WEB

Contactdag
Margreet gaat vervolgens in op de verschillende fasen in de
ontwikkeling: sensatiefase, klikfase en begrijpfase. Om te
weten hoe je met iemand om moet gaan, wil je weten welke
verwachtingen je kunt hebben van die persoon. Kennis van
de verschillende ontwikkelingsfasen helpt daarbij.
Mensen in de sensatiefase ervaren de dingen in het hier
en nu, ze vinden iets prettig of niet prettig, hebben geen
verwachtingen, hun zintuigen bepalen hun ervaring.
Communicatie met mensen die zich in deze fase bevinden,
vereist dat begeleiders signalen leren lezen, want deze
mensen communiceren niet intentioneel, maar met
lichaamstaal, waarbij er vier basisemoties zijn.
In de klikfase is de communicatie meer gestructureerd,
er is aangeleerd gedrag, er zijn niet alleen zintuigelijke
ervaringen, maar de persoon heeft verwachtingen: ‘als
de begeleider de schoenen pakt gaan we wandelen’ (en
hij/zij steekt zijn voeten uit). Met mensen die in deze
fase zitten, kun je wel bewust communiceren. Je kunt
‘klikwoorden’ gebruiken en zo een opeenvolging van
handelingen begeleiden. Maar het gaat om aangeleerd
gedrag, het betekent niet dat de persoon in kwestie ook
echt begrijpt wat er gebeurt. Kijk maar wat er gebeurt als
er iets verandert: dit veroorzaakt stress, want het begrip
waarom iets anders is, ontbreekt. Mensen met ASS zitten
vaak in de klikfase.
De begrijpfase komt overeen met een ontwikkelingsleeftijd
van ongeveer tweeënhalf jaar. Iemand die in de
begrijpfase zit, kan beredeneren waarom iets gebeurt.
Bijvoorbeeld: bij slecht weer trek je een jas aan, want
anders worden je kleren nat: hij of zij kan oorzaak- en
gevolgverbanden begrijpen.
Om iemand goed te begeleiden, moet de ontwikkelingsfase
vastgesteld worden en misschien ook bijgesteld: één keer
per twee jaar vindt er daarom een ‘ontwikkelingsfasegesprek’
plaats met verwanten, begeleiders en een
gedragsdeskundige. Daar worden de vijf gebieden ook bij
betrokken. Zo kun je een profiel van de cliënt opstellen.
Amerpoort heeft een manier ontworpen om per gebied
te kunnen stemmen met alle aanwezigen in welke
ontwikkelingsfase de cliënt zich bevindt (met behulp van
gekleurde houten blokken).
De LACCS-methode (die door Margreet Hogenkamp
overigens als ‘een kapstok’ wordt aangeduid, waaraan
je verschillende methodieken kunt ophangen), is ook
geïntegreerd in het cliëntsysteem van Amerpoort: het ‘goedleven-gesprek’
wordt daarin opgenomen.
Tot slot laat Margreet het publiek nog een opdracht doen:
we krijgen allemaal een snoepje en mogen bepalen wat
we daarmee doen: meteen opeten of bewaren. Mensen die
in de sensatiefase zitten, stoppen het met papier en al in
hun mond, in de klikfase heb je voldoende ervaring om te
weten dat het papier er eerst af moet, maar je zult het dan
waarschijnlijk meteen opeten, iemand in de begrijpfase zal
bijvoorbeeld bedenken dat het beter is om het pas later op
te eten, omdat je anders je tanden moet gaan poetsen…
Ik heb het snoepje meteen opgegeten, niet omdat ik in de
klikfase ben, maar omdat ik een sterk gebit heb... ■
zomer 2023 | TSC Contact
7