FUTURN - ING Onderneming - ING Belgium

УДК 378.4(476-25)(035.5)ББК 74.58я2Рассмотрено и рекомендовано к изданию редакционно–издательскимсоветом института.С о с т а в и т е л и:кандидат технических наук, доцент, начальник институтаИ.И.Полевода;кандидат юридических наук, доцент, ученый секретарь Совета института –помощник начальника институтаИ.В.ГоляковаПо тематическому плану внутриинститутских изданий учебнометодическойлитературы на 2011 год.Для абитуриентов Государственного учреждения образования«Командно-инженерный институт» МЧС Республики Беларусь.ISBN 978-985-6839-94-1 © Государственного учрежденияобразования «Командно-инженерныйинститут» МЧС Республики Беларусь,2011

Op naar een'Belgische' zomer?Beste lezers,Dit jaar lijkt het weer er hetzelfde slakkengangetje op na te houden als de economischegroei. De lente en de zomer kwamen immers tergend traag op gang in ons land, en degroei was/is helaas in hetzelfde bedje ziek. Het recessiespook mag dan al verdreven zijn,de groeicijfers blijven laag. Volgens het Federaal Planbureau zou 2013 eindigen met eennulgroei, waarna er in 2014 een lichte heropleving van 1,1% op gang zou komen.Bovendien heerst er nog altijd veel onzekerheid over de harmonisering van het arbeiders- enbediendestatuut, en over de gevolgen ervan voor de loonmassa. Ik ben ervan overtuigd dat deregering en de sociale partners een oplossing zullen vinden, en ik hoop dat die rekening zal houdenmet de situatie van de familiebedrijven. Die blijven immers meer dan ooit de motor van onzeeconomie en verdienen dan ook bijzondere aandacht.Tot nog toe hebben de meeste familiebedrijven de crisis weerstaan. Ze hebben zich namelijkkunnen aanpassen, om hun kosten te blijven beheersen en zo nodig snel en doeltreffend te kunnenreageren. Wij van onze kant hebben onze rol vervuld bij de financiering van hun activiteitenen hun groei. We willen in de toekomst die rol verder blijven spelen en zijn ervan overtuigd dat diteen verdere versterking en verdieping vereist van de relaties tussen ING en haar klanten.Om bij te dragen tot de verlichting van de administratieve lasten die op ondernemingenwegen, hebben we trouwens een ambitieus programma gelanceerd om de relaties tussen ING enhaar klanten nog vlotter te laten verlopen. Een van die nieuwe maatregelen is een nooit eerdergeziene uitbreiding van onze onlinediensten, toegelicht op pagina 6 van dit magazine. Op diemanier willen we het u nog makkelijker maken, onder meer door het aantal contactkanalen tevergroten. Dat is de ambitie van ons programma 'Easy Business Banking'.Daarnaast blijven we uiteraard meer dan ooit een luisterend oor en staan we altijd klaar omuw projecten voor de komende maanden en jaren met u te bespreken. Neem dus gerust contactmet ons op. In afwachting wens ik u, beste ondernemers, een zonovergoten zomer toe, zowelweerkundig als economisch.Erik Van Den EyndenGeneral Manager Midcorporates & InstitutionalsING BelgiumMarket updateWilt u dagelijks op de hoogte blijven van de trends opde financiële markten?Surf naar https://businessnews.ing.be en registreer ugratis op onze publicaties.03

NEWSALTERNATIEVE VERLONINGDe bedrijfsfiets:een aantrekkelijkeoplossingHet systeem van de bedrijfsfiets kan zeer interessantzijn, zowel voor werknemers die dicht bijhet werk wonen als voor hun werkgever. De terbeschikkingstellingvan een bedrijfsfiets vormt in theorieeen voordeel van alle aard (VAA), maar de waardevan dat VAA is belastingvrij indien de werknemer zijnfiets gebruikt voor zijn woon-werkverkeer. Bovendienzijn er alleen sociale bijdragen verschuldigd voor hetprivégebruik van de fiets.Lage bedragenAangezien dat gebruik moeilijk te berekenen is,liggen de bedragen in de praktijk zeer laag. Hetgebruik van de bedrijfsfiets geeft overigens altijdrecht op een belastingvrije vergoeding en op socialebijdragen van 0,22 euro per afgelegde kilometer.Deze vergoeding is voor de werkgever volledigaftrekbaar als beroepskosten.Voor 120% aftrekbaarBovendien zijn de meeste investeringen die dewerkgever doet om het gebruik van de bedrijfsfietste stimuleren, voor 120% fiscaal aftrekbaar. Datomvat niet alleen de aankoop van de fietsen, maarook de aanleg van een parking, de installatie vansanitair, de aankoop van hangsloten enz.77%Uit een internationalestudie van consultantPwC blijkt dat77% van alle CEO’swereldwijd in 2013de talentmanagementstrategiewilveranderen. Tegelijkbenadrukt PwC datdie trend al zes jaaraanhoudt en concludeerthet daaruit datde veranderingen inkwestie geen vruchtenhebben afgeworpenof gewoonwegniet zijn doorgevoerd.Toch maakt 58% vande CEO’s zich zorgenover het feit dat ze zomoeilijk de kernprofielenvinden die hunonderneming nodigheeft.LONENResultaatsgerichtebonussen steedspopulairderVolgens het sociaal secretariaat SD Worx profiteerden15% van de bedienden en 12% vande arbeiders van Belgische bedrijven in 2012 vanniet-recurrente resultaatsgebonden voordelen.Deze bonussen zijn een beloning voor het behalenvan een vooraf vastgelegde collectieve doelstelling.Het gaat daarbij vooral om een fiscaalvoordeel. Ze zijn immers weliswaar onderworpenaan werkgevers- en werknemersbijdragen (respectievelijk33% en 13,07%), maar belastingvrij voorwerknemers en aftrekbaar voor werkgevers.Info: www.werk.belgie.be (klik op "Arbeidsreglementering")ARBEIDSWETGEVINGSociale 'ruling':eindelijk is hetzoverDe 'jacht op schijnzelfstandigen' leidt tot toenemendeonzekerheid voor de bedrijven. Vandaarde oprichting van een administratieve commissieter regeling van de arbeidsrelaties, om hen meerjuridische zekerheid te bieden. Deze commissiemoet zich uitspreken over de aard van de nieuwearbeidsrelaties. Ze hangt rechtstreeks af van de FODSociale Zekerheid, en haar beslissingen zijn bindendvoor zowel de overheidsinstellingen als de socialezekerheidsfondsenvoor zelfstandigen. Deze commissiemag zich tot 31 december 2013 ook uitsprekenover bestaande relaties.GEEN LOONSVERHOGINGEN IN 2013EN 2014De regering heeft de lonen voor 2013 en 2014bevroren. Dat betekent concreet dat het gemiddeldeloon per werknemer de komende tweejaar niet mag stijgen.ELEKTRONISCHE FACTURATIE ZITVOLOP IN DE LIFTVolgens een rapport van het Agentschapvoor Administratieve Vereenvoudiging heeftelektronische facturatie de bedrijven in 2012een besparing van 344 miljoen euro aanadministratieve lasten opgeleverd, bijna dubbelzoveel als in 2011.DE HELFT VAN ALLE WAALSE JONGERENWIL EEN EIGEN BEDRIJF OPSTARTENVolgens een studie van het 'Agence de StimulationÉconomique' zou de helft van alle Waalse jongerentussen 17 en 30 jaar graag hun eigen bedrijfoprichten. Die ambitie slinkt echter met de leeftijd,en de studie benadrukt tegelijk dat het de jongerenontbreekt aan zelfvertrouwen en aan kapitaal.04 INGOnderneming

INGsiderHET BIBF VIERT ZIJN 20STE VERJAARDAG MET DE STEUNVAN INGHet Beroepsinstituut van Erkende Boekhouders en Fiscalisten organiseerdeop 13 juni een uitzonderlijke academische zitting naar aanleiding van zijn20-jarig bestaan.FINANCIËLE MARKTENING neemt deel aandebeursgang van BpostBpost, de Belgische postbedeler, heeft een tientalbanken geselecteerd om haar toekomstigebeurs gang in goede banen te leiden. Vier Belgischebanken, waaronder ING, nemen deel aan de operatie.Bpost is momenteel voor 50% in handen vanCVC Capital Partners, een van de grootste privateequity-vennootschappen. De andere helft is nogaltijd eigendom van de Belgische Staat. CVC zouING IN HET KORTRik Vandenberghewordt CEO van INGBelgiumDe naam van de nieuwe CEO van ING Belgium isbekend. Op 13 mei volgde Rik Vandenberghenamelijk Ralph Hamers op als voorzitter vanhet Directiecomité en Chief Executive Officer.Rik Vandenberghe studeerde in 1983 af aan deKatholieke Universiteit Leuven en ging in 1984 aande slag bij de toenmalige Bank Brussel Lambert. Hijis dus perfect vertrouwd met de bank, waar hij inde loop van zijn carrière tal van functies bekleedde.Zijn voorganger, Ralph Hamers, heeft voortaanzitting in het Uitvoerend Comité van ING Group.25tot 30% van de aandelen van Bpost op de marktbrengen. De operatie werd toevertrouwd aan eentiental banken, waaronder JP Morgan, Nomura, BNPParibas, UBS en Morgan Stanley. Aangezien Bpostzich wil profileren als goedehuisvaderaandeel,worden ook de belangrijkste Belgische retailbankenerbij betrokken: ING België, KBC, BNP Paribas Fortisen Belfius.SEPALaatste rechte lijnen nieuweING-brochureDe landen van de SEPA-zone zijn de laatsterechte lijn ingegaan voor de deadline van1februari 2014. Naar aanleiding daarvan geeftING een nieuwe brochure uit, met als titel 'Onyour marks… go SEPA'. Doel: het overgangsprocestoelichten en nieuwe adviezen geven aan ondernemingen.De brochure is beschikbaar opwww.ingsepa.com, de specifieke ING-site voorde overgang naar SEPA-formaten.Info: www.ingsepa.com/news/on-your-marksgo-sepa/READING TIPSEen sitevolledig gewijdaan veiligheidskwestiesHet Federal Cyber EmergencyTeam lanceerde onlangsSafe On Web, een infositeover informaticaveiligheid inBelgië. Internauten vinden erde laatste actualiteit inzakeinformaticabeveiliging en eenhele reeks praktische tips.Info: www.safeonweb.beHet recentsteOESO-rapportover België onlineHoe weerstaat België de crisis?Doen we het beter of mindergoed dan onze buurlanden?Wat zijn de vooruitzichtenvoor de komende jaren? Alleantwoorden op die vragenstaan te lezen in het nieuwsterapport van de OESO.Info: www.oecd.org/belgium/belgium-2013.htmAlles wat uwilde weten overvennootschappenUitgeverij Kluwer heeft haareerste halfjaarlijkse editie2013 gepubliceerdvan een ongeveer 900pagina’s dikke gids overde wettelijke verplichtingenvan kmo’s opboekhoudkundig, fiscaalen vennootschapsrechtelijkvlak.Info: Vennootschap in pocket,2013,Roger Tiest,ISBN 9789046552315.05

