You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
RONDOM<br />
Onderzoek<br />
Myelineherstel<br />
Inge Werkman<br />
‘Myelineherstel heeft alles te maken<br />
met voldoende cholesterol’<br />
De hersenen van mensen met <strong>MS</strong> werken minder goed doordat de isolatielaag rondom de zenuwuitlopers,<br />
de myeline, is beschadigd. Gelukkig kunnen hersencellen ook weer nieuwe myeline aanmaken, om zo de<br />
schade te herstellen. Dit herstel, zogenaamde remyelinisatie, verloopt niet overal in de hersenen even<br />
effectief. In de grijze hersenstof gaat dit namelijk veel beter dan in de witte hersenstof. Promovenda<br />
Inge Werkman (UMCG Groningen) heeft een verklaring waarom dat waarschijnlijk zo is.<br />
Cholesterol is een noodzakelijke<br />
grondstof die oligodendrocyten<br />
– hersencellen die myeline<br />
produceren – nodig hebben voor de<br />
aanmaak van myeline. Is er geen<br />
cholesterol, dan ligt de productie van<br />
myeline stil. Dit cholesterol wordt onder<br />
meer aangeleverd door astrocyten, een<br />
ander type hersencellen. Werkman: “Ik<br />
moet een slag om de arm houden, omdat<br />
ik dit tot nu toe alleen in het laboratorium<br />
heb onderzocht. Maar op basis van<br />
mijn onderzoek denk ik dat astrocyten<br />
in de grijze hersenstof meer cholesterol<br />
aanleveren dan dezelfde cellen in de witte<br />
hersenstof. Dat zou verklaren waarom<br />
het myelineherstel in de grijze stof beter<br />
verloopt dan in de witte stof.”<br />
Cellen in de grijze stof leveren waarschijnlijk<br />
meer cholesterol, doordat ze<br />
meer hebben van het eiwit LXRβ (liver X<br />
receptor bèta). Dit eiwit regelt namelijk de<br />
uitscheiding van cholesterol. Cellen in de<br />
witte stof hebben juist minder van dit regeleiwit.<br />
Werkman: “Sterker nog, astrocyten<br />
in de witte hersenstof hebben eiwitten<br />
die waarschijnlijk zelfs een negatief<br />
effect kunnen hebben en myelineherstel<br />
onderdrukken.”<br />
Inge Werkman, won samen met Jo Mallieux, de <strong>MS</strong>-speeddate sessie in 2015.<br />
Om misverstanden voor te blijven: mensen<br />
die (nog) geen <strong>MS</strong> hebben, maar wel<br />
een te hoog cholesterolgehalte, moeten<br />
nu niet denken dat elk nadeel zijn<br />
voordeel heeft. Werkman: “Cholesterol<br />
kan in principe de bloed-hersen-barrière<br />
niet passeren. Al het cholesterol dat<br />
in de hersenen zit, wordt daar ook<br />
geproduceerd. Bij mensen met <strong>MS</strong> is de<br />
bloed-hersen-barrière beschadigd. Daarom<br />
zou bij deze personen het geven van<br />
cholesterolverlagende medicatie mogelijk<br />
ook negatieve effecten kunnen hebben.”<br />
Dankzij Werkmans onderzoek begrijpen<br />
we nu veel beter waar het verschil tussen<br />
de grijze en witte hersenstof vandaan<br />
kan komen. Als er manieren gevonden<br />
worden om het uitscheiden van cholesterol<br />
in de witte hersenstof te stimuleren, kan<br />
dat het myelineherstel op deze locatie<br />
verbeteren en, hopelijk, blijvende schade<br />
beperken. rw<br />
Voor haar onderzoek, dat Inge Werkman<br />
samen met Jo Mallieux (Universiteit<br />
Hasselt) uitvoert, heeft ze een onderzoek<br />
subsidie gekregen van <strong>MS</strong> Research.<br />
Een samenwerking die is voortgekomen<br />
uit de ‘<strong>MS</strong>-Speeddates’ tijdens de<br />
<strong>MS</strong>-Onderzoeksdagen 2015.<br />
20
Change language