dermactu-191-nl-yumpu

Nr 191 | MEI-JUNI 2024
Tweemaandelijks | Afgiftekantoor : Leuven | P705015
EUROMELANOMA:
25 JAAR BEWUSTMAKING IN BELGIË
ENKELE PARELTJES VAN DE BELGISCHE
DERMATOLOGIEDAGEN 2024
DE ZIEKTE VAN LYME
IN DE DERMATOLOGIE IN VRAAG
AMERICAN ACADEMY OF DERMATOLOGY 2024:
• WAT IS NIEUW IN INFECTIEZIEKTEN?
• FRONTALE FIBROSERENDE ALOPECIA,
EEN ECHTE THERAPEUTISCHE UITDAGING
BASOSQUAMEUS CARCINOOM:
EEN ZELDZAAM KLINISCH GEVAL
ZONVERZORGING: NIEUWE ONTWIKKELINGEN
IN DE FORMULERING VAN BESCHERMENDE PRODUCTEN
VERKENNING
VAN DE FASCINERENDE KLINISCHE
CASUSSEN GEPRESENTEERD
© Dr_Microbe / Adobe Stock
OP BDD 2024

NIEUW
MEXORYL 400 ZONNEFILTER,
HET MEEST EFFECTIEVE UV-FILTER TEGEN DE MEEST VERRADERLIJKE UV-STRALEN * .
WETENSCHAPPELIJKE INNOVATIE
WETENSCHAPPELIJKE INNOVATIE
NIEUW UV FILTER MEXORYL 400
NIEUW UV FILTER: MEXORYL 400
UV FILTER ABSORBTIE ABSORPTIE SPECTRUM
ABSORPTIE
UVB
KORTE
UVA
LANGE
UVA
ANDERE FILTERS
ULTRA
LANGE
UVA
Absorptiepiek mexoryl Mexoryl 400 bij 385nm
MEXORYL 400
290 320 340 380 400nm GOLFLENGTE
ANTHELIOS UVMUNE 400
HELPT TE BESCHERMEN
TEGEN CELSCHADE DOOR DE ZON,
OXIDATIEVE STRESS.
VERBETERT DE HUIDKWALITEIT.
BREEDSPECTRUM
BESCHERMING
TEGEN UVB, UVA,
ULTRA-LANGE UVA
MIGREERT NIET
IN DE OGEN
VOOR DAGELIJKS
GEBRUIK EN BIJ
BLOOSTELLING
AAN DE ZON
OOK GETINT VERKRIJGBAAR.
*Ultra-lange UVA straling (380-400nm)

Otezla ® 10 mg, 20 mg and 30 mg film-coated tablets 1. NAME OF THE MEDICINAL PRODUCT: Otezla
10 mg film-coated tablets. Otezla 20 mg film-coated tablets. Otezla 30 mg film-coated tablets. 2. QUA-
LITATIVE AND QUANTITATIVE COMPOSITION: Otezla 10 mg film-coated tablets: Each film- coated
tablet contains 10 mg of apremilast. Excipient(s) with known effect: Each film-coated tablet contains 57
mg of lactose (as lactose monohydrate). Otezla 20 mg film-coated tablets: Each film-coated tablet
contains 20 mg of apremilast. Excipient(s) with known effect: Each film-coated tablet contains 114 mg
of lactose (as lactose monohydrate). Otezla 30 mg film-coated tablets: Each film-coated tablet contains
30 mg of apremilast. Excipient(s) with known effect: Each film-coated tablet contains 171 mg of lactose
(as lactose monohydrate). For the full list of excipients, see section 6.1. 3. PHARMACEUTICAL FORM:
Film-coated tablet (tablet). Otezla 10 mg film-coated tablets: Pink, diamond shaped 10 mg film-coated
tablet of 8 mm length with “APR” engraved on one side and “10” on the opposite side. Otezla 20 mg
film-coated tablets: Brown, diamond shaped 20 mg film-coated tablet of 10 mm length with “APR”
engraved on one side and “20” on the opposite side. Otezla 30 mg film-coated tablets: Beige, diamond
shaped 30 mg film-coated tablet of 12 mm length with “APR” engraved on one side and “30” on the
opposite side. 4. CLINICAL PARTICULARS: 4.1 Therapeutic indications: Psoriatic arthritis: Otezla, alone
or in combination with Disease Modifying Antirheumatic Drugs (DMARDs), is indicated for the
treatment of active psoriatic arthritis (PsA) in adult patients who have had an inadequate response or
who have been intolerant to a prior DMARD therapy (see section 5.1). Psoriasis: Otezla is indicated for
the treatment of moderate to severe chronic plaque psoriasis in adult patients who failed to respond
to or who have a contraindication to, or are intolerant to other systemic therapy including cyclosporine,
methotrexate or psoralen and
ultraviolet-A light (PUVA). Behçet’s
disease: Otezla is indicated
for the treatment of
adult patients with oral ulcers
associated with Behçet’s
disease (BD) who are candidates
for systemic therapy.
