Technieken voor de observatie en analyse van verkeersconflicten

B I J L A G E B E G R I P P E N
In deze paragraaf wordt een definitie gegeven van de belangrijkste begrippen die
gebruikt worden binnen de verkeersconflict-technieken. In een aantal gevallen wordt
door middel van een verwijzing aangegeven waar meer informatie over het begrip te
vinden is.
Aangezien veel literatuur uit het niet-Nederlandse taalgebied komt, zijn ook gangbare
buitenlandse begrippen gebruikt. Waar mogelijk is een Nederlandse vertaling
toegevoegd. Indien er verschillende uitdrukkingen voor hetzelfde begrip worden gebruikt,
is dit ook aangegeven. De definities zijn gebaseerd op verschillende bronnen. In cursief is
waar nodig een toelichting toegevoegd.
Conflict - Een te observeren situatie waarin twee of meer weggebruikers elkaar naderen
in ruimte en tijd in die mate dat er een risico is dat ze met elkaar in botsing komen
als de bewegingen onveranderd blijven (Amundsen & Hyden, 1977).
Matig conflict (slight conflict) – Conflict waarbij voldoende tijd aanwezig is voor een
ontwijkingsmanoeuvre of een gewone manoeuvre (Lötter, 2001).
Een manoeuvre kan bestaan uit het gecontroleerd of anticiperend remmen of
veranderen van rijbaan.
Ernstig conflict (serious conflict) – Conflict dat kan worden gekarakteriseerd door
plotselinge of abrupte ontwijkingsmanoeuvres (Lötter, 2001).
De ontwijkingsmanoeuvres kunnen bestaan uit acute vermindering van snelheid (of
een noodstop) en acute verandering van rijbaan (of bruuske bewegingen).
Ongeval, aanrijding (accident, collision) – Een gebeurtenis waarbij voertuigen en/of
personen fysiek met elkaar botsen .
Binnen de context van verkeersconflicten wordt bovenstaande definitie vaak
gehanteerd. Tijdens het observeren van verkeersconflicten vinden zelden ongevallen
plaats. De term wordt vooral gebruikt om te refereren naar ongevallendata van
bijvoorbeeld de politie.
Ontwijkingsmanoeuvre (evasive action, manoeuvre) – Elke actie die wordt
ondernomen door één of meerdere weggebruikers om een botsing te voorkomen.
Mogelijke acties zijn:
- remmen, versnelling en opzij gaan voor voertuigen en fietsers;
- stoppen en rennen voor voetgangers (Lötter, 2001).
Time-to-Accident (TA) – De tijd die overblijft tot een ongeval vanaf het moment dat
een ontwijkingsmanoeuvre net is gestart er vanuit gaande dat de weggebruikers
dezelfde route met dezelfde snelheid continueren (Shbeeb, 2000).
Time-to-collision (TTC) – De tijd die overblijft tot een ongeval indien de weggebruikers
dezelfde route met de huidige snelheid zouden continueren (Lötter, 2001).
De TTC is niet noodzakelijkerwijs gemeten vanaf het moment dat een
ontwijkingsmanoeuvre wordt gestart. Voor meer informatie zie paragraaf 3.1.2.
Post-Encroachment-Time (PET) – De PET wordt bepaald door het moment dat het
eerste voertuig het pad van het tweede voertuig verlaat en het tweede voertuig het
pad van het eerste voertuig bereikt.
Voor meer informatie zie paragraaf 3.1.5.
Steunpunt Verkeersveiligheid 34 RA-2007-118