Innoveren, participeren!

andvoorwaarden
1
In het tweede onderdeel, Agenda en basisinfrastructuur per sector, worden
sectoraal uitgewerkte antwoorden gegeven op de vraag over de basisinfrastructuur.
Een beknopte weergave van de belangrijkste punten
daarvan volgt hieronder. Daar gaat aan vooraf de beschrijving van een aantal
algemene randvoorwaarden ten aanzien van de volgende onderwerpen:
de rijksverantwoordelijkheid voor het gehele cultuurbeleid, de samenwerking
tussen overheden, integrale advisering, visitaties en fondsen. Het vervullen
van deze randvoorwaarden moet mede bijdragen aan een helder en
zorgvuldig veranderingsproces waarmee tevens de begrijpelijke onrust in
de sector zo veel mogelijk kan worden weggenomen.
Randvoorwaarden
Rijksverantwoordelijkheid voor
het gehele cultuurbeleid
Allereerst dient helder te zijn dat de herschikking
van verantwoordelijkheden voor
meerjarige subsidies niet meer, maar ook niet
minder inhoudt dan de overstap op een ander
bestuurlijk verdelingsmodel binnen de rijksoverheid.
Uitgangspunt moet zijn dat het rijk
verantwoordelijk blijft voor het gehele subsidiestelsel
als zodanig, te weten alle meerjarig
gesubsidieerde instellingen, fondsen, instellingen
met een rijkscollectie of een collectie
waarvoor de Staat verantwoordelijkheid heeft
genomen en bijzondere subsidieprogramma’s
ter uitvoering van beleidsprioriteiten. Het
door velen gewenste maatwerk in meerjarige
subsidies moet evenwel niet leiden tot beleidsversnippering.
Het rijk dient integraal verantwoordelijk
te zijn voor dit stelsel. Dat principe
moet er mede toe bijdragen dat fondssubsidies
niet lager worden gewaardeerd dan de subsidies
die rechtstreeks van het ministerie van
OCW afkomstig zijn.
Samenwerking tussen overheden
Elders in dit advies heeft de Raad het belang
benadrukt van de voortzetting van de convenanten
op het terrein van cultuurbeleid als
waardevol instrument van samenwerking
tussen de drie overheden. De zogenoemde
verfondsing van talrijke meerjarig gesubsidieerde
instellingen dreigt de samenhang in
bestuurlijke verantwoordelijkheid van steden
en regio’s voor de meerjarig gesubsidieerde
instellingen in hun gebied te compliceren:
die overheden zullen straks met zowel de
minister als met de verschillende fondsen
moeten onderhandelen. De Raad acht dat
een moeilijke situatie. Hij is zich er overigens
van bewust dat er wel al enkele voorbeelden
zijn van convenanten tussen overheden en
een rijksfonds, zoals tussen het Fonds voor
de Amateurkunst en Podiumkunsten en de
provincie Zeeland en tussen het Fonds voor
Podiumprogrammering en Marketing en
de provincie Flevoland plus de gemeente
Almere. Het gaat hier echter om incidentele,
tijdelijke afspraken, voor een specifieke sector
en gericht op een ontwikkelingsperspectief.
Vanuit een oogpunt van samenhangend
cultuurbeleid, dat meerdere sectoren omvat,
pleit de Raad ervoor de huidige meer integrale
convenanten tussen de minister en andere
overheden voort te zetten en dit instrument
niet te versnipperen over meerdere partijen
aan de kant van het rijk. In deze zin interpreteert
de Raad ook de kaderovereenkomst
tussen OCW en IPO/VNG waarin wordt
gesteld dat de minister een fonds opdracht
kan [cursivering RvC] geven tot subsidiëring
van instellingen waarover bestuurlijke overeenstemming
is bereikt.
Dat lost evenwel het probleem nog niet geheel
op. Immers, de minister heeft helder aangegeven
dat instellingen die deel uitmaken
van de basisinfrastructuur direct onder haar
bestuurlijke verantwoordelijkheid vallen:
“Instellingen die een specifieke functie in
het landelijk bestel vervullen of [cursivering
RvC] een kernfunctie innemen in de regionale
en stedelijke basisinfrastructuur”, aldus de
adviesaanvraag van 29 september 2006. De
vraag die zich nu aandient is: wie bepaalt wanneer
een instelling een kernfunctie vervult in
de decentrale infrastructuur?
In dit advies heeft de Raad op basis van zijn
inhoudelijke kennis en rekening houdend
met spreiding de meest essentiële functies
benoemd met bijbehorende voorzieningen die
een directe financiering van het ministerie van
OCW zouden moeten krijgen. Hij heeft zich
daarbij zo veel mogelijk rekenschap gegeven
van de essenties van de culturele basisinfrastructuur
in stad en regio zonder in casuïstiek
te treden en onder de kanttekening dat
hij het tot zijn taak noch competentie rekent
een advies uit te brengen over de specifieke
stedelijke, regionale en provinciale profielen
als zodanig. De Raad kan een oordeel geven
over de kwalitatieve, inhoudelijke, artistieke
betekenis van een instelling en over adequate
36