Theoretische onderbouwing colleges multiculturaliteit op de ...

5. De aanpak voor culturele sensitiviteit
De projectgroep MulticultureelVakmanschap van de vijf Amsterdamse lerarenopleidingen
formuleert zijn visie op culturele sensitiviteit op www.multicultureelopleiden.nl. De docent
heeft geen extra, specifieke competenties nodig om aan etnisch gemengde groepen les te geven
en /of te begeleiden. De docent moet wel in staat zijn de algemene docentcompetenties op de
multiculturele onderwijscontext toe te passen. Deze opvatting wordt onderschreven door de
ontwikkelaars van het project Vidivers, een gezamenlijk project van de VU, Erasmus universiteit,
Hogeschool Rotterdam en Surf foundation. Docenten moeten zich bewust zijn en aandacht
besteden aan de verschillen in leerstijlen, motivatie, gender, persoonlijkheid en cultuur. Daarnaast
wegen bij het lesgeven aan etnisch gemengde groepen de algemene professionaliteitseisen
zwaarder omdat in vergelijking met homogeen samengestelde groepen er meer factoren
tegelijkertijd een rol spelen. Culturele sensitiviteit, inlevingsvermogen is een onderdeel van goed
docentschap. 30
13
5.1 Docenten
Culturele sensitiviteit helpt docenten om in concrete onderwijssituaties de opstelling van
studenten te begrijpen, bijvoorbeeld als studenten emotioneel reageren tijdens een college over
een beladen onderwerp, niets willen zeggen tijdens een discussie of er moeite mee hebben dat
bepaalde theorieën behandeld worden omdat die strijdig zijn met hun persoonlijke overtuigingen.
Cultureel sensitieve docenten geven zich in dit soort situaties rekenschap van het perspectief van
alle betrokkenen, inclusief dat van henzelf. Shadid (2002) zegt hierover dat kernwaarden en
omgangsvormen zijn de centrale begrippen om culturele sensitiviteit te activeren. Om elkaar te
begrijpen is het is nodig om de verschillen die te maken hebben met kernwaarden zoals
mensbeelden, voorstellingen van de ideale gemeenschap, centrale normen en waarden en
omgangsvormen, te beschrijven en duidelijk te maken.
Hieronder beschrijf ik de onderzoeken van Boomkes en die van Van Heusden naar culturele
bewustwording . Deze onderzoeken vormen belangrijke bronnen voor dit project en verantwoorden
de aanpak van culturele sensitiviteit.
5.2 Alledaagse werkelijkheid
René Boomkens (1954), is hoogleraar sociale en cultuurfilosofie aan de RUG. Eerder was hij
hoogleraar popmuziek aan de UVA. Hij vindt het gesprek het belangrijkste instrument om de bron
van ieder mens te vinden en culturele sensitiviteit te creëren. Hij meent dat conflicten serieus
genomen moeten worden. 'Leren leven met conflicten in plaats van conflicten willen oplossen: dat is
de morele omslag waarop de globalisering uitzicht biedt' (DNW 293). Globalisering heeft chaos
gebracht: diversiteit, hybride identiteiten, instabiliteit, onzekerheid, zegt Boomkens. Het is deze
chaos die de wankele identiteit van de stedelijke samenleving vorm geeft zonder dat deze vorm van
blijvende aard is. Te midden van deze chaos pleit Boomkens voor nieuwe coalities die hun bron
vinden in de noodzaak van een alternatief. Waaruit dit alternatief bestaat, meldt Boomkens niet met
zoveel woorden. Wel zal er moeten worden gepraat. Anti-globalisten en 'moderne' moslims
ontmoeten progressieve intellectuelen. Internet zal van belang zijn, maar is als decentraal medium
30
http://www.vidivers.nl/?page_id=76