Rondom MS 66

More documents

Recommendations

Info

promotieonderzoek ging Maarten zich steeds meer focussen op slecht werkende ‘energiefabriekjes’ bij progressieve MS. “Wij zagen dat die energiefabriekjes niet goed meer werkten, en dat dat een belangrijke invloed heeft op de progressie van de ziekte.” Verlies van zenuwweefsel Dankzij dat onderzoek weten we dat slecht werkende mitochondriën, specifiek in zenuwcellen, bijdragen aan het verlies van zenuwweefsel, wat mede de progressie van MS veroorzaakt. “Maar waaróm gaan ze slecht functioneren? Hoe komt het nou? Die vragen hielden mij toen, maar ook nu nog altijd bezig.” Ontsteking in de hersenen In zijn huidige onderzoek is de rol van de ‘energiefabriekjes’ in zenuwcellen nog steeds een onderdeel, maar Maarten trekt het nu breder. “Bij veel mensen met progressieve MS zien we een bijzondere ontsteking ontstaan in de vliezen die 6
ondom de hersenen zitten. Het vermoeden is dat deze ontsteking van de hersenvliezen in belangrijke mate bijdraagt aan hersenschade, waaronder aan mitochondriën en daarmee aan de progressie van de ziekte. Die ontsteking in het hersenvlies probeer ik te verklaren door de onderliggende, schadelijke mechanismen te bestuderen en te begrijpen.” Bijzondere biomedische techniek Maarten werkt met zijn eigen onderzoeksgroep, maar ook met MS-onderzoekers elders in Nederland en ook internationaal. “Het meeste onderzoek vindt plaats in het laboratorium in Amsterdam, maar soms hebben we expertise nodig van buitenaf. Om erachter te komen wat er gebeurt in de hersenen van mensen met progressieve MS, gaat mijn onderzoeksgroep gebruik maken van een bijzondere techniek, de zgn. Single Cell RNA sequencing. Met deze techniek kunnen we individuele cellen bestuderen uit hersenplakjes van overleden hersendonoren met progressieve MS en deze cellen tot in detail karakteriseren en de interactie tussen cellen bestuderen. Dit doen we samen met MS-onderzoekers in MS Centrum Noord Nederland, die gespecialiseerd zijn in deze techniek. Op deze manier proberen we bloot te leggen wat er op celniveau misgaat en de ‘foute’ moleculen te identificeren en aan te pakken. Dat is stap 1 in mijn onderzoek.” Hersenontsteking “Vervolgens kijken we naar wat de ontsteking van de vliezen rondom de hersenen veroorzaakt in de hersenen zelf. Ons recente onderzoek laat zien dat een bepaald type cellen die in het brein zitten, de zgn. microglia, geactiveerd worden door de hersenvliesontsteking. En we vermoeden dat dit weer leidt tot problemen in de zenuwcellen, waaronder de ‘energiefabriekjes’, die slecht gaan werken.” ‘Schuldige’ cellen en moleculen aanwijzen De Single Cell RNA sequencing techniek kan Maarten informatie geven over welke specifieke cellen en moleculen betrokken zijn bij progressieve MS. “Over vier jaar hoop ik dat we dan ook echt bewezen hebben welke cellen en moleculen betrokken zijn bij de beschadiging van zenuwen. Die ‘schuldigen’ moeten we dan aanpakken, willen we de progressie van MS verminderen. Als dat lukt, dan kunnen we hopelijk progressieve MS gericht behandelen met nieuwe medicatie.” Kandidaat therapieën Of hij hoopt op een doorbraak? Gaat zijn onderzoek een doorslaggevende rol spelen? “Ik ben altijd heel terughoudend als ik denk iets gevonden te hebben. In een lab kun je een ziekte wel 1000 keer genezen, maar de vraag blijft altijd: werkt het ook in de praktijk, bij de mens?” Al denkt hij er heus wel eens aan dat hij straks misschien aan de basis staat van een nieuw medicijn. Dat hij de stap kan maken van onderzoek naar klinische trials. “Ik doe dit samen met mijn onderzoeksgroep, maar eigenlijk met alle MS-onderzoekers ter wereld. Ons onderzoek levert hopelijk een belangrijke bijdrage aan hoe we in de toekomst progressieve MS kunnen voorkomen, remmen of zelfs schade kunnen herstellen. Ik ben dan ook zeer hoopvol dat we over een paar jaar ons doel hebben bereikt: een aantal goede kandidaattherapieën en uiteindelijk nieuwe medicijnen die effect hebben op de progressieve fase.” 7
Page 1 and 2: n r 6 6 j a a r 2 0 2 2 “Dankzij
Page 3 and 4: Voorwoord Vertrouwen Alhoewel ik ho
Page 5: weten we niet goed hoe de ziekte on
Page 9 and 10: als wetgevingsjurist terecht. Vervo
Page 11 and 12: Uitreiking van een project subsidie
Page 13 and 14: ziekteverwekkers tegen op kinderlee
Page 15 and 16: Hersenlab voor kinderen met MS word
Page 17 and 18: Neuroloog Zoé van Kempen over MS e
Page 19 and 20: Stichting MS Research heeft het COM
Page 21 and 22: staan en ontdekte dat het onderzoek
Page 23 and 24: Saskia Risseeuw ‘Maar je ziet er
Page 25 and 26: helemaal doorheen, heel dichtbij ko
Page 27 and 28: ziektebeloop bij deze hersendonoren
Page 29 and 30: De kracht van samenwerken “We zoc
Page 31 and 32: Emma Gerrits (l) en Anneke Miedema
Page 33 and 34: uiteindelijk tot verminderde kwalit
Page 35 and 36: “Niet alleen voor nu, maar zeker

Rondom MS 66

Create successful ePaper yourself

Delete template?

Save as template?