Jaarverslag 2022 Erasmus Centrum voor Zorgbestuur

Jaarverslag 2022

Voorwoord
JAARVERSLAG 2022
2

Kennis laten stromen
‘Kennis laten stromen’ was het thema van onze jaarlijkse heidag. Daarvoor
verruilden we de hei voor het strand, een bij uitstek geschikte locatie gezien het
thema. In oktober 2022 kwamen we in Rockanje met het hele team bij elkaar, waar
we in onder andere een kennismarkt stil stonden bij de kennis en ervaring die we
met elkaar te bieden hebben. Geen toeval. Ons team is verder uitgebreid met
nieuwe mensen, met bijbehorende nieuwe expertise. En ook in het ‘vaste team’
is veel gebeurd. Na de hoofdbrekens die de coronaperiode ons heeft bezorgd
stroomde de creativiteit vrijuit. Het leidde tot allerlei ontwikkelingen in onze
onderwijsprogramma’s, tot kleine en grote onderzoeken, mooie publicaties en
bijeenkomsten. Ieder heeft zo zijn eigen thema’s waar men naartoe getrokken wordt.
Voor Maarten Janssen is dat bijvoorbeeld topsport, voor Relinde de Koeijer continu
verbeteren, voor Richard Janssen toezicht, voor Helene Wüst macht, voor Harry
Sonnenschein vuur en voor Joyce Bierbooms technologisering en digitalisering. We
kunnen op deze thema’s veel van elkaar leren.
Er zijn ook onderwerpen die ons allemaal volop bezighouden, omdat ze voor al
onze activiteiten relevant zijn. Systemisch kijken is er daar één van. De zorg staat
bol van de spanningsvolle relaties. Die doorzien en kunnen hanteren is voor
deelnemers van al onze onderwijsprogramma’s relevant. De systemische blik helpt
bij interprofessioneel en interorganisationeel samenwerken, bij spanningen in teams
(van zorgteam tot raad van toezicht) en bij onderhandelingssituaties. Het helpt ons
ook onze eigen onderlinge samenwerking beter te begrijpen en de groepsdynamiek
die kan ontstaan beter te hanteren. Die dynamiek was dit jaar duidelijk aanwezig.
Er gebeurt veel in de zorg. De totstandkoming van de verschillende akkoorden
hield de gemoederen bezig, maar vooral de onderliggende vraag: hoe tot andere
antwoorden te komen op het vraagstuk van schaarste?
Ruimte maken voor het vinden van nieuwe antwoorden is meer dan ooit van belang.
Dit vraagt – ondanks alle druk op de zorg – ruimte om de eigen kennis en creativiteit
te laten stromen. Hier hebben we in 2022 vol op ingezet en dat blijven we ook de
komende jaren doen. Dank aan iedereen die hieraan heeft bijgedragen, nu en in de
toekomst!
Wilma van der Scheer
Directeur
Over het beeld
De beelden die we gebruiken in deze editie van het
jaarverslag zijn beelden die bij de afscheidsrede van
Pauline Meurs in de achtergrond werden vertoond.
Ze sluiten aan bij haar verhaal over grenzen, en bij
haar eigen internationale achtergrond. CreativeDesk
verzamelde de beelden. Meer over het afscheid van
Pauline Meurs leest u op pagina 12.
3
JAARVERSLAG 2022

Inhoudsopgave
Voorwoord2
Een terugblik op 2022 5
Academische Werkplaats 8
Uitgelicht: Afscheid Pauline Meurs 12
Onderwijsprogramma’s14
Maatwerk21
Colofon
Dit is een uitgave van Erasmus Centrum voor Zorgbestuur B.V. Rotterdam.
Teksten Erasmus Centrum voor Zorgbestuur
Foto’s Yvonne Witte, Creative Desk
Foto cover Creative Desk
Grafische realisatie Grapefish, Voorschoten
Erasmus Centrum voor Zorgbestuur is een onderdeel van Erasmus School of
Health Policy & Management van de Erasmus Universiteit Rotterdam.
www.erasmuscentrumzorgbestuur.nl
Uitgelicht: Studiedag ‘Presteren onder druk’ 24
Kwaliteit en integriteit 26
In de media 29
Team34

Een terugblik op 2022
1
5
JAARVERSLAG 2022

Terugblik 2022
2022 was een bijzonder jaar voor Erasmus Centrum voor Zorgbestuur. Pauline
Meurs die aan de wieg stond van ons Centrum, nam 1 juli afscheid als hoogleraar
van de universiteit. Het werd een gedenkwaardige dag die het karakter had van
een reünie. ‘Zorgen over grenzen’ was het thema van haar afscheidsrede. Zij riep
daarin op om grenzen niet als muren te zien maar het ‘tussenland’ te betreden
en daar even te blijven hangen. Op die plek waar de dingen niet zo zwart/wit zijn,
waar ruimte is voor uitproberen en leren. Dit nodigde uit tot mooie gesprekken,
over ouder worden, over het verschil tussen regels en richtlijnen, over omgaan met
crises.
Ontmoetingen
Het jaar 2022 begon met een harde lockdown. De omikrongolf bereikte Nederland
en iedereen hield zijn hart vast voor wat dit zou gaan betekenen voor mensen met
een kwetsbare gezondheid, voor het zorgpersoneel, voor onze bewegingsvrijheid
en – in ons geval – voor onze onderwijs- en onderzoeksprogramma’s. Gelukkig viel
het mee. Maatregelen werden snel versoepeld en op 23 maart konden we zelfs
een live studiedag organiseren over ‘Presteren onder druk’. We namen een gok,
misschien tegen beter weten in, maar de wens was groot: na lange tijd weer een live
ontmoeting met onze deelnemers en alumni, rondom een actueel thema inspiratie
en ruimte bieden aan mooie gesprekken, in een ongedwongen sfeer. Als Centrum
voor Zorgbestuur hebben we altijd geambieerd een ‘vrijplaats’ te zijn voor reflectie
en dialoog. Het ongedwongen ontmoeten dat daarbij hoort, de vertrouwelijkheid
van het informele gesprek, is online moeilijker te organiseren dan offline. Dat ook
bij onze alumni deze behoefte groot was, bleek wel uit de opkomst en de sfeer;
zelfs het weer hielp mee. De zon scheen en voor het eerst sinds lange tijd was het
druk op de campus. Onze conclusie: het organiseren van dit soort hoogwaardige
en tegelijk ongedwongen ontmoetingen rondom actuele en prikkelende thema’s
is net zo belangrijk voor de sector als het maken van hoogwaardige onderwijs- en
onderzoeksprogramma’s. We zullen dat dan ook zeker doorzetten in 2023 en verder.
JAARVERSLAG 2022
6

