Instorten torenkraan, Rotterdam-Alexander, 10... - Onderzoeksraad ...

De kabel komt aan de voorkant van het blok aan de haak weer omhoog, wordt in de kat door een
tweede blok gevoerd en loopt dan naar voren naar het uiteinde van de giek waar deze is bevestigd
(figuur 1).
De tweede kabel dient om de loopkat over de giek te verplaatsen. De kabel is aan de voorzijde van
de loopkat bevestigd, loopt over een schijf door een blok aan de voorzijde van de giek, terug naar
achteren via de liertrommel ook weer over een schijf door een blok en is dan weer bevestigd aan de
achterzijde van de loopkat (figuur 2). Deze katkabel wordt aangedreven door een elektromotor die is
aangesloten op de katliertrommel. De motor wordt aangestuurd door een frequentieregelaar.
De torenkraan die aanleiding is geweest voor dit onderzoek is er een uit een serie nieuwe modellen
loopkatkranen. De modellen in deze serie worden gekenmerkt door het feit dat de kranen, met
uitzondering van de zwaarste uitvoeringen, spitsloos zijn. Dat wil zeggen dat de toren niet boven
de giek uitreikt. Op torenkranen die wel een spits hebben, lopen van de top van de spits tuidraden
naar voor- en achtergiek. Deze tuidraden geven de giek een grotere stijfheid. Spitsloze torenkranen
zijn volgens de fabrikant goed inzetbaar “op plaatsen waar hoogtebeperkingen gelden”, bijvoorbeeld
als gevolg van meerdere bij elkaar geplaatste en over elkaar
draaiende kranen. Op de locatie in Rotterdam bestond deze
behoefte niet. Een ander door de fabrikant genoemd voordeel
van een spitsloze torenkraan is dat deze eenvoudiger te vervoeren
is. Alle kranen in de serie hebben een verjongde giek
met een loopkat met dubbel rijwerk (zie figuur 3). Door de
verjonging verspringen de draagbalken van de giek, waar de
loopkat over rijdt, naar beneden en naar binnen. De loopkat
rijdt met de bovenste set van vier wielen over de giek. Naar
buiten rijdend neemt de onderste set van vier wielen het over
op de verjongde giek. De verjongde giek is lichter en kan bij
Figuur 3 loopkat met dubbel rijwerk transport in de grotere giekdelen worden geschoven.
De torenkranen staan op een rijdende onderwagen, een vaste onderwagen of een instortfundatie 5 .
De mast is opgebouwd uit gestapelde torendelen. De vierkante torendelen bestaan uit vier staanders
op elke hoek, de torenrandstaven, in vorm gehouden door dwarsliggers en diagonalen. De torendelen
verschillen in sterkte en gewicht. Door elk torendeel loopt een kooiladder naar een bovenbordes. Bij
een klimhoogte van 30 meter of meer naar de cabine wordt in Nederland een machinistenlift geïnstalleerd,
een gevolg van CAO-afspraken. Voor elke configuratie van een kraan bepaalt de constructeur
welke torendelen worden gebruikt. Bovenaan de toren zit een torendeel dat bij de kraan hoort,
met een draaischijf, de torenkrans. In de krans zit een mangat, waardoor de machinist naar boven
kan klimmen. Aan het torendeel boven de krans worden de (voor)giek, de achtergiek en de cabine
gehangen. Dit torendeel wordt spits genoemd. Omdat deze spits niet boven de giek uitsteekt, wordt
de kraan ‘spitsloos’ genoemd.
2.1.2 De kraan op de bouwplaats Rotterdam
De torenkraan in Rotterdam stond op een kleine bouwlocatie in een park. Langs de locatie loopt een
fiets- en voetpad en in het park is een kinderspeelweide. Aan de noordzijde wordt de locatie begrensd
door een brede sloot. De bouwlocatie was ontsloten naar de openbare weg via een brug over deze
sloot. Op deze bouwlocatie werd een flat gebouwd voor 80 appartementen verdeeld over 24 verdiepingen.
Onder de flat werd onder maaiveld een parkeergarage van twee verdiepingen aangelegd. In
de bouwput is bij het storten van de fundering en de vloer van de onderste verdieping een instortfundatie
aangelegd voor de torenkraan. Met het sluiten van het garagedak werd werkruimte gecreëerd
om het gebouw. De kraan stond aan de oostzijde van het gebouw. Voor het onderzoek is de oostzijde
de achterkant van de kraan genoemd (nummer 1 in figuur 5) en de zuidzijde de linkerkant (nummer
2 in figuur 5). Aan de achterkant was de machinistenlift gemonteerd.
5 Instortfundatie: een in het werk gestorte betonnen fundering.
20