Zorgorganisaties in beeld - Kenniscentrum CrossOver

Wat betekent zorg?
Het begrip zorg kent in de praktijk vele betekenissen. De gezondheidszorg schaart
veel van haar dienstverlening onder zorg.
Het onderwijs refereert aan speciaal onderwijs als zorg en noemt kinderen die gebruik
maken van dit onderwijs, of van een rugzakje, „zorgkinderen‟. De notitie „Kwaliteit
Passend Onderwijs‟ (19/11/2008) omschrijft een zorgleerling als een leerling die extra
ondersteuning nodig heeft. De website www.zat.nl gebruikt de term zorg voor hulp bij
gedragsproblemen, ontwikkelingsproblemen en leerproblemen.
Jongeren met een beperking hebben een eigen perceptie van zorg 1 . Zij verstaan onder
zorg voornamelijk de medische en lijfgebonden zorg. Begeleiding en hulp,
bijvoorbeeld bij een instelling voor jeugd- en opvoedhulp, zien zij niet als zorg. Aan
de andere kant noemt men vrijwel alle hulp en ondersteuning aan jongeren met een
verstandelijke beperking, zorg.
Met zorgorganisaties bedoelt dit document alle organisaties die nodig of van invloed
zijn op het krijgen van gezondheidszorg door jongeren met een beperking. Alle andere
organisaties die zorg, hulp of ondersteuning bieden op levensterreinen als onderwijs
en arbeid duiden wij met hun oorspronkelijke naam en komen aan de orde bij de
bespreking van onderwijsorganisaties en organisaties voor arbeid.
De aanpak
De informatie voor dit rapport is verzameld door onderzoek van literatuur, informatie op websites
en digitale databanken. Ook is gericht informatie ingewonnen bij organisaties.
De bevindingen zijn lopende het onderzoek (november 2009 – juli 2010) periodiek besproken in een
gezamenlijk overleg van het Kenniscentrum CrossOver, de projectafdeling Cultuuromslag Wajong
van het Ministerie van SZW en het programma Wajong van het UWV.
De opbouw van dit document
Met welke zorgorganisaties hebben jongeren met een beperking te maken? En wat is de rol van
deze organisaties vanuit het perspectief van deze jongeren en hun ouders/verzorgers? Daarover
gaat hoofdstuk 2.
Dat jongeren naast organisaties uit de wereld van zorg, ook te maken hebben met organisaties uit
de wereld van onderwijs en arbeid komt aansprekend in beeld in hoofdstuk 3. Dat die werelden er
niet voor iedere jongere met een beperking hetzelfde uitzien, wordt ook daarbij ook helder.
De samenwerking tussen organisaties uit de wereld van zorg, onderwijs en arbeid komt aan de
orde in het laatste hoofdstuk met als afsluiting “En, wat heeft de jongere er aan?”.
1 Het begrip zorg wordt – als het gaat om begeleiding en hulp – door mensen met een beperking als
betuttelend ervaren; de voorkeur gaat uit naar het begrip „hulp‟. (Perceptie jongeren op basis van een
persoonlijk gesprek met Wil Verlaan, KCCO)
6