4.2 Posology and method of
administration: Treatment
with Otezla should be initiated
by specialists experienced
in the diagnosis and treatment
of psoriasis, psoriatic
arthritis or Behçet’s disease.
Posology: The recommended
dose of apremilast is 30 mg
taken orally twice daily, approximately
12 hours apart
(morning and evening), with
no food restrictions. An initial
titration schedule is required
as shown below in Table 1.
No re-titration is required after
initial titration. Table 1.
Dose titration schedule:
Day 1: AM: 10 mg; Day 2: AM:
10 mg. PM: 10 mg; Day 3: AM:
10 mg. PM: 20 mg; Day 4: AM:
20 mg. PM: 20 mg; Day 5: AM:
20 mg. PM: 30 mg; Day 6 &
thereafter: AM: 30 mg. PM:
30 mg. If patients miss a
dose, the next dose should
be taken as soon as possible.
If it is close to the time for
their next dose, the missed
dose should not be taken and
the next dose should be taken
at the regular time. During
pivotal trials the greatest
improvement was
observed within the first 24
weeks of treatment for PsA
and PSOR and within the first
12 weeks of treatment for
BD. If a patient shows no evidence
of therapeutic benefit
after this time period, treatment
should be reconsidered.
The patient’s response
to treatment should be evaluated
on a regular basis.
Special populations: Elderly
patients: No dose adjustment
is required for this patient
population (see sections 4.8
and 5.2). Patients with renal
impairment: No dose adjustment
is needed in patients
with mild and moderate renal
impairment. The dose of
apremilast should be reduced
to 30 mg once daily in
patients with severe renal
impairment (creatinine clearance
of less than 30 mL per
minute estimated by the
Cockcroft-Gault equation).
For initial dose titration in this
group, it is recommended that
apremilast be titrated using only the AM schedule listed in Table 1 and the PM doses be skipped (see
section 5.2). Patients with hepatic impairment: No dose adjustment is necessary for patients with hepatic
impairment (see section 5.2). Paediatric population: The safety and efficacy of apremilast in children
aged 0 to 17 years have not been established. No data are available. Method of administration: Otezla
is for oral use. The film-coated tablets should be swallowed whole, and can be taken either with or
without food. 4.3 Contraindications: Hypersensitivity to the active substance(s) or to any of the excipients
listed in section 6.1. Pregnancy (see section 4.6). 4.8 Undesirable effects: Summary of the safety
profile: The most commonly reported adverse reactions with apremilast in PsA and PSOR are
gastrointestinal (GI) disorders including diarrhoea (15.7%) and nausea (13.9%). The other most commonly
reported adverse reactions include upper respiratory tract infections (8.4%), headache (7.9%),
and tension headache (7.2%) and are mostly mild to moderate in severity. The most commonly reported
adverse drug reactions with apremilast in BD are diarrhoea (41.3%), nausea (19.2%), headache
(14.4%), upper respiratory tract infection (11.5%), upper abdominal pain (8.7%), vomiting (8.7%) and
back pain (7.7%) and are mostly mild to moderate in severity. The gastrointestinal adverse reactions
generally occurred within the first 2 weeks of treatment and usually resolved within 4 weeks. Hypersensitivity
reactions are uncommonly observed (see section 4.3). Tabulated list of adverse reactions:
The adverse reactions observed in patients treated with apremilast are listed below by system organ
class (SOC) and frequency for all adverse reactions. Within each SOC and frequency grouping, adverse
BEL-407-0823-80002- V2.0 – creation date 5th of February 2024
reactions are presented in order of
decreasing seriousness. The adverse
drug reactions were determined
based on data from the apremilast
clinical development programme
and post-marketing experience.
