Talent

Talent ontwikkelen met wetenschap en techniek
Deel B Talenten van kinderen voor wetenschap en techniek
Onderwijs in wetenschap en techniek heeft als doel kinderen zich te laten oriënteren op zichzelf en de wereld.
Heb ik talent voor wetenschap en techniek Kan ik de wereld begrijpen, er in leven en er aan bijdragen De lijn
waarlangs we deze talentontwikkeling in dit deel onderzoeken is de empirische cyclus. Alles begint met verwondering,
waarna een veelzijdig proces van uitzoeken, onderzoeken, ontwerpen maken, en nadenken volgt.
B1 Nieuwsgierigheid en verwondering
Nieuwsgierigheid is een, waarschijnlijk aangeboren, neiging om
onderzoekend gedrag te vertonen, om de wereld te verkennen.
Voor jonge kinderen is verkennen van hun omgeving een manier
om te leren overleven (Fleer, 2007). Waar moet je op letten als
het gaat om veiligheid en voedsel De hersenactiviteit die gepaard
gaat met dit verkennen, leidt tot de aanleg van neurale netwerken
waardoor processen van herkenning en bijbehorend
gedrag (bijvoorbeeld blij kijken of zo snel mogelijk wegwezen)
vastgelegd worden en op den duur snelle, foutloze en soms onbewuste
routines kunnen worden. Mensen kunnen bijvoorbeeld
volkomen gedachteloos de weg naar hun eigen huis vinden en
tegelijkertijd moeite hebben anderen de route uit te leggen.
Aandachtig kijkende kinderen
Al vanaf de geboorte vertonen kinderen nieuwsgierig gedrag: ze kijken langer naar plaatjes die nieuw zijn. Het
duurt een hele tijd voordat we onze hersenen zo georganiseerd en ontwikkeld hebben dat we de meeste dingen
in de wereld om ons heen herkennen, ons er bewust van zijn en er namen en woorden voor hebben (Huijbregts &
Swaab, 2010). Neurale netwerken die je niet (meer) gebruikt worden op den duur weer afgebroken, maar je blijft
je leven lang ook nieuwe netwerken aanleggen. Dit is niet voorbehouden aan kinderen. ‘Levenslang leren’ is voor
iedereen mogelijk. Een nieuwe omgeving, bijvoorbeeld tijdens een vakantie, zorgt er voor dat je met een frisse
blik rondkijkt en weer nieuwe dingen ontdekt.
Verwondering treedt op wanneer een waarneming niet strookt met de verwachting. Dat
kan ook onbewust zijn en onafhankelijk van taal. Zonder verwachting kan er wel sprake
zijn van nieuwsgierigheid, maar niet van verwondering. Stap maar eens, als niet-kunstkenner,
een museum voor moderne kunst binnen. Je kijkt je ogen uit, maar je zult het
waarschijnlijk niet merken als een bepaald schilderij op de kop hangt. Het is lastig je
te verbazen over dingen die je niet kent. Je reageert anders wanneer het een
schilderij van Rembrandt is dat op de kop hangt. Het schilderij houdt zich niet
aan een patroon dat je hersenen klaar hebben staan, en dat trekt je aandacht.
Lang niet altijd is het patroon zo bekend en bewust en dringt een afwijking
van een patroon zich zo nadrukkelijk op als in het voorbeeld hierboven.
Tijdens een onbewolkte nacht ziet iedereen sterren, maar de meeste mensen
letten nauwelijks op de kleur. Pas als je daar op gaat letten, zie je dat
29