Nl - Bureau fédéral du Plan

Federale strategie inzake duurzame ontwikkeling 1997 – 2010
België is ongetwijfeld een pionier in de integratie van een sociale component in zijn strategie inzake duurzame
ontwikkeling. Zo vormen reeds in het Plan 2000-2004 acties inzake armoede en sociale uitsluiting –
overmatige schuldenlast – milieugezondheidskunde één van de vier grote onderdelen van deel 2 (federaal
beleid gericht op de economische, sociale en ecologische componenten van een duurzame ontwikkeling).
De sociale dimensie van duurzame ontwikkeling staat ook centraal in de andere vier delen van dat plan
(beginselen, thema's en doelstellingen; middelen ter implementatie; versterking van de rol van de grote
maatschappelijke groepen; tien richtsnoeren voor het beleid inzake duurzame ontwikkeling). In het Plan
2004-2008/2011 is strijd tegen de armoede en voor sociale inclusie één van de zes thema's. Met dat thema
zijn tien van de 31 acties rechtstreeks verbonden. Bovendien zijn er transversale maatregelen in de andere
thema's die op hun sociale dimensie betrekking hebben. Het deel met beleidsacties van het voorontwerp
van het Plan 2009-2012 bevat een onderdeel F met zes acties over sociale inclusie, demografie en migratie
en een onderdeel B over aanpassing aan en bestrijden van de negatieve effecten inzake klimaatverandering
met onder meer een actie over klimaatbeleid en kwetsbare groepen.
d
Integratie
Een strategie moet het mogelijk maken de besluitvorming geleidelijk te integreren, zowel verticaal als horizontaal.
Duurzame ontwikkeling mag niet beperkt zijn tot een beleidsniveau of een beleidsdomein. De
strategie moet dus waken over een betere onderlinge afstemming van de beslissingen van de verschillende
beleidsniveaus – mondiaal, Europees, regionaal en lokaal (verticale integratie). Ook moet op elk niveau
het beleid van verschillende beleidsdomeinen op elkaar worden afgestemd met behulp van mechanismen
van horizontale beleidscoördinatie die voor samenhang zorgen tussen de beslissingen in verschillende beleidsdomeinen
(horizontale integratie).
Verticale integratie
Verscheidene elementen uit de strategie zijn op verticale integratie gericht. Zo zetelen in de ICDO zowel
vertegenwoordigers van de federale overheidsdiensten als van de gewest- en gemeenschapsregeringen 1 .
De wetswijziging van 2010 creëerde de mogelijkheid om de in art. 2/1 voorziene federale langetermijnvisie
te vervangen door een samenwerkingsakkoord tussen de federale en de gemeenschaps- en gewestregeringen
“dat een federale langetermijnvisie inzake duurzame ontwikkeling omvat” (zie 1.1.3 b). Zo zouden
die beleidsniveaus samen kunnen beslissen over de te bereiken langetermijndoelstellingen.
De wetswijziging van 2010 verlengde voorts de cyclus van vier tot vijf jaar. De memorie van toelichting bij
het wetsontwerp vermeldt dat dit het mogelijk maakt “een goede afstemming met het gevoerde beleid op
andere bestuursniveaus te verzekeren” (Kamer van volksvertegenwoordigers, 2009a). Dat wijst op de
nood aan verticale integratie. In de praktijk blijkt die integratie echter zeer moeilijk. Ten eerste hangt een
goede integratie van verschillende strategieën niet zozeer af van gelijke termijnen, maar eerder van de
mate waarin elk beleidsniveau rekening houdt met doelstellingen van de andere niveaus (zie ook 2.2.5, a).
Dat het Europees Parlement, de regionale parlementen en het federaal plan een termijn van vijf jaar hebben,
vormt nog geen garantie voor integratie van het beleid op die verschillende niveaus. Ten tweede is
het niet eenvoudig om twee verschillende logica's te verzoenen: enerzijds die van een federaal plan met
een vaste tijdsduur en een goede integratie van verschillende Europese en regionale strategieën, en anderzijds
een logica van een nieuwe regering die een lopend federaal plan kan aanpassen waardoor de relatie
met die andere strategieën wordt verstoord.
1. Hoewel er juridisch gezien geen hiërarchie bestaat tussen de federale overheid en de gewesten en gemeenschappen, kan de samenwerking
tussen die beleidsniveaus toch als een verticale integratie beschouwd worden op basis van het groter geografisch gebied waarvoor de
federale overheid bevoegd is.
Federaal rapport inzake duurzame ontwikkeling 2011 37