columbus-editie77

CANADA NEWFOUNDLAND
Enkele dagen
geleden
wandelden nog
drie ijsberen langs
de kustlijn, om
daarna over te
zwemmen naar
het vasteland
de ijsberg onder water zit − in dit geval nog 33 meter. De ijsblokken
zijn verraderlijk. Onaangekondigd kunnen ze omrollen en een nieuwe
balans vinden. De grote vloedgolven die de beweging veroorzaakt, kan
de boot vol water laten lopen.
De bruine kop van Paul is een verwarrend beeld op Newfoundland,
vooral in de afgelegen noordelijke gebieden waar de vissers leven.
De meeste vissers zijn lijkbleek door een tekort aan zon. Diepe groeven
lopen over de gezichten, ze zijn verweerd door zeewind en zout water.
De groeven zijn zo prominent aanwezig dat de gezichten inwisselbaar
zijn − de vissers lijken op elkaar, het is lastig iets specifieks te
onthouden. Bovendien zijn ze onverstaanbaar. Ze spreken Engels,
maar hun dialect is afgeleid van Ierse migranten. En als ze dan praten
in dit ruige land, uitgesleten door gletsjers in de ijstijd, mompelen ze
in hun grappige taaltje vooral over de slechte visserseconomie.
Nog niet heel lang geleden dreef de economie van Newfoundland
volledig op de visserij. Vlak voor het eiland, in de Atlantische Oceaan,
liggen de Grand Banks, een verzameling ondiepe, langgerekte plateaus
waar de koude Labradorstroom samenkomt met de warmere Golfstroom.
Beide stromen brengen voedingsstoffen mee en creëren zo een
van de rijkste visgronden ter wereld. Grote scholen kabeljauw zwommen
hier bijvoorbeeld. Eindeloos waren de vangsten die wereldwijd
werden gegeten, samen met haring, zwaardvis en kreeft.
Maar de commerciële visserij is afgeschaft door overbevissing.
Lokale vissers mogen alleen nog voor zichzelf vis vangen om te voorzien
in hun levensonderhoud. Ze wonen op de onmogelijkste plekken,
in de meest afgelegen dorpjes. Sommige communities bestaan al een
eeuw, maar zijn de laatste jaren leeggelopen. Het dorpje Conche had
tien jaar geleden nog 1200 inwoners, nu zijn het er nog net iets meer
dan honderd. Dorpen stromen leeg. Jongeren vertrekken naar hoofdstad
St John, de oudjes blijven achter en sterven uit. Veel communities
heffen zichzelf op als er nog een paar mensen wonen. Van de regering
krijgen ze een verhuispremie oplopend tot 200.000 dollar. Dat is goedkoper
dan de wegen onderhouden en ze van stroom te voorzien. Langs
de hele noordkust liggen verlaten dorpjes waar de huizen zijn overgeleverd
aan de zeewind.
Winter’s still coming
Heel vrolijk begint dit verhaal niet over Newfoundland. En er lijkt
weinig te zijn om wél uitgelaten over te zijn. De weg naar het uiterste
noorden bijvoorbeeld is lang en eentonig. De parken waar we
doorheen rijden zijn minder indrukwekkend dan ik gewend ben in
Noord-Amerika. Gros Morne National Park moet het summum zijn
van wat Newfoundland te bieden heeft, maar wat ik zie zijn naaldbossen
in een heuvelig landschap met een paar meren ertussen.
Ik vraag me af of ik volkomen blasé ben door eerdere reizen −
of dat het toch echt aan dit land ligt. Ik had het rauw verwacht,
levendig, groots. Maar ik zie eentonige landschappen waar hoofdzakelijk
gepensioneerde mensen als strooigoed doorheen wandelen.
Hoe verder we wegrijden van hoofdstad St. Johns, hoe groter het
contrast. We rijden door kleine dorpjes waar mensen moeten wonen –
we zien de auto’s staan. Maar er is niemand op straat, ondanks de
donkere wolken branden nergens lichtjes. Sommige enclaves doen me
denken aan de afgelegen minidorpjes die je vaak boven de poolcirkel
ziet. En toch kán het hier niet zo desolaat zijn, het eiland ligt lang zo
085