december 2014 nummer 6

loeiwijzen (cyathia), die bij mij in het
voorjaar verschijnen, zitten tussen de
bladeren in de top. Zoals in afbeelding
3 te zien is levert dat een fraai
beeld op. In afbeelding 4 zien we
een close-up van een afzonderlijk cyathium
in een vroeg stadium van de
bloei. De cyathophyllen (schutblaadjes)
zijn geelgroen. In een kring daarbinnen
bevinden zich 5 nectarklieren.
Zij omsluiten de bloemen. In het midden
de vrouwelijke bloem (stamper)
met 3 ingesneden stempellobben.
Links daarvan een mannelijke bloem
(met de voor euphorbia’s typerende
dubbele helmknoppen) die net op
uitbarsten staat en aan de rechterkant
mannelijke bloemen die al uitgekomen
zijn en met hun toefjes meeldraden
enigszins aan een scheerkwast
doen denken. De soort is zelffertiel
en omdat er zelfs in één cyathium
vaak gelijktijdig mannelijke en vrouwelijke
bloemen bloeien is de bestuiving
bijna gegarandeerd.
Dat levert dan vruchtjes op die aanvankelijk
groen en bijna bolrond zijn
(afb. 5) en later naar een onbestemde
bruinige tint verkleuren (afb. 6, te
zien is dat de resten van de meeldraden
nog aanwezig zijn). Als het eenmaal
zover is, dan is het de hoogste
tijd om maatregelen te treffen om te
verhinderen dat de zaden weggeslingerd
worden en je later in de pot van
andere planten geconfronteerd wordt
met clandestiene inwoning.
Zaaien gaat met wisselend succes. Ik
zaaide op 1 juni 2014 in een vierkant
potje 3 rijtjes van 3 zaden die net geoogst
waren. De 3 zaden in wat ik maar
het voorste rijtje noem kwamen op (zie
afb. 7). De andere 6 niet. Op 10 juni
zaaide ik 11, ook weer net geoogste zaden
in een 5,5 cm potje. Eind augustus
was er van dit zaaisel nog helemaal
niets opgekomen en ik zette het potje
Afb. 1: De kleurenplaat van E. clandestina bij de
beschrijving van Von Jacquin uit 1804
Afb. 2: Knobbelige tuberkels met op het meest naar
buiten staande deel een litteken van het afgevallen
blad
samen met andere potjes met niet opgekomen
zaden onder het tablet. Op 20
september, meer dan 3 maanden later
dus, zag ik plotseling wat groens onder
het tablet en toen bleek dat er ineens 7
zaailingen boven de grond stonden. Op
dezelfde dag ontdekte ik aan de voet
van de moederplanten op het tablet ook
wat net opgekomen zaailingen. Waarschijnlijk
spelen de weersomstandigheden
hier een rol.
E. clandestina komt vrij algemeen voor
in de Westkaap. Daar groeit de plant
meestal tussen de 60 en 450 meter
hoogte op heuveltjes tussen stenen en
©Succulenta jaargang 93 (6) 2014 253