Jaarmagazine 2018

hans vangeel
ERIC GRIETENS (BBL): “Onze boodschap
luidt: gebruik wat er is voor je nieuwe gronden
aansnijdt.”
een appartement in het centrum
van de stad kiest: “Een mooi uitzicht
en een plek waar we tot rust
kunnen komen, zoals een tuin of
mooi terras, een ruimtelijk gevoel
en veel lichtinval. Ook noden van
kinderen zijn belangrijk. Hoger
bouwen moet ook altijd samengaan
met meer groen.”
Om de klimaatdoelstellingen
te halen, moeten we volledig
overschakelen van fossiele naar
hernieuwbare energiebronnen.
“Daarin speelt verdichting een
belangrijke rol. Dat maakt onder
meer de aanleg van warmtenetten
mogelijk.”
Tim Vekemans (RE-ST)
in Hoogstraten
De boodschap van architect Tim
Vekemans op onze derde Plannen
voor Plaats-avond luidde: laten we
eerst kijken waar onze onderbenutte
ruimte ligt.
Tim Vekemans: “We denken altijd
in nieuw. Onze boodschap is: denk
in wat je al hebt. Het debat over
ruimtelijke ordening in Vlaanderen
heeft historisch gezien zijn
wortels nog veel dieper. Onze
contreien tekenden zich tijdens
de middeleeuwen al af als een lappendeken
van verspreide nederzettingen.
Omdat de Vlamingen
het land al boerend beheerden,
kennen we verscheidene dorpen
en gehuchten al eeuwenlang. Dat
we nu nog altijd kleine steden
op 30 tot 40 kilometer van elkaar
kennen, gaat ook terug tot die tijd.
Dat was de afstand die handelaars
en klanten op één dag met paard
en kar konden overbruggen. Die
verneveling is dus cultuurhistorisch
in Vlaanderen verankerd.
Dat hebben we nog eens dik in de
verf gezet met het gewestplan: de
nederzettingen werden bevestigd
en tegelijk uitgebreid. Alle
woongebieden zijn daarbij groter
ingetekend. Ik noem dat wel eens
de betonstart.”
Sindsdien hebben wij die gebieden
ook consequent bebouwd.
“Als we die bebouwingscultuur
aan dit tempo verderzetten,
ziet de plattegrond van
Vlaanderen er in 2050 niet
zo fraai uit. Dan wordt het
één aaneengesloten brij van
bebouwing.”
Hoe moeten we dan anders
naar ruimtelijke ordening
in Vlaanderen kijken? Eén
optie is de knooppuntenkaart
van VITO, die nieuwe bebouwing
focust op plekken waar goed openbaar
vervoer en tegelijk ook de
nodige maatschappelijke voorzieningen
aanwezig zijn.
“Het Begijnhof van Hoogstraten
is een middeleeuws voorbeeld dat
ons nu nog altijd kan inspireren als
het over compacter wonen gaat.
Op de oppervlakte die het Begijnhof
inneemt met kleine rijwoningen
en een collectieve tuin wonen
op dit moment 34 gezinnen. In een
doorsnee Vlaamse verkaveling zou
je daar amper elf of twaalf woningen
op een vrijstaande kavel op
kwijt kunnen.”
Niet nutteloos toevoegen:
denk in wat je al hebt
Tim Vekemans geeft in zijn betoog
één belangrijk aspect alle aandacht.
“In plaats van de vraag waar
we nog bebouwing kunnen toevoegen,
moeten we proberen onze
ruimtelijke behoeftes op te lossen
binnen de bebouwing die we al
hebben. Die insteek van ‘niet-bouwen’
proberen wij met ons bureau
RE-ST te onderzoeken.”
Als sprekend voorbeeld haalt de
architect het Klein Seminarie in
Hoogstraten aan. De onderwijsinstelling
vroeg om een nieuwe
inkom te ontwerpen, een groot
deel van de bestaande gebouwen te
renoveren en een nieuwe bestemming
voor de aanwezige Eeuwfeestkapel
te bedenken.
re-st
37