AT YOUR SIDEEASY BUSINESS BANKINGMEERUITGEBREIDEONLINE-DIENSTENNu het internet isuitgegroeid tot een pijlervan de bankrelatie, wordtING een pionier op het vlakvan onlinebankdiensten voorondernemingen. Resultaat:een reeks innovaties metals basisfilosofie: het onzebusinessklanten steedsmakkelijker maken. Teksten uitleg over de huidige enkomende veranderingen.Te onthoudenING verhoogt haaronlinedienstenaanbod In het tweedesemester wordener nieuwe dienstengelanceerd Er zijn tweemobiele "businessapplicaties"in ontwikkeling,waarvanéén speciaal voortabletsUhebt het ongetwijfeld al vastgesteld:het aanbod onlinediensten voor ondernemingenneemt nog voortdurend toeop de site van ING en in uw toepassingenvoor onlinebankieren. "Die trendis helemaal geen toeval, maar het resultaat vaneen denkproces waar we al drie jaar geleden meegestart zijn", aldus Erik Van Den Eynden, directeurMidcorporates & Institutionals ING Belgium. "Diegeleidelijke transformatie sluit niet alleen perfectaan bij wat ING al heeft gedaan voor particulieren,maar komt ook tegemoet aan een vraag van onzebusinessklanten zelf. En we zijn bijzonder trotsom in België een voortrekkersrol te spelen in ditdomein."EEN KLANTGERICHTE EVOLUTIE"Vandaag beschikt 97% van de Belgischeondernemingen over internettoegang.Businessklanten willen, nog meer dan particulieren,kunnen beschikken over gebruiksvriendelijkeonlinediensten die afgestemd zijn op hun behoeftenen 24 uur op 24 en 7 dagen op 7 beschikbaarzijn", vervolgt Erik Van Den Eynden. "Dat is in elkgeval wat blijkt uit onze studies: 66% van onzeklanten wil een directer bankmodel, terwijl 75%bevestigt dat ze gebruik zouden maken van onlinedienstenals we hen die ter beschikking zoudenstellen. Vandaar dat het ons logisch leek om voortte bouwen op de rijke ervaring met onze particuliereklanten om ons online-aanbod voor ondernemingengeleidelijk uit te breiden." De nieuweontwikkelingen zijn dus rechtstreeks gebaseerdop de behoeften die de ING-klanten formuleerden:"We hebben in 2010 en in januari 2013verschillende studies uitgevoerd om na te gaanwelke diensten prioriteit verdienden. Daaruit komtde mogelijkheid om documenten te downloadennaar voren als een van de meest gewaardeerdefunctionaliteiten."06 INGOnderneming

HET AANBOD OFFLINEDIENSTENAANVULLENDe uitbreiding van de onlinediensten heeftevenwel niet als doel de andere communicatiekanalenmet de klant te vervangen. "Integendeel,deze transformatie past binnen onze filosofie 'EasyBusiness Banking'. We willen namelijk de waaieraan communicatiemogelijkheden uitbreiden, zodatonze klanten kunnen kiezen wat hen het beste past",aldus nog Erik Van Den Eynden. "Al onze businessklantenzijn ook retailklanten. Onlinediensten makendeel uit van hun dagelijkse leven als individu, duswaarom niet ook als financieel verantwoordelijkevan een onderneming? Het is hoe dan ook ons doelhet hen zo makkelijk mogelijk te maken."VERNIEUWINGENZiehier enkele al operationele vernieuwingen:- de mogelijkheid om nieuwe documenten te downloaden,zoals fiscale attesten voor hun leningen, ofhet attest voor de bedrijfsrevisor;- de mogelijkheid om nieuwe rekeningen teopenen en volmachten te beheren op bestaanderekeningen.Erik Van Den Eynden: "Deze uitbreiding van onzeonlinediensten beantwoordt aan een reële behoeftevan onze klanten. Een grote meerderheid vanhen moet namelijk minstens één keer per jaar debestaande volmachten aanpassen. Bijvoorbeeld alseen nieuwe medewerker zijn voorganger vervangtin een bepaalde functie, of als bepaalde boekhoudproceduresgewijzigd worden. De mogelijkheidom alles online te beheren zonder een heleboeldocumenten te moeten downloaden en ondertekenen,zal het in elk geval een heel stuk eenvoudigermaken voor onze klanten."BETALINGEN OPVOLGEN EN KREDIET-OVEREENKOMSTEN SLUITENIn de loop van het tweede halfjaar van 2013 wilING haar businessklanten de mogelijkheid biedenom:- hun betaalverrichtingen op te volgen- kredietovereenkomsten te sluiten.TweeverschillendeomgevingenDe onlinediensten vanING zijn beschikbaarin twee verschillendeomgevingen, naargelangde vereistevertrouwelijkheidsgraad:- De site ing.be/business, waaropbijvoorbeeldeen reeks nietgepersonaliseerdeformulieren kunnenworden gedownload;- De wachtwoordbeveiligdeomgevingdie toegankelijkis via Home'BankPlus of TelelinkOnline, en waar deklant persoonlijkedocumenten kanraadplegen en/ofelektronisch kanondertekenen.ERIKVAN DEN EYNDENGeneral ManagerMidcorporates &InstitutionalsING Belgium"Beide functionaliteiten zijn een primeur inBelgië", legt Erik Van Den Eynden trots uit. "We zijnbijzonder fier op dit pionierswerk, vooral omdat hetonze klanten zelf waren die deze behoefte uitten.Het idee achter de follow-up van de betaalverrichtingenis dat heel wat ondernemingen eengroot aantal operaties tegelijkertijd lanceren, ondermeer via hun ERP-systeem, maar niet over detools beschikken om het goede verloop ervan opte volgen. Vandaar dat we hen een gebruiksvriendelijkeonline follow-up interface willen bieden,zodat ze zelf kunnen nagaan of alles in orde is. Metéén enkele klik krijgt de klant een overzicht van deonderbroken, hangende of uitgevoerde betalingen,en kan hij 24 uur op 24 de onderbroken betalingenactiveren. We hebben hier vooral gemikt opsnelheid en doeltreffendheid voor onze klanten. Deonline-ondertekening van kredietovereenkomstensluit dan weer rechtstreeks aan bij onze filosofievoor het vergemakkelijken van kredietaanvragen. Ineen eerste fase neemt de ondernemer of financieelverantwoordelijke contact op met zijn relatiegelastigde,om te onderhandelen over de kredietvoorwaarden.Leidt zijn vraag tot een positievebeslissing, dan moet hij niet meer naar de bankgaan om de documenten te ondertekenen: eenenkele handtekening volstaat! Natuurlijk blijft hijaltijd welkom op kantoor, maar het is de bedoelingdat hij zijn krediet vlot en zo snel mogelijk kanafhandelen."DE BANK VERSIE 2.0Uiteraard wil ING volop op haar elan doorgaan."We hebben nog heel wat projecten op stapelstaan", bevestigt Erik Van Den Eynden. "Ze zullengeleidelijk gelanceerd worden in de loop van 2014.We willen onze klanten meer dan ooit een volledigebankdienst bieden via verschillende kanalen,zodat ze zelf de meest geschikte methode kunnenkiezen om hun bedrijfsfinanciën te beheren."Twee mobiele applicaties voor nog meer gemakEen van de nieuwighedendie ING tegen de zomer van2013 wil doorvoeren, is delancering van twee mobieleapplicaties voor businessklanten.Erik Van Den Eynden:"Ook hier gaan we uit vaneen vaststelling: tablets ensmartphones zijn vandaagniet meer weg te denken intal van bedrijven. Vandaardat we een applicatie willenuitbrengen voor smartphones,maar onze ambitiesreiken verder. Zo hebben weook een speciale applicatieontworpen voor tablets. Zebouwt voort op de specifiekeeigenschappen van tablets enbiedt gebruikers nog meermogelijkheden."© Foto: Corbis07

