Rapport - 'Handreiking Risicocommunicatie' voor ... - Leven met Water

Theorie
7
Handreiking
Risicocommunicatie
Drie gouden principes
van de risicocommunicatie:
1 Doe niet
denigrerend over
angst
Valkuil nummer 1 van de deskundige die
geconfronteerd wordt met de ‘irrationele’
angsten van het publiek is onbegrip en
ongeduld. Heb oog voor het feit dat een
verwaarloosbaar kleine kans op een risico
weliswaar rechtvaardigt dat de overheid
misschien relatief weinig doet, maar de
gevolgen voor het individu nog steeds
dramatisch kunnen zijn. Een gemiddelde
krantenlezer heeft geen ander perspectief
dan het individuele. Wees zakelijk, nuchter
maar ook respectvol. En houd de
menselijke maat in de gaten.
“Wij hebben er niet voor doorgeleerd, wij weten niet precies hoe griezelig chloortransporten zijn,
maar onze zorgen over onze huizen en onze kinderen zijn terecht. Het laatste wat wij willen is
een expert die met allerlei technische gegevens komt aantonen dat wij ons ‘nodeloos’ ongerust
maken. We geloven ‘m niet, hij is vast ingehuurd door een belanghebbend bedrijf. En hoezo
nodeloos, er zal maar iets met je gezin gebeuren!”
2 Zeg nooit dat het
allemaal wel meevalt
of dat er niets
aan de hand is
Valkuil nummer 2 is de ‘paternalisme
reflex’. Heeft iedere beleidsmaker de
mond vol over de ‘mondige burger’, als
het risico’s betreft wordt er ineens gesust
en gerustgesteld. Het publiek wordt zo
lang mogelijk op afstand gehouden, en,
als dat onhoudbaar wordt, kalmerend
toegesproken. Met als gevaar dat men
woedend wordt als het geruststellende
bericht toch niet helemaal klopt. Of niet
in beweging komt als dat alsnog verlangd
wordt. Wees open over wat je weet en nog
niet weet, wat je kunt en nog niet kunt.
Liever een tijdige persconferentie waarin
aangekondigd wordt dat er mogelijkerwijs
iets aan de hand is, dat de feiten onderzocht
worden, en dat op een later
moment nadere berichtgeving volgt, dan
zendstilte totdat alles uitgezocht is.
“Wij hebben het idee dat je ons niet begrijpt en je verliest je geloofwaardigheid als er toch iets
gebeurt. Natuurlijk hebben we het liefst dat alles voor ons geregeld wordt, en ons nooit iets kan
overkomen. Maar toon een menselijk gezicht, met twijfels en dilemma’s en wij zullen ook meer
begrip hebben voor eventueel onvermogen. Stel jezelf echter op vaderlijke hoogten, en je krijgt
ontevreden kinderen…”
3 Leer het publiek
wat men moet met
angst
Geef een handelingsperspectief. Ten eerste
omdat mensen minder gefrustreerd raken
als ze invloed hebben op de risico’s waaraan
ze blootgesteld worden. Ten tweede
omdat het mensen de gelegenheid biedt
zich voor te bereiden. Een van de natuurlijke
functies van angst is immers dat men
kan ‘oefenen’. Preventie en preparatie zijn
niet alleen zaken die rampenbestrijders
aangaan, in je eigen leefomgeving kan je
dat ook doen. Zorg dat het publiek:
•Zich praktisch kan voorbereiden.
Variërend van de aankoopbeslissing voor
een huis, de keuze van de school van de
kinderen, tot het wel of niet bezoeken
van een bepaald evenement of café.
•Geef het, waar mogelijk, invloed op het
ontstaan van risicovolle situaties. Niets
is zo frustrerend als het jarenlang in de
buurt van een risicovolle onderneming
of installatie gewoond hebben, zonder
dat je het wist. Wellicht was je wel naar