The frequencies of adverse drug
APREMILAST IN PATIENTS WITH PSO or PsA
with or without CARDIOMETABOLIC COMORBIDITIES 1-6
Otezla ® , the first and only oral PDE4-inhibitor on the market for patients with PSO
or PsA, is well tolerated and requires no dose adjustment (except in severe renal
impairment), monitoring or analytical screening. 1-3,a
CHOOSE EFFICACY & SIMPLICITY 1-6
IT IS THAT SIMPLE
>8
years of
EXPERIENCE 9
in the treatment of
Experts consider apremilast a
suitable option in the treatment
of the psoriatic patient *# and
presence of comorbidities 1,7,8
Public price (VAT incl.) 2
OTEZLA ® 10, 20, 30 mg 27 tabl.: 337,47 €
OTEZLA ® 30 mg 56 tabl.: 688,83€
reactions are those reported in the apremilast arms of the four Phase III studies in PsA (n = 1,945) or the
two Phase III studies in PSOR (n = 1184), and in the phase III study in BD (n = 207) (the highest frequency
from either data pool is represented in table 2). Frequencies are defined as: very common (≥ 1/10);
common (≥ 1/100 to

Otezla ® 10 mg, 20 mg and 30 mg film-coated tablets 1. NAME OF THE MEDICINAL PRODUCT: Otezla
10 mg film-coated tablets. Otezla 20 mg film-coated tablets. Otezla 30 mg film-coated tablets. 2. QUA-
LITATIVE AND QUANTITATIVE COMPOSITION: Otezla 10 mg film-coated tablets: Each film- coated
tablet contains 10 mg of apremilast. Excipient(s) with known effect: Each film-coated tablet contains 57
mg of lactose (as lactose monohydrate). Otezla 20 mg film-coated tablets: Each film-coated tablet
contains 20 mg of apremilast. Excipient(s) with known effect: Each film-coated tablet contains 114 mg
of lactose (as lactose monohydrate). Otezla 30 mg film-coated tablets: Each film-coated tablet contains
30 mg of apremilast. Excipient(s) with known effect: Each film-coated tablet contains 171 mg of lactose
(as lactose monohydrate). For the full list of excipients, see section 6.1. 3. PHARMACEUTICAL FORM:
Film-coated tablet (tablet). Otezla 10 mg film-coated tablets: Pink, diamond shaped 10 mg film-coated
tablet of 8 mm length with “APR” engraved on one side and “10” on the opposite side. Otezla 20 mg
film-coated tablets: Brown, diamond shaped 20 mg film-coated tablet of 10 mm length with “APR”
engraved on one side and “20” on the opposite side. Otezla 30 mg film-coated tablets: Beige, diamond
shaped 30 mg film-coated tablet of 12 mm length with “APR” engraved on one side and “30” on the
opposite side. 4. CLINICAL PARTICULARS: 4.1 Therapeutic indications: Psoriatic arthritis: Otezla, alone
or in combination with Disease Modifying Antirheumatic Drugs (DMARDs), is indicated for the
treatment of active psoriatic arthritis (PsA) in adult patients who have had an inadequate response or
who have been intolerant to a prior DMARD therapy (see section 5.1). Psoriasis: Otezla is indicated for
the treatment of moderate to severe chronic plaque psoriasis in adult patients who failed to respond
to or who have a contraindication to, or are intolerant to other systemic therapy including cyclosporine,
methotrexate or psoralen and
ultraviolet-A light (PUVA). Behçet’s
disease: Otezla is indicated
for the treatment of
adult patients with oral ulcers
associated with Behçet’s
disease (BD) who are candidates
for systemic therapy.
4.2 Posology and method of
administration: Treatment
with Otezla should be initiated
by specialists experienced
in the diagnosis and treatment
of psoriasis, psoriatic
arthritis or Behçet’s disease.
Posology: The recommended
dose of apremilast is 30 mg
taken orally twice daily, approximately
12 hours apart
(morning and evening), with
no food restrictions. An initial
titration schedule is required
as shown below in Table 1.
No re-titration is required after
initial titration. Table 1.
Dose titration schedule:
Day 1: AM: 10 mg; Day 2: AM:
10 mg. PM: 10 mg; Day 3: AM:
10 mg. PM: 20 mg; Day 4: AM:
20 mg. PM: 20 mg; Day 5: AM:
20 mg. PM: 30 mg; Day 6 &
thereafter: AM: 30 mg. PM:
30 mg. If patients miss a
dose, the next dose should
be taken as soon as possible.
