Handleiding voor het evalueren van verkeersveiligheidsmaatregelen

4.1.1 Probleemanalyse
De eerste stap in de beleidsvoorbereiding en de beleidscyclus is de probleemanalyse. Dit
is een cruciale stap in de beleidsevaluatie, aangezien deze de volgende stappen zal
bepalen. Een bepaalde situatie wordt als probleem ervaren indien de huidige situatie
afwijkt van de gewenste situatie (van der Vlist et al, 2007). Het is belangrijk dat de
definiëring van het probleem gebaseerd is op objectieve data zoals pv’s,
ziekenhuisgewonden, verzekeringsmaatschappijen … die opgeslagen zijn in lokale,
regionale, nationale en/of internationale databanken. Hoe beter de kwaliteit van deze
data, hoe beter de probleemanalyse en hoe beter het onderzoek zal gevoerd kunnen
worden. Er moet echter ook rekening gehouden worden met de onderrapporteringsgraad
van ongevallen en gewonden. Het aantal dodelijke slachtoffers worden veelal correct
gerapporteerd, ongevallen met zwakke weggebruikers worden veel minder gerapporteerd
(Lammar, 2006).
Het probleem wordt vastgesteld bij het analyseren van de verkeersongevallendata die in
databanken worden verzameld. Daarbij kunnen bijvoorbeeld zwarte punten
geïdentificeerd worden, trends, … Op die manier kan men bepalen welke verkeerssites
men moet behandelen (Augeri et al, 2005). In deze fase wordt het probleemgebied
geografische en/of tijdsgebonden afgebakend. Daarnaast wordt de mate bepaald
waarmee er met indirecte en ongewenste effecten rekening gehouden moet worden.
Bovendien kunnen er in deze fase de criteria bepaald worden die gebruikt zullen worden
bij de preselectie van de alternatieven (Staes & De Brabander, 2002). Ten slotte wordt
het beleidsprobleem geconcretiseerd. De beleidsdoelstellingen worden in deze fase met
andere woorden geformuleerd. Deze doelstellingen dienen SMART te zijn (Doran, 1981).
SMART staat voor:
� Specifiek: er moet een eenduidige doelstelling zijn
� Meetbaar: de doelstellingen moeten meetbaar of observeerbaar zijn
� Acceptabel en Aanwijsbaar: de doelstelling moet aanvaardbaar zijn. Het moet
ook duidelijk zijn wie het doel moet realiseren
� Realistisch en Relevant: de doelstelling moet haalbaar en waardevol zijn
� Tijdgebonden: de doelstelling moet worden bereikt in een bepaalde tijdspanne.
Er wordt dan een vergelijking gemaakt tussen de ontwikkeling van de bestaande situatie
en het beleidsdoel, namelijk de gewenste situatie. Hiertoe dient de huidige situatie
(historische achtergrond, bestaand onderzoek, reikwijdte, stakeholderanalyse,
beperkingen); de verwachte ontwikkelingen 11 en de gewenste situatie gedefinieerd te
worden. Daarnaast moet men het beleidsprobleem concretiseren door
beleidsdoelstellingen op te stellen. In het kader van verkeersveiligheid hanteert men
kwantitatieve beleidsdoelstellingen (Mindef, 2008). In figuur 5 wordt het beleidsprobleem
grafisch weergegeven.
11 De verwachte ontwikkelingen zijn deze bij ongewijzigd beleid (=nul-situatie of nul-alternatief). De te kiezen
methodiek is afhankelijk van de beschikbare tijd, middelen en informatie.
Steunpunt Mobiliteit & Openbare Werken 27 RA-MOW-2009-003
Spoor Verkeersveiligheid