Onderwijs
Na de lockdown en het ongemak dat daarbij hoorde, maakten we haast met
onze ambities voor 2022. In plaats van terug te gaan naar oude gewoontes zoals
studiereizen naar verre oorden, zetten we vol in op vernieuwing van het onderwijs
met meer aandacht voor de thema’s transitiemanagement, samenwerken (over
grenzen), ont-zorgen, duurzaamheid, datascience, diversiteit en inclusie. We
leerden van transities in andere sectoren en landen, en verkenden met deelnemers
de eigen leiderschapsvragen. Het resultaat? Tevreden, geïnspireerde deelnemers
die na afronding van een onderwijsprogramma verrijkt en beter voorbereid hun
loopbaan vervolgen. De mond-op-mond reclame van onze alumni is nog altijd de
belangrijkste bron voor nieuwe aanmeldingen en daar zijn we trots op!
Onderzoek
Trots zijn we ook op de verschillende onderzoeks publicaties die begin dit jaar
verschenen. Het boek ‘Topvorm’ van Maarten Janssen en Kim Putters over presteren
op de toppen van je kunnen, biedt een mooie inkijk in de wereld van topsporters
en zorgbestuurders. Het boek nodigt uit tot reflectie op de eigen loopbaan, de
manier van omgaan met eigen talenten en beperkingen en de rol die anderen
daarin (mogen) spelen. Het onderzoek ‘Goed besturen in crisistijd’ is het resultaat
van een prachtige samenwerking tussen opleiders, onderzoekers en alumni. We
presenteerden de onderzoeken op de alumnidag in maart, in opleidingsprogramma’s
en op (internationale) congressen. Dit leidde steeds weer tot verdere verdieping.
Het onderzoek ‘Bestuurders in
Beeld’ geeft een historisch en
actueel overzicht van het werk
van zorgbestuurders. Nieuwe
thema’s als netwerkvorming
en crisismanagement werden
toegevoegd aan vertrouwde
thema’s als rolopvatting, het
managen van professionals en
inrichting en aansturing van de
organisatie. De meeste aandacht
trok het feit dat zo’n 50% van de
zorgbestuurders tegenwoordig
vrouw is. Of dit dankzij of ondanks
bewust beleid is, laten we in het midden. Dit maakt wel duidelijk dat diversiteit – op
allerlei manieren – ook onze aandacht verdient. Ook het onderzoek van Tessa van
Dijk naar de relatie tussen zorgorganisaties en hun financiële stakeholders heeft
tot mooie publicaties geleid. Net als het onderzoek van Oemar van der Woerd naar
besturen in netwerken. Beide promovendi zijn in de laatste fase van hun proefschrift
beland. En er gebeurde meer; zie daarvoor het hoofdstuk ‘Onderzoek’.
Op maat
Ook in 2022 ontwikkelden we weer verschillende programma’s op maat. Steeds
vaker zijn dit programma’s die regionaal plaatsvinden en die over inter professioneel
leren gaan. Het toont aan hoe goed gekozen en actueel het thema ‘zorgen over
grenzen’ van Pauline Meurs was. We merken echter ook hoe ingewikkeld dit kan zijn.
Omdat structuren en financieringsvormen dit nog niet faciliteren, omdat mensen
anders opgeleid zijn en omdat werkdruk soms eerder tot vernauwing dan tot
verruiming van de blik leidt. Samen met onze deelnemers leren wij steeds beter wat
er nodig is om hierin stappen te zetten.
2022 is al met al een spannend jaar geweest, waarin we heel veel hebben
ontwikkeld, gemaakt en geleerd. Een jaar vol mooie nieuwe ervaringen en
ontmoetingen. Volgend jaar ontwikkelen we ons weer verder langs de vier lijnen:
Onderwijs, Onderzoek, Ontmoetingen en activiteiten Op maat.
7
JAARVERSLAG 2022

Academische Werkplaats
2
JAARVERSLAG 2022
8

De Academische Werkplaats Zorgbestuur is een verzamelplek en vindplaats voor
actueel en relevant onderzoek. In de Academische Werkplaats werken we aan
kennisontwikkeling met academisch onderzoekers en mensen uit de praktijk van
zorg en bestuur. ‘Goede zorg met goed bestuur’ is de leidraad van de werkplaats.
De uitgangspunten van de Academische Werkplaats zijn:
• Actuele besturingsvraagstukken
In de Academische Werkplaats Zorgbestuur staan actuele
besturingsvraagstukken centraal.
• Relevant voor de wetenschap, bruikbaar voor de praktijk
De vraagstukken van deelnemers aan onze opleidingsprogramma’s zijn een
belangrijke inspiratiebron bij het bepalen van de onderzoeksagenda. We zijn
continu in gesprek met mensen uit de praktijk van de zorg en wetenschap, wat
ons helpt bij het selecteren van nieuwe vraagstukken.
• Vorm volgt inhoud
Het ene vraagstuk leent zich beter voor een kort onderzoek, het andere voor een
studiemiddag, een scriptie, of een promotie. Het kan allemaal. Er is ruimte voor
kortdurende onderzoeken (in opdracht), alsook uitgebreide onderzoeken van
(buiten) promovendi.
Kennisdisseminatie
De inzichten die we opdoen in de onderzoeken, delen we met deelnemers aan
de onderwijsprogramma’s. Ook delen we ze breder, op onze digitale kanalen, en
met onze alumni, collega-onderzoekers en studenten van ESHPM via onder meer
vakbladen, deelname aan studiedagen, congressen en symposia.
In de uitvoering werken onderzoekers van Erasmus Centrum voor Zorgbestuur
nauw samen met onderzoekers van Erasmus School of Health Policy & Management
(ESHPM).
9
JAARVERSLAG 2022

Onderzoeken in 2022
Onderzoeksprogramma Zorg voor Management
Het onderzoeksprogramma Zorg voor Management loopt al sinds 2000. Het
programma behelst zowel grootschalig kwantitatief onderzoek als specifieke
kwalitatieve onderzoeken en heeft geresulteerd in vele publicaties. Onderdeel
van het programma is dat eens in de vijf jaar een grootschalige enquête wordt
uitgevoerd onder leden van de NVZD. Het doel? Een actueel inzicht in de functie van
zorgbestuurder in al zijn complexiteit. In 2020 zou het onderzoek voor de vijfde maal
uitgevoerd worden. Vanwege corona werd dit 2021. Dr. Relinde de Koeijer en prof.
dr. Wilma van der Scheer schreven het onderzoeksrapport Bestuurders in beeld.
20 jaar onderzoek naar zorgbestuur, dat begin 2022 werd gepubliceerd.
Conclusies uit Bestuurders in beeld. 20 jaar onderzoek naar zorgbestuur
Groot aandeel vrouwen
De sector is een voorloper in
het aantal vrouwen in raden van
bestuur. Het aantal vrouwelijke
respondenten in het onderzoek
is gestegen van 11% in 2000
naar 54% in 2020. Een mooie
ontwikkeling, die weinig sectoren
de zorg nadoen. Afgezet tegen
het grote aantal vrouwelijke
werknemers in de zorg, valt het
aantal vrouwelijke bestuurders
nog altijd tegen.
De dokter wordt minder
vaak bestuurder
In de besturen van ziekenhuizen
is een opvallende afname te zien
van het aantal bestuurders dat
geneeskunde heeft gestudeerd,
van 29% in 2000 naar 15% in
2020. Mogelijk speelt hier de
invoering van de Wet Normering
Topinkomens in 2015 een rol:
sommige artsen zouden aan
inkomen inboeten wanneer zij
bestuurder worden.
Meer inbreng
professionals
Ook in de inbreng van professionals
op het organisatiebeleid is
de zorgsector vooruitstrevend.
Het aantal bestuurders met een
verpleegkundige achtergrond is
toegenomen. Sinds 2017 is een
vereiste in de verpleeghuiszorg om
een professional in de raad van
bestuur op te nemen, en de cijfers
laten zien dat dit ook gebeurt.
Verpleegkundigen hebben daarnaast
vaker een adviserende rol,
medici zijn vaker betrokken bij het
bestuur.
2020 – corona en
netwerkzorg
De coronatijd is een bijzondere tijd
voor zorgbestuurders. Maar tot
grote wijzigingen in de strategische
agenda heeft de pandemie niet
geleid, gaven de bestuurders aan
in de meest recente enquête. Wel
zijn bestaande uitdagingen, zoals
de arbeidsmarkt, verder onder de
aandacht gekomen.
In de nieuwste enquête is ook
gekeken naar samen werkingsverbanden
en netwerk zorg. Een
thema dat in alle zorgsectoren een
steeds grotere rol speelt. Vooral
zieken huizen en de GGZ hebben
veel samenwerkingsverbanden,
gehandicaptenzorg en VVT veel
minder.
Het hele onderzoek ‘Bestuurders in Beeld’ is hier te lezen.
JAARVERSLAG 2022
10

