Oudkoomsters leren lezen en schrijven met Dick Bruna boekj…

Oudkoomsters leren lezen en schrijven met Dick Bruna boekjes
1. Karakteristieken
Leer-en-doe-project voor een groep oudkoomsters die de Nederlandse taal leert en tevens leert
lezen en schrijven.
2. Wie geven het onderwijs
BM Inburgering en (re)integratie. Dit is een in Rotterdam gevestigd bedrijf dat
werkervaringsplekken voor jongeren creëert, en cursussen NT2 en inburgering verzorgt. De
trajectbegeleiders van het bedrijf deden de intake. De docent bedacht het project en voerde het
uit.
3. Wie volgen het onderwijs
Tien vrouwelijke oudkomers, waarvan negen Marokkaanse en één Turkse. Van de tien
vrouwen hebben er twee een hoge leeftijd, de rest zijn moeders van peuters en
basisschoolkinderen. Zeven van de tien konden volstrekt niet lezen (alfabetisering intaketoets
niveau 0), en een aantal wist niet hoe ze een potlood vast moest houden. De drie overige
vrouwen zaten eveneens op een laag leesvaardigheidsniveau (Alfaprofieltoets a, niveau 0 -1).
De deelneemsters leven erg geïsoleerd en zijn extreem terughoudend met het ‘naar buiten
gaan’.
4. Wie zijn er nog meer bij betrokken
De educatieve dienst van het Dick Bruna-huis in Utrecht.
5. Wat zijn de leerdoelen
- de wereld buitenshuis (durven) leren kennen;
- Nederlands durven spreken;
- de spreek- en luistervaardigheid vergroten;
- de schriftelijke cultuur (het verschijnsel boek) ontdekken;
- nauwkeurig, aandachtig en selectief leren kijken (voorwaarde voor het leren lezen);
- ontwikkeling van motorische vaardigheden (voorwaarde voor het leren schrijven);
- leren lezen en schrijven;
- ervaren dat er een directe relatie is tussen lezen en schrijven enerzijds en anderzijds het
kunnen vervullen van opvoedtaken, training van motorische vaardigheden en het uitbreiden
van de spreekvaardigheid.
6. Methodiekbeschrijving
Het project maakt deel uit van een breder, 15 maanden durend NT2-traject, met als doel de
lees-, schrijf-, luister- en spreekvaardigheid één niveau omhoog te brengen. De intake wordt

daarom verricht door de trajectbegeleiders, met behulp van toetsen. Op basis daarvan delen de
trajectbegeleiders de deelnemers toe aan de verschillende trajecten:
- NT2 en opvoeding;
- NT2 en sociale activering;
- NT2 en werk.
Deze deelneemsters aan het Dick Bruna-project volgen een traject NT2 en opvoeding / sociale
activering.
Het Dick Bruna-project is gebaseerd op drie uitgangspunten. Het eerste uitgangspunt is dat de
middelen zo simpel mogelijk moeten worden gehouden; dit teneinde de overdraagbaarheid
naar andere projecten en gemeenten te maximaliseren. Om de middelen simpel te houden
wordt er in het Dick-Bruna-project niet gebruik gemaakt van computers en software.
Een tweede uitgangspunt is dat de gekozen middelen niet saai moeten zijn. Daarom zijn de
‘normale’ leerboeken terzijde geschoven.
Het derde uitgangspunt is dat het materiaal aan moet sluiten bij de belevingswereld van de
deelneemsters. Welnu, allemaal hebben zij (of hun kinderen) wel eens een Dick Bruna-boekje
cadeau gekregen. Centraal in het project staan daarom de boekjes van Dick Bruna. Aan de
hand van deze boekjes worden in week 1 en 2 de spreek- en luistervaardigheid verhoogd. In
week 2 en 3 schilderen de cursisten een Bruna-tekening na. Daardoor leren zij nauwkeurig te
kijken. Vervolgens vindt een reisje plaats naar het Dick Bruna-huis in Utrecht. De
deelneemsters met het laagste niveau vullen een gatentekstversie van het reisverslag in.
Degenen die al wat gevorderd zijn, schrijven zelf een verslagje aan de hand van vragen.
Vanuit de gedachte dat men aan moet sluiten bij de belevingswereld van de deelneemsters
wordt er ook materiaal gebruikt waar zij zelf mee aan komen dragen. Een voorbeeld: Eén van
de deelneemsters had het gerucht opgevangen dat er ergens een babykledingbeurs zou worden
gehouden. De docente stelde toen voor om hierover informatie in de krant op te zoeken. De
deelneemsters vonden daar inderdaad een advertentie, waaruit ze de belangrijkste woorden
opspoorden: datum en tijdstip, de plaats en het telefoonnummer. Naar aanleiding van het
telefoonnummer gingen ze telefoongesprekken oefenen. Toen ze het telefoneren onder de
knie hadden, hebben ze daadwerkelijk de kledingbeurs gebeld, en zijn ernaartoe gegaan. Ten
bewijze daarvan kregen ze een brief in hun portfolio.
7. Dwarsverbanden met andere problematieken of doelstellingen
Participatie in de samenleving als opvoedster en burger.
8. Frequentie van de lessen en duur van het project
Drie lesweken. Per week zijn er drie lessen van elk drie uur.
De drie lesweken maken deel uit van een 15 maanden durend traject, waarvan er nu één jaar
op zit.
9. Leeromgeving

Klaslokaal in Zeist. Tevens rondleiding in het Dick Bruna-huis te Utrecht.
10. Financieringsbronnen
Inburgeringsgelden van de gemeente Zeist.
11. Resultaten
De deelneemsters durven nu Nederlands te spreken en naar buiten te gaan. Zij nemen ook hun
kinderen mee naar buiten. De vrouwen hebben hun spreek-, lees- en schrijfvaardigheid
verbeterd, ook al is formeel niet getest in welke mate. Ze kunnen nog niet vloeiend lezen en
schrijven, maar wel zijn de voorwaarden daarvoor nu ontwikkeld. Zo hebben de
deelneemsters kennisgemaakt met boeken als leermiddel en als middel voor recreatieve
doeleinden. Ze zijn niet meer bang een boek ter hand te nemen en hebben zich allemaal
ingeschreven bij de bibliotheek.
Nu het project is afgelopen, heeft de docente besloten om met boeken van Annie M.G.
Schmidt een zelfde soort project te ontwikkelen. Na afloop van het project hebben sommige
van haar collega’s het idee opgepikt. En het Dick Bruna-huis denkt erover om laaggeletterde
allochtone vrouwen te gaan aanboren als nieuwe doelgroep.
Dit project en de overige projecten waaruit het traject bestaat, hebben tot gevolg dat de
deelneemsters meer betrokken zijn bij de school van hun kinderen. Ze kunnen bijvoorbeeld
een schoolrapport lezen, hebben in de klas van hun kind een les bijgewoond, en gaan naar de
tien-minuten-gesprekken met de basisschooldocenten.
12. Contactpersonen
Cocky Hendriks
BM Inburgering en (re)integratie Zeist
Laan van Vollenhove 199
3706 CN Zeist
030 – 69 950 56
06 – 450 44 291
cpwhendriks@freeler.nl
Bronnen:
Formulier voor nominatie ‘Nationale alfabetiseringsprijzen 2006’.