NHA UITGELICHT november 2020 / nummer 15

# 15 | Uit de schatkamers van het Noord-Hollands Archief
Tekst: Patrick Vlegels / beeld: Noord-Hollands Archief
Uit de schatkamers
van het Noord-Hollands
Archief
In de depots van het NHA bevindt zich een ongekende rijkdom aan historische kaarten,
documenten en andere materialen. De topstukken hieruit vormen slechts het topje
van de ijsberg. In het voorjaar van 2021 opent het NHA in een tentoonstelling met
‘Topstukken’ deze ware schatkamer en presenteert het enkele hoogtepunten uit die
verzamelingen. Aanleiding voor deze unieke expositie is de viering van het 775-jarig
bestaan van Haarlem. Naast het originele stadsrecht van 23 november 1245 worden
enkele bijzondere stukken uit de depots tevoorschijn gehaald, die samen een
representatief beeld geven van de diversiteit van de collecties.
De strijd tegen
deze natuurlijke
vijand
Boven Ontwerp glas-in-loodraam houthandel
Wicherson in Steenwijk, Willem
Bogtman 1913.
Rechterpagina Charter uit 1140.
Naast de in dit artikel beschreven
objecten is er nog veel meer
om van te genieten. Er is een
keur aan topstukken te zien
die een goede dwarsdoorsnede
geven van onze collecties, ons
werkingsgebied, de mensen en
bedrijven die hier leefden en
werkten en die een tijdsbeeld
schiepen. De stukken zijn persoonlijk
geselecteerd door een
aantal medewerkers.
Het oudste document
Het oudste document dat het
NHA bezit, is een charter uit
1140 dat zich bevindt in het
archief van de Abdij van Egmond.
Graaf Dirk VI van Holland deed
Rome aan tijdens zijn pelgrimsreis
naar het Heilige Land
en bood de abdij in eigendom
aan de paus aan, een juridische
status. Paus Innocentius
II aanvaardde het bezit van de
abdij, inclusief de goederen en
toekomstige goederen, en legde
in de genoemde oorkonde aan
de abdij de jaarlijkse cijns van
4 solidi op. Het stuk is een van
de talloze privileges geweest,
waarin eeuwenlang kloosters in
bescherming werden overgedragen
en tot eigen kloosters van de
Heilige Stoel gemaakt werden.
In hetzelfde archief bevindt zich
het Cartularium van Egmond,
een register dat vermoedelijk
omstreeks 1420 is samengesteld.
Het bevat overgeschreven aantekeningen
en akten uit de periode
889-1421, en daarmee afschriften
van de oudste schriftelijke
bronnen van Holland.
De Waterwolf
Uit de Atlas-collectie is de originele
kaart te zien die door bouwkundig
ingenieur Jan Adriaansz.
Leeghwater is vervaardigd in
1641. Met zijn Haarlemmermeerboek
was Leeghwater een van
36 37