Onderzoeksprogramma Gedeeld besturen
In 2018 startte onder leiding van Wilma van der Scheer een tweede onderzoeksprogramma
getiteld Gedeeld Besturen in de Zorg. Tegen de achtergrond van
de ‘vermaatschappelijking’ van de zorg ontstaan nieuwe strategische vragen
en ideeën over de aansturing van de zorg. Steeds vaker worden strategische
verantwoordelijkheden gedeeld tussen beroepsgroepen en organisaties. In dit kader
vinden twee promotieonderzoeken plaats. In het onderzoek van Oemar van der
Woerd staat de bestuurlijke invalshoek centraal. In het onderzoek van Hugo Peeters
ligt de focus op de veranderende omgang tussen zorgprofessionals en cliënten.
In december 2022 verscheen in International Journal of Integrated Care het artikel
How does a Network Platform Work for Participating Actors Towards Integrated Care
Governance? A Case Study of a Dutch Hospital Region van Oemar van der Woerd,
Liz van Veen-Berkx, Wilma van der Scheer en Roland Bal. Lees het hele artikel.
Onderzoeksprojecten
• Tessa van Dijk doet onderzoek naar consequenties van Basel III en Solvency II
voor het functioneren van zorgorganisaties. Promotoren zijn prof. dr. Richard
Janssen en prof. dr. Wilma van der Scheer.
• ‘Over de rode loper’, bestuurswisselingen in Nederlandse ziekenhuizen
Het promotieonderzoek van Hanneke Beijer gaat over bestuurswisselingen in
Nederlandse ziekenhuizen en de effecten op bestuurlijke continuïteit, stabiliteit
en vernieuwing. Over het kwantitatieve deelonderzoek publiceerde zij in 2021
het paper ‘Wisselen van de wacht. Over bestuurswisselingen in Nederlandse
ziekenhuizen in de periode 2010 – 2020’. Hanneke Beijer voerde een case-study
uit en startte focusgroepen met verschillende betrokkenen actoren, zoals
toezichthouders, bestuurders, managers, CR, OR en medische staf. Promotoren
zijn prof. dr. Paul ‘t Hart en prof. dr. Wilma van der Scheer.
• Topvorm
In dit onderzoeksproject van prof. dr. Kim Putters en dr. Maarten Janssen staan
gesprekken centraal met individuen die op topniveau presteren in hun specifieke
vakgebied: de sportwereld en de wereld van de zorgbestuurders. Het onderzoek
gaat voorbij de vergelijking tussen de sport en de zorg welke al veelvuldig
gemaakt is, en bekijkt welke principes individuen in sport en zorg hanteren om
succesvol om te gaan met de opdracht die hen voorligt: de drive hebben en
houden om continu te presteren. Begin 2022 werd de laatste hand gelegd aan
het onderzoek en werd het boek gepresenteerd.
• Leren en verbeteren in de zorg
Kees de Kok, teamcoördinator toezichtontwikkeling bij de IGJ, doet onderzoek
naar de leer- en verbetercapaciteiten van zorgorganisaties. Het eerste deelonderzoek
betreft een systematische review naar organisatorische factoren die
bijdrage aan het leer- en verbetervermogen in de zorg. Begeleiders zijn prof. dr.
Ian Leistikov en prof. dr. Wilma van der Scheer.
• Beleidskeuzes en gedrag
Malte Dewies onderzocht de samenhang tussen overtuigingen over de drijfveren
van menselijk gedrag en het doel van gedragsbeïnvloeding. Onder deel van
zijn proefschrift is een klein onderzoek onder ambtenaren naar de samen hang
tussen aannames over veranderbaarheid van gedrag en hun voorkeur voor de
inzet van meer/minder strenge beleidsinstrumenten tijdens de coronapandemie.
Ambtenaren die veronderstellen dat gedrag maar matig beïnvloed baar is,
hebben een grotere voorkeur voor handhaving en sterker ingrijpen door de
overheid. Dit deelonderzoek werd begeleid door prof. dr. Semiha Denktaş, dr.
Kirsten Rohde en prof. dr. Wilma van der Scheer. Malte Dewies promoveerde in
oktober 2022 met het proefschrift Improving Public Policy Using Behavioural
Understanding en werkt nu aan de universiteit van Cambridge.
• Netwerk-CVRM zorg in Deventer ziekenhuis e.o.
Deventer ziekenhuis nam verschillende keren mee aan het Imagine2
programma. Als onderdeel van het Imagine2 programma voeren deelnemers
een verbeterproject uit in de eigen organisatie. Een van die verbeterprojecten
betrof optimalisering van de CVRM-zorg in de regio Salland. Cardiovasculair
risicomanagement (CVRM) omvat diagnostiek, behandeling en follow-up en
richt zich op het opsporen en behandelen van risicofactoren voor HVZ zoals
hoge bloeddruk, hoog cholesterol, roken, verhoogde BMI en stress. Deventer
ziekenhuis vroeg ons de nieuwe inrichting van de CVRM-zorg te evalueren en
een fundament te ontwikkelen voor het bedrijven van zorgevaluatie. Dr. Relinde
de Koeijer-Gorissen voerde het onderzoek uit. Uit het onderzoek blijkt dat de
nieuwe CVRM-richtlijn breed werd geïmplementeerd en de samenwerking tussen
de eerste- en tweedelijnszorg op dit gebied hierdoor is verbeterd.
11
JAARVERSLAG 2022

Uitgelicht: Afscheid Pauline Meurs
Afscheid Pauline Meurs
Vrijdag 1 juli 2022 nam prof. dr. Pauline Meurs afscheid als hoogleraar Bestuur van
de Gezondheidszorg aan Erasmus School of Health Policy & Management (ESHPM)
van de Faculteit der Geneeskunde en Gezondheidswetenschappen, Erasmus
Universiteit Rotterdam. Een gelegenheid waar we als Erasmus Centrum voor
Zorgbestuur op gepaste wijze stil bij wilden staan. Pauline stond immers aan de
wieg van het Centrum.
In samenwerking met ESHPM boden we haar het symposium ‘Op de grens van
wetenschap en w/mensdenken’ aan. Het vormde de aftrap van een goedgevuld
programma. Met Kim Putters als dagvoorzitter leverden onder andere hoogleraar
Beleid en Bestuur van de Gezondheidszorg Roland Bal en Erasmus-biograaf Sandra
Langereis inspirerende bijdragen.
Vervolgens hield Pauline een prachtig afscheidscollege over grenzen. Over besturen
als grenswerk, waar niet altijd grenzen (zouden moeten) worden gesteld, over zorg
verlenen over grenzen en over de aandacht voor de financiële grenzen aan zorg. En
ook over de waarde van het tussenland, en wat daar allemaal te vinden is.
JAARVERSLAG 2022
12

We delen een fragment uit ons online magazine Podium waarin we met haar
terugblikten op deze dag. Het volledige artikel is hier terug te lezen.
In je rede ‘Zorgen over grenzen’ komt deze passage voor:
Besturen is ook grenswerk in de tijd. Julianne Meijers, bestuurder bij
Bartiméus, verwoordde dit treffend: ‘De trekkracht van het alledaagse is
alom aanwezig’. De kunst is – zo concludeerden wij samen – om de grens
tussen het alledaagse en de lange termijn goed in de gaten te houden en te
markeren. Als bestuurder ben je een passant, je staat in een traditie, elke
organisatie heeft een eigen ritme en dynamiek. Dat erkennen en waarderen
is essentieel om die lange lijnen te kunnen zien en voorbij de grenzen van
de eigen organisatie te kunnen denken. En voorbij de grenzen van jezelf als
bestuurder te willen handelen.
De opleidingen van Erasmus Centrum voor Zorgbestuur dragen hieraan bij.
Ze zijn bedoeld als een vrijplaats om het denken te scherpen, om andere
perspectieven toe te laten, van elkaar te leren, om het eens helemaal van de
andere kant te bekijken. Met gedichten, romans, muziek en poëzie.
Als je kijkt naar de uitdagingen en ‘grenswerk’ waar deelnemende
bestuurders aan onze programma’s mee te maken kregen toen
Erasmus Centrum voor Zorgbestuur net opgericht werd ten opzichte
van nu, wat zijn dan overeenkomsten of juist verschillen naar jouw
mening? In hoeverre is ‘de deelnemer’ van nu te vergelijken met toen?
Pauline Meurs:
Net zoals 25 jaar geleden willen we als Centrum een ‘vrijplaats’ zijn. We
organiseren momenten, inspiratie en bewaakte tijd als tegenwicht tegen de
alom aanwezige ‘trek van het alledaagse’. Nu net zo goed als toen, is tijd om
na te denken, om de lange lijnen te zien en andere perspectieven toe te laten,
essentieel voor bestuurders. De deelnemers van vandaag zijn jonger, minder
gezagsgetrouw en creatiever dan toen. Een ander leuk verschil is dat we
destijds bij de eerste Masterclass met veel moeite één vrouwelijke deelnemer
hebben kunnen interesseren om mee te doen. Nu is de samenstelling in
veel gevallen 50–50, of er zijn zelfs meer vrouwen dan mannen. Dat geeft
een wat andere dynamiek. Maar wat ik het allermooiste vind is dat in al
onze programma’s de deelnemers zich heel snel op hun gemak voelen en in
onderling vertrouwen veel uitwisselen over hun bestuurlijke praktijk.
13
JAARVERSLAG 2022

