De foto op de voorpagina van de tiende <strong>Leef</strong>!, zomer 2016, zou zomaar een tafereel uit een film kunnen zijn. Het is een prachtig beeld: links een stoere kapitein, gekleed in zwembroek en t-shirt, daarnaast drie knappe dames in badpak. De boot waarin ze zitten en het water erachter maken het plaatje compleet. Het thema was: 150 jaar badplaats. De schipper op de foto is Jo van der Lippe. Verderop in het blad werd een groot artikel aan hem gewijd. Terecht, want het ‘icoon’ heeft veel voor Noordwijk betekend. Vanaf 1964 tot vorig jaar waren hij en zijn houten sloep de Albatros, waarmee ontelbare Noordwijkers en toeristen voor de kust een rondvaart hebben gemaakt, onafscheidelijk. Als vrijwilliger bij de KNRM heeft hij bovendien mensenlevens gered. In 2014 ontving Jo van der Lippe de Zilveren Erespeld, omdat hij vijftig jaar het boegbeeld was van badplaats Noordwijk. Jo van der Lippe (1935) en zijn rondvaartboot worden door sommigen het best bewaarde geheim van Noordwijk genoemd. Een website, facebook of andere digitale media gebruikt hij niet. Alleen insiders hebben zijn telefoonnummer. Op het strand, tussen de zeilvereniging en Breakers, is zijn vaste plek. Daar is hij bijna dagelijks te vinden, wachtend op het juiste weer om zijn sloep ‘de Albatros’ naar zee te rijden. Vanaf 1964 tot vandaag de dag zijn Jo en zijn boot onafscheidelijk. In 2014 ontving hij de Zilveren Erespeld als waardering voor vijftig jaar hét boegbeeld te zijn geweest van de badplaats Noordwijk. Als schipper van de rondvaartboot, als schipper van de KNRM maar misschien meer nog als mens. Ik herinner mij nog goed de eerste kennismaking met Jo. Een grote, imposante man waar je direct respect voor had. Hij begroette mij in het KNRM botenthuis, ruim 28 jaar geleden, waar ik als nieuweling mijn intrede deed. Jo was niet lang van stof. Het koper poetsen dat was de taak van een nieuweling. En zo geschiedde. Jo tegenspreken deed je niet, hij was immers de schipper. Het gezag. Schipper PLAATS NEDERZANDT R--))- GEWOON [ TEKST THOMAS STEENVOORDEN BEELD BURO BINNEN Jo van der Lippe: icoon van de badplaats In 1963 werd Jo zelf opstapper bij de KNRM. Aangemoedigd door Nic van Beelen, toen commissielid, meldde Jo zich bij de toenmalige schipper Cees van de Berg. Deze werd opgevolgd door Cees den Hollander, wiens vader hotel Hollander had. Tot Jo het roer als schipper overnam in 1984. In 1988 kreeg Jo uit handen van burgemeester Bonnike samen met tractordriver Arie [ Vink een dankbetuiging voor 25 jaar trouwe dienst. In datzelfde jaar mocht ik zelf voor het eerst mee met een tochtje naar IJmuiden. In die tijd een hele trip want met 8 knopen (ongeveer 14 km per uur) al gauw een aantal uren varen. Na het aandoen van de haven en het nuttigen van een vissie, voeren we terug naar huis. Inmiddels was er een pittige zuidwester opgestoken wat tussen de pieren nog niet merkbaar was. Maar eenmaal buiten gekomen sloegen de golven over het dek heen. Met vijf man kropen we snel onder de buiskap, schuilend tegen het striemende water. Jo niet. Hij moest ons immers veilig huiswaarts loodsen. Ik zie hem nog staan. Gele jas, zuidwester op en zijn grote, sterke handen om de helmstok. Het zoute water als grote regendruppels tegen zijn gezicht. Hij week geen moment. Bijna drie uur duurde de tocht. Die dag leerde ik de rol van de schipper echt kennen Reddingen Jo heeft vele reddingen op zijn naam staan. Niet alleen met de Kurt Carlsen maar ook met zijn rondvaartboot. De stranding van de King David, het neer- storten van een gestolen Neptune van Valkenburg en een luchtballon in zee zijn maar enkele bekende verhalen. Voor Jo zelf waren wellicht de reddin- gen met zijn Albatros aangrijpender. Meerder zwemmers hebben hun leven te danken aan een kordaatdaat optre- den van Jo, ook al was dat niet altijd zonder gevaar. Menigmaal haalde hij het Leidsch Dagblad door een geslaag- de redding. Ik herinner mij de Kurt vooral om de vele tochten die we maakten voor vlaggetjesdag, visserijdagen of REM-race. Voor het laatste evenement lagen we uren te dobberen en te slingeren bij een boei vlak bij de REM. Bijna iedereen aan boord was katterig (tegen zeeziek aan). Een schaal met haring gebracht vanaf de wal, had coverstory Wat denk je dat er loos is... 32 TERUGBLIK 2016 #10 Stoere schipper NR10 ZOMER 2016 magazine Van ansichtkaart naar Facebook Van vissersdorp naar toeristische trekpleister Van Zimmer frei naar congres Van GroKo en Leen’s eethuis naar jaarrond op het strand 16 LISA KRUL WORDT DOOR JO DE BOOT IN GEDRAGEN VOOR DE FOTOSHOOT geen aftrek alleen de lucht al deed je op dat moment spontaan overgeven. Jo niet. Hij liet er zo een aantal naar binnen glijden en met een grote glimlach spoelde hij zijn mond schoon met zeewater. Rondvaartboot Het varen met badgasten was rond 1920 op veel plaatsen al mogelijk vanaf het Noordwijkse strand. De ansichtkaarten uit die tijd laten een levendig strand zien, met badkoetsen, hokjes, stoelen en houten zeilsloepen. Vaak voor een van de bekende hotels zoals Hoek, Hollander en Noordzee. Jan Bas Cramer wordt gezien als een van de eersten die voor zichzelf met gasten ging varen. Eerst met een zeilsloep en later met een motor. Doordat hij zijn boot verkocht verviel ook de vergunning. Een slimme Katwijker nam deze over en ging ook op Noordwijk varen. Deze liet een nieuwe boot bouwen bij de firma Taat uit Katwijk, met geleend geld en een flinke hypotheek. Na twee zeer tegenvallende zomers en wellicht ook het feit dat hij op zondag niet mocht varen, zette hij zijn boot te koop. 15 150 jaar In datzelfde jaar, 1964, werd het REM-eiland voor de kust geplaatst. Er was veel aandacht voor in de pers en Jo zag een kans. Aangemoedigd door ‘Jan Tulp’ (van Duin) en Cees den Hollander ging Jo op zoek naar een motorboot en las een advertentie in ‘de Zeekant’. Het was de boot van de Katwijkse ondernemer, zo goed als nieuw. Na een testvaart en informatie bij de bouwer, ging Jo op de fiets naar Katwijk. De bewuste boot lag daar in de watering en na een bezoek aan de notaris voer Jo, met de fiets aan boord, richting Noordwijk. Vanaf die tijd werd er veel gevaren naar het REM en kwamen de hoogtijdagen met de badgasten. Werk Jo combineerde jarenlang zijn ‘echte’ werk met dat van rondvaartboot schipper. Velen kennen hem als helm- steker en menig villa in de Zuid is door Jo voorzien van helmbeplanting. De jaren voor zijn pensioen werkte hij aan het spoor. Dat was vijf dagen in de week werken van middernacht tot zes uur ‘s ochtends. Ik weet nog goed dat Gratis informatiemagazine voor alle Noordwijkers die vitaal en vrolijk oud willen worden. Badplaats 2 1 hij op onze KNRM oefenavond, die was altijd op maandag, rond 22.00 uur vertrok om te gaan werken. Als wij een biertje of borrel namen, dronk hij geen druppel. Ik had respect voor zijn discipline. Ook omdat hij de volgende dag, na een paar uur slaap al weer op strand te vinden was voor de rondvaartboot. Het waren tropenjaren voor hem. Verandering Jo stond aan de wieg van de oprichting van de zeilvereniging en was een van de eerste leden. Dat was ook de reden dat zijn boot vele jaren op het terrein van de ZVN lag. Op oude foto’s zie je dat nog terug. In het begin lagen er maar vijf, zes bootjes. Zelfgemaakt door een van de oprichters, Cees den Hollander. Deze bootjes werden bij gebrek aan dekzeilen bedekt met vloerkleden. Dit tot ongenoegen van Huis ter Duin omdat dat als zeer slordig ervaren werd. Ook al lag het terrein van de ZVN toen nog vlak naast de afrit van Palace. Door groei van de ZVN en het opheffen van maatschappij Zeebad, kreeg Jo een ‘eigen’ plek Een natuurmens, noemt hij zichelf. In en met de natuur voelt