ad. 1 Zelf doen: voor- en nadelen / aandachtspunten
Ketenonderzoek door een divers samengestelde project- of onderzoeksgroep met deskundigen
van de meest bij het probleem betrokken (handhavings)organisaties heeft als belangrijkste voordeel
dat het inhoudelijk verrichten van het onderzoek en het verwerven van draagvlak voor de
onderzoeksresultaten hand in hand kunnen gaan. Dit voordeel werkt twee kanten op. In de eerste
plaats bevordert zelf doen het draagvlak voor de resultaten als zodanig; wie aan het onderzoek
heeft meegewerkt is medeverantwoordelijk voor de resultaten en zal deze in principe niet
snel verwerpen door het vertonen van ‘not invented here’ gedrag. In de tweede plaats wordt met
de samenwerking – waardoor men inzicht krijgt in elkaars activiteiten, belangen en prioriteiten
– een stevig fundament gelegd voor betrokkenheid bij en een soepel verloop van de volgende
fasen, waaronder uiteindelijk de (gezamenlijke) uitvoering van ketenhandhaving. Zelf doen is
zo bezien investeren in de toekomst. Een kanttekening hierbij is dat betrokkenheid van projectgroepleden
van gemeenten, provincies en waterschappen niet automatisch betekent dat de
resultaten worden gedragen door álle gemeenten, provincies en waterschappen. Om dit draagvlak
te bevorderen, is terugkoppeling van projectgroepleden met de achterban gedurende het
ketenonderzoek belangrijk (zie ook paragraaf 2.2.4).
Een nadeel van zelf doen is dat het veel tijd en moeite kan kosten om een adequate project- of
onderzoeksgroep te vormen, zowel qua vereiste expertise als qua beschikbaarheid en capaciteit.
Maar ook na de vorming van project- of onderzoeksgroep blijven beschikbaarheid en capaciteit
kritische factoren. Aanvankelijk is er namelijk nogal eens de neiging om de verlangde tijdsinzet
te rooskleurig in te schatten en als het erop aankomt krijgen de reguliere lijnfuncties en -taken
vaak voorrang boven de LOM projecttaken. Ervaringen in LOM verband hebben geleerd dat het
zelf doen van ketenonderzoek voor project- of onderzoeksgroepen in de praktijk (zeer) intensief
is en veel tijd vraagt. Dit moet niet worden onderschat, terwijl dit wel gemakkelijk gebeurt.
Hierdoor kunnen ketenonderzoeksprojecten tussentijds in de problemen komen en stagneren.
Een belangrijk aandachtspunt bij zelf doen is dat dit nogal wat vergt van de projectleider. Hij of
zij moet in ieder geval de nodige tijd aan het onderzoek mogen besteden en beschikken over
relevante inhoudelijke kennis op hoofdlijnen (de projectgroepleden zijn de specialisten) alsmede
onderzoeksvaardigheden en -ervaring om een adequate en complete onderzoeksopzet te (doen)
maken en de uitvoering van het onderzoek conform de onderzoeksopzet inhoudelijk te coördineren
en aan te sturen. Daarenboven zal hij of zij over projectleiderscapaciteiten moeten beschikken
om de noodzakelijke project- en procesmatige taken naar behoren te (laten) vervullen zoals
onder meer: leiding geven, planningen maken en bewaken, projectgroepleden steunen, activeren
en geactiveerd houden, eventuele conflictsituaties beslechten, (tussen)resultaten terugkoppelen
met het LOM, enzovoorts. Het profiel van projectleiders voor ketenonderzoeken is samengevat
in figuur 2.2.
24
Handreiking ketenhandhaving – Versie 1.1