09 magazine Leef!

gezondheid
Zonnebeschadiging (keratosis actinica).
Meneer J, een voormalige
bollenteler van 72 jaar, zegt dat
hij door zijn vrouw gestuurd is:
ze vertrouwt het niet, al die
schilfers op zijn hoofd. Meneer
J heeft, jammer genoeg, niet
zoveel haren meer bovenop
zijn schedel en ik zie een groot
aantal rode schilferige vlekjes,
met hier en daar ook de gevolgen
van een beetje krabben. Het is een beeld dat huisartsen
en dermatologen heel veel zien: we noemen
het zonnebeschadiging. Het zijn de gevolgen van de
inwerking van zonnestralen op de onvoldoende beschermde
huid, gedurende vele jaren. Tot voor een jaar
of 20 geleden was het niet zo gebruikelijk om een zonnebrandcrème
te gebruiken of een hoed op te zetten:
de schadelijkheid van UV stralen was niet zo bekend en
bovendien gold: hoe bruiner, hoe beter. Ik stel meneer J
voor om van één van de plekjes, na verdoving, een monstertje
te nemen (een “biopt”) en dat voor onderzoek op
te sturen. Als er geen kwaadaardige cellen worden aangetroffen
en we zeker weten dat het zonnebeschading is,
kunnen we de plekjes aanstippen met stikstof. Daarmee
‘re-setten’ we als het ware de huid en geneest het plekje
mooi zonder litteken. Het is echter niet zeldzaam dat de
plekjes terugkomen of op een andere plaats ook ontstaan.
Belangrijk is om het hoofd altijd te bedekken met pet of
hoed en niet de deur uit te gaan zonder gezicht, hals,
armen en handen in te smeren met een (zonnebrand)
crème met tenminste factor 30.
Huidkanker
De heer van A komt ook al op
aanraden van zijn vrouw. Ze
vindt dat de pukkel bovenaan
zijn neus de laatste tijd erg
gegroeid is en er ‘raar’ uitziet.
En de laatste tijd zijn er steeds
meer mensen in de kennissenkring
die ineens huidkanker
bleken te hebben. De vrouw
van meneer A heeft gelijk: ik
zie een glazige bolvormige zwelling op de neusrug, met
veel opvallende adertjes. Dit zou best eens een ‘basaalcelcarcinoom’
kunnen zijn: een kwaadaardig huidtumortje,
dat gelukkig nooit uitzaaiingen geeft, maar ook nooit uit
zichzelf zal genezen. Dat moet dus verwijderd worden.
Dat kan de huisarts vaak zelf doen, maar omdat dit gezwelletje
op een lastige plek zit, zo vlak bij de ooghoek en
met weinig ruimte om de huid te hechten, stuur ik meneer
A door naar de dermatoloog. Er bestaan veel soorten
huidkanker, die allerlei verschijningsvormen kunnen
hebben. Bij veel daarvan speelt langdurige blootstelling
aan zonnestralen een rol. Laat plekjes en vlekjes bij twijfel
altijd zien aan uw huisarts. Die kan u dan geruststellen of
een monster (biopt) nemen of het plekje verwijderen en
opsturen voor microscopisch onderzoek. De huisarts kan
ook besluiten om u meteen door te sturen naar dermatoloog
of plastisch chirurg, bijvoorbeeld als er gedacht
wordt aan een melanoom (de meest kwaadaardige van
de huidtumoren) of als de huidafwijking op een “lastige”
CORRIE VLIET VLIELAND HUISARTS GEZONDHEIDSCENTRUM WANTVELD
plaats zit, bijvoorbeeld in het gezicht. De specialist bepaalt of
de plek chirurgisch verwijderd moet worden of kan worden
behandeld met lichttherapie.
Zonlicht, vitamine D en sterke botten
Zeker als na de natte, winderige winter het lentezonnetje
weer doorkomt moeten we de neiging om heerlijk naar buiten
te gaan of op een terrasje te zitten niet onderdrukken!
Een beetje zon op de huid is goed voor de stemming en het
bioritme. Maar vooral voor de aanmaak van vitamine D.
De laatste jaren is er steeds meer bekend geworden over
het belang van vitamine D voor de stofwisseling en voor de
botaanmaak. Vitamine D zorgt ervoor dat de calcium in de
voeding goed opgenomen wordt, en calcium is de bouwstof
voor sterke botten.
Naarmate een mens ouder wordt vermindert het vermogen
van de huid om vitamine D aan te maken. Daarnaast horen
we steeds meer over het goed beschermen van de huid om
beschadigingen en huidkanker te voorkomen. Sommige
ouderen komen niet meer zo vaak buiten, omdat ze niet
meer goed ter been zijn en van uitstapjes afhankelijk zijn
van anderen. Dit zijn zo een aantal redenen waarom veel
ouderen een vitamine D tekort kunnen ontwikkelen.
Daarom adviseren het RIVM en het Voedingscentrum
aan ouderen om extra vitamine D te gebruiken: Voor
alle vrouwen vanaf 50 jaar 10 mg vitamine D per dag
Voor alle vrouwen èn mannen vanaf 70 jaar 20 mg
vitamine D per dag. Vitamine D koopt u in
tabletvorm bij de drogist of apotheek,
een goedkoop huismerk is net zo goed
als een duur preparaat.
Te veel zonlicht versnelt de veroudering van de huid:
rimpels, pigmentvlekken, zonnebeschadiging.
En de kans op huidkanker neemt toe.
Gebruik dagelijks een dag- of zonnecrème met minimaal
factor 30. Dat geldt voor vrouwen èn mannen!
Laat huidafwijkingen waar u aan twijfelt altijd
aan uw huisarts zien. Denk aan vitamine D!
WEBSITES
www.thuisarts.nl
www.huidziekten.nl
www.voedings
centrum.nl
17