Onderwijsprogramma’s
3
JAARVERSLAG 2022
14

Programma aanbod 2022
Onze onderwijsprogramma’s zijn toegesneden
op de vraagstukken die
spelen bij bestuurders, managers,
toezicht houders en leidinggevende
professionals in de zorg. De
programma’s richten zich op:
• Het benodigde handelingsrepertoire
voor het aansturen van processen;
• Persoonlijke effectiviteit (zelfkennis
en vaardigheden);
• Kennis over actuele en relevante
thema’s in de gezondheidszorg en
de eigen positionering daarin.
Master Class
Management development
programma voor eindverantwoordelijke
bestuurders van
gezondheidszorgorganisaties.
Programmadirecteur:
prof. dr. Wilma van der Scheer
15 deelnemers
Top Class
Management development
programma voor toekomstige
bestuurders van gezondheidszorgorganisaties.
Programmaleiding:
mr. Helene Wüst
dr. Martijn Jansen
22 deelnemers
Governance Class
Compact programma voor
toezichthouders in de
gezondheidszorg.
Programmadirecteur:
prof. dr. Richard Janssen
12 deelnemers
Medisch Specialist en
Bestuur
Een programma voor
bestuurlijke medici die zich
verder willen bekwamen op
bestuurlijk, persoonlijk en
inhoudelijk vlak.
Programmadirecteur:
drs. Piet-Hein Buiting, arts
14 deelnemers
Elk programma kent zijn eigen
evenwicht tussen theoretische kennis,
praktijk ervaringen en reflectie. De
doelgroep, doelstelling en persoonlijke
leervragen van deelnemers bepalen
mede de inhoud.
Ook actuele maatschappelijke
vragen krijgen een plek in onze
programma’s. Denk aan duurzaamheid,
sociale veiligheid (#metoo) of
diversiteit. Jaarlijks worden de
onderwijsprogramma’s vernieuwd qua
inhoud en werkvormen. Zo blijven de
programma’s relevant en passend voor
de leiders van vandaag en morgen.
Imagine2
Een programma om medisch
specialisten toe te rusten een
leidende rol te nemen in de
continue verbetering van de
zorg.
Programmaleiding:
prof. dr. Wilma van der Scheer
dr. Relinde de Koeijer
14 deelnemers
Goede Kwaliteit met
Gedeeld Leiderschap
Een programma gericht op zorgprofessionals
in de ouderenzorg
die een voortrekkersrol op zich
willen nemen, samen met hun
bestuurders.
Programmaleiding:
mr. Helene Wüst
ir. Oscar Schneider
Master of Health Business
Administration
De enige internationaal geaccrediteerde
MBA-opleiding in
Nederland specifiek voor de
zorg.
Programmaleiding:
prof. dr. ir. Kees Ahaus
dr. Maarten Janssen
dr. Joyce Bierbooms
22 deelnemers MHBA 2020-2022
Academische Leergang
Zorg Management
Compacte leergang over het
strategisch management en
bestuur van organisaties in de
zorg.
Programmadirecteur:
dr. Relinde de Koeijer
Financieel Bestuur
in de Zorg
Compact programma dat
actuele en aankomende
financieel-economische
vraagstukken behandelt van
managers, bestuurders en
toezichthouders in de zorg.
Programmadirecteur:
dr. ir. Joost Zuurbier
18 deelnemers
Programma’s op maat
In 2022 ontwikkelden we maatwerk
voor 9 opdrachtgevers.
Zie pagina 22
Nieuw Verpleegkundig
Leiderschap
Een programma voor
verpleegkundig leiders,
die het voortouw nemen in
ontwikkelingen binnen de zorg.
Programmadirecteur:
Harry Sonnenschein, MSc
21 deelnemers
20 deelnemers
31 deelnemers
15
JAARVERSLAG 2022

Doelgroepen
Met onze onderwijsprogramma’s beogen we een vormingsplaats en ont moetingsplek
te zijn voor leiders in de zorg. Deelnemers zijn ambitieus. Zij willen zichzelf en de
zorg(sector) verbeteren. Ze komen kennis opdoen én kennis delen. De gevarieerde
groeps samenstelling stimuleert het leren van en met elkaar. Het resultaat: een
hechte leergemeenschap, van mensen die elkaar steunen en inspireren. De
verbinding tussen academische en praktijkkennis geeft inzicht in maat schappelijke
en persoonlijke vraag stukken. Zorgvuldig gekozen reflectieve werkvormen zorgen
voor verbreding en verdieping van de zelfkennis van deelnemers. Belangrijk voor
deel nemers is ook het netwerk van beslis sers en beleidsmakers waar zij via de
opleiding toegang tot krijgen. Zij geven inzicht in de politiek van de zorg, wat helpt
om de eigen effectiviteit te vergroten.
6 programma's voor professionals
Imagine2
Academische
Leergang Zorg
Management
Medisch
Specialist en
Bestuur
Master of
Health Business
Administration
Nieuw
Verpleegkundig
Leiderschap
Goede kwaliteit
met gedeeld
leiderschap
4 programma’s voor managers en directeuren
Top Class
Master of
Health Business
Administration
Academische
Leergang Zorg
Management
Financieel
Bestuur in
de Zorg
3 programma's voor bestuurders
Master Class
Financieel
Bestuur in
de Zorg
Master of
Health Business
Administration
2 programma's voor toezichthouders
Financieel
Bestuur in
de Zorg
Governance
Class
JAARVERSLAG 2022
16