If it is close to the time for
their next dose, the missed
dose should not be taken and
the next dose should be taken
at the regular time. During
pivotal trials the greatest
improvement was
observed within the first 24
weeks of treatment for PsA
and PSOR and within the first
12 weeks of treatment for
BD. If a patient shows no evidence
of therapeutic benefit
after this time period, treatment
should be reconsidered.
The patient’s response
to treatment should be evaluated
on a regular basis.
Special populations: Elderly
patients: No dose adjustment
is required for this patient
population (see sections 4.8
and 5.2). Patients with renal
impairment: No dose adjustment
is needed in patients
with mild and moderate renal
impairment. The dose of
apremilast should be reduced
to 30 mg once daily in
patients with severe renal
impairment (creatinine clearance
of less than 30 mL per
minute estimated by the
Cockcroft-Gault equation).
For initial dose titration in this
group, it is recommended that
apremilast be titrated using only the AM schedule listed in Table 1 and the PM doses be skipped (see
section 5.2). Patients with hepatic impairment: No dose adjustment is necessary for patients with hepatic
impairment (see section 5.2). Paediatric population: The safety and efficacy of apremilast in children
aged 0 to 17 years have not been established. No data are available. Method of administration: Otezla
is for oral use. The film-coated tablets should be swallowed whole, and can be taken either with or
without food. 4.3 Contraindications: Hypersensitivity to the active substance(s) or to any of the excipients
listed in section 6.1. Pregnancy (see section 4.6). 4.8 Undesirable effects: Summary of the safety
profile: The most commonly reported adverse reactions with apremilast in PsA and PSOR are
gastrointestinal (GI) disorders including diarrhoea (15.7%) and nausea (13.9%). The other most commonly
reported adverse reactions include upper respiratory tract infections (8.4%), headache (7.9%),
and tension headache (7.2%) and are mostly mild to moderate in severity. The most commonly reported
adverse drug reactions with apremilast in BD are diarrhoea (41.3%), nausea (19.2%), headache
(14.4%), upper respiratory tract infection (11.5%), upper abdominal pain (8.7%), vomiting (8.7%) and
back pain (7.7%) and are mostly mild to moderate in severity. The gastrointestinal adverse reactions
generally occurred within the first 2 weeks of treatment and usually resolved within 4 weeks. Hypersensitivity
reactions are uncommonly observed (see section 4.3). Tabulated list of adverse reactions:
The adverse reactions observed in patients treated with apremilast are listed below by system organ
class (SOC) and frequency for all adverse reactions. Within each SOC and frequency grouping, adverse
BEL-407-0823-80002- V2.0 – creation date 5th of February 2024
reactions are presented in order of
decreasing seriousness. The adverse
drug reactions were determined
based on data from the apremilast
clinical development programme
and post-marketing experience.
The frequencies of adverse drug
APREMILAST IN PATIENTS WITH PSO or PsA
with or without CARDIOMETABOLIC COMORBIDITIES 1-6
Otezla ® , the first and only oral PDE4-inhibitor on the market for patients with PSO
or PsA, is well tolerated and requires no dose adjustment (except in severe renal
impairment), monitoring or analytical screening. 1-3,a
CHOOSE EFFICACY & SIMPLICITY 1-6
IT IS THAT SIMPLE
>8
years of
EXPERIENCE 9
in the treatment of
Experts consider apremilast a
suitable option in the treatment
of the psoriatic patient *# and
presence of comorbidities 1,7,8
Public price (VAT incl.) 2
OTEZLA ® 10, 20, 30 mg 27 tabl.: 337,47 €
OTEZLA ® 30 mg 56 tabl.: 688,83€
reactions are those reported in the apremilast arms of the four Phase III studies in PsA (n = 1,945) or the
two Phase III studies in PSOR (n = 1184), and in the phase III study in BD (n = 207) (the highest frequency
from either data pool is represented in table 2). Frequencies are defined as: very common (≥ 1/10);
common (≥ 1/100 to

5
EDITORIAAL
EUROMELANOMA:
25 JAAR BEWUSTMAKING
H
et Europese netwerk van dermatologen
Euromelanoma, aanwezig in 33 landen, heeft
zijn 25e preventiecampagne tegen huidkanker
gelanceerd.