SUCCESS STORYFUTURNTWEEDE ADEMVOOR OUD EN ONDER-BENUT BEDRIJFSVASTGOEDVESTIGINGENKortrijkACTIVITEITENHerontwikkeling enherwaardering vanbedrijfsvastgoedOPGERICHTMei 2011OMZET40 miljoen euroMEDEWERKERS2 managing partners,2 structurele partners,4 medewerkerswww.futurn.comTwee jaar geleden sprongen GuntherBiddelo en Frederik Baert in het diepe.Vandaag staat hun eigen vastgoedbedrijf,gespecialiseerd in de herontwikkelingvan oud en onderbenut bedrijfsvastgoed,op de kaart.Een van de meest ambitieuze projecten inKortrijk de voorbije jaren is de verbredingen de verdieping van de Leie. De werkenmaken de Leie straks bevaarbaar voorschepen tot 1.350 ton. Tegelijk blazen zede buurt ten westen van het Kortrijkse centrumnieuw leven in. Aan de heraangelegde Leiekaaienkreeg bijvoorbeeld ook het oude fabrieksgebouwvan de voormalige weverij De Kien, waar eind19de eeuw nog 850 mensen werkten, een nieuwebestemming. De weverij werd deels afgebrokenen deels gerenoveerd, om plaats te maken voorappartementen, maar ook voor handelszaken. Opde derde verdieping van De Kien, met een uniekzicht over de stad, huist sinds mei 2011 Futurn,een nieuwe speler op de vastgoedmarkt. Enhoewel Futurn niet zelf aan de reconversie van deoude fabriek heeft meegewerkt, is de site toch eenschoolvoorbeeld van wat Futurn doet: de herontwikkelingen herwaardering van bedrijfsvastgoed.08INGOnderneming

SUCCESS STORYEXPERTISE IN FINANCIERINGBij het buisness plan voor Futurn kozenFrederik Baert en Gunther Biddelo ook voor eenholdingmodel, aangevuld met 'SPV’s', 'specialpurpose vehicles', waar de projecten worden inondergebracht. Deze structuur laat onder anderetoe om vlot joint ventures af te sluiten. "Wekunnen bijvoorbeeld zelf een terrein aankopen, ofsamenwerken met eigenaars die liever niet verkopen,of het risico delen met andere ontwikkelaarsdie specifiek op onze knowhow een beroep willendoen", verklaart Frederik Baert.Het holdingsysteem maakt de projecten transparanteren ook eenvoudiger om bij de bankenkredieten aan te vragen. "Iedereen zegt dat debanken vandaag moeilijk doen, maar wij hebbendaar weinig last van", zegt Frederik Baert. "In hetbegin van mijn carrière was ik zelf vastgoedfinancierderbij een grootbank. Vanuit die ervaring maakik onze kredietaanvragen zo volledig mogelijk.Van ons mogen ze alles weten. Elke drie maandenkomt onze Relationship Manager bij ING, YvesPottillius, langs om onze financiële situatie tebespreken. Ik vermoed dat die grote transparantiehet voor de bank gemakkelijker maakt om ons tevolgen."NA TWEE JAAR OP DE KAARTNaast de twee zaakvoerders en de tweestructurele partners, heeft Futurn slechts viermedewerkers in dienst. Niet zo veel dus? "Datklopt", zegt Frederik Baert. "De core business vanFuturn is in de eerste plaats planning en organisatie.We willen ons bedrijf slagkrachtig enwendbaar houden. De uitvoering van de projectengebeurt via uitbesteding om de operationalekosten onder controle te houden. Bovendien wordthet steeds belangrijker om de juiste man op dejuiste plaats te hebben."Twee jaar na de oprichting heeft Futurnal 45bedrijven gehuisvest en 43 ha grond inportefeuille, onder meer in Brugge, Kruishoutem,Maasmechelen, Roeselare en Vilvoorde, en binnenkortook in Berbroek, Genk, Lier, Melsele en Tongeren."Hoewel we bescheiden moeten blijven, mogen westellen dat Futurn als ontwikkelaar van bedrijfsvastgoedna twee jaar op de kaartstaat", aldus Gunther Biddelo.Advies van deondernemersZORG VOOR EENGOED WERKENDERAAD VAN BESTUUR"Die zowel uw businessbegrijpt, het dagelijksmanagement coacht alsde strategische lijnenhelpt uitzetten."ONDERNEMEN BLIJFTHARD WERKEN"Ook in moeilijkesituaties mag u nietsnel opgeven, omdatnet vanuit die positiemooie resultatenkunnen geboektworden."ZORG VOOR EEN DUI-DELIJK EN LEESBAARBEDRIJFSPROFIEL"Zodat zowel uwklanten als uw leveranciersweten waar uvoor staat."MOOISTE VOORBEELD: HASSELTGevraagd naar het mooiste project tot nutoe, noemen beide heren hun project in Hasselt.Futurn kocht in januari 2013 de site van het directmarketingbedrijf Harte-Hanks op de industriezoneEkkelgaarden – goed voor een oppervlakte van2,3ha, 3.500 m 2 bedrijfsgebouwen en 2.500 m 2kantoren. Door een investering van ruim 8 miljoeneuro zal er straks plaats zijn voor een twintigtalbedrijven. "Dankzij de gedeeltelijke 'sale and rentback'-operatiehoeft Harte-Hanks niet te verhuizenen maakt het tegelijk nieuwe gelden vrij. De staden de provincie zijn ook tevreden omdat er meertewerkstelling komt op dezelfde ruimte, en omdatde lokale bedrijven niet wegtrekken naar anderegemeentes of steden", vat Gunther Biddelo samen.VERSTANDIGE GROEI ENGEMENGDE PROJECTENTot slot: waar zou Futurn binnen vijf jaarmoeten staan? "De eerste stap is consolidatie",zegt Frederik Baert. "Dat betekent verder dereferentie worden in onze niche, en zeker nietgroeien om te groeien. Op termijn hebben wede ambitie om onze activiteiten te verbreden.We willen bijvoorbeeld ook gemengde projectengaan ontwikkelen. Dus niet alleen projecten waarmensen komen werken, maar ook voor winkelenen wonen. Als derde ambitie: ons business modelkopiëren naar het buitenland. Ook daar hebbenze grote industriële sites die niet meer optimaalgebruikt worden."© Foto’s: Frédéric Raevens, Valerie Clarysse, V.R.YVES POTTILLIUSRelationship ManagerING BelgiumING, partner van Futurn"VEEL SYMPATHIE VOOR HUN PROJECT"Yves Pottillius is sinds de opstart de Relationship Manager voor Futurn. "Ik kende twee bezielers van Futurn al van bij hun periode bij Koramic Real Estate. Indie jaren hebben we een mooie vertrouwensrelatie opgebouwd", zegt Yves. "Ikheb veel sympathie voor hun project. Hun succes heeft enerzijds te maken methun concept dat vrij uniek is, maar ook met hun ingesteldheid. Ze staan open voormeningen van buitenstaanders en vertrekken niet vanuit hun grote gelijk. Datmaakt het voor mij en voor mijn collega’s bij de bank heel aangenaam werken."10INGOnderneming

FOCUSGROENE ENERGIEWINDMOLENLEASENGEEFT ZEKEREENERGIEPRIJS"Pragmatischeen constructieveaanpak"Voor zijn allereersteleasing van windmolensin België ging hetgroenestroombedrijfElectrawinds in zee metING Lease. Dat deedhet voor twee turbinesin het windpark vanPerwez. De windturbineszijn sinds eind 2012operationeel."Met ING haddenwe al vaker goedsamengewerkt", zegtDavid De Brabant,Investment Manager bijElectrawinds. "Met desteun van ING ProjectFinance realiseerdenwe in Maldegem bijvoorbeeldhet grootste'onshore' windparkvan Electrawinds inVlaanderen. Op basisvan die ervaring zijnwe met ING Lease rondde tafel gaan zitten voorPerwez. Hun pragmatischeen constructieveaanpak hebben westerk gewaardeerd.Voor onze toekomstigeprojecten zullen wezeker opnieuw bij henaankloppen."Dat u auto's kon leasen,dat wist u al. Maar even eenszonnepanelen, en sinds kortzelfs windturbines?ING Lease is één van de eerste leasingmaatschappijenin België die het leasen van 'onshore'windmolens aanbiedt. "Tot vandaag hebbenwe ons vooral op fotovoltaïsche zonnepanelengeconcentreerd", zegt Filip Indigne van ING LeaseBelgium. "Die groene strategie breiden we nu uitnaar windturbines. We bouwen verder op de ervaringdie we al hebben omdat we absoluut geloven in detoekomst van hernieuwbare energie."ZELFDE PRINCIPE ALS EEN AUTOLEASENHet leasen van een windturbine of van zonnepanelengebeurt op dezelfde manier als het leasen vaneen auto. De klant betaalt een periodieke huurprijsaan de leasinggever met een aankoopoptie: opde vervaldag van het leasingcontract kan hij dewindturbine kopen aan een vooraf afgesproken prijs."Uiteraard gaat het bij een turbine wel om groterebedragen dan bij zonnepanelen. We praten over windmolenszoals je die langs de snelweg ziet: minstens100 meter hoog en met een straal van 45 meter. Dankom je al gauw uit op een investering van 3 miljoeneuro per windmolen", rekent Filip Indigne voor.ELEKTRICITEITSPRIJS VOOR TWINTIGJAAR VASTVoor wie is het leasen van windmolensinteressant? "We mikken deels op investeringsvennootschappen,maar ook op bedrijven. Door eenwindturbine te leasen, verwerven deze bedrijvenenige zekerheid over hun elektriciteitsprijs voor dekomende jaren. Dat is in deze tijden geen overbodigeluxe", aldus Filip Indigne.WINDTURBINE BETAALT ZICHZELFTERUGBovendien staat leasing los van de klassiekefinancieringslijnen van een bedrijf. Op die manierblijven deze beschikbaar voor de normale kernactiviteiten."En ondertussen betaalt de windturbinezichzelf terug op een periode van 10 tot 13 jaardankzij de groenestroomcertificaten en de geproduceerdestroom. Tegen dan is de windmolen voor97% afgelost, en bedraagt de aankoopoptie dan nogslechts 3%", geeft Filip Indigne nog mee.ZOWEL EIGEN LOCATIE ALSBESTAANDE PROJECTENBij ING Lease is het zowel mogelijk om teparticiperen in bestaande projecten waarvoor devergunningsprocedure intussen loopt, of om opeigen terreinen een project te ontwikkelen. Voorbijkomende vragen of inlichtingen kunt u steedsterecht op info@inglease.be.FILIP INDIGNEChief Commercial Officer LeaseING Lease Belgium© Foto: Corbis11