hij zich thuis. Dat gold voor zijn werk als helmsteker (“ik werkte van de Maasvlakte tot Den Helder”) maar ook als schipper op rondvaartboot de Albatros, oprichter en lid van Zeilvereniging Noordwijk en reddingbootkapitein bij de KNRM. Twee jaar geleden stopte hij met varen. Maar nog steeds is Jo van der Lippe, 88 inmiddels, regelmatig te vinden op zijn vaste plek op het strand. TEKST JAAP VAN EKERIS BEELD BURO BINNEN Ruim zeven jaar na de badplaatsfoto spreken we de markante Noordwijker in zijn huis in de dorpskern. De knusse woning, omringd door een flinke tuin, ligt verstopt tussen het groen. Jo woont er met zijn vrouw Anja, met wie hij al 53 jaar is getrouwd. Zij is ook bij het gesprek aanwezig. Haar man, de stoere schipper van de foto, oogt ondanks zijn imposante gestalte breekbaar. Zijn geheugen laat hem af en toe in de steek en soms kan hij niet op namen komen. Oud-verpleegkundige Anja legt uit: “Jo heeft Alzheimer. Acht jaar geleden is de ziekte ontdekt, de diagnose volgde pas later. Het is een nare aandoening, die ook impact heeft op de omgeving. Vooral het kortetermijngeheugen werkt niet meer goed.” Jo hoort het gelaten aan. “Ach, je vergeet weleens wat”, mompelt hij. Missie: mensen redden De zeebonk van weleer is een man van weinig woorden. Nog steeds boezemt hij ontzag in met zijn lengte, de grote sterke handen, doordringende ogen en het verweerde gezicht. Hij lijkt op zijn voorbeeld Cees van de Berg, die hem lang geleden het vak van schipper leerde. “Een geweldenaar”, zegt Jo. Waarna hij opstaat en wat later terugkomt met een stapel foto’s. Hij vertelt graag over vroeger - zijn langetermijngeheugen functioneert nog prima. Als we aangeven dat we willen weten hoe hij zijn dagen tegenwoordig doorbrengt, volgen toch enkele anekdotes. Eén ervan, toen hij een jong broekie was, tekenen we graag op: “De King David, een zendschip, was losgeslagen. Midden in de nacht belde de vuurtorenwachter de toenmalige schippers Cees van de Berg en Cees den Hollander, maar die namen niet op. Vervolgens werd mijn vader gebeld; ik woonde nog bij mijn ouders. ‘Jo, aankleden!’ Ik naar de schippers, toen op de fiets naar het boothuis, in zee gegaan en samen enkele vrouwen en een hond van boord gehaald. De kapitein bleef achter. Een halfuur later lag de King David op het strand. De volgende dag kwam daar natuurlijk een heleboel volk op af. En het stond in alle kranten.” Later zouden nog vele reddingen volgen. Met de Kurt Carlsen, de boot van de KNRM. “Ik zag het als een missie om mensen te helpen. Je laat iemand niet aan zijn lot over, dat doe je niet.”
Verknocht aan de zee LEES HIER HET OUDE ARTIKEL “We hebben alles” Hij bladert door de foto’s en legt ze op tafel. We zien Jo in een zeilboot, op de Albatros, met toeristen, met Anja, jeugdfoto’s; zijn hele leven passeert de revue. Onlangs is de sloep verkocht. Maar dat betekent niet dat de man die verknocht is aan de zee, stil zit – integendeel. “Ik fiets elke ochtend”, zegt hij. “Daarna drinken we samen koffie. En als het weer het toelaat ga ik ‘s middags naar het strand, naar m’n vaste stek”. Anja: “Die plek op het strand, naast de zeilvereniging, is hem gegund door de gemeente. Hij mag ervan genieten zo lang hij kan”. Jo: “Er komt altijd wel iemand bij me zitten. Ik ken heel veel mensen, veel van hen heb ik zien opgroeien”. Anja pakt een canvas foto. “Herinner je je deze nog?” De schipper knikt. Op de foto tilt hij één van de dames die destijds de cover van <strong>Leef</strong>! sierden naar de boot, voor de fotoshoot. Korte stilte. Dan zegt Jo: “Of er nog iets is wat ik zou willen? Waarom? We hebben alles. Lieve kinderen en kleinkinderen, een mooi huis, een tuin, natuur, de zee.” Hij kijkt opzij, naar zijn vrouw. “Zij is een lot uit de loterij.” JO VAN DER LIPPE GAAT NOG GRAAG NAAR ZIJN ‘VASTE STEK' 31
Change language