Deze campagne was, is en blijft in de eerste plaats een preventiecampagne
van dermatologen gericht op de hele bevolking, met
als hoofddoel alle soorten huidkanker zo snel mogelijk en in een
zo vroeg mogelijk stadium op te sporen en te behandelen, en
ook op langere termijn de exponentiële groei van deze kankers
te verminderen of zelfs om te keren.
THOMAS MASELIS
Dermatoloog, Tienen
Ter herinnering: geen enkele andere vorm van kanker is in
België zo snel in frequentie gestegen als huidkanker. In 2004
registreerde de Belgian Cancer Registry ongeveer 11.000
nieuwe gevallen van huidkanker in ons land, een cijfer dat zou
stijgen tot 50.000 tegen 2024 - een stijging van 500% in 20
jaar. Vandaag de dag krijgt één op de zes mensen tijdens zijn
leven een huidtumor. Het groeiende aantal huidkankerpatiënten
in ons land heeft drie belangrijke oorzaken. Naast een langere
levensverwachting en een grotere blootstelling aan UV-stralen,
spelen ook “immunosuppressiva” een rol.
Als er één essentiële boodschap is die ik met deze bewustwordingscampagne
wil overbrengen, dan is het wel dat als je
eenmaal een eerste huidkanker hebt gehad, het risico op een
tweede zeer reëel is: 12% van deze patiënten krijgt een recidief.
Als we kijken naar de drie meest voorkomende vormen
van huidkanker, stijgt dit risico tot 40% binnen drie jaar voor
basaalcelcarcinoom en 30% binnen vijf jaar voor plaveiselcelcarcinoom.
Melanoompatiënten hebben tien keer zoveel kans
om een nieuw melanoom te ontwikkelen. Dit betekent niet
alleen dat steeds meer Belgen elk jaar huidkanker krijgen,
maar ook dat steeds meer Belgen het voor de tweede keer
krijgen. Een recente Spaanse studie heeft aangetoond dat
er geen verschil is in zonveilig gedrag tussen mensen met en
zonder een voorgeschiedenis van huidkanker, ondanks het
hogere risico bij mensen die al een dergelijke kanker hebben
gehad. Een studie als deze laat zien dat er nog een lange weg
te gaan is op het gebied van preventie.
Het is daarom bijzonder belangrijk om deze patiënten te controleren
en hen bewust te maken van de noodzaak van regelmatige
zelfcontrole. Deze 25e campagne “Live & Learn + Learn to
Live” richt zich op deze groep patiënten en wil een positieve
en gezonde houding aanmoedigen.
Om onze screeningscampagnes te intensiveren, hebben we dit
jaar besloten om samen te werken met beroepsverenigingen die
vaak naar de huid “kijken”, zoals fysiotherapeuten, thuisverpleegkundigen,
kappers, enz. Natuurlijk mogen en kunnen zij
geen diagnose stellen, maar door deze regelmatige en unieke
blik kunnen zij hun klanten wijzen op verdachte vlekjes en hen
aanmoedigen om een specialist te raadplegen.
In haar nieuwe campagne roept Euromelanoma 2024 op tot
betere fysieke en psychologische ondersteuning voor patiënten
© Sven van Gestel Photography
Mei-Juni 2024

6
EDITORIAAL
© Sven van Gestel Photography
na de diagnose. Depressie en angst komen vaak voor bij melanoompatiënten,
zelfs na behandeling. Onvoldoende ondersteuning
en de angst voor herhaling zijn dan ook de factoren die
de grootste impact hebben op de gezondheid en levenskwaliteit
van patiënten.
Zoals Isabelle Merckaert, psycho-oncoloog bij het Instituut
Jules Bordet, uitlegt, weten degenen die met deze ziekte zijn
geconfronteerd dat de psychologische impact van de diagnose
zeer gevarieerd kan zijn. De aankondiging van een diagnose is
vaak een keerpunt in iemands leven: er is het ervoor en het erna.
En we hopen dat de nasleep het beste zal zijn. Op het moment
van de diagnose kunnen alle emoties die vooraf aanwezig waren
samenkomen: gevoelens van onbegrip, verbazing, soms verbijstering,
onrechtvaardigheid... de patiënt heeft de indruk dat de
tijd heeft stilgestaan en er valt een stilte in de spreekkamer van
de arts. Angst, zelfs angst, komt daarna, en/of woede, verdriet,
verdriