Nl - Bureau fédéral du Plan

Balans van de vooruitgang en uitdagingen sinds 1992
2.3 Duurzame consumptie- en productiepatronen
bevorderen
Om de levenskwaliteit van alle volkeren te verbeteren en het milieu te beschermen, hebben de regeringen
er zich vanaf 1992 toe verbonden niet-duurzame consumptie- en productiepatronen af te bouwen en te
elimineren. Die verbintenis houdt vooral in dat een groeiend aantal werknemers toegang krijgt tot een behoorlijke
job en dat de economische groei wordt losgekoppeld van de achteruitgang van het milieu 1 door
“verbeterde efficiëntie en duurzaamheid in het gebruik van hulpbronnen en productieprocessen” (VN,
2002, §15).
In België is de werkgelegenheidsgraad van 15-64-jarigen tussen 1992 en 2010 gestaag toegenomen,
maar wel in een vrij laag tempo. De werkgelegenheidsgraad steeg van 56,3% in 1992 tot 62,0% in 2010.
Het verschil in werkgelegenheidsgraad tussen mannen en vrouwen, dat in 1992 meer dan twintig procentpunt
bedroeg (68,2% bij de mannen en 44,3% bij de vrouwen), werd tijdens die periode gedeeltelijk weggewerkt,
maar lag in 2009 nog op meer dan tien procentpunt (67,4% bij de mannen en 56,5% bij de vrouwen).
De evolutie van de indicator over de ontkoppeling tussen het bbp en het materiaalverbruik (biomassa, metalen,
mineralen en fossiele brandstoffen) toont een absolute ontkoppeling sinds 1992 (zie ook C.2.2). De
daling van dat materiaalverbruik was echter gering. Bovendien is het niveau van dat verbruik mogelijk onderschat;
de indicator over het materiaalverbruik in België houdt immers geen rekening met het verwerkte
materiaal in de ingevoerde afgewerkte en halfafgewerkte producten. De indicatoren over specifieke ontkoppeling
ten opzichte van energie en vervoer tonen slechts een relatieve ontkoppeling die voor het wegvervoer
bijzonder zwak is.
Het energiedomein wordt gekenmerkt door een relatieve ontkoppeling tussen het bbp en het primaire energieverbruik
dat tussen 1992 en 2009 met gemiddeld 0,6% per jaar gestegen is (zie ook C.2.3). Daarbij evolueerde
de energiemix zodat de uitstoot van broeikasgassen kon dalen (zie 2.2). Die daling was vooral te
danken aan de vervanging van steenkool door gas bij de primaire energiebronnen. Sinds het begin van de
21e eeuw kan zij echter ook worden toegeschreven aan de toename van het aandeel van het verbruik van
energie uit hernieuwbare bronnen in het primaire energieverbruik. Tussen 2000 en 2008 is dat bijna verdrievoudigd,
het steeg namelijk van 1,3% tot 3,7%.
In het vervoerdomein wordt sinds 1992 eveneens een relatieve ontkoppeling tussen het bbp en het aantal
voertuigkilometer vastgesteld, al ligt de gemiddelde jaarlijkse groeivoet van het aantal voertuigkilometer
(1,6%) zeer dicht bij die van het bbp (1,8%) (zie ook C.2.4). Die vooruitgang is onvoldoende om de milieuen
sociale impact van het wegvervoer te verminderen, vooral omdat het aandeel van het wegverkeer van
personen dominant blijft (78% in 2009) onder de vervoerswijzen. Dat aandeel is wel zeer licht gedaald tussen
1992 en 2009. Wat het goederenvervoer betreft, is het aandeel van het wegvervoer tijdens die periode
zelfs blijven toenemen.
Wat voeding betreft, is de vleesconsumptie per inwoner slechts licht gedaald tussen 1992 en 2009 2 . De
enquêtes waarmee de effectief geconsumeerde individuele hoeveelheid vlees kan geraamd worden, tonen
dat die hoeveelheid hoog is, namelijk 120,7 gram per persoon per dag in 2004 (recentst beschikbare gegevens).
De negatieve druk die een intensieve vleesproductie en een overmatige vleesconsumptie uitoefenen
op het milieu en de gezondheid, zijn echter steeds beter gekend (zie C.2.5).
1. De jobcreatie en de verbetering van de levenskwaliteit koppelen aan de economische groei enerzijds, en de economische groei ontkoppelen
van de achteruitgang van het milieu anderzijds, was een van de aanbevelingen van de Europese bijeenkomst in het kader van het
Marrakeshproces over duurzame consumptie- en productiepatronen in Oostende in november 2004 (UNEP, 2004).
2. Berekend op basis van gegevens over productie, invoer en uitvoer; en uitgedrukt in karkasgewicht.
Federaal rapport inzake duurzame ontwikkeling 2011 17