naar het vaste land. De woningen zijn gegroepeerdrond verkeersvrije binnenhoven. Langs de randen in deonderbouw is parkeergelegenheid gecreëerd. De schuinekappen verwijzen naar de vooroorlogse bebouwingin Rotterdam en geven de woningen individueleherkenbaarheid.Verbetering woonomgeving Oude NoordenHet tekort aan open ruimte werd gecompenseerddoor de aanleg van pleinen. In de eerste fase vande stadsvernieuwing waren dat het plein aan deSnellemanstraat en Touwbaan, het plein aan deTollensstraat, het plein aan de Vijlkapperstraat enVlethoek, en het Soetendaalseplein. In een later stadiumvolgden het Bleiswijkplein, het Wilgenplantsoen, hetBrancoplein, het Johan Idaplein en het Ruivenplantsoen.Het drieslagverkavelingsmodel had een kleine honderdjaar later nog steeds een bruikbare structuur. In dezebuurten werd alleen gesloopt als de bouwtechnische staatwerkelijk slecht was, in de meeste gevallen veroorzaaktdoor de fundering op voormalige kavelsloten.Binnen de drieslagverkavelingsgebieden was heteenvoudig om openbare ruimte eenvoudig in te passen.Het vierslagverkavelingsmodel bleek veel minderbruikbaar en moest opnieuw worden gestructureerd.De invoeging van openbare ruimte was in deze buurtenveel minder eenvoudig waardoor het resultaat vaak watgekunsteld aandoet.In het plan Groene Rotte werd de Rotte gepresenteerd alsgroen recreatief lint door de stadsvernieuwingswijk, eenwandel- en fietsroute langs de Rotte met zitjes, steigers enveel groen.Voor veel binnenterreinen werden groenplannen gemaakt.In 1986 werd een wijkpark in het bestemmingsplanopgenomen. Het park zou in de plaats komen van hetHuis van Bewaring aan de Noordsingel. Tussentijdszijn delen van het gevangeniscomplex aangewezenals rijksmonument, waardoor sloop niet aan de orde is.Het wijkpark is van de baan, maar in de plannen voorherontwikkeling speelt een openbaar groengebied nogaltijd een grote rol van betekenis.Hofdijk.48 19e-eeuwse wijken in Noord - Cultuurhistorische Verkenning
Nadat de markt in 1958 naar de Binnenrotte wasverplaatst, werd het Noordplein vooral gebruikt alsparkeerplaats. Om parkeren tegen te gaan, plaatste degemeente paaltjes en bloembakken. In 1995-1996 ishet Noordplein opnieuw ingericht met een fontein enbanken. Vanwege de iepenziekte zijn de iepen gerooid envervangen door zilveresdoorns.Stadsvernieuwing en verbetering woonomgevingAgniesebuurtPas in 1981 werd officieel projectgroepen voor deAgniesebuurt en de Provenierswijk ingesteld. De eerstenieuwbouwprojecten waren echter al opgeleverd.In 1976 kwam door verhuizing van het SintFranciscusziekenhuis een groot terrein aan deSchiekade vrij. De plannen voor de bouw op hetSint-Franciscusterrein vormden aanleiding tot hetontstaan van een aparte bewonersorganisatie voorde Agniesebuurt. Feitelijk was de Agniesebuurt tegroot om bij het stadsvernieuwingsgebied van hetOude Noorden te worden gevoegd en te klein om opzichzelf te staan. Desondanks stelde de gemeente tweefunctionarissen aan die speciaal werden belast met devoorbereiding van een planmatige voortzetting van destadsvernieuwingsoperatie.Het beleid was gericht op de verwerving van alleparticuliere panden die voor sloop of vernieuwing inaanmerking kwamen. Vijftig procent van het particulierewoningbezit kwam door een aankoopactie in handen vande gemeente. Door particuliere huisbazen onder drukte zetten, verwierf de gemeente nog meer particulierwoningbezit.Stadsvernieuwingsbouw hield de bestaande rooilijnenaan. Uitzondering daarop vormde de Ammersooisestraatdie als plein werd herontwikkeld. De straatprofielenhielden hetzelfde formaat, wat opvallend is gezien dehoogte