Instorten torenkraan, Rotterdam-Alexander, 10... - Onderzoeksraad ...

kan de trommel waar de katkabel over loopt in principe niet meer bewegen. Als de katkabel breekt,
is er geen controle meer over de loopkat.
Uit een inspectie van de katlier uit de torenkraan in Rotterdam bleek dat deze nog intact was na de
val. Er is daarom een statische trekproef uitgevoerd. In deze trekproef aan de kabeltrommel van de
katlier is vastgesteld dat een trekkracht van 13,7 kN nodig was om de kabel met afgevallen rem in
beweging te krijgen. Dat betekent dat met een trekkracht van 13,7 kN de kabel door de rem heen
werd getrokken. De minimale breekkracht van de kabel was 45 kN. Dat betekent dat de kabel eerder
door de rem getrokken wordt, dan dat de katkabel breekt. Als de kabel door de rem heen wordt
getrokken, zijn er geen voorzieningen die de loopkat nog kunnen stoppen.
Bij het breken van de katkabel is er geen controle meer over de loopkat, maar is er wel een veiligheidsvoorziening
om een grote verplaatsing te voorkomen. Als de katkabel breekt, is er de katvang.
De katvang wordt normaal gesproken door de gespannen katkabel naar beneden gehouden. Als de
katkabel breekt komt de katvang omhoog en loopt tegen de dwarsverbindingen tussen de randstaven
van de giek.
Als een nieuwe katkabel in gebruik is genomen, rekt deze in de eerste periode nog op. De kabel
moet dan nagespannen worden. Als gevolg van de ruimte die door het oprekken in de katkabel was
ontstaan, is in Rotterdam enkele weken na de opbouw van de kraan de katvang omhoog gekomen
en bij een katbeweging in de giek geslagen. De katvang is hierbij afgebroken (en later hersteld). De
katvang functioneert wellicht voldoende als de katkabel breekt terwijl de loopkat niet in beweging is,
maar niet als deze wel in beweging is. Volgens de Onderzoeksraad ligt het meer in de lijn der verwachting
dat de kabel breekt als deze beweegt of wordt aangezet tot beweging.
Deelconclusies falen katkabel
Op basis van de bevindingen komt de Onderzoeksraad tot de volgende deelconclusies over de katkabel:
− De houdrem is slechts bedoeld om de loopkat op zijn plaats te houden in een situatie dat er
geringe kracht op wordt uitgeoefend;
− De constructie van de katvang is geen doelmatige beveiliging bij het breken van de katkabel
tijdens in- of uitkatten;
− De loopkat is onbeheersbaar als de katkabel breekt.
5.2.6 Helling van de giek
De Onderzoeksraad heeft vastgesteld dat in de constructieberekeningen is uitgegaan van een maximale
doorbuiging van de giek van één graad onder waterpas. De berekeningen van de fabrikant
met de loopkat op 27 meter komen uit op 0,6 graad onder waterpas voor de torenkraan in de configuratie
van de kraan in Rotterdam. Uit de metingen die de Onderzoeksraad heeft laten verrichten
aan de nieuwe -en stijvere- kraan kwam een doorbuiging van de giek op 1,2 graad met 13 ton op
een vlucht van 27 meter. In de berekeningen van FEMTO aan de omgevallen en minder stijve kraan
komt de doorbuiging uit op 2,1 graad onder waterpas met 13 ton in de haak op een vlucht van 27
meter en een doorbuiging van 5,2 graad op een vlucht van 50 meter. De berekeningen van FEMTO
wijken duidelijk af van de constructieberekeningen. Ook de nieuw opgebouwde en stijvere kraan
overschrijdt de maximale doorbuiging van 1,0 graad onder waterpas die de fabrikant als uiterste
(veiligheids)limiet hanteert in zijn ontwerp, maar buigt duidelijk minder ver door dan de kraan die
is bezweken. Het feit dat de fabrikant niet op de hoogte was van deze grotere doorbuigingen dan de
eigen ontwerpcriteria toestaan, betekent voor de Onderzoeksraad dat het type kraan onvoldoende is
getest (voor alle configuraties) voor deze in productie is genomen en dat de geproduceerde kranen
ook onvoldoende zijn getest.
49