Deelnemers
Erasmus Centrum voor Zorgbestuur is een vrijplaats voor reflectie en dialoog.
Deelnemers verdiepen het inzicht in actuele ontwikkelingen en worden gestimuleerd
een eigen visie te ontwikkelen op de wicked problems die zij in hun dagelijkse
praktijk tegenkomen.
Een combinatie van plenaire bijeenkomsten, het werken in kleine groepen en
individuele activiteiten maakt het mogelijk om het persoonlijk kompas te herijken.
Een helder beeld van de eigen competenties helpt deelnemers om zich verder te
bekwamen in hun vak of zich voor te bereiden op een volgende stap. Daarnaast
is het opbouwen van een netwerk van collega’s en experts bijzonder waardevol.
Deelnemers fungeren als elkaars collega, coach en critical friend.
We streven in de samenstelling van de groepen naar een zo divers mogelijke
representatie van alle sectoren van de zorg: van ziekenhuizen, GGZ, verslavingszorg,
verpleging en verzorging, thuiszorg, gehandicaptenzorg, jeugdzorg tot eerste
lijn. Verder zijn ook zorgverzekeraars, woningcorporaties, de overheid en
zakelijke dienstverleners vertegenwoordigd. Bij de selectie van deelnemers wordt
geprobeerd een zo evenwichtig mogelijke groep samen te stellen qua zorgsectoren,
met verschillende achtergronden qua opleiding en ervaring. Dit is terug te zien in de
figuren.
Meer dan 400 deelnemers wisten in 2022 de weg naar onze onderwijsprogramma’s
te vinden, een lichte stijging ten opzichte van 2021. Die is voornamelijk te danken
aan de zeven maatwerkprogramma’s met 157 deelnemers die we mochten verzorgen
voor verschillende organisaties. Bij de open programma’s kwam de leergang
Strategisch Vastgoedbeleid te vervallen. Het programma Medisch Specialist en
Bestuur ging in 2022 weer van start, na een afwezigheid van een jaar vanwege de
druk van corona op de ziekenhuizen. De Master Class 2021 werd afgerond in 2022.
Bestuurders in beeld – deelnemers in beeld
‘De huidige zorgbestuurder is een vrouw’ kopte Zorgvisie in mei 2022 boven een
interview met Wilma van der Scheer naar aanleiding van de publicatie van het
vijfjaarlijkse onderzoeksrapport ‘Bestuurders in Beeld’ onder leden van de
NVZD. In de laatste editie van dit onderzoek is te zien dat er steeds vaker een
vrouw aan het roer staat; de man/vrouw verdeling aan de top is voor het eerst
vrijwel gelijk. Gezien het grote aantal vrouwelijke medewerkers in de zorg en het
aandeel vrouwen in de studie geneeskunde, zal deze trend zich de komende jaren
voortzetten. In onze programma’s zien wij ook meer vrouwen deelnemen dan
mannen: 169 vrouwen tegenover 80 mannen. Bij de maatwerkprogramma’s namen
88 vrouwen deel en 69 mannen. Over de man/vrouw-verhouding en de verschillen
tussen mannen en vrouwen in de rol van leider, schreef Wilma van der Scheer een
essay naar aanleiding van de lezing die zij hield bij de presentatie van het boek
‘Mevrouw de Bestuurder’ van Anita Wydoodt in oktober 2022.
In ‘Bestuurders in Beeld’ zagen we ook de trend dat zorgbestuurders vaak
een achtergrond in de zorg hebben. Het merendeel is, na jarenlange ervaring
in managementposities of als professional in de zorg doorgegroeid naar een
bestuursfunctie. Steeds vaker groeien verpleegkundigen door naar een bestuurlijke
positie in de zorg. Onze programma’s helpen zorgmedewerkers met bestuurlijke
ambities met het maken van de volgende stap in hun carrière, en zich voor te
bereiden op de rolwisseling. Het zorgspecifieke van onze onderwijsprogramma’s
is aantrekkelijk voor bestuurders die van buiten de sector komen en de overstap
maken naar de zorg.
Bestuurders in de zorg leren graag van en met elkaar, blijkt uit ‘Bestuurders in
Beeld’. Ze werken vooral aan hun vakontwikkeling door deelname aan executive
education, congressen, intervisie en coaching. De manier waarop Erasmus Centrum
voor Zorgbestuur de programma’s opbouwt, sluit aan bij deze behoefte. Er is ruimte
in onze programma’s voor intervisie en coaching, en met bijvoorbeeld inbreng van
casussen of het werken aan concrete verbetertrajecten sluiten de programma’s aan
bij de werkpraktijk van de deelnemers.
Digitale transformatie
Digitalisering is voor bestuurders in de langdurige zorg een belangrijk thema. In
2022 beoogden wij de opstart van het programma Digitale transformatie, met
als doel deelnemers kennis en inzichten over de impact van digitalisering op hun
zorgorganisatie op te laten doen, en handvatten voor hun transformatiestrategie. De
interesse viel echter tegen. We bezinnen ons nu op een andere aanpak in 2023.
17
JAARVERSLAG 2022

Deelnemers in cijfers
Deelnemers open programma’s per sector
Functie deelnemers open programma’s
overig 29
12
ggz
gehandicaptenzorg
18
46
102
59
jeugdzorg
6
41
vvt
71
35
ziekenhuizen
0 20 40 60 80 100
79
toezichthouders medisch leiders verpleegkundige leiders
bestuurders
managers/directeuren
Deelnemers naar type programma en jaar
500
400
300
36
78
88
92 157
200
100
238
281
270
298 249
0
2018
2019
2020
2021
2022
open programma’s maatwerk
JAARVERSLAG 2022
18

Samenwerking
In onze programma’s zijn we altijd op zoek naar de verbinding tussen kennis en
praktijk. Daarom werken we samen met een breed spectrum van mensen uit de
wetenschap, de zorgsector en ook andere relevante sectoren. In 2022 werkten we
met bijna 200 mensen aan onze programma’s, naast onze eigen programmaleiders
en -coördinatoren. Dit zijn onder meer gastsprekers en kerndocenten, coaches,
intervisoren en scriptiebegeleiders.
Docent/ trainers 177
Intervisiebegeleiders 11
Coaches 9
Uitgelicht: Goede Kwaliteit met Gedeeld Leiderschap
Het programma Goede Kwaliteit met Gedeeld Leiderschap is een van de
programma’s waarin gastdocenten een belangrijke rol hebben. In de eerste
module gaf Bart van Rosmalen een muzisch perspectief op betere samenwerking,
door te werken vanuit ieders eigen professionele eigenzinnigheid. Ook coach,
adviseur en toezichthouder Gerritjan van Luin leverde waardevolle inzichten om
de eigen professionele identiteit te versterken. In de daaropvolgende modules
kwam onder andere systeemdeskundige Marijke Spanjersberg oefenen met
samenwerkingsvraagstukken, gaf Ilona Eichhorn een training in communicatie en
leerde Elsbeth Reitsma de groep over de kunst van het veranderen. Daarnaast
deelden diverse sprekers hun praktijkvoorbeelden van Gedeeld Leiderschap.
19
JAARVERSLAG 2022

Studiereizen en studieweken
Studiereizen vormen een inspirerend onderdeel van een deel van onze langlopende
programma’s. Het karakter van de studiereizen is de afgelopen tijd veranderd;
het zijn minder vaak reizen en vaker studieweken, waarbij deelnemers vanuit een
‘basiskamp’ deelnemen aan kennis- en inspiratiesessies.
De deelnemers van de Master Class hadden in juni een druk programma van
gastsprekers, werkbezoeken en gesprekken met ervaringsdeskundigen – en elkaar.
De studieweek stond in het teken van transitie: de grote uitdagingen in de zorg en op
het gebied van duurzaamheid, klimaat en veiligheid.
In het programma Nieuw Verpleegkundig Leiderschap gingen de deelnemers naar
Schiermonnikoog. Met elkaar en inspirerende sprekers en denkers onderzochten en
versterkten ze hun professionele identiteit, en werkten ze aan hun verpleegkundig
leiderschap.
De deelnemers van de MHBA bezochten Manchester en Londen. Ze leerden onder
meer over het Britse zorgstelsel, de invloed van Brexit en leiderschap in de Engelse
zorg. Ook legden ze verschillende werkbezoeken af aan zorginstellingen.
Carlijn de Ruijter, lid raad van
bestuur Máxima MC over de
studieweek van de Master Class
Wat uit de studiereis bij mij het meest
is bijgebleven: we leven niet in een tijdperk
van verandering maar in een verandering van
tijdperk. Deze periode van verandering hebben
we zien aankomen, maar de problemen zijn
complex en bovendien is niemand bij machte
het geheel te overzien. Dat merk ik ook in mijn
organisatie: er zijn heel veel losse initiatieven en projecten, hoe maken we
daar een duurzame beweging van?
In de studieweek kwam een begin van een antwoord op deze vraag: groot
denken, klein beginnen. Normaal gesproken worden projecten aangekondigd
met: ‘dit gaan we doen en dat wordt de uitkomst’; die zekerheid, of schijnzekerheid,
is er nu niet. Want niemand overziet het totaal. We doen het
stapje voor stapje, die beweging gaande houden. Ik zie het leiderschap van
de mensen in huis en in de regio, en wil hen stimuleren om samen te werken,
een netwerk te vormen. Hierbij is ook communicatie belangrijk, we brengen
early adopters van vernieuwing onder de aandacht. We proberen het echte
verhaal te vertellen, om vertrouwen te krijgen van het collectief.
Daarnaast heb ik met gepaste trots het Máxima MC laten zien tijdens een
werkbezoek die week. De studieweek was een mooie gelegenheid om mijn
collega-bestuurders beter te leren kennen. We hebben een band gecreëerd
die voortduurt en zijn met elkaar in contact gebleven.
JAARVERSLAG 2022
20