van de panden en de vrij ruime afmetingen van dewoningblokken.Behalve het grootschalige nieuwbouwcomplex ophet Sint-Franciscusterrein, zijn in de Agniesebuurtvoornamelijk kleine nieuwbouwprojecten gerealiseerd,de zogeheten ‘nieuwbouw open gaten Agniesebuurt’(NOGA). Nieuwbouwprojecten van geringe omvang opverschillende locaties in de wijk, werden zowel in ontwerpals in bouwproces aaneengevoegd teneinde aanvaardbarebouwkosten te bereiken. Op deze manier zijn binneneen tijdsbestek van enkele jaren in een minimaal aantalbouwstromen veel nieuwe woningen gerealiseerd. Dezeaanpak verklaart waarom vrijwel identieke ontwerpen opverschillende plaatsen in de wijk terugkeren.De herinirichting van de Ammersooisestraat werd in1984 uitgezet als een prijsvraagproject bedoeld alssluitstuk van de stadsvernieuwing in de Agniesebuurt.Opdracht was het ontwerpen van een pleinruimte metwoningbouw in hoogbouw om het verlies aan bebouwbaargrondoppervlak te compenseren. Overschrijding vande gangbare bouwhoogte van vijf lagen werd door degemeente toegestaan. DKV Architecten won de prijsvraagmet een ontwerp voor middelhoogbouwen hoogbouw in strokenverkaveling. In schaal en hoogteis aansluiting gezocht bij de wederopbouwprojecten in hetZomerhofkwartier.In de periode 1982-1986 zijn een aantal binnenterreinenopnieuw ingericht.Stadsvernieuwing en verbetering woonomgevingProvenierswijkIn de Provenierswijk zijn relatief veel bewoners ookeigenaar, met name ten westen van de Spoorsingel.Stadsvernieuwing kreeg daar nauwelijks een voet aan degrond, het speelde zich vooral af in het oostelijk deel vande wijk waar veel huurders wonen.De stadsvernieuwing bestaat uit enkele vrijomvangrijke nieuwbouwprojecten aan de Spoorsingelen de Molenwaterweg, renovatieprojecten en kleinenieuwbouwprojecten die ‘Proveniersgaten’ werdengenoemd.In 1979 dreigde de sloop van het Emmahuis en de kapel.Door ingrijpen van Aktiegroep Provenierswijk bleef hetEmmahuis behouden en is in 1983 naar ontwerp vanarchitect H. van Straalen verbouwd tot 90 woningen vooréén- en tweepersoonshuishoudens met atelierruimte, eencrèche, een timmerwerkplaats en een buurtkantoor. Dekapel is verbouwd tot theater.De verbetering van de woonomgeving bestond uit deinrichting van het binnenterrein van het Emmahuis totbuurtpark, de herinrichting van de Spoorsingel, de aanlegvan een plein aan de Molenwaterweg, de herinrichting vande binnenterreinen Van der Sluysstraat en Obreenstraat,en de gedeeltelijk tot plein met speelplaats ingerichteJacob Loisstraat.HerstructureringIn de loop van de jaren negentig diende zich een nieuwefase van stadsvernieuwing aan. Door herstructureringvan de bestaande woningvoorraad wordt geprobeerdde leefbaarheid in achterstandswijken te verbeteren.Dit betekent primair het doorbreken van de sterkeenzijdige woningvoorraad. Dit gebeurt door sloop vangoedkope huurwoningen en vervangende nieuwbouwin een duurdere categorie, woningverbetering die debestaande woning opstuwt naar een duurdere categorie,samenvoeging van woningen zodat deze beter in de marktkomen te liggen, en de verkoop van huurwoningen.In tegenstelling tot de stadsvernieuwing, is bij deherstructureringsprojecten doorgaans meer aandachtvoor de oorspronkelijke stedenbouwkundige structuuren het negentiende-eeuws architectonisch idioom enwoningtypologie. De bouw van gesloten bouwblokkenmet individueel herkenbare woningen en behoud vande negentiende-eeuwse karakter zorgen ervoor dat denieuwbouw zich beter in de negentiende-eeuwse contextvoegt dan de stadsvernieuwingsprojecten.19e-eeuwse wijken in Noord - Cultuurhistorische Verkenning49
Change language