Buiten de Orde 2017 #1

geruststellend is de beschouwing daarbij
echter niet: Trump is met name geen Hitler
omdat hij geen leider is van een fascistische
partij. 6 Bovendien lazen Hitler en Mussolini
nog wel eens een boek. Wat hij dan wel
is? Hij weigerde immers afstand te nemen
van de echte neonazi’s en KKK-ers die hem
steunden? ‘Trump is hetzij ene racist en een
kwezel, of alleen maar een heel cynisch manipulator
die gelooft dat het helemaal okay
is om racisme en vooroordelen te gebruiken
om wat extra stemmen te vergaren. Of anders,
en waarschijnlijker, is het een combinatie
van beiden.’ Een andere analyse in Yes
Magazine 7 merkt op dat Trump helaas de onderbuik
van een tamelijk breed segment van
Amerika vertegenwoordigt. En die reageert
op het uitzichtloze beleid van de Democratische
tegenpartij die maar een graadje minder
erg is.
Steve Bannon, de journalist van het extreemrechtse
Breitbard News, leider van de verkiezingscampagne
en nu een van de voornaamste
adviseurs van Dagobert, noemt zichzelf
‘een economische nationalist’. Hij deed dat
om de beschuldigingen af te schudden dat
hij en Breitbard met alt-right en neofascisten
onder een hoedje speelden. Maar het is
eigenlijk een goede omschrijving van het
beleid dat we van Trump kunnen verwachten
als het om de economie gaat.
Economisch nationalisme
Trump is onberekenbaar en is in staat – in die
zin is hij wel een echte politicus – plotseling
diametraal tegen zijn eigen verkiezingsbeloftes
in te gaan. Maar er zijn een paar pijlers te
vinden voor zijn plannen, die hij zo keihard
en steeds weer beloofd heeft, dat hij er waarschijnlijk
serieus werk van gaat maken. Goede
politieke beschouwers als Noam Chomsky,
Richard Wolff en Paul Krugman hebben
op basis daarvan geanalyseerd dat als hij
werkelijk gaat doen wat hij gepocht heeft, de
kans groot is dat de Amerikaanse economie
in elkaar klapt en de rest van de wereld in een
nieuwe recessie wordt meegesleurd.
Drie van de pijlers van Trumps economische
beleid zijn: protectionisme (om banen te creeren),
belastingverlaging voor bedrijven (om
investeringen aan te trekken) en investeringen
in de infrastructuur (om de economie te
stimuleren). Het is goed om dat nauwgezet
te bekijken, al was het maar omdat er hier
en daar mensen zijn die denken dat Trump
op dat gebied progressieve (of zelfs ‘linkse’)
plannen zou kunnen hebben. Net zoals Rutte
dat onlangs over de plannen van Wilders beweerde.
Hij noemde dat nota bene als eerste
reden waarom de VVD niet met de PVV zou
gaan regeren: Wilders zou op economische
gebied veel te ‘links’ zijn. 8 Waarop dat gebaseerd
is, werd er niet bij vermeld, en wie het
stemgedrag van de PVV een beetje heeft gevolgd
weet dat het onzin is.
Eigen markt eerst
In een lang college gaat de marxistische econoom
Richard Wolff 9 in op de te verwachten
gevolgen van zulk beleid (de eerste dertig
minuten van de lezing zijn ook interessant
maar gaan niet over Trump). Als Trump serieus
de ‘eigen markt’ wil beschermen, zal
hij dat vooral moeten doen door de importtarieven
drastisch te verhogen, met zo’n 30
procent. Het gaat dan vooral om de import
uit China, maar ook uit Mexico (waarvoor
Trump eerst het vrijhandelsakkoord NAFTA
overhoop zal moeten halen, maar dat heeft
hij dan ook aangekondigd). Het gevolg is volgens
Wolff enerzijds dat dat inderdaad banen
op zal leveren omdat het voor bedrijven te
duur wordt om producten of halffabrikaten
elders te maken en dan binnen te slepen. Het
bevordert dus de exportsector in de VS. Maar
het gevolg zal ook zijn dat de prijzen van goederen
in de VS drastisch zullen stijgen; Als
hun loon niet navenant omhoog gaat (en dat
valt niet te verwachten onder Trump) zullen
veel mensen hun besteedbaar inkomen sterk
zien dalen. Dat zal zo massaal geschieden dat
er maatschappelijke spanningen door zullen
ontstaan. Mensen zullen hoger loon gaan eisen,
of andere manieren verzinnen om hun
verlies aan inkomsten op te vangen. Helaas
zijn er op veel plekken in de VS, merkt Wolff
op, geen strijdbare vakbonden meer om mensen
te organiseren. Dus hoe deze spanningen
tot uiting zullen komen, is dan de vraag.
Worden de VS een
derdewereldland?
De ‘enorme investeringen in de infrastructuur’
zullen er volgens deskundigen doodleuk
niet komen. 10 Er zullen zeker geen
‘trillion dollar’ in de infrastructuur worden
gestoken, maar wat er wel komt is een massale
privatiseringsgolf van die infrastructuur,
door de staat gesubsidieerd. 11 Krugman
rekent voor: ‘En we weten al genoeg over zijn
infrastructuurplan om ernstig te veronderstellen
dat het in de grond frauduleus is, dat
het enkele goede relaties zal verrijken ten
koste van de belastingbetalers terwijl er weinig
gebeurt om de tekortkomingen van onze
investeringen te herstellen. De progressieve
moeten zich met deze toepassing van kapitalistische
vriendjespolitiek niet inlaten.’
Het is nu al duidelijk dat het om een privatiserings-offensief
gaat: ‘Stel je bijvoorbeeld
een privéconsortium voor dat een tolweg
voor 1 miljard dollar bouwt. Onder het plan
van Trump zou dat consortium 800 miljoen
dollar lenen en daarbij 200 miljoen uit eigen
vermogen putten. Maar over die som zou het
een belastingcrediet krijgen van 82%, zodat
de werkelijke investering slechts 36 miljoen
zou zijn. En elke toekomstige opbrengst van
de tollen zou naar de mensen gaan die die 36
miljoen hadden opgebracht.’
Er is dus alleen een oplossing voor infrastructuur
die winstgevend gemaakt kan worden.
Daarmee zijn de VS officieel een ‘derdewereldland’
geworden, waar dat probleem
optrad toen de internationale instellingen
privatisering en ‘private-public partnerships’
als (enige) oplossing aan de regeringen
opdrongen.
Dat zal de problemen dus eerder verergeren
dan verhelpen. En de grote vraag is dan hoe
Trump een en ander zou willen gaan betalen.
Er worden de nodige grappen gemaakt over
goochelen met schulden en faillissementen
want daarmee heeft Trump immers zijn wankele
imperium opgebouwd. 12 Maar een troef
heeft hij al uitvoerig laten zien: hij wil kapitaal
binnenhalen door de winstbelasting van
bedrijven flink te verlagen. Die bedraagt nu
in de VS 35 procent, en dreigt nu tientallen
procenten omlaag te gaan.
2016 - 4 15