1kjravp

InleidingAanleidingDeze cultuurhistorische verkenning gaat over het OudeNoorden, de Agniesebuurt en Provenierswijk. Echte19e-eeuwse wijken die destijds zonder al te veel centraleplanning zijn ontstaan. Wijken die ook kwetsbaar zijn alswe er niet voorzichtig en zonder historisch besef meeomgaan. Deze cultuurhistorische verkenning is daarbij eeninstrument.Aanleiding voor deze cultuurhistorische verkenning is hetRuimtelijk Kader Kop Oude Noorden. Hierin wordt voor hetOude Noorden het perspectief voor de periode tot 2040geschetst. De opgave is om het rustig stedelijke woonmilieuin het gebied te verstevigen en aantrekkelijk te makenvoor diverse doelgroepen.Concreet betekent dat twee belangrijke opgaven: detransformatie van een deel van de woningvoorraad enverbetering van de buitenruimte. Daarvoor wordt ingezetop het benutten van de ‘oorspronkelijke, vooroorlogseruimtelijke structuur’ van het Oude Noorden en ‘het behoudenen versterken van de historische beeldkwaliteit’ vande bebouwing.Om dit te bewerkstelligen is het nodig inzicht te krijgen inde opzet, het ontstaan en de kenmerken van de ruimtelijkestructuur, en in de karakteristieken van de bebouwing.Deze cultuurhistorische verkenning gaat daar op in.AanpakVoor deze verkenning is uitgebreid veldwerk, literatuur- enarchiefonderzoek verricht. Vooral het archiefonderzoekheeft een schat aan informatie opgeleverd, zoals oudekaarten die een indruk geven van de laatmiddeleeuwse inrichtingvan het gebied, kadastrale kaarten uit 1830 die deverkavelingstructuur van de voormalige polders en bebouwingnauwkeurig laten zien, particuliere stratenplannen uitde laatste decennia van de negentiende eeuw, ontwerpenvoor het Pijnackerplein en het Noordplein, oude foto’s ende projectgroependossiers ten tijde van de Stadsvernieuwing.Ze geven veel inzicht in hoe de wijken tot stand zijngekomen. Het literatuur- en archiefonderzoek heeft zijnweerslag gekregen in een overzicht van de ontwikkelingsgeschiedenisvan het gebied.Om inzicht te krijgen in het huidige ruimtelijke beeld vande wijken is veldwerk verricht. Vanwege de grootte vanhet onderzoeksgebied is een onderverdeling gemaakt indeelgebieden. Deze onderverdeling is grotendeels pragmatischtot stand gekomen en niet per se gebaseerd opeenheid binnen het deelgebied.LeeswijzerDe cultuurhistorische verkenning bestaat uit tweeonderdelen; de historische ontwikkeling van het onderzoeksgebieden het ruimtelijk beeld van het onderzoeksgebied.In het eerste deel, de historische ontwikkeling, wordtinzichtelijk gemaakt hoe het middeleeuwse polderlandschaptegen het einde van de negentiende eeuwtransformeerde tot stadswijken van het almaar groeiendeRotterdam. Geschetst wordt hoe dit in zijn werkging, wat de stad al dan niet als planningsmechanismenin handen had om de stedelijke groei te sturen en departiculiere stratenaanleg op basis waarvan het grootstegedeelte van het gebied tot stand is gekomen. Ookwordt ingegaan op de naoorlogse ontwikkelingen en deStadsvernieuwing. Zo wordt een biografie van de driewijken geschetst.Het tweede deel bevat een nadere analyse van hetruimtelijk beeld met een algemene duiding van de stedenbouwkundigestructuur en er wordt een beeld vande bebouwing geschetst. Dit gebeurt onder andere dooreen beschrijving van de verschillende bouwperiodesdie te onderscheiden zijn. Vervolgens is de bebouwingcultuurhistorisch gewaardeerd.Daarnaast is per deelgebied een analyse en waarderinggemaakt. De analyses van de deelgebieden zijnconsequent volgens eenzelfde stramien opgesteld.(Uitzondering daarop vormen de analyses van dedeelgebieden Rottekade en Zomerhofkwartier, omdatdeze deelgebieden een afwijkende ontwikkelingsgeschiedenishebben.) Hiermee is een toetsingskader totstand gekomen voor de bepaling van de waarde van dearchitectuur voor de wijk.Tot slot kunnen uit deze studie een aantal kernwaardenvoor het gebied worden afgeleid. Deze kernwaardenvormen de voornaamste karakteristieken van het gebied.19e-eeuwse wijken in Noord - Cultuurhistorische Verkenning7