Theoretische onderbouwing colleges multiculturaliteit op de ...

Voorwoord
In de lerarenopleiding is er veel aandacht voor de visie op goed onderwijs en leraarschap. De
verdiepingscolleges multiculturaliteit bieden de studenten een volgende, logische stap. De
Nederlandse samenleving en ook het onderwijs krijgen steeds meer variatie en kleur. Docententeams
zijn nog zelden een afspiegeling van de leerling populatie en niet alle docenten zijn opgeleid voor het
lesgeven op kleurrijke scholen. Dit heeft nadelige effecten op de leerresultaten van allochtone
leerlingen en op de doorstroming naar hogere vormen van vervolgonderwijs. Structurele aandacht
voor diversiteit en multicultureel vakmanschap in alle curricula van de lerarenopleidingen is daarom
noodzakelijk. Dit onderzoeksproject wil hieraan een bijdrage leveren.
1
Vanaf het studiejaar 2010 – 2011 is ervoor gekozen om master studenten van de Universitaire
Lerarenopleiding VU de verdieping multiculturaliteit te laten volgen. 1 Deze verdieping bestaat uit een
tweetal hoorcolleges en een werkcollege. In de hoorcolleges komen het cultureel bewustzijn en de
identiteitsontwikkeling van de student zelf aan de orde en de vraag hoe je kunt omgaan met de
thematiek van diversiteit en multiculturaliteit in het onderwijs.
Het werkcollege vertaalt de theorie naar de praktijk. De studenten dragen werkvormen aan ter
ontwikkeling van culturele sensitiviteit en vervolgens proberen ze een antwoord te formuleren op de
vraag hoe je kunt omgaan met de thematiek van diversiteit. Ook wordt onderzocht hoe je het
cultureel bewustzijn bij leerlingen in het voortgezet onderwijs kunt stimuleren.
De onderzoeksvragen hebben als doel de colleges te verbeteren en invalshoeken te vergroten met de
theoretische verantwoording. De doelstelling werd in het studiejaar 2011 – 2012 gerealiseerd:
studenten bleken in het werkcollege begrippen als beeldvorming en vooroordelen te begrijpen en
om te kunnen zetten in verschillende werkvormen
Onze maatschappij is pluriform en multicultureel. Dat biedt mogelijkheden om je identiteit te
ontwikkelen; als je door zelfreflectie je meer bewust bent van wie je bent, kun je op zoek gaan naar
overeenkomsten en mogelijk begrijp je de ander dan ook beter.
Voor de colleges multiculturaliteit wordt cultuureducatie ingezet, omdat de kennismaking met kunsten
cultuuruitingen studenten en leerlingen meer inzicht geeft in zichzelf, in de omgeving en de
maatschappij waarin zij leven. Kunst kan cultuurbewustzijn zichtbaar maken.
Het onderzoek is gericht op de vraag op welke wijze cultuureducatie in verbinding gebracht kan
worden met identiteitsontwikkeling en multiculturaliteit.
Bij dit onderzoek hoort ook genoemd te worden de projectgroep Multicultureel Vakmanschap van de
vijf Amsterdamse lerarenopleidingen. Zij ondersteunt studenten (en docenten) om zich te verdiepen
in het lesgeven aan multicultureel samengestelde groepen en een visie te ontwikkelen op de
(multi)culturele bewustwording en - sensitiviteit. 2 Hierdoor zijn de studenten zich bewust van hun rol
1 De VU ziet diversiteit als een meerwaarde en bron van creativiteit en innovatie. Het motto is dan ook: een
excellente universiteit kan alleen maar divers zijn, en diversiteit en excellentie hangen nauw met elkaar samen.
De master 1 e graads lerarenopleiding leidt (kwalitatief) goede en excellente docenten op en daar past een
verdieping multiculturaliteit bij.
2
www.multicultureelopleiden.nl