Theoretische onderbouwing colleges multiculturaliteit op de ...

De volgende vragen staan in het onderzoeksproject centraal:
o Hoe draagt cultuurbewustzijn bij aan identiteitsontwikkeling van de studenten en leerlingen?
o Hoe creëer je cultureel bewustzijn bij studenten en hoe bewerkstellig je via hen dat leerlingen de
waarde van multiculturaliteit en diversiteit zien en gebruiken in hun leven? De theorie van
Barend van Heusden dient als startpunt voor het onderzoek en vervolgens de verhouding tussen
diversiteit en cultureel bewustzijn.
o Welke vormen van reflectie op cultuur dragen bij aan de identiteit van de persoon en de school
en hoe leg je verbindingen tussen cultuur en identiteit?
o Op welke manier kun je de participatie van het individu gebruiken om gemeenschapsvormend te
zijn en welke zaken zijn dan nodig in de curricula?
o Wat zijn de aanknopingspunten uit het onderzoek voor de vakken in het curriculum van de ULO
en VO?
5
1.1 Literatuuronderzoek
Het startpunt van het onderzoek was het betrekken van kunst-, cultuur- en erfgoeduitingen bij de
verdiepingscolleges. Aan deze menselijke uitingen leveren leerlingen een bijdrage en ook de
studenten zelf. Als zij zich hiervan bewust worden, kan dit leiden tot het inzicht dat diversiteit
zichtbaar te maken is. Het zichtbaar maken van deze kunst-, cultuur- en erfgoeduitingen is daarom
een goede manier om aan te sluiten bij de belevingswereld van de leerlingen of om de informatie
over de verschillen over te dragen.
Dit is de reden om deze theoretische onderbouwing te starten met de theorie van Cultuur in de
Spiegel, ontwikkeld door Barend van Heusden aan de RUG, een van de meest bekende, recente
theorieën over cultuureducatie. Barend van Heusden betoogt: ‘Cultuureducatie is alle vormen van
educatie waarbij cultuur als doel of als middel wordt ingezet. In het algemeen laat cultuureducatie
mensen kennismaken met kunst- en cultuuruitingen en verdiept het inzicht daarin. Het is een
verzamelbegrip.’ 4 In deze studie wordt de definitie van cultuureducatie in de breedste zin van het
woord voor de theoretische onderbouwing van de colleges gebruikt.
Van Heusden hanteert vier basisvaardigheden die relevant zijn voor cultuurbewustzijn en
cultuuronderwijs: Waarneming, verbeelding, conceptualisering en analyse. Bij de start van de
verdiepingscolleges is met deze vier basisvaardigheden gewerkt om de studenten te leren kijken naar
cultuur en naar hun eigen identiteit.
4 Heusden, B. van, Cultuur in de Spiegel, Het was een vierjarig onderzoek i.s.m. de Rijksuniversiteit van
Groningen en SLO. In voorjaar 2010 is het afgerond.