Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
INTERVIEW<br />
‘Echte leiders laten<br />
in hun ziel kijken’<br />
Wat maakt van iemand een uitstekend leider? Die vraag houdt arbeids- en<br />
organisatiepsycholoog Bart Buyst al zijn hele carrière bezig. Met zijn recente boek<br />
In het hoofd van de leider probeert hij het complexe psychologische kluwen achter<br />
excellent leiderschap te ontwarren, en zicht te krijgen op hetgeen er zich afspeelt<br />
achter de coulissen van het ‘managementtheater’…<br />
U bent al enkele decennia actief in HR en coaching van<br />
leiders. Heeft een leider vandaag andere capaciteiten<br />
nodig dan pakweg 20 jaar geleden?<br />
Een autoritaire aanpak wordt vandaag – terecht – minder<br />
aanvaard. Die leiderschapsstijl werkt ook niet meer in de<br />
hedendaagse context, met de complexiteit van de huidige<br />
bedrijfsvoering. Twintigers trekken grote ogen wanneer<br />
ze worden geconfronteerd met zo’n ‘verlicht despoot’. Ze<br />
zijn gewend om inspraak te hebben. Zelf heb ik de laatste<br />
stuiptrekkingen van het autoritaire model nog meegemaakt.<br />
Vandaag is het compleet uitgeleefd. Ik zeg altijd:<br />
‘Een leider is iemand die ervoor zorgt dat de dingen gebeuren<br />
zonder dat hij of zij er is.’ Het komt erop aan teams<br />
sterker te maken en een zekere mate van autonomie te<br />
verlenen, terwijl je toch constant voeling houdt met wat er<br />
gebeurt binnen je bedrijf of organisatie. Dat kan door mee<br />
te gaan naar klanten, te praten met vakbondsafgevaardigden<br />
of lijnverantwoordelijken; kortom door verbinding te<br />
creëren met anderen. Daarvoor moet je ook in je eigen ziel<br />
durven laten kijken, authentiek zijn. Het kan geen kwaad<br />
om soms eens toe te geven dat je niet alles weet of over<br />
bepaalde zaken nog moet nadenken. Ik heb zowat over de<br />
hele wereld gewerkt. Wat ik daar vooral uit geleerd heb,<br />
is dat uitstekende leiders beseffen dat ze enkel resultaten<br />
behalen via anderen – en ze hun handelen daar dus best<br />
op afstemmen.<br />
In hoeverre is leiding geven een (aangeboren) talent en<br />
in welke mate kan je het aanleren?<br />
Niemand wordt als succesvol leider geboren. Het gaat om<br />
een groeiproces, dat al start op jonge leeftijd, met vertrouwen<br />
krijgen, je verbale kwaliteiten kunnen ontwikkelen, verantwoordelijkheid<br />
opnemen. We zijn allemaal een product van<br />
onze omgeving, voor leiders is dat niet anders. Ik heb zelf, in<br />
verschillende omgevingen, met verscheidene briljante mensen<br />
mogen werken. Hun feedback is voor mij van onschatbare<br />
waarde geweest. Er bestaat geen standaardmethode om<br />
succesvolle leiders te vormen. Belangrijk is steeds te vertrekken<br />
vanuit hun eigen persoonlijkheid. Wie een rolletje speelt,<br />
valt al snel door de mand. Overigens kunnen ook introverte<br />
mensen uitstekende leiders zijn.<br />
Als managers bij u komen aankloppen voor coaching,<br />
waaraan hebben zij dan het meest behoefte?<br />
De trigger is vrijwel altijd dat ze vastlopen bij het behalen<br />
van bepaalde doelen. Ze moeten daarvoor vaak grote, diverse<br />
en complexe teams aansturen en vinden moeilijk het<br />
evenwicht tussen resultaatsgerichte eisen te stellen en hun<br />
medewerkers gemotiveerd te houden. Leiders van een business<br />
unit zijn vaak experten in hun vakgebied, zonder veel<br />
kennis van change management of process efficiency. De<br />
uitdaging bestaat erin het collectief belang voor ogen te<br />
blijven houden. Dat vereist een zekere mate van diplomatie:<br />
geven en nemen…<br />
Ziet u een verschil in aanpak tussen vrouwelijke en<br />
mannelijke leiders?<br />
Ik heb een afkeer van hokjesdenken. Aan de universiteit leerden<br />
we al in het eerste jaar hoe gevaarlijk het kan zijn uit te<br />
gaan van typologieën. Ik heb zowel mannen als vrouwen<br />
ontmoet die het als leider geweldig, of net heel slecht deden.<br />
Ik kan me wel voorstellen dat vrouwen wat beter zijn in empathie,<br />
wat een voordeel oplevert voor efficiënt leiderschap.<br />
Empathie kan je niet aanleren… Maar het is ook maar één<br />
aspect; en wie er minder goed in is, kan het compenseren<br />
met andere vaardigheden.<br />
Jongeren verhouden zich vandaag anders tot hun job<br />
dan vroeger. De tijd dat ze er alles voor wilden opgeven,<br />
lijkt voorbij. Ziet u dat ook in de managementsector?<br />
En moeten we dat jammer vinden?<br />
Ik vind dat zeker jammer. Ik trek graag de parallel met de<br />
sportwereld: geen enkele sporter heeft ooit puur op talent<br />
de top bereikt. Je moet er de nodige uren insteken. Excellentie<br />
ontstaat alleen door doorgedreven oefenen, op alle<br />
vlakken. Jongeren lijken daar vandaag minder toe bereid,<br />
en dat betreur ik. Daarmee wil ik niet zeggen dat iedereen<br />
rücksichtslos voor zijn carrière moet gaan, maar een paar<br />
jaar doorbijten kan veel opleveren. Er is nog nooit iemand<br />
dood gegaan van hard te werken. Er ontstaat in mijn ogen<br />
een tendens naar een te grote beklemtoning van ‘zorg’. Er<br />
steekt zelfs een zekere verkleutering de kop op. Alsof we<br />
vooral moeten vermijden dat mensen een burn-out krijgen.<br />
18
Change language