SUCCESS STORYDANDOYOPRICHTINGSJAAR1829ACTIVITEITENAmbachtelijke koekjesLOCATIEBrussel, Waterloo, TokioOMZET5 miljoen euroPERSONEEL45 werknemerswww.maisondandoy.comID QUIque at. Optatur sumconsequi unt quamaut laborep ellaut mosapidio. Isciet ta consequaesmaBRUSSELSE KOEKJESGAANINTERNATIONAAL12INGOnderneming

Maison Dandoy werd opgericht in 1829 en is een van deparels van de Brusselse gastronomie. Sinds een decenniumslaagt dit eerbiedwaardige huis erin om zichzelf heruit tevinden zonder daarbij zijn ziel te verliezen. Terugblik op eenfamiliaal succesverhaal dat binnenkort zijn tweehonderdsteverjaardag viert …Welke Brusselaar kent niet het klassiekegeveltje in de Boterstraat,op een steenworp van de GroteMarkt, met zijn winkelraam volzalige zoetigheden? Speculoos,'pain à la grecque' en andere zandkoekjes als onzeBelgische versie van Prousts fameuze madeleinekoekjes.Al tien jaar bouwt Bernard Helson,gedelegeerd bestuurder van wat nog altijd eenfamiliebedrijf is, voort op deze unieke gastronomischetraditie om een groeistrategie te ontwikkelenen tegelijk zijn identiteit trouw te blijven.VAN KINE TOT 'PAIN À LA GRECQUE'Aanvankelijk leek Bernard Helson nochtans nietvoorbestemd om de Brusselse koekjeszaak over tenemen. "Eigenlijk heb ik kinesitherapie gestudeerd",vertelt onze gesprekspartner. "In 1984 behaalde ikmijn diploma en overwoog ik om me te specialiserenin de osteopathie. Na een studentenjob in hetbedrijf stelde mijn toekomstige schoonvader, JeanRombouts, me voor om mee in de zaak te stappen.Zijn twee dochters stonden daar immers niet voorte trappelen, terwijl hij net een opvolger wildeopleiden. Het klikte meteen tussen ons."DE HAND AAN HET DEEGOm alle knepen van het vak te leren, vervultBernard Helson zowat alle functies in de onderneming."In een klein familiebedrijf als Dandoyben je gewoon manusje-van-alles en moet je dusook alles kennen. Zo heb ik twee jaar in het ateliergestaan, waar ik het deeg bewerkte. Ik maakteer twee keer de eindejaarsfeesten mee, voor onsaltijd de drukste periode. Ik hou er onvergetelijkeherinneringen aan over. Maar je moet die ervaringabsoluut meemaken om te weten waar Dandoyprecies voor staat. Heel onze knowhow schuiltimmers in die recepten. Al in 1829 maakte JeanDandoy speculoos. Welnu, we hebben de vormenteruggevonden die hij in die tijd gebruikte!"INFORMATISEREN EN UITBREIDENIn 1986 vindt Bernard Helson dat het tijdis om het bedrijf te informatiseren. "Tot dan toegebeurde het beheer nog volledig op de traditionelemanier. Om die verandering in goede banente leiden, volgde ik een informaticaopleiding. Ikheb me trouwens heel mijn carrière lang regelmatigbijgeschoold, om de nodige kennis van zakente verwerven om de zaak nog beter te kunnenleiden." De jaren 90 luiden voor de ondernemingook een periode van groei in. "In 1990 hebben wehet productie-atelier uitgebreid. Dat was in 1972een eerste keer verhuisd, omdat het gebouw op deGrote Markt te klein geworden was. We hebben ookonze winkel in de Charles Bulsstraat uitgebreid meteen kleine tearoom op de bovenverdieping. Het wasmijn schoonvader die daarop aandrong, al haddenwe onze handen niet volledig vrij, want zijn vaderwas toen ook nog actief in het bedrijf en was geenvoorstander van te veel veranderingen. Wel werktehij een uitstekend plan uit om de vermogensrechtelijkeaspecten van het familiebedrijf te structureren."Advies van eenondernemerRESPECT HEBBENVOOR DE MENS"Een ondernemingbetekent niets zonderhaar medewerkers, eneen bedrijfsleider heeftonder meer als taak omiedereen te waarderenin zijn werk. Bij Dandoyprobeer ik om metiedereen een praatje temaken. Weet u, sommigevan onze medewerkershebben al bijna 40 jaarervaring in dit huis. Zehebben heel hun levengewijd aan het bedrijf,en het is belangrijk omdaarmee rekening tehouden. Wederzijdsrespect is dan ook eenechte must."EEN RUIME BLIKONTWIKKELEN"Nog een goede raad:een ruime blik nastreven.Als bedrijfsleider staarje je heel vlug blind ophet dagelijks beheer. Hetis belangrijk om te kunnendelegeren, zodat jegenoeg tijd hebt om eengroeistrategie op langetermijn te ontwikkelenvoor het bedrijf."Wie is Bernard Helson?Bernard Helson is in 1961 geboren. Aanvankelijk kiest hij voor kinesitherapieen osteopathie. In 1984 studeert hij af als kinesitherapeut, maar steltzijn toekomstige schoonvader hem voor om aan de slag te gaan in hetfamiliebedrijf. Hij vervult er diverse functies en volgt ook verschillendemanagementopleidingen, onder meer aan de Solvay Brussels School ofEconomics and Management.COACHING TUSSEN ONDERNEMERSIn 1998 wordt hij gedelegeerd bestuurder van Dandoy. In 2000 treedthij toe tot de 'Association Progrès du Management', een ondernemersnetwerkdat een systeem organiseert voor coaching tussen zijn leden enregelmatig managementexperts uitnodigt om lezingen te komen geven."Dit coaching-systeem geeft me de kans om ideeën en ervaringen uit tewisselen met andere ondernemers. Het is echt een uitstekende manier omte groeien als bedrijfsleider."13

