Theoretische onderbouwing colleges multiculturaliteit op de ...

6. Een cultureel sensitieve docent
6.1 Professionaliseringsslag
De eerste stappen voor docenten in hun ontwikkeling van culturele sensitiviteit zijn acceptatie van
diversiteit in opvattingen, bereid te zijn om te willen reflecteren op de eigen waarden en normen, de
culturele bagage die je zelf meeneemt te bediscussiëren met het team. Halleh Ghorashi (2006)
bevestigt deze gedachtegang. Zij meent dat door ruimte te geven aan de cultuurverschillen en deze
te benoemen, een veranderingsproces op gang kan brengen. Het is een moeilijk proces waarbij het
doel is om elkaar werkelijk te ontmoeten. Hiervoor moet men bereid zijn op een andere manier te
kijken en te denken. Doe je dat vanuit jezelf of vertrek je vanuit de ander? Wanneer je in het contact
niet je eigen waarden en normen als vertrekpunt neemt, maar open kan luisteren naar elkaar, naar
wat de ander vertelt, dan geef je elkaar erkenning als persoon. Dan staan de verbindingen tussen
mensen centraal en niet de mens als drager van een cultuur. De situaties en sferen waarin mensen
met elkaar over de verschillen kunnen spreken is belangrijk. Dus als het om cultuursensitief handelen
gaat, is het belangrijk om eerst een tussenruimte te ontwikkelen om over de verschillen te
herkennen, erkennen. Een open dialoog zal de verbinding mogelijk maken.
Ook binnen de onderwijspraktijk is een open dialoog het middel voor het uitwisselen van opvattingen
en oordelen. Door in openheid gesprekken te voeren over inzichten die met diversiteit te maken
hebben, kan er gezocht worden naar een balans om visie en beleid op elkaar af te stemmen in een
school.
De docent leert in deze stap zijn vakmanschap als professional en het onderwijs krijgt zo meer
kwaliteit. 34 35 De professionaliseringsslag vindt plaats in de lerarenopleidingen en op
nascholingsdagen, die er zijn om je rol als professional te blijven ontwikkelen. Maar de websites
‘Vidivers’ en ‘Multicultureel Opleiden’ geven veel informatie over het sensitiever worden van de
docent.
Op de website van ‘Vidivers’ staat dat er gewerkt kan worden om de culturele sensitiviteit
betekenis te laten krijgen wanneer docenten en studiebegeleiders competent handelen in kritische
onderwijssituaties waarin culturele sensitiviteit van docenten cruciaal is.
15
6.2 Onderzoek
Het concept culturele sensitiviteit van docenten en studiebegeleiders is door het project VIDIVERS
uitgewerkt in vier aspecten:
1. de kern is een houding van inlevingsvermogen, zelfvertrouwen / pro-activiteit, oog voor
talent en reflecterend vermogen,
2. van belang is het beschikken over specifieke kennis als voorwaarde voor competent
handelen,
3. de docent / begeleider beschikt over vaardigheden waarop vaker een beroep wordt gedaan,
34
Shadid, W., Interculturele Competentie: een vak apart, Leiden 2010 en afkomstig van Shadid, W. (2007):
Grondslagen van interculturele communicatie. Studieveld en werkterrein. Kluwer, Amsterdam, 2007
35 Mulders, Loes, Eigen ervaringen door colleges geven en gesprekken met studenten, januari en juni 2012.