Maatwerk
4
21
JAARVERSLAG 2022

Naast onze open programma’s bieden wij ook maatwerk aan: programma’s
toegesneden op specifieke leervragen die spelen bij organisaties, teams en
individuen. Maatwerk is met recht ‘op maat’ te noemen. Vanaf intake tot afronding
focussen we op de thema’s die leven binnen organisaties, maar ook op individueel
niveau. De invulling van de verschillende modules en werkvormen wordt door het
programma team volledig afgestemd op die thema’s, net als op de samenstelling van
de groep. In sommige gevallen betreft het meer een begeleidingsvraag dan een leeren
ontwikkelvraag, ook daar bieden we passende oplossingen voor.
Een ontwikkeling die we steeds vaker terug zien komen in de vraagstelling naar
maatwerk is de behoefte aan een integrale benadering, aan regionale en interprofessionele
samenwerking. Het over de muren en grenzen kijken van de eigen
organisatie en beroepsgroep wordt meer en meer als noodzakelijk gezien voor het
realiseren van toekomstgerichte en passende zorg. Dit vraagt van deelnemers de
bereidheid en het vermogen om de geleerde lessen te delen met collega’s en andere
professionals.
Veel aandacht besteden we aan het creëren van een open en veilig leerklimaat, met
ruimte voor inbreng van de deelnemers. Vanaf de start wordt een appèl gedaan op
de onderzoekende houding van de deelnemers. Zij worden uitgedaagd om, soms
vanuit weerstand, te vertragen en te reflecteren op de onderlinge verhoudingen. Er
wordt ruimte geboden om te experimenteren met nieuwe patronen en met elkaar
tot inzichten te komen.
In 2022 verzorgden wij verschillende vormen van maatwerk voor organisaties:
• medisch leiderschapsprogramma voor het Bravis ziekenhuis;
• leiderschapsprogramma voor medisch specialist managers van Tergooi MC;
• management development programma voor directeuren en raad van bestuur
van ProPersona;
• verpleegkundig leiderschapsprogramma voor de regio Gooi & Vechtstreek;
• leiderschapsprogramma netwerkzorg voor Kerngezond Vlissingen;
• leiderschapsprogramma voor raad van bestuur, collectief medische staf en
medische leiders voor VieCuri;
• programma Healthcare Potentials voor professionals in eerstelijnszorg in de
regio voor Reos en Zorg en Zekerheid;
• begeleiding organisatieontwikkeling voor Yulius;
• begeleidingstraject Dica.
JAARVERSLAG 2022
22

Leiderschap binnen netwerkzorg ‘In de Kerngezond’
Geppie Sturm, wijkverpleegkundige
gespecialiseerd in netwerken en het sociaal
domein bij Zorgstroom
Deelnemer leiderschapsprogramma voor
Kerngezond Vlissingen
Het toekomstbestendig maken van de zorg
is de allerbelangrijkste taak die we hebben,
een enorme opgave. Kerngezond is een van de
middelen om dat mogelijk te maken. Aan de start was het best spannend.
Kerngezond is nog in ontwikkeling, waar gaan we naartoe, waar staan we
voor als ‘ambassadeurs’? De leergang helpt ons dat helder te krijgen. En
het voelt voor mijzelf als een verrijking, omdat het gaat over persoonlijk
leiderschap en de verschillende modules mij handvatten geven weer nieuwe
stappen te nemen.
De ‘academische’ leergang is praktischer dan ik had verwacht. De theorie
wordt steeds vertaald naar de praktijk en afgestemd op de groep,
begrijpelijk en toepasbaar. Even uit de waan van de dag, samen werken aan
het opfrissen van kennis, levert nieuwe inzichten en vaardigheden op. De
studiereis aan het begin leverde mooie voorbeelden op die we regelmatig
opnieuw aanhalen. Wat werkt, of juist niet, wat kunnen we daar in Vlissingen
mee? Met name in de modules over verandermanagement en samenwerken
over grenzen zie ik aanknopingspunten met mijn dagelijkse praktijk,
conflicthantering, omgaan met weerstand, begrip voor ieders positie.
Het sociale contact en het leren kennen van andere professionals ervaar
ik echt als een bonus in deze diverse groep, van huisarts, GGZ en thuiszorg
tot gemeente, en vergemakkelijkt samenwerking. Het creëert begrip voor
elkaars beslissingen en standpunten. Bijzonder is voor mij de manier waarop
Sonia en Maartje ons begeleiden in het proces. Het geeft inzicht in waar ik nu
zelf sta, en waar we staan ten opzichte van Kerngezond. En vooral: hoe gaan
we de volgende stap maken, en balans vinden tussen verschillende belangen
en vertrekpunten om uiteindelijk samen die passende zorg te kunnen
bieden?
Sonia Jennings & Maartje Op de Coul, programmaleiding
Sonia: De zorg staat voor een enorm
complexe uitdaging met de huidige
maatschappelijke ontwikkelingen:
personeelstekorten, een stijgende zorgvraag,
vergrijzing. Dat vraagt om nieuwe vormen
van (samen)werken en professionals
hebben daar ondersteuning bij nodig. In
het maatwerkprogramma Leiderschap
binnen netwerkzorg ‘In de Kerngezond’
spelen we daarop in door het leiderschap
en de vaardigheden van professionals te
versterken, zodat zij vorm en inhoud kunnen gaan geven aan het realiseren
van toekomstgerichte, passende zorg. We bogen daarbij onder meer op de
ervaring met eerstelijns samenwerkingsverbanden die we hebben opgedaan
met het Healthcare Potentials programma, waarin we de grote meerwaarde
zagen van het samenbrengen van verschillende disciplines.
Maartje: Werken aan integrale zorg, over
bestaande grenzen, domeinen en schotten
heen is waar ‘Kerngezond’ om draait.
Met investeren in de onderlinge verbindingen,
door samen te leren, smeed je regionale
verbindingen. De studiereis was daar enorm
belangrijk in. Ook zagen de deelnemers
voorbeelden van ‘ambassadeurs’ in de praktijk.
Het fundament leggen om daarna steeds
kleine stapjes vooruit te kunnen maken. We
begeleiden de groep om in de modules op een agile manier te werken
aan het delen van opbrengsten en het maken van een planning richting
implementatie, congruent met de doelen van Kerngezond.
23
JAARVERSLAG 2022

Uitgelicht: Studiedag ‘Presteren onder druk’
Ruim een jaar geleden, op 23 maart 2022, organiseerden we onze tweejaarlijkse
studiedag in het Erasmus Paviljoen op de campus van de Erasmus Universiteit
Rotterdam. Samen met de 100 deelnemers in de zaal en de meer dan 50 via de
livestream verkenden we het thema “Presteren onder druk”. Onder leiding van
dagvoorzitter Wilma van der Scheer werd het een middag met volop ruimte voor
reflectie en ontmoetingen, welkom na de op sociaal gebied zo schrale coronatijd.
“Kijk in de spiegel en ook eens uit het raam”
Vanuit verschillende perspectieven namen we het thema onder de loep:
• Bestuurders Piet-Hein Buiting, Julianne Meijers (Bartiméus) en Guy Schulpen
(ZIO) deelden hun visie op resp. het omgaan met onzekerheid, het belang van
zelfzorg en het verminderen van gezondheidsverschillen in de maatschappij.
• Oud-topsporters Cees Vervoorn, Judith Pietersen en Carien Kleibeuker
koppelden in hun vlogs de onderwerpen Omgaan met onzekerheid, Zelfzorg
en Succes aan hun praktijk. Martin Hersman moedigde ons aan memorabele
momenten te creëren voor de mensen om ons heen.
• Relinde de Koeijer deelde op basis van het onderzoek Goed besturen in
crisistijd wat iedere fase in een crisis vraagt van zorgbestuurders, en wat
de aspecten van goed besturen dan zijn. Maarten Janssen nam ons mee in
gedeelde ervaringen van zorgbestuurders en topsporters in verschillende
fases van hun loopbaan en hoe die vertaald kunnen worden naar de
prestatiemaatschappij naar het boek Topvorm dat hij schreef met Kim Putters.
Voor een complete terugblik verwijzen we graag naar onze website:
https://www.erasmuscentrumzorgbestuur.nl/studiedagen/alumnidag-2022/
JAARVERSLAG 2022
24