SUCCESS STORYEen nieuw gebouw dankzij INGEVELYNE COLINRelationship ManagerING BelgiumToen Evelyne Colin in 2009 het dossier Dandoy overnam, behoorde ING nogniet tot de hoofdbankiers van het bedrijf. "Serge Laeuffer, die in 2010 algemeendirecteur werd van Dandoy, was echter een van mijn ex-klanten", herinnert deRelationship Manager zich.EEN BESCHEIDEN BIJDRAGE AAN EEN ERFGOEDPAREL"Tijdens een van onze gesprekken stelde hij voor om de productie-ateliers teverhuizen. Toevallig stelde een van mijn klanten toen net een pand te koop datideaal geschikt was voor dat project. Dus bracht ik beide ondernemingen metelkaar in contact, en met succes, want ze sloten heel snel een overeenkomst.We maakten een financieringsplan op voor het gebouw en de renovatiewerken.Dat ik op die manier twee klanten kon helpen, geeft me niet alleen professioneletevredenheid, maar vervult me ook met trots. Trots, omdat ik een bescheidenbijdrage heb kunnen leveren aan de verdere groei van een Brusselseerfgoedparel."© Foto's: Laetizia BazzoniVERSCHILLENDE OPVOLGINGENPrecies dat structureringsplan betekent deredding voor het bedrijf. In 1996 overlijdt ValèreRombouts immers, twee jaar later gevolgddoor zijn zoon, Jean Rombouts. "In 1998 werdik dus ineens gedelegeerd bestuurder, terwijl ikervan uitging dat ik nog jaren mijn schoonvaderzou bijstaan. We moesten niet alleen hetbedrijf doen overleven, maar ook nog eens tweenagenoeg gelijktijdige opvolgingen opvangen",aldus onze gesprekspartner. "Gelukkig kon hetvermogensstructuurplan dat Valère Romboutshad uitgewerkt, de schade beperken. Het is heeleenvoudig: zonder dat plan hadden we het bedrijfgewoon moeten verkopen om de successierechtente kunnen betalen. We zijn wel altijd een onderneminggebleven met een uitsluitend familiaalaandeelhouderschap. Mijn echtgenote en haar zusbezitten het grootste deel van de aandelen, mijnschoonmoeder en ikzelf de rest. Vandaag zijn weal aan de zesde generatie toe, en een van mijnzonen heeft al interesse getoond om de fakkel overte nemen. Over een vijftiental jaar zullen we duskunnen toetreden tot de zeer besloten kring vande Henokiens: van bedrijven die al minstens tweeeeuwen in familiehanden zijn. De Henokiens tellenwereldwijd 37 leden, waaronder het Belgischebedrijf D’Ieteren."DE ILÔT SACRÉ WORDT TE KLEINVanaf de millenniumwissel kan BernardHelson werk maken van zijn ambities. "We hebbeneen schitterend product, maar het was niet langermogelijk om het uitsluitend te verkopen in deIlôt Sacré. Vandaar onze beslissing om een eerstebijhuis te openen in Ukkel. Aangemoedigd door hetsucces van die lancering, hebben we nadien nogvijf andere winkels geopend op de Zavel, op hetSint-Jobsplein, in Stokkel, in de Brugmannlaan enin Waterloo. Telkens met succes, al riep dat toch"In een klein familiebedrijfals Dandoyben je gewoonmanusje-van-alles enmoet je dus ook alleskennen."heel wat vragen op. Onze klanten wilden immersde zekerheid dat onze groei niet ten koste zougaan van onze productkwaliteit en onze Brusselseeigenheid." In 2010 gaat de onderneming voorhet eerst de internationale toer op: "We haddenkennisgemaakt met een Japanse familie die eropaandrong dat we een winkel zouden openen inTokio. Naar aanleiding van die samenwerkingleerden we ook Serge Laeuffer kennen, de huidigealgemeen directeur van Dandoy. Onze zaak breiddezo sterk uit dat ik niet langer alles zelf kon beherenen nood had aan een vertrouwenspersoon aan wieik een deel van het dagelijks management konoverlaten."NIEUWE ETAPPESSinds 2010 schakelt Dandoy een versnellinghoger in zijn transformatieproces. "Eerst hebbenwe ons informaticanetwerk volledig vernieuwd.Ook ons imago en onze grafische identiteitkregen een nieuw kleedje, met een nieuw logo eneenzelfde identiteit voor al onze winkels. En op22augustus 2012 opende onze winkel in Tokio zijndeuren. Vandaag starten we met de laatste fasevan een nieuw en belangrijk project: de installatievan ons nieuw productie-atelier. We hebben heellang moeten zoeken naar een geschikte locatie. Ikzag ons nu eenmaal moeilijk weggaan uit Brussel,en van alle oplossingen die we overwogen, waser geen enkele die ons echt beviel. Uiteindelijkvonden we de zeldzame parel dankzij ING (ziekadertekst). De oplossingen die het Gewest onsvoorstelde, waren immers veel te duur; op diemanier hadden we onze investering nooit kunnenterugverdienen. Onze bankier raadde ons eengebouw aan dat perfect bij ons past, en dat vooreen veel redelijker prijs. We zijn zopas gestartmet de renovatie, en onze nieuwe ateliers in deArianelaan in Sint-Lambrechts-Woluwe zullenvanaf februari 2014 gebruiksklaar zijn.14INGOnderneming

TIPS & TRICKSSTRATEGISCH MANAGEMENTBOORDTABELLEN OMUW ONDERNEMINGBETER TE LEIDENIn het kortBedrijfsleidershebben de neigingom hun rapporten tecomplex te maken enverliezen de 'helikoptervisie'uit het oogdie ze nodig hebbenom alles in goedebanen te leiden. Om zich die visieeigen te maken,moeten er zes sleutelindicatorengekozenworden voor de CEO,die vervolgens aangepastworden aan dehiërarchie.De maandelijkse'cockpit reviews'moeten kort zijn engebaseerd zijn op 12à 15 essentiële indicatorendie opgevolgdworden door hetdirectiecomité.Prestatie-indicatoren en boordtabellen behoren tot het onmisbare arsenaal vanelke ervaren manager. Toch benutten veel ondernemingen het potentieel van dergelijketools nog veel te weinig. Vandaar de vraag: hoe ze te ontwerpen en optimaalte gebruiken?Informatisering mag dan al de regel gewordenzijn in de bedrijfswereld, veel kmo-bestuurdershebben nog altijd geen klare kijk op hunconcrete bedrijfsrealiteit. Een paradox? VoorGrégoire Talbot, partner bij consultant BDOBelgium, is de reden eenvoudig: "Vandaag is dekernfactor niet langer over de nodige informatiete beschikken. 90% daarvan is immers in een ofandere vorm beschikbaar binnen de onderneming.Het echte probleem schuilt in het gebruik van dieinformatie. Bedrijfsleiders verdrinken in tonnenuiterst gedetailleerde rapporten en verliezendaardoor de essentie uit het oog. Ze moeten een'helikoptervisie' behouden. Om daarin te slagen,moeten ze over overzichtsrapporten kunnenbeschikken waarin ze in één oogopslag kunnen zienwaar hun onderneming drie of vier jaar geledenstond, waar ze vandaag staat en waar ze over tweeà drie jaar zal staan."DUIDELIJKHEID EN EENVOUDDuidelijkheid en eenvoud moeten de sleutelwoordenblijven om tot die visie te komen. "Als deboordtabellen te ingewikkeld worden, worden zeGRÉGOIRE TALBOTPartnerBDO Belgium15

TIPS & TRICKSDe kracht van economische indicatorenVolgens Grégoire Talbot worden de bedrijfsexterne– en vooral macro-economische – indicatorennog altijd te weinig benut, en dat terwijl zeeen belangrijke voorspellende waarde hebben."Zo weten we dat de Purchasing Managers Indexen het bbp van een land een goed beeld gevenvan het vliegverkeer naar dat land. Wanneer dieindicatoren dalen, mag u er zeker van zijn dat ookhet aantal passagiers zal dalen. Ze zijn dan ookbijzonder nuttig voor de luchtvaartsector."Opgelet voor hittegolven!"Waterproducenten kunnen dan weer voortgaanop het weer: als de temperatuur stijgttot boven de 27° C, is er een groot risico opvoorraadonderbrekingen in de winkels enmoeten de producenten zich goed organiserenom die piek op te vangen. Als u de externefactoren kunt opsporen die uw sector en uwbedrijf beïnvloeden, zult u automatisch beterebeslissingen nemen."moeilijker leesbaar en worden ze algauw opzijgeschoven.Heel wat bedrijven hebben jarenlanggeprobeerd om het 'Balanced Scorecard'-systeemin te voeren dat Norton en Kaplan destijdsontwikkelden in de Harvard Business School.Velen haken echter na nauwelijks één jaar alaf. Volgens mij moet het weer eenvoudiger enbeknopter: maximaal een twintigtal duidelijkvoorgestelde en visueel aantrekkelijke indicatoren.Bedrijfsleiders moeten de situatie in één enkeleblik kunnen beoordelen, zoals een piloot in zijncockpit. Vandaar dat we trouwens ook van 'cockpit'spreken. Natuurlijk is het niet voldoende dat deinformatie mooi oogt, ze moet ook ergonomischworden gepresenteerd en rekening houden metde werking van ons brein. Dat brein gehoorzaamtnamelijk aan eenvoudige regels. Zo moet deomvang van de informatie in verhouding staantot het belang ervan. Om in het domein van deluchtvaart te blijven: weet u bijvoorbeeld datde brandstofmeter van een Airbus volgens eenomgekeerde schaal werkt? Hoe minder brandstof,hoe hoger de meter. Logisch, want als er brandstoftekortdreigt, wordt het belangrijk om dezeparameter in het oog te houden!"ZES SLEUTELINDICATORENVoor Grégoire Talbot begint eenvoud met degegevens die de CEO van de onderneming eist. "Alswe aan een opdracht beginnen bij een van onzeklanten, vragen we de CEO eerst en vooral op basisvan welke zes indicatoren hij zou willen wordenbeoordeeld en betaald. Vervolgens vragen we aande leden van het directiecomité om te proberenraden welke indicatoren hij heeft gekozen. Meestalvinden ze er twee of drie, doorgaans de financiëleindicatoren. Dat bewijst duidelijk hoe moeilijkhet soms is – zelfs bij de bedrijfstop – om eengemeenschappelijke visie te ontwikkelen op defactoren die moeten worden opgevolgd."Idealiter moeten de zes sleutelindicatoren vande CEO als volgt worden opgesplitst:- twee financiële indicatoren, bijvoorbeeld deomzet en de winstmarge, of de EBITDA (operationelecashflow) en de verhouding tussen EBITDAen kosten;BEDRIJFS-LEIDERSMOETENDE SITUA-TIE IN ÉÉNENKELEOOG-OPSLAGKUNNENBEOOR-DELEN- een 'klantenindicator': totale verkoop, klantentevredenheid,groei per land of per product … ;- een productiviteitsindicator;- een indicator met betrekking tot het humanresources management;- een indicator met betrekking tot een specifiekproject dat van strategisch belang is voor deonderneming."De keuze van die indicatoren hangt grotendeelsaf van de bedrijfsdoelstellingen", aldus deconsultant. "Om een duidelijk voorbeeld te nemen:uw kijk op uw bedrijf zal verschillen naargelanghet een groeistrategie volgt of integendeel eenkostenbeheersingsprogramma."EEN COHERENTE 'CASCADE'ONTWERPENOp basis van die zes algemene indicatorenvoor CEO's moet er een 'cascade' van indicatorenontworpen worden op de verschillende niveausvan de hiërarchie. "Elke indicator moet daarbijzijn 'key drivers' hebben, met andere woorden:zijn groeihefbomen. Als een bedrijf bijvoorbeeld16 INGOnderneming

