Nl - Bureau fédéral du Plan

27 Uiteindelijk blijken de inspanningen die de opeenvolgende regeringen tijdens de voorbije dertien
jaar via de federale plannen inzake duurzame ontwikkeling leverden, grotendeels in de
marge van hun hoofdactiviteit te zijn gebleven. Bij de afronding van dit rapport beschikt België niet
over het derde federaal plan inzake duurzame ontwikkeling dat sinds drie jaar verwacht wordt. Niettemin
getuigt het leerproces dat dankzij de eerste twee plannen gerealiseerd werd, van het nut van die
plannen als instrument voor integratie en coherentie van het federale beleid. Zij hebben immers
beleid naar voren kunnen brengen dat in staat is om nieuwe uitdagingen op lange termijn aan te pakken,
en die te integreren in lopende processen, in het centrum van een transversale beleidsvisie die
gericht is op effectiviteit, efficiëntie en ook gelijkheid binnen en tussen generaties.
28 De synthese hiervoor is het resultaat van het onderzoek van een reeks thema's of domeinen van
duurzame ontwikkeling en gevalsstudies over elk thema. Die studies betreffen een of meer maatregelen
uit de federale plannen inzake duurzame ontwikkeling. De thema's werden zo gekozen dat ze
duidelijk maken dat er in verband met de ontwikkeling van de samenleving sturende krachten, druk,
toestanden en antwoorden bestaan. De methode is systemisch omdat die elementen erkend worden
als onderling afhankelijk en hun evolutie zowel afhangt van het voor die thema’s gevoerde beleid als
van de verbanden tussen die thema’s. Elk thema en de bijbehorende gevalsstudie worden beschreven
en geëvalueerd in een paragraaf met een vaste structuur. Daarin wordt eerst een stand van
zaken van de bestaande toestand gegeven, gevolgd door een evaluatie daarvan. Vervolgens wordt
het gevoerde beleid beschreven en ook geëvalueerd. Binnen elk thema wordt een specifiek beleid
beschreven en geëvalueerd. Dat geeft een gamma van elf thematische antwoorden door de federale
overheid in de plannen inzake duurzame ontwikkeling. De evaluatie heeft betrekking op de mate
van uitvoering van dat beleid en legt ook een verband met de aangenomen doelstellingen en met de
bestaande toestand. Die elf gevallen van beleid hebben als gemeenschappelijk kenmerk dat er voldoende
informatie over de voortgang van hun uitvoering beschikbaar is om ze te kunnen bestuderen.
Het gaat om bijna een tiende van de ongeveer duizend maatregelen uit de twee plannen: 48 van de
622 maatregelen uit het Plan 2000-2004 en 32 van de 395 maatregelen uit het Plan 2004-2008/2011.
De evaluatie van het beleid in deel C van het rapport mag dus niet veralgemeend worden omdat die
tachtig (48 + 32) maatregelen een hoger uitvoeringsniveau hebben dan het gemiddelde van de twee
federale plannen die in deel B geëvalueerd worden.
Aanbevelingen om het politieke engagement voor duurzame ontwikkeling
te hernieuwen
29 De onderstaande aanbevelingen, die steunen op de Belgische ervaring met twintig jaar engagement
voor duurzame ontwikkeling, versterken de aanbevelingen uit de vijf federale rapporten die in die
periode werden gepubliceerd. Die aanbevelingen waren ambitieus en concreet. Vanaf het eerste rapport,
in 1999, pleitten ze voor de toepassing van de vijf meest transversale beginselen die op de Rioconferentie
werden aangenomen opdat “de overgang naar duurzame ontwikkeling:
– België betrekt in een maatschappelijk project waarvan de uitdagingen zowel op planetair niveau
als op meer lokale niveaus niet mogen worden onderschat (verantwoordelijkheidsbeginsel);
– realistische tussentijdse doelstellingen vereist die deel uitmaken van een duidelijk omschreven
langetermijnperspectief en gepaard gaan met de nodige middelen om deze te realiseren (beginsel
van inter- en intragenerationele billijkheid);
– een betere integratie vereist van de sociale, ecologische en economische aangelegenheden, inclusief
op institutioneel vlak (integratiebeginsel);
– het bestaan erkent van wetenschappelijke onzekerheden en waakt over een betere interactie tussen
die wetenschappelijke kennis en het omgaan met ernstige en onomkeerbare risico’s (voorzorgsbeginsel);
– een verduidelijking wil, binnen een grotendeels participatief proces, van de ontwikkelingsopties
waarvoor de Belgische maatschappij kiest (participatiebeginsel)”.
Federaal rapport inzake duurzame ontwikkeling 2011 7