Karen Tijssen, beleidsadviseur bij
Driestroom en ALZM-alumnus, over hoe zij
de studiedag beleefd heeft:
De studiedag ‘‘Presteren onder druk” voelde als
een cadeau na het volgen van de Academische
Leergang Zorg Management. Het was een genot
om ondergedompeld te worden in dit voor de
zorg zeer actuele thema, onder de bezielende
leiding van Wilma van der Scheer. Ik werd
geraakt door de krachtige wijze waarop inspirerende sprekers zoals Piet-
Hein Buiting en Julianne Meijers eerlijk en open hun verhaal deelden vanuit
het perspectief van bestuurder én als mens. Ex-topsporter Martin Hersman
en Maarten Janssen gaven energie aan de dag vanuit een heel ander
perspectief. Zij trokken de parallel met de zorg en de topsport: Wat kunnen
we van elkaar leren? De dag gaf mij de gelegenheid afstand te nemen van de
drukke praktijk en bewust de tijd te nemen voor inspiratie en reflectie.
De kracht van het programma zat voor mij in het open kunnen delen en
bespreken van thema’s als onzekerheid, zelfzorg en succes. Zowel Kris
Vanhaecht (docent bij de ALZM) als spreker Martin Hersman benadrukte het
stilstaan bij memorabele momenten die de zorg persoonlijker maken. Door
dit inzicht ben ik meer met positieve momenten in onze organisatie gaan
doen.
Aansluitend aan de dag hebben we de kans aangegrepen om bij te
praten met collega-deelnemers uit de ALZM, ervaringen uitgewisseld en
herinneringen opgehaald. Naast de waardevolle contacten en verbindingen
die dit mij oplevert, hoort dit voor mij ook bij zelfzorg. Fijn dat dit soort
dagen door Erasmus Centrum voor Zorgbestuur gefaciliteerd worden!
Foto: Karlijn Perlo Fotografie
25
JAARVERSLAG 2022

Kwaliteit en integriteit
6
JAARVERSLAG 2022
26

Uitgangspunten kwaliteit en integriteit
Het kwaliteitsbeleid van Erasmus Centrum voor Zorgbestuur sluit aan op:
• geldende wet- en regelgeving t.a.v. wetenschappelijke integriteit en privacy
• de richtlijnen zoals die zijn gesteld door het College van Bestuur van de EUR en
de directie van EUR Holding in afstemming met de werkmaatschappijen;
• de vereisten van het betreffende accreditatieorgaan/de accreditatieorganen
waarvoor een opleiding geaccrediteerd is;
• de richtlijnen van het Centraal Register Kort Beroeps Onderwijs (CRKBO).
Er zijn kwaliteitscriteria en -procedures voor de ontwikkeling, uitvoering en
afronding van open onderwijsprogramma’s; de ontwikkeling, uitvoering en afronding
van maatwerk onderwijsprogramma’s en de opzet, uitvoering en afronding van
(contract)onderzoek. Het kwaliteitsmanagementsysteem draagt bij aan de continue
kwaliteitsversterking van het onderwijs en het onderzoek.
Onderdeel van het integriteitsbeleid is de procedure om melding te doen of een
klacht in te dienen inzake (vermeend) ongewenst gedrag, misstanden dan wel een
schending van wetenschappelijke integriteit. In 2022 hebben wij geen meldingen
ontvangen.
Adviesraad
De adviesraad van Erasmus Centrum voor Zorgbestuur adviseert aan de
hand van relevante ontwikkelingen in samenleving en wetenschap directie
en programmaleiders over de ontwikkeling en vernieuwing van bestaande
programma’s. De raad vervult eenzelfde rol als adviespartner bij de ontwikkeling
van nieuwe programma’s.
De adviesraad was in 2022 samengesteld uit de volgende leden:
• Prof. dr. Kim Putters (voorzitter), voorzitter van de Sociaal-Economische Raad
(SER) en universiteitshoogleraar Brede Welvaart
• Prof. dr. Roland Bal, hoogleraar Health Care Governance aan de Erasmus School
of Health Policy & Management van de Erasmus Universiteit Rotterdam
• Drs. Ernest Müter, bestuurder NSDSK
• Drs. John Taks, voorzitter raad van bestuur Diakonessenhuis Utrecht
Begin 2022 verwelkomden wij drie nieuwe leden:
• Drs. Roxanne Vernimmen, lid raad van bestuur OLVG Amsterdam
• Prof. dr. Liesbeth Noordegraaf-Eelens, hoogleraar Transformative Executive
Education aan de Erasmus School of Philosophy
• Drs. Vivian Broex, lid raad van bestuur Diakonessenhuis Utrecht
De adviesraad is in 2022 eenmaal samengekomen.
In december 2022 bereikte ons het droevige bericht van het overlijden
van Ernest Müter, naast lid adviesraad ook alumnus van Master Class en
Waarden van Zorg. Wij verliezen in hem een betrokken en zeer gewaardeerd
adviseur en zorgbestuurder. Hij deed mee aan vele onderzoeken, zoals
laatstelijk het Topvorm onderzoek van Maarten Janssen en Kim Putters. Hij
was een graag geziene gast op vrijwel al onze bijeenkomsten en leverde
waardevolle bijdragen daaraan.
27
JAARVERSLAG 2022

Integriteit
Uitdagende ontwikkelingen, zoals de grotere
vraag om eigen regie van mensen, het tekort
aan zorgmedewerkers en de kansen die
digitalisering bieden, vormen een complexe
opgave. We moeten in dialoog met elkaar op
zoek naar andere, slimme, digitale oplossingen
die recht doen aan de behoeftes van mensen.
Erasmus Centrum voor Zorgbestuur is een
inspiratie voor leiders in de zorg die zich
uitgedaagd voelen met deze opgave aan de
slag te gaan. Met veel plezier lever ik mijn bijdrage aan de adviesraad.
Drs. Vivian Broex, lid raad van bestuur Diakonessenhuis
Gezondheid en welzijn van burgers staan
altijd voorop. Als men dan toch ziek wordt is
persoonsgerichte zorg nodig. Zorg passend bij
de wensen van de patiënt over zijn kwaliteit
van leven, en in zijn context. We staan aan
de vooravond van grote veranderingen in de
zorg: meer en beter in netwerken samenwerken
en aansluiten bij het sociale domein om
gezondheid en welzijn van burgers te verbeteren
of te behouden. Dit vraagt veel van het
leiderschap van de mensen in de zorg. Erasmus Centrum voor Zorgbestuur
draagt met al zijn kennis en kunde al jaren bij aan leiderschapsvraagstukken.
Het is voor mij dan ook een voorrecht om in deze adviesrol betrokken te zijn
bij de programma’s van het Centrum, in deze dynamische periode.
Het thema “Wetenschappelijk Integriteitsbeleid” en de naleving daarvan is
een continu thema. Erasmus Centrum voor Zorgbestuur onderschrijft het
integriteitsbeleid van de EUR Holding BV. Het beleid is te lezen op de website
https://www.eur.nl/over-de-eur/eur-holding/integriteitsbeleid. Een integere
organisatie voldoet zoveel mogelijk aan voorwaarden om personen binnen
die organisatie, individueel en collectief, te stimuleren zich te houden aan de
gezamenlijk vastgestelde normen en waarden. Deze normen en waarden vormen
de basis van gedragsregels. Om tot een gemeenschappelijke definitie van integer
gedrag te komen, hebben we gedragsregels gedefinieerd. Voor de naleving van het
integriteitsbeleid bestaat een gezamenlijke verantwoordelijkheid, van medewerkers,
leidinggevenden, directie en raad van commissarissen, tot de EUR Holding.
De “Integriteitscode van Erasmus Universiteit Rotterdam” en de “Nederlandse
Gedragscode Wetenschappelijke Integriteit” worden binnen de Erasmus Universiteit
gevolgd met dien verstande dat conform de “Verklaring van Wetenschappelijke
Onafhankelijkheid KNAW” publicatie van onderzoeksresultaten gewaarborgd
moet zijn en dat onderzoekers (dus) de vrijheid hebben de wetenschappelijke
onderzoeksresultaten, binnen een redelijke termijn te publiceren. Ieder lid
van het wetenschappelijk personeel wordt jaarlijks expliciet gevraagd om het
Integriteitsbeleid te erkennen, te onderschrijven en na te leven. Werknemers
hebben toegang tot de vertrouwenspersoon en de counselor wetenschappelijke
integriteit van EUR Holding BV. Op basis van hun bevindingen adviseren zij de
directeuren van de BV’s.
Roxanne Vernimmen, lid raad van bestuur OLVG
JAARVERSLAG 2022
28