Om niet overstelpt teworden met informatie,is het beter om10 à 15 indicatorente selecteren dieeen bondig overzichtgeven van debedrijfssituatie.de ambitie heeft om de klantentevredenheid teverhogen, kan dat doel gemeten worden aan dehand van een indicator. Maar om die kwaliteitte vergroten, kan de onderneming verschillendehefbomen inzetten: de opleiding van de verkopers,de productkwaliteit, de organisatie van de naverkoopdienst… De gekozen hefbomen kunnen ophun beurt via indicatoren worden gemeten. Op diemanier krijgen we een cascade aan doelstellingenen indicatoren die het mogelijk maken om:- de bedrijfsdoelstellingen concreet uit te werkenop alle niveaus;- precies na te gaan hoe de uitvoeringsgraad vandie doelstellingen moet worden gemeten;- en op die manier de kaderleden en bedrijfsleiderste controleren en te responsabiliseren."Met andere woorden: elk lid van hetdirectiecomité moet verantwoordelijk zijn vooréén of meer indicatoren, en voor alle anderebedrijfsniveaus", vervolgt Grégoire Talbot. Omhet volledige proces te coördineren, raadt hij aanom een 'cockpit officer' aan te stellen die eentotale kijk heeft op het proces en ook elke maandeen overzicht moet schetsen van de evolutievan de gekozen indicatoren: de zogenaamde'cockpitreview'.DUIDELIJK EN DOELTREFFENDBLIJVEN"Uiteraard zijn niet alle indicatoren opgenomenin het overzichtsrapport en komen ze ook nietallemaal systematisch ter sprake bij de 'cockpitreview'. De door het directiecomité gekozen indicatorenbieden een samenvatting van de situatie,een overzicht van de evolutie van de bedrijfsresultaten.Aan de hand daarvan kan het directiecomitédan de balans opmaken en voor zichzelf nagaanof de uitgestippelde koers wordt aangehouden."Het aantal gekozen indicatoren hangt deels afvan de grootte van het bedrijf. "Een ondernemingmet een vijftigtal medewerkers zal ongeveertwaalf indicatoren hanteren, een ondernemingmet meer dan honderd werknemers een vijftiental.We moeten wel goed begrijpen dat ons breinslechts een beperkt perceptievermogen heeft. Alswe het overstelpen met informatie, kan het dieonmogelijk allemaal verwerken. Dus moeten weniet alleen het aantal indicatoren beperken, maarook de duur van de presentatie. Die mag hoogstenstien minuten duren, want nadien verslaptde aandacht van de deelnemers. Achter die 12 of15 indicatoren schuilt echter de hele cascade aanindicatoren waarover we het daarnet hadden. Dielaatste worden pas besproken of bestudeerd alseen lid van het directiecomité meer details wilover een bepaald element om te zien of de indicatorin kwestie het goed of slecht gedaan heeft.Dankzij die werkwijze behoudt u een duidelijkhelikopterzicht, zonder u te verliezen in details,maar houdt u die tegelijk wel binnen handbereikals u ze nodighebt."HOE DE JUISTE KEUZE TE MAKEN?De keuze van de indicatoren hangt grotendeelsaf van de onderneming en haar activiteitssector.Grégoire Talbot: "Ongeveer 60% van de indicatorenzijn dezelfde voor alle bedrijven, vooral dan deklassieke financiële indicatoren, zoals de solvabiliteitsratio,de brutomarge … 20% zijn specifiekvoor een bepaalde sector, en 20% hangen samenmet de onderneming in kwestie en haar strategie."Deze indicatoren moeten de volgende factorenweergeven:- de bedrijfsdoelstellingen;- de externe factoren die de resultaten beïnvloeden:de situatie van de concurrenten, de evolutievan de macro-economische context;- de interne factoren: kostenbeheersing,personeels prestaties, productiviteit …;- de voortgang van de grote veranderingsprojecten.Een voorbeeld: als de onderneming bewustkiest voor een meer milieuvriendelijke productie,moeten er indicatoren worden ontwikkeld omhaar prestaties in dat domein te meten.Waar vindt u de nodige gegevens?Dé kernfactor bij de uitwerking van dit indicatorensysteem is uiteraard: overde noodzakelijke gegevens beschikken. "In werkelijkheid zou dat niet echteen probleem mogen stellen", verzekert Grégoire Talbot, partner bij BDO. "Debedrijven beschikken al over 90% van de nodige informatie. Het is veeleer devraag hoe ze al die gegevens moeten centraliseren."Denken als een managerEen fout die men vooral niet mag maken bij het opstellen van deze nieuweboordtabellen, is denken als informaticus in plaats van als een manager, vindt deconsultant. "Denken als informaticus betekent: de beschikbare gegevens bekijkenen op basis daarvan indicatoren ontwerpen. Denken als een manager is: deindicatoren bestuderen die u nodig hebt en ervoor zorgen dat u over alle nodigegegevens beschikt."© Foto's: Getty Images17

FOCUSBETALINGENNU WERK MAKEN VANSEPA in eennotendopVereenvoudigdebetaalinfrastructuurHarmonisering vanhet betaalverkeer in32 landen (SEPA CreditTransfers, SEPA DirectDebits) Rekeningnummerwordt IBAN-nummerBIC (Business IdentificationCode) vereistSEPAEén februari 2014 is de datum waaropEuropa definitief overschakelt op SEPA,de Single Euro Payments Area. Datis over minder dan 300 dagen. "Deondernemingen die nog niet 'SEPAready'zijn, moeten daar nu echtwerk van gaan maken."Eénzelfde betaalformaat:ISO20022 XMLAlle info:www.ingsepa.comFILIP LAPEIRRESenior Payment & CashManagement SalesManagerING BelgiumOverschrijvingen en domiciliëringen waarin heel Europa dezelfde voorwaarden enwetten over gelden, betalingsverkeer datsneller en voordeliger wordt afgehandeld,internationale verrichtingen diebinnen één enkele bank beheerd kunnen wordenvanaf één rekeningnummer… en ga zo maar door.Het SEPA-systeem, waarvan het startschot in 2009werd gegeven en dat begin volgend jaar volledigoperationeel zal zijn, zal voor ondernemingen heelwat voordelen met zich meebrengen. Om daarmaximaal van te genieten, moeten er wel enkeleinspanningen gedaan worden, voornamelijk opIT-vlak. En daar wringt het schoentje nog wel eens."We zien dat vooral grote ondernemingen hetmigratieproces naar SEPA al hebben opgestart",zegt Filip Lapeirre, Senior Payment and CashManagement Sales Manager ING Belgium. "Demeerderheid van onze klanten heeft die stap echternog niet gezet en dat voor zowel overschrijvingenals incasso's. Een aantal van hen gaat ervan uit datde switch naar SEPA iets is dat zichzelf zal oplossen,vergelijkbaar met de millenium-bug of de overgangnaar de Euro. Dat is helaas niet het geval."ING HELPTVooral de boekhoud- en ERP-software, zekervan wat omvangrijkere ondernemingen, heeftsoms heel wat tijd nodig om aangepast te wordenaan SEPA, zegt Lapeirre. "Klanten die betaalbestandenopladen in Isabel, in Home'Bank of Home'BankPlus, of die al gebruik maken van domiciliëringenin België of een ander SEPA-land, moeten echt welinitiatieven nemen om 'SEPA -ready' te zijn. Eenbelangrijke stap in het proces is de migratie naarhet XML-formaat van het ERP- of boekhoudpakket(XML 20022). Onze ervaring leert ons dat ditvoor complexere dossiers een aantal maanden inbeslag kan nemen. Dat lijken sommige klantenniet altijd te beseffen."De complete omschakeling van uw betalingenen domiciliëringen naar SEPA is dus geen klusje datmen even op een namiddag afhaspelt. Gelukkigkunnen de ING-klanten beroep doen op hun bank omhen te helpen. "ING beschikt over heel wat expertiseop het vlak van SEPA-migratie", legt Lapeirre uit. "Opdit moment is onze bank één van de grootste 'directdebits' verwerkers in Europa. Bovendien hebben wereeds een aantal grote organisaties succesvol naarSEPA helpen overschakelen. Van die opgebouwdeknowhow kunnen de klanten die nog niet gemigreerdzijn, gebruik maken. Bovendien hebben weook een zogenaamde 'XML validation tool' ontwikkeld.Via deze gratis webtool kunnen klanten nagaanof de XML-bestanden die door hun boekhoud- ofERP-pakket worden gegenereerd, wel conform zijnmet de richtlijnen van Febelfin."ONLINETRAININGDaarnaast heeft ING ook nog een websiteklaargestoomd die helemaal aan SEPA en deswitch gewijd is: www.ingsepa.com. "Je vindt er18 INGOnderneming

