Jaarverslag 2011

10 - 11
Het jaar 2011 in hoofdlijnen
> Projectsteun
Begin november 2011 kwam de lang verwachte uitspraak van de Raad van State over
de rechtmatigheid van de heffingen voor bijzondere projectsteun voor 2008 en 2009.
De Raad van State oordeelde in deze hogere beroepsprocedure dat er:
> Geen strijd was met de Woningwet;
> Geen schending van de rechtszekerheid;
> Geen schending was van het eigendomsrecht zoals neergelegd in artikel 1
van het Eerste Protocol EVRM;
> Geen schending was van het Europese recht betreffende staatssteun.
De conclusie was dat de wettelijke grondslag van de heffingen bijzondere projectsteun
van begin af aan rechtmatig was. Het Fonds is zeer verheugd met deze
uitspraak. Overigens loopt er nog een procedure aangespannen door een aantal
corporaties tegen de uitbetaling van subsidie aan corporaties actief in de 40 wijken.
Het hogere beroep ligt bij de Raad van State nadat zowel de Commissie bezwaarschriften
van het Fonds als de Rechtbank Utrecht geoordeeld hadden dat deze
corporaties niet-ontvankelijk zijn.
Naast de juridische procedures werd duidelijk dat het draagvlak voor de regeling
nog steeds beperkt was. Het Kabinet heeft bij zijn aantreden dan ook aangegeven
af te willen van de regeling. Deze wordt per 1 januari 2013 gestopt nadat in 2011
en 2012 sprake is van een overgangsregeling. Dit besluit en alle juridische procedures
kunnen echter niet de conclusie verhinderen dat de regeling wel gewerkt heeft.
Er is sprake van een grotere beleidsfocus in de 40 wijken waarbij op allerlei terreinen
meer geïnvesteerd is: er is meer gesloopt, er is meer nieuwbouw koop gerealiseerd
ten behoeve van de wenselijk geachte functiemenging en het doorbreken van de
monotonie van sociale huurwoningen en er is meer geïnvesteerd in leefbaarheid en
maatschappelijk vastgoed. De subsidies tot en met 2010 zijn uitbetaald en de
afrekeningen zullen nog een aantal jaren vergen.
> Herziening Woningwet
De afgelopen jaren is intensief gesproken over de mogelijke vorming van een
onafhankelijke toezichtautoriteit in de corporatiesector. Begin 2011 werd duidelijk
dat toenmalig minister Donner een andere keuze had gemaakt: het toezicht blijft
verdeeld over het ministerie van BZK en een op te richten autoriteit waarin het
Centraal Fonds opgaat. Het Fonds is teleurgesteld over deze keuze, maar heeft vervolgens
de handschoen opgepakt in de ombouw van het Fonds tot autoriteit. Naast het
huidige financiële toezicht is er een nieuwe taak, die van de controle op de staatssteun.
Het Fonds heeft zich vanaf 2006 al voorstander getoond van een duidelijke
scheiding tussen enerzijds een tak van dienst of organisatie die de zogenaamde
Daeb-activiteiten exploiteert en een daarvan juridisch gescheiden tak die de zogeheten
niet-Daeb-activiteiten uitvoert. Hoewel de staatssteunregels zich hier niet over
uitspreken, heeft het Fonds de voorkeur voor een dergelijke verdergaande juridische
splitsing. Vanuit toezicht is dat wel zo wenselijk want het is duidelijk en scheelt
enorm in de administratieve lastendruk bij woningcorporaties.
Met de ombouw zal het Fonds ook de eerder ingezette accentverschuiving in het
financiële toezicht doorzetten: naast oordelen over de financiële continuïteit zal ook
de liquiditeit van en bij corporaties meer onderdeel gaan uitmaken van het
financiële toezicht. De oorzaken daarvoor zijn te vinden in de bevindingen van het
Fonds in de afgelopen jaren bij themaonderzoeken naar verbindingen, naar treasurybeleid
en derivaten en naar projectontwikkeling en grondposities. Ook zal een
discussie vereist zijn over de mogelijke toekenning van sanerings- en projectsteun.
Enerzijds vanwege de nieuwe regelgeving met een onderscheid naar wel en niet met
staatssteun geoorloofde activiteiten, anderzijds vanwege veranderingen in de corporatiesector
zelf. Saneringssteun was oorspronkelijk bedoeld als steun voor corporaties