Talent

Talent ontwikkelen met wetenschap en techniek
Voorbeeld
Twee leerlingen onderzoeken hoe strak je een elastiekje en een
touwtje moet spannen voordat er geluid uit komt. De vraag komt
voort uit hun kennis van hun eigen snaarinstrumenten. Hun
hypothes is dat een touwtje geluid maakt als hij knapt en een
elastiekje als hij terugveert. De uitkomst van hun onderzoek
was dat je een touwtje ook kunt spannen en terug kunt laten
veren en dat deze dan ook geluid maakt. Ze leerden dat ze het
touwtje en het elastiekje even ver moesten spannen met 1 kilo
trekkracht. Tijdens de discussie met de leerkracht bleek dat ze
goed wisten dat de toon lager wordt als je een snaar bij een
viool of een harp net niet strakt genoeg spant. In de discussie hielden ze aanvankelijk echter stug vol dat minder
spanning alleen effect had op het volume en niet op de toonhoogte, pas later begrepen ze echt hoe het zat.
Voorbeeld
Kinderen hebben zelf een zonnewijzer gemaakt en noteren op
welk tijdstip de schaduw van de stok op welk punt staat. Ze
proberen te beredeneren hoe het komt dat de schaduw zich verplaatst.
Dat is niet eenvoudig, want daarmee wordt een beroep
gedaan op het vermogen van de kinderen om verschijnselen die
wij op aarde waarnemen te koppelen aan en te verklaren met
behulp van processen die zich in het heelal afspelen: het draaien
van de aarde om zijn eigen as – wat dag en nacht verklaart – en
de draaiing van de aarde om de zon – die de seizoenen veroorzaakt.
Ze moeten dan leren dat de lengte van de schaduw van
hun zonnewijzer te maken heeft met de hoek van de aarde t.o.v. de zon. Dit doet een flink beroep op hun abstractie -
vermogen. De leerkracht helpt in dit proces door gebruik te maken van een bal met daarin een potlood (als zonnewijzer),
zodat de kinderen zien welk effect de stand van de bal – lees: het potlood – heeft op de lengte van de schaduw.
Uiteraard leidt dit – met name in groep 4 – tot discussies over wat er nu draait en hoe je dat zou kunnen zien.
B7 Modellen maken en gebruiken
Wat gebeurt er als de zeespiegel in de toekomst stijgt Of als het harder gaat regenen en de rivieren voller zijn
dan nu Belangrijke vragen om te beantwoorden, maar je kunt dit niet rechtstreeks onderzoeken. Je kunt immers
niet bij wijze van experiment het niveau van de zee verhogen. Ook in de techniek heb je het probleem dat je niet
alles in de echte praktijk kunt of wilt uitproberen. Zou het verkeer echt beter doorstromen wanneer je een rotonde
aanlegt Hoe sterk zal de brug zijn die je van plan bent te bouwen Zouden kinderen hun fiets netjes parkeren
als er meer klemmen geplaatst worden
Wat je dan kunt doen is een model maken van een stromende rivier met een zandbak en een tuinslang of van een
stenen boogbrug met blokken of van het verkeer, met behulp van een simulatieprogramma op de computer.
47