Talent

Talent ontwikkelen met wetenschap en techniek
Maar wanneer alle kinderen dezelfde
waarnemingen doen, kunnen ze het
er over eens worden dat die waarnemingen
‘objectief’ zijn: ze worden
veroorzaakt door eigenschappen
van dingen (‘objecten’) in de wereld
buiten onszelf. Objectiveren is een
belangrijk onderdeel van wetenschap
en techniek: zie jij ook wat ik
zie (Latour, 1988; Burge, 2010) Het
gebruik van allerlei meetinstrumenten,
zoals thermometers of regenmeters,
helpt om waarnemingen
beter vast te leggen, zodat je er
objectiever over kunt spreken.
Bespreking van een zonneboot
Presenteren en bespreken van resultaten kun je zien als een soort spel tussen twee partijen. De ene partij probeert
met allerlei middelen aan te tonen dat bepaalde waarnemingen en conclusies iets zeggen over iets in de wereld.
“Je schaduw wordt echt kleiner als je verder weg bent van de lamp”. De andere partij, de kinderen die naar de
presentatie luisteren of de mensen die het verslag lezen, proberen hier juist argumenten tegenin te brengen. “Dat
was toevallig zo”; “Je hebt niet goed gekeken”; “Ik heb iets heel anders gevonden”.
Je kunt je waarnemingen en conclusies op een aantal manieren geloofwaardig proberen te maken. Ze vragen om
verschillende talenten, die elkaar natuurlijk versterken.
De eerste manier is om zo objectief mogelijk te werken. De meeste kinderen denken dat één keer een proefje
doen wel genoeg is, maar sommige kinderen proberen het spontaan nog een keer of vragen andere kinderen ook
waar te nemen. Je kunt hulpmiddelen zoals meetinstrumenten gebruiken, die bijvoorbeeld sneller zijn, nauwkeuriger
zijn of iets waarnemen waar wij mensen geen geschikte zintuigen voor hebben. Je moet soms veel moeite doen,
vasthoudend zijn, zorgvuldig en nauwkeurig werken en eerlijk zijn over wat je wel en niet gedaan en gezien hebt.
De tweede manier is om je waarneming en conclusies ‘logisch’ te laten schijnen. Dat doe je door aan te sluiten bij
wat al bekend is en van te voren verwachtingen uit te spreken die kloppen met ‘de theorie’. Als er dan inderdaad
iets gebeurt dat je verwacht en voorspeld hebt, dan vinden anderen je concusies geloofwaardiger. Niet alle
kinderen zijn er even goed in om theorie en praktijk aan elkaar te koppelen.
De derde manier is om je waarnemingen en conclusies zo mooi mogelijk te presenteren: met duidelijke illustraties,
grafieken, tabellen en dergelijke. Veel kinderen vinden dit leuk om te doen en sommigen zijn er bijzonder goed in.
Het gaat hier om talent voor communiceren, om je te verplaatsen in anderen en hoe die je boodschap opvangen.
Het is een belangrijke vaardigheid, want veel mensen denken dat als iets er verzorgd uitziet en serieus gepresenteerd
wordt, het dan ook wel waar zal zijn en omgekeerd. Soms is dat zo, maar niet altijd. In de reclame zie je veel voorbeelden
van fraai verpakte onzin, bijvoorbeeld voor allerlei overbodige gezondheidsmiddeltjes.
De andere rol in het spel is kritisch luisteren en bediscussiëren van de resultaten. Hier kunnen weer andere
kinderen in uitblinken. Je moet niet al te goedgelovig zijn en je niet af laten leiden door mooie praatjes en plaatjes.
Je moet kunnen zoeken naar de zwakke plekken in de waarnemingen, oplossingen en redeneringen en daar vragen
over stellen. Sommige kinderen zijn er goed in om met alternatieve verklaringen of oplossingen te komen. Een
mooi spel, dat beslist gespeeld moet worden aan het eind van het onderzoek.
53