CENTRAAL-MYANMAR 033
CENTRAAL-MYANMAR tje afdraait. En al het platgemaaide oerwoud is nu kaal; fijngekauwd tot pulp of verzaagd tot behuizing voor die platenspelers.’ Naast die vooruitziende blik over de merkwaardige villa’s hier in Salay, heeft Orwell ook gelijk gekregen over uit de hand gelopen boskap. Vroeger werd dat kappen met mate gedaan, voor binnenlands gebruik, voor de prachtige teakhouten tempelcomplexen die wij ook in dit plaatsje aantreffen. Maar nu ligt grote buur China op de loer, een land dat heel Zuidoost-Azië dreigt over te nemen. In ruil voor een grote zak geld en dus ingekochte politieke invloed, legt China de hand op de land- en bosbouw en infrastructuur van Myanmar. Het is de negatieve kant van het vurige verlangen van veel Myanmarezen naar vooruitgang. Myanmar is een groot land, met een oppervlakte van ruim twee keer Duitsland, maar toch wordt het altijd als klein ervaren. De redenen zijn legio. Ten eerste wordt het omringd door grotere, belangrijkere landen, zoals China, India en Thailand. Het is een kolonie geweest, kreeg de naweeën daarvan te verwerken, en werd al heel snel weer een militaire dictatuur. Daarnaast wil de bevolking modern worden (autobezit, smartphones met een goede 4G-verbinding), maar óók conservatief en boeddhistisch blijven. En als je het toch hebt over ‘de bevolking’: hoe stuw je een land vooruit dat 135 etnische groepen kent, met verschillende belangen en vormen van acceptatie, autonomie en normen en waarden? De gemeenschappelijke deler heet gastvrijheid. Een eigenschap die van nature in de Myanmarees zit. Vriendelijk, zorgzaam en absoluut niet opdringerig. Wie weet kan daarmee de vooruitgang worden aangemoedigd. Eerste ‘doelwit’: moi, de reiziger. Verleid op een boot Negen maanden voor mijn vertrek naar Myanmar begon die verleiding al. Ik zat op een boot in buurland Laos, eveneens een prachtig land dat wordt gegijzeld door allerlei problemen en dilemma’s. Mijn slowboat, zoals het trage vaartuig in Laos werd genoemd, voer richting Ban Houaxay. Een grensdorp met Thailand, maar volg je de Mekong-rivier nog zo’n dertig kilometer, dan kom je uit in Myanmar. Aan boord van die boot zat een Française. Ze las L’histoire Birmane, een Franstalige versie van het werk van Orwell, en bleek net in Myanmar te zijn geweest. Vol enthousiasme vertelde ze over de gastvrijheid van dit land, de authenticiteit. ‘Laos en Cambodja zijn enigszins onderhevig aan verandering en vooruitgang, Thailand en Vietnam al helemaal, maar Myanmar, dáár kun je nog zien hoe de mensen echt leven,’ kreeg ik te horen. De Française schudde daarmee een van de grootste dooddoeners van het hedendaagse toerisme uit haar mouw. Een plek waar mensen nog écht leven! Toch bleek ik gevoelig voor haar woorden. Myanmar kreeg een plaatsje op mijn shortlist. Niet gedacht dat ik negen maanden later al te gast zou zijn, struinend langs Britse koloniale huizen aan de oever van de Irrawaddy-rivier. Spiderman goes Myanmar Of dat ik mezelf zou onderdompelen in een religieus festival. In het levendige dorp Myinkabar, zo’n vijftig kilometer ten noorden van Salay, passeert voor mijn neus een carnavaleske processie. Met kleurrijke afbeeldingen van de koning Mahuna, diverse dieren gemaakt van papiermâché en zelfs portretten van hedendaagse supersterren. Spiderman goes Myanmar. Spiderman en zijn vrienden eindigen bij de pagode van Manuha. Deze elfde-eeuwse koning werd door een andere koning gevangen gezet en verkreeg daardoor zijn status als geliefd martelaar. Een dag voordat het volle maan is in september of eind augustus wordt hij geëerd tijdens het Manuha Pagoda Festival. Maar liefst drie dagen lang staat het dorp in het From India, with Love Decennialang was de uit 1105 daterende Anandapagode in Bagan vies. Heel vies. De witte schoonheid van dit boeddhistische monument met Indiase invloeden was onzichtbaar. Tot India zei: weet je wat? Wij restaureren wel! Zo gezegd, zo gedaan; sinds 2012 ziet de pagode er weer blakend uit. Tot afschuw van de lokale mensen, die gewend waren aan alle viezigheid. Overigens vind je in de gouden sikhara, de toren, mogelijk de trouwring van onze gids Naing Naing. Hij heeft deze geofferd en naar zijn zeggen is deze omgesmolten tot het goud van deze top. 034