7
In de media
29
JAARVERSLAG 2022

Als Erasmus Centrum voor Zorgbestuur delen we op verschillende plekken ons
verhaal. Ons doel is om met onze uitingen te informeren en te inspireren. We kiezen
voor een aantal specifieke kanalen om programma’s, onderzoeken en activiteiten
onder de aandacht te brengen bij geïnteresseerden en (potentiële) deelnemers.
Deelnemers delen hun ervaringen op social media, programmaleiders delen hun
kennis in artikelen, blogs en op congressen en symposia. We geven aandacht aan
onze geslaagden, online en in de vakpers. Onze focus ligt vooral op onlinemiddelen
afgestemd op onze doelgroep, aangevuld met relevante offline media. We maken
gebruik van advertorials in digitale nieuwsbrieven, gericht op onze branche en
doelgroep zoals die van Skipr, Zorgvisie, Medisch Contact, Nursing, TVZ en VenVN.
Verder bouwen we gestaag verder aan onze bedrijfspagina op LinkedIn, waar we
ons netwerk in 2022 hebben zien groeien naar bijna 3.300 volgers. We bieden er
een plek waar deelnemers, alumni en geïnteresseerden kennis kunnen nemen van
onderzoek en ontwikkelingen, en het laatste nieuws over onze programma’s. Dat
doen we ook op onze website, die met het actuele programma-aanbod een bron
van informatie is voor geïnteresseerden. Daarnaast geven we in de Academische
Werkplaats ruim baan aan de verschillende onderzoeken waar we als Centrum een
rol in spelen.
Podium december 2022
Twee keer per jaar verschijnt onze eigen magazine Podium, dat we per e-mail
naar zo’n 2.000 relaties sturen. Podium bevat een gevarieerde mix van actuele
ontwikkelingen, onderzoeken en bijeenkomsten.
Podium juni 2022
JAARVERSLAG 2022
30

Een selectie van de verschillende publicaties door het jaar:
Kim Putters en Maarten Janssen te gast
bij Studio Erasmus, 17 mei 2022
Studiedag ‘Presteren onder druk’,
23 maart 2022
Kim Putters te gast in de uitzending van
Op1, 22 februari 2022
Ernst Kuipers ontvangt een exemplaar
van Topvorm uit handen van Kim
Putters, 22 april 2022
Recensie Topvorm op de site van
Managementboek, 2 mei 2022
Artikel in Zorgvisie n.a.v. het verschijnen
van het onderzoeksrapport ‘Bestuurders
in beeld’, 2 mei 2022
31
JAARVERSLAG 2022

Deelname Relinde de Koeijer en Wilma van der Scheer aan ORGANISATIONAL
BEHAVIOUR IN HEALTH CARE CONFERENCE Birmingham, ‘Goed besturen in crisistijd’,
september 2022
Deelname Wilma van der Scheer
aan het European Nursing Congress,
‘Leiderschap in ontwikkeling’,
oktober 2022
Interview met Richard Janssen over
horizontaal toezicht in Fizier,
december 2022
Deelname Wilma van der Scheer aan podcastserie ‘Uitgestelde zorg’ van ZonMw,
augustus 2022
Publicatie onderzoeksrapport
‘Bestuurders in beeld’ in opdracht van
de NVZD, mei 2022
JAARVERSLAG 2022
32

Rondom het afscheid van Pauline Meurs
Interview met Pauline Meurs ‘Radicale
verandering van het zorgstelsel heeft
nog nooit wat opgeleverd’ in het FD,
1 juli 2022
‘Zorgakkoord schaadt psychisch
kwetsbare mensen.’ Trouw, interview,
met Wilma van der Scheer
12-10-2022
Zorgvisie Nieuwsbrief, 2 juni 2022,
interview over zelfregie in de ggz.
12-10-2022
Interview met Pauline Meurs: ‘Meer
verzet zou goed zijn’, geplaatst
in: Skipr | Uitgave 4/2022
33
JAARVERSLAG 2022

Team
8
JAARVERSLAG 2022
34

In 2022 is ons team verder uitgebreid. Joyce Bierbooms is als programmaleider
het MHBA-team komen versterken. Daarnaast hebben wij Martijn Jansen mogen
toevoegen als programmadirecteur bij de Top Class, en Oscar Schneider in de
rol van programmaleider bij Goede Kwaliteit met Gedeeld Leiderschap. Tot slot
verwelkomden wij Maartje Op de Coul als programmaleider en intervisiebegeleider
bij diverse maatwerkprogramma’s.
Op onze jaarlijkse teamdag in oktober in Rockanje was ‘Kennis laten stromen’ het
thema en we lieten onze creativiteit de vrije loop. We stonden in onder andere
een kennismarkt stil bij de kennis en ervaring die we met en aan elkaar te bieden
hebben. Ons team is verder uitgebreid met nieuwe mensen, met bijbehorende
nieuwe expertise. En ook in het ‘vaste team’ is veel gebeurd, met voor ieder een
eigen focus.
35
JAARVERSLAG 2022

Nieuw Verpleegkundig
Leiderschap
Harry Sonnenschein, MSc
Programmadirecteur
Evelien de Roodt, MSc
Programmacoördinator
MHBA
prof. dr. ir. Kees Ahaus
Academisch directeur
dr. Maarten Janssen
Programmadirecteur
dr. Joyce Bierbooms
Programmamanager
Laura de Bruijn
Programmacoördinator
Medisch Specialist en
Bestuur
Piet-Hein Buiting, MA, MD, MHA
Programmadirecteur
drs. Petra Verweij
Programmacoördinator
Imagine2
prof. dr. Wilma van der Scheer
Programmadirecteur
dr. Relinde de Koeijer
Programmamanager
dr. Kris Vanhaecht
Kerndocent clinical leadership
Bianca de Haan
Programmacoördinator
JAARVERSLAG 2022
36
Governance Class
prof. dr. Richard Janssen
Programmadirecteur
Evelien de Roodt, MSc
Programmacoördinator
Academische Leergang
Zorg Management
dr. Relinde de Koeijer
Programmadirecteur
Oemar van der Woerd, MSc
jr. programmaleider
Zita Schwab
Programmacoördinator
Top Class
mr. Helene Wüst en
dr. Martijn Jansen
Programmadirectie
Petra van Dodewaard
Programmacoördinator
Goede Kwaliteit met
Gedeeld Leiderschap
mr. Helene Wüst en
ir. Oscar Schneider
Programmadirectie
Petra van Dodewaard
Programmacoördinator
Financieel Bestuur in de
Zorg
dr. ir. Joost Zuurbier
Programmadirecteur
Bianca de Haan
Programmacoördinator
Master Class
prof. dr. Wilma van der Scheer
Programmadirecteur
Claire de Bruijn
Programmacoördinator
Maatwerk
Naast de genoemde
medewerkers werkten we voor de
maatwerkprogramma’s samen met:
dr. Yolande Witman
Sonia Jennings
drs. Maud Bik
drs. Maartje Op de Coul
Bureau
Petra Verweij
Bureaumanager
Joke Meijer-de Man
Simone Buter-Klein
Financiële administratie
Marielle de Wit-Borst
Mies Mikx
Marketing, communicatie & content

prof. dr. ir. Kees Ahaus
drs. Maud Bik
Marielle Borst
dr. Joyce Bierbooms
Claire de Bruijn-Nefkens
Laura de Bruijn
Piet-Hein Buiting, MA, MD, MHA
Simone Buter
Maartje Op de Coul
Petra van Dodewaard
Bianca de Haan
dr. Martijn Jansen
dr. Maarten Janssen
prof. dr. Richard Janssen
Sonia Jennings
dr. Relinde de Koeijer-Gorissen
Joke Meijer-de Man
prof. dr. Pauline Meurs
37
JAARVERSLAG 2022

Mies Mikx, MA
prof. dr. Kim Putters
Evelien de Roodt, MSc
prof. dr. Wilma van der Scheer
ir. Oscar Schneider
Zita Schwab
Harry Sonnenschein, MSc dr. Kris Vanhaecht
drs. Petra Verweij
dr. Yolande Witman Oemar van der Woerd, MSc
mr. Helene Wüst
dr. ir. Joost Zuurbier
JAARVERSLAG 2022
38