nog eens alle uitleg over SEPA, to do-lijstjes, eenFAQ, SEPA-nieuws, enz.", zegt Lapeirre. "Klantenvinden er specifieke informatie terug die op hunsituatie van toepassing is en die cruciaal is voorhun migratietraject. Wie dat wil, kan er zelfs eenonlinetraining volgen, een tool die we trouwensook voor de iPad beschikbaar hebben gesteld."BETAALARCHITECTUUR HERBEKIJKENDe migratie naar SEPA brengt dan wel watinspanningen met zich mee. Voor bedrijvenen organisaties betekent ze veel meerdan alleen maar een aangepastboekhoudpakket, benadruktLapeirre. "SEPA-migratie is nietenkel een formaatmigratie of eenomschakeling van het ERP- ofboekhoudpakket. Het biedt voorde onderneming ook heel watopportuniteiten. Niet alleenbiedt SEPA het voordeel omvanuit één rekening binnende SEPA-zone domiciliëringen (direct debits) tekunnen verrichten in alle SEPA-landen, het zorgter ook voor dat overschrijvingen (credit transfers)binnen de SEPA-zone beschouwd en uitgevoerdworden als een binnenlandse betaling. Volgensons is deze transitie dan ook de ideale gelegenheidom de betaalarchitectuur van uw ondernemingeens goed te herbekijken. In het verleden opendenimmers heel wat van onze klanten rekeningen inhet buitenland om, op hun beurt, klanten op eenlokale rekening facturen te laten vereffenen. Of omde leveranciers te betalen via een lokale rekening.Dankij SEPA kan het interessant zijn om dergelijkebuitenlandse rekeningen af te sluiten en via ééncentrale rekening te werken. Dit kan een flinkekostenbesparing met zich meebrengen. En dat isnog niet alles. Een bijkomend voordeel van SEPA,en dit specifiek voor België, is dat SEPA-betalingenvanuit België volledig gratis zijn. We merken meeren meer dat internationale bedrijven hiervangebruik maken en hun betaal- en incassostromencentraliseren in ons land."Tweedelijnsondersteuning bij deposito's en beleggingenWanneer de relatiebeheerdersbij ING met specifieke vragenvan (middelgrote) klantengeconfronteerd worden, doen zijberoep op de DIO's: de 'Depositsand Investment Officers'. Jos VanLishout is de man die hen aanstuurt."De relatiebeheerders zijnvan de meeste zaken goed opde hoogte, maar het zijn eerdergeneralisten", legt hij uit. "Als erbij zeer specifieke vraagstukkenbijkomende steun nodig is, doenzij beroep op doorwinterde specialisten.En voor deposito's enbeleggingen zijn dat de DIO's."Antwoorden op maatDie DIO's staan de relatiebeheerdersbij, alstweedelijnsondersteuningin complexere dossiers.Van Lishout geeft een concreetvoorbeeld: "Als een bedrijf zijncashreserves op lange termijnwil plaatsen, welke risico'sbrengt dat dan mee? Hoekunnen we die risico's optimaalbeheren? Wat is het rendement?Wat zijn de fiscale implicaties?Dat is zo'n typisch dossier."Dicht bij de klantING is uniek omdat ze dezeservice op lokaal niveau terbeschikking stelt, zegt VanLishout. "Onze DIO's zijn - netzoals de relatiebeheerders -kort bij onze klanten gevestigden kennen hen, hun verwachtingenen noden. Ze moetenook echt van alle markten thuiszijn: deposito's, fondsen, langetermijnbeleggingen... DeDIO heeft tenslotte ook eenbelangrijke schakelfunctie: hijkan een klant desgewenst introducerenbij een collega van definancial markets of van privatebanking."Zo was er bijvoorbeeld een ziekenhuisdat door een religieuzeorde werd beheerd en dat voorzijn bankzaken klant was bijING. Toen de broeders vroegenof de bank hen ook kon helpenbij het beheer van de langetermijnreserves,kon de DIOmeteen een concreet antwoordgeven. "Het uiteindelijke doelzal altijd hetzelfde zijn: naar deverwachtingen van de klant,naar zijn eisen en zijn profieleen oplossing voorstellen diehet best bij hem past."© Foto: Getty Images19

TAX & FINANCEBOEKHOUDINGBTW-WETGEVING:DE VERNIEUWDE FACTUURTe onthouden De regels rond deopeisbaarheid van debtw veranderen Facturen in de btwaangifteopnemenenkel op basis van defactuur datum, is nietmeer correct De regels rond deelektronischefactuur wordenvereenvoudigdCARL VAN BIERVLIETVennootVandelanotteAccountancyDE REGELSINZAKEOPEISBAAR-HEID VANBTW ZIJNGRONDIGGEWIJZIGDDe overheid heeft de regelgeving rond de btw en defacturatie van goederen en diensten aangepast. Vooral degelijkstelling van de papieren en elektronische factuur en denieuwe regels rond de opeisbaarheid van de btw springendaarbij in het oog. Voor btw-plichtigen is het opletten geblazen.Het was al enkele jaren toegestaan omfacturen elektronisch te versturen, maarde wetgever heeft weer aan de proceduregesleuteld. Papieren en elektronischefacturen worden volledig gelijkgeschakeld.Carl Van Biervliet, Vennoot bij VandelanotteAccountancy, geeft tekst en uitleg. "De procedure isvooral een stuk eenvoudiger gemaakt omdat de zogenaamde'aanvaarding' veel eenvoudiger is geworden",zegt hij. "Vroeger moesten bedrijven elektronischefacturen expliciet voorafgaandelijk aanvaarden. Dieregel verdwijnt. Vanaf nu kan je een elektronischefactuur simpelweg aanvaarden door ze te betalen.Hoe de factuur bezorgd wordt of in welk formaat(xml, pdf, Word…) maakt niet uit."IN DE WOLKENOok de wijze van bewaren verandert. "Menmag nu zijn facturen ook elektronisch bewaren,de impact daarvan is misschien zelfs nog groterdan van het elektronisch versturen. Je mag zelfsje papieren facturen inscannen en ze elektronischbewaren en je papieren facturen vernietigen. Waarje ze bewaart, maakt ook niet meer uit voor dewetgever: in de cloud, of op servers die, pakweg, inde VS of Duitsland zijn opgeslagen, is toegelaten,zolang men maar onlinetoegang kan verlenen tot defacturen. Voor papieren facturen geldt daarentegennog altijd dat je ze in België moet bewaren."De wetgever eist wel dat je de authenticiteitvan de herkomst, de integriteit van de inhoud ende leesbaarheid van de facturen kan waarborgengedurende de volledige wettelijk vereiste bewaringstermijnvan zeven jaar.FACTUURTJE UITSCHRIJVENDe tweede nieuwigheid is de nieuwe regel rondde opeisbaarheid van de btw, het moment dat deoverheid recht heeft om btw in te vorderen bij debtw-plichtige en, omgekeerd, wanneer de btw-plichtigede belasting kan recupereren. "Tot 1 januari wasdie btw in principe opeisbaar op het ogenblik vande levering van de goederen of diensten", legt VanBiervliet uit. "Dat is nog altijd zo. Maar daarnaastwaren er ook zogenaamde 'subsidiaire' oorzaken,namelijk wanneer de betaling of een deel ervanwordt ontvangen en ook de uitreiking van de factuurzelf. Die laatste subsidiaire oorzaak komt nu tevervallen, een factuur uitschrijven is niet langer eenoorzaak van opeisbaarheid van btw."Voor bedrijven verandert dit wel wat, vooral watbetreft voorschotten en voorschotfacturen. "Omdateen facturatie niet meer leidt tot een opeisbaarheidvan de btw, moet zo een voorschotfactuur inprincipe niet langer een btw-bedrag vermelden. Enals er toch een voorschotfactuur met btw wordtuitgereikt, is die ook niet zomaar meer aftrekbaar."UITREIKINGSTERMIJNVan Biervliet geeft een voorbeeld. "Stel, ikverkoop u een computer van 1.000 euro plusbtw, dus voor 1.210 euro. U koopt die bij mij op15januari en ik maak een factuur op. Vroeger zoudie factuur in de btw-aangifte van januari moetenworden opgenomen. Nu niet, nu moet dat pasgebeuren als de computer geleverd en/of betaaldwordt. Als u die pc bijvoorbeeld op 5 maart betaalt,ontstaat pas dan een subsidiaire oorzaak en moetik 210 euro btw betalen aan de fiscus via mijnbtw-aangifte over de maand maart. En dan lever ikhem bijvoorbeeld op 5 april."Ook de termijn waarbinnen de factuur moetworden uitgereikt, wijzigt. Voortaan is de uiterstedatum om een factuur uit te reiken niet langer devijfde werkdag van de maand na die waar de btwopeisbaar wordt, maar wel de vijftiende kalenderdag."Stel dat ik de pc meteen meelever op 15 januari,dan ontstaat een belastbaar feit. Met de nieuwe20 INGOnderneming

epalingen heb ik nog tot 15 februari de tijd om defactuur uit te reiken. Maar opgepast, ik moet dezewel opnemen in mijn btw-aangifte van januari. Voorde aftrekbaarheid, een spiegeling van de opeisbaarheid,betekent dit dat je de btw kan recupereren injanuari, wanneer je over een geldige factuur beschikt.De btw is dus maar aftrekbaar op het moment vande levering of voltooiing van de dienst ofwel bij eenvoorafgaandelijke betaling van de factuur, wanneerje een geldige factuur in je bezit hebt."Men mag nu zijn facturenook elektronischbewaren, de impactdaarvan is misschienzelfs nog groter danvan het elektronischversturen.DATUM EN FACTUUR LOSKOPPELENDit betekent dat de btw-rapportering van defactuurdatum wordt losgekoppeld. Facturen enkelopnemen in de btw-aangifte op basis van defactuurdatum, is niet meer correct. Men mag alleennog rekening houden met het moment waarop delevering van het goed of de dienst plaatsvindt of methet moment waarop de betaling wordt ontvangen.Hiervoor moet de boekhoudsoftware aangepastworden. "Stel dat ik btw-controle krijg over 2012",zegt Van Biervliet. "Daarbij slaat factuur 1 tot, bijvoorbeeld,250 op de maand januari. Factuur 251 totfactuur 400 gaat over februari. Factuur 401 tot 495over maart enzovoort. Vanaf nu geldt dat principeniet meer. Factuur 1 tot 5 zijn bijvoorbeeld van januarien factuur 7 ook. Maar factuur 6 is voor die pc die iku heb verkocht, maar die is nog niet geleverd nochbetaald in de maand januari. Die moet dan ook niet inde btw-aangifte van januari worden opgenomen."EXTRA WERKDe boekhoudsystemen zullen voortaan rekeningmoeten houden met zowel de factuurdatum, debetaaldatum en de datum van de levering, als zijnde dedatum van opeisbaarheid van de btw. Weet bovendiendat een correcte factuur, nodig voor de aftrek van debtw, de datum van 'het' belastbaar feit moet vermelden,wanneer deze verschilt van de uitreikingsdatum vande factuur. Een vereenvoudiging kan je dit volgens VanBiervliet moeilijk noemen. "Tja, het zal wel extra werken oplettendheid met zich meebrengen", zegt hij. "Ermoet vanaf nu expliciet op de factuur worden vermeldwat de datum is van het belastbare feit of de datumvan ontvangst van de prijs of een deel ervan, tenzij dedatum overeenstemt met de factuurdatum."OVERGANGSMAATREGELNog te vermelden: voor deze nieuwe regels heeftde fiscus overgangsmaatregelen goedgekeurd. Hetoude systeem 'mag' nog steeds in 2013 worden toegepast,weliswaar volgens welbepaalde regels die defiscus in een circulaire wereldkundig heeft gemaakt.En bij intracommunautaire transacties?Bij de intracommunautaire transacties, het leverenvan goederen of diensten binnen de EU waarvoormen tussen btw-plichtigen normaliter geen btwhoeft aan te rekenen, is het zo dat betalingenen/of facturen vóór het tijdstip van de vrijgesteldeIC-levering geen enkele rol spelen.Enkel na de leveringEnkel een factuur uitgereikt na de levering vangoederen maakt de btw wél opeisbaar en dit tenlaatste de 15e van de maand volgend op dezewaar het belastbare feit heeft plaatsgevonden.Heeft men op deze datum nog geen factuur ontvangenen moet de ontvanger de btw verleggenvia zijn periodieke btw-aangifte – bij een intracommunautaireverwerving van goederen – danmoet de koper zelf een wachtdocument opmakenen de btw tijdig betalen via zijn btw-aangifte.De volledige vermelding van het wetsartikel("Intracommunautaire levering -Vrij van BTWbij toepassing van artikel 39bis, 1° W.B.T.W.")mag vervangen worden door een simpel "btwverlegd". Een gelijkaardige vermelding maggebruikt worden bij de werken in onroerendestaat tussen btw-plichtigen.Deze regels zijn geen overgangsmaatregelen enmoeten onmiddellijk toegepast worden.© Foto: Corbis21

EVENTEen startdag gevolgd doorvijf sessies gespreid overeen jaarIn Antwerpen, Brussel, Gent,Kortrijk of Hasseltwww.opvolgersacademie.beFAMILIEBEDRIJVENPRAKTISCHEVORMINGVOOR OPVOLGERSDit najaar starten de Opvolgersacademie en de 'Académie des successeurs'opnieuw: een praktische opleiding voor opvolgers van familiebedrijven. ING zet ergraag zijn schouders onder.Sinds enkele jaren wordt aan beide zijdenvan de taalgrens een Opvolgersacademiegeorganiseerd: een netwerk voor (kandidaat-)opvolgersvan familiebedrijven.De bedoeling van het programma is omzonen en dochters van ondernemers beter voor tebereiden op hun latere taken.VOORHEEN WEINIG BEGELEIDING"Opvolging binnen de familiebedrijven wordtde komende jaren een zeer belangrijk thema",zegt Sofie Lerut, Coördinator van de VlaamseOpvolgersacademie. "In ongeveer 40% van deVlaamse familiebedrijven wordt in de loop van dekomende tien jaar de fakkel doorgegeven."VOLDOENDE KWALITEITENJammer genoeg verloopt die opvolging nietaltijd in de beste omstandigheden. Dat stelde ookLaurent Weerts vast, bezieler van de Franstalige'Académie des Successeurs'. "In 2010 lijstteeen studie van prof. dr. Johan Lambrecht negenkwaliteiten van een goede opvolger op, zoalsING gaat voor duurzame relatie metfamiliebedrijvenDe twee Opvolgersacademieskrijgen praktische ondersteuningvan ING. De bank sponsortniet alleen de programma’s,maar sensibiliseert ook de familiebedrijvenonder haar klantenen coacht de groep.80% van onze klanten"Familiebedrijven zijn heelbelangrijk voor ING. Ze makenruim 80% van onze klantenuit", zegt Caroline De Moor,Family Business CoordinatorING. "Met hen proberen we eenduurzame relatie op te bouwen.Niet alleen door intern onzeproducten zo fijn mogelijk af testemmen op familiebedrijven,maar ook om ze extern met raaden daad bij te staan, bijvoorbeelddoor onze schouders tezetten onder initiatieven als deOpvolgersacademie."22 INGOnderneming

"Super interessant en gevarieerd"Een van de deelneemsters aan de Opvolgersacademie in Kortrijkdit jaar was Laurence Van de Casteele (28). Sinds 3,5 jaar is zeverantwoordelijke voor de verkoop bij het vlasbedrijf Castellins NVuit Moorsele, dat 37 personen in dienst heeft. "In mijn groep zatenallemaal jonge ondernemers van eind de twintig, begin de dertigjaar. Dat maakte dat we allemaal dezelfde vragen hadden, en dat weook onderling onze ideeën en ervaringen konden uitwisselen. Dethema's van de sessies waren telkens super interessant, gevarieerden aangepast aan onze situatie. Zo kregen we uitleg over de veranderingenin de wetgeving rond de nalatenschap, net toen dat themabij ons ter sprake kwam."strategische en familiale-relationele intelligentie.Maar tegelijk bleken zeker niet alle toekomstigeondernemers over die kwaliteiten te beschikken."FORMULES LOPEN STERK GELIJKDe twee Opvolgersacademies proberen hethiaat aan een praktische opleiding op te vullen.Op regelmatige tijdstippen laten ze (kandidaat-)opvolgers rond een bepaald thema bijeenkomen.Op zo'n avond geeft een expert eerst een toelichtingbij het thema. Vervolgens getuigt een ondernemerover zijn ervaringen. Tot slot krijgen de deelnemersde nodige ruimte om over het thema te debatterenen om te netwerken. De opvolgers leren dus van deexpert, van de getuige en van elkaar. Daarbij kiezenbeide initiatieven voor eerder kleine groepen jongeondernemers zodat er veel ruimte is voor interactie.GEEN EXAMENS, WEL EENCERTIFICAAT"We proberen zoveel mogelijk praktische informatieen ervaringen uit te wisselen binnen eeninformele sfeer. De sessies zijn dus allesbehalveeen droog college. Er worden evenmin examensafgenomen, al krijgen de deelnemers bij ons achterafwel een certificaat", zegt Laurent Weerts.DE DEEL-NEMERS VANDE EERSTEACADEMIE-JARENHEBBENVOOR HEELWAT MOND-TOT- MOND-RECLAMEGEZORGDBLIJVENDE CONTACTENDoor die informele sfeer wordt er heel opengesproken. "Het is vaak een geruststelling dat deopvolging bij andere familiebedrijven ook niet altijdvan een leien dakje loopt", geeft Sofie Lerut aan."Die open discussies over soms moeilijk bespreekbareonderwerpen creëren een hechte band tussende deelnemers. Ook na de Opvolgersacademieblijven ze met elkaar in contact."MOND-TOT-MONDRECLAMEOndertussen is de Vlaamse Opvolgersacademiedit najaar al aan zijn vierde editietoe, de Franstalige aan zijn derde. Opvallendgenoeg kloppen de opvolgers steeds vakerop eigen initiatief aan, en niet enkel meer opvraag van hun ouders. "De deelnemers van deeerste academie jaren hebben voor heel watmond-tot-mondreclame gezorgd. Vanwege hunenthousiasme komen hun vrienden en kennissenzich nu bij ons inschrijven", zegt Laurent Weerts.KLEINE WIJZIGINGENIn vergelijking met de vorige editie kiest deVlaamse Opvolgersacademie dit jaar voor vijfsessies over één academiejaar, in plaats van tiensessies gespreid over twee jaren. "Op die manierwordt de reeks intenser en inhoudelijk meergebald", geeft Sofie Lerut aan. Aan Franstaligezijde hoopt de 'Académie des Successeurs' om ditjaar niet alleen in Luik, maar ook in Charleroi en inBrussel een groep jonge opvolgers te ondersteunen.NOG ÉÉN TIP MISSCHIEN?Tot slot vragen we Sofie Lerut of ze nog eenbelangrijke tip heeft voor jonge opvolgers in spe."Vaak bekijken familiebedrijven de opvolgingvanuit een louter fiscale of juridische invalshoek",antwoordt ze. "Terwijl het eigenlijk net omgekeerdmoet. Bepaal eerst de toekomstvisie vanhet bedrijf en van de familie, en vul aan de handdaarvan de structuren en de financiële aspectenin. Anders riskeer je een regeling die niet dooriedereen gedragen wordt, en waardoor je bedrijf inmoeilijke papieren terecht kan komen."©Foto: Corbis23