Talent

Talent ontwikkelen met wetenschap en techniek
B2 Vragen stellen
Op vrijdag 11 maart 2011 werd de Oostkust van Japan getroffen
door een tsunami, veroorzaakt door een zware aardbeving.
Onge twijfeld hebben miljoenen kinderen in de hele wereld de
beelden van deze indrukwekkende en schrikwekkende natuurverschijnselen
gezien op televisie en internet. Hun aandacht zal
zeker getrokken zijn. Iedereen die aan zee is geweest en de
branding heeft ervaren, heeft een basis om de kracht van de
golven te begrijpen en te vrezen. “Wat is een tsunami” “Hoe kan
je je tegen een tsunami beschermen” Dit zijn vragen die ongetwijfeld
bij veel kinderen op zijn gekomen. Toch zullen niet alle
kinderen op maandagochtend op school vragen hebben gesteld.
De drang om door te vragen en meer te willen weten is verschillend,
evenals de durf om het woord te nemen. Vragen stellen is een belangrijk talent, want kinderen die vragen
Vragen over delta onderzoek
stellen wordt vaak beloond met aandacht en als het meezit een leerproces dat aansluit bij de eigen ontwikkelings -
mogelijkheden van dat moment. Sommige kinderen houden van het vraagteken: het onbekende schrikt hen niet
af, maar trekt hen juist aan. Dat verdient aanmoediging.
Een vraag stellen en echt willen weten hoe het zit, maakt je eigenaar van het leerproces dat volgt. Dat is belangrijk
voor de intrinsieke motivatie. Kinderen (en ook volwassenen) die zelf iets willen weten zijn veel volhardender en
gerichter op zoek naar het antwoord dan kinderen voor wie het zoekproces niet meer is dan een schoolse opdracht.
Daar komt bij dat de eigenaar van de vraag ook in de gelegenheid is om criteria voor het ‘goede’ antwoord te
formuleren. In goed onderwijs gaat het er niet om dat kinderen alleen maar bestaande kennis opzoeken of napraten
maar dat ze nadenken over de kenmerken van een antwoord dat henzelf tevreden zal stellen (Driver, 1983).
Zo weten ze zelf of ze goed bezig zijn en weten ze ook wanneer ze klaar zijn.
Veel vragen beginnen met ‘waarom’. ‘Waarom is de lucht blauw’ Op deze vraag kun je allerlei prachtige, betekenis -
volle antwoorden geven die niet voortkomen uit empirisch onderzoek. Het is goed om te bedenken dat de waaromvraag
in de wereld van wetenschap en techniek meestal een ‘waardoor’ vraag betreft, bijvoorbeeld: ‘Wat
veroorzaakt het verschijnsel dat de lucht er meestal blauw uitziet’
Vragen naar de zin van het bestaan, naar schoonheid of waarheid vragen echter om een eigen en andere aanpak
en moet je niet verwarren met vragen naar hoe iets werkt.
De aard van de vraag richt het leerproces dat daarna komt. De vraag: “Hoe werkt dat” leidt tot andere activiteiten
dan de vraag: “Kunnen we daar iets beters voor maken” Sommige kinderen willen weten: bijvoorbeeld hoe een
verschijnsel verklaard kan worden. Andere kinderen worden uitgedaagd door problemen en vragen zich af welke
oplossing ze kunnen ontwerpen. Maar of je nu de empirische cyclus ingaat met een onderzoeksmotief of een
ontwerpmotief, een vraag die kinderen gesteld hebben en waar ze eigenaar van zijn, hoort aan het begin te staan
van het proces.
Een goede vraag zorgt voor inperking en helpt je daardoor om dieper door te dringen. Je moet niet alles tegelijk
willen weten en willen onderzoeken. De vraag “Hoe bak je een goede cake” leent zich prima voor een onderzoek in
de klas, maar met de vraag: “Wat is de functie van eieren (of bakpoeder, of margarine, of de mixer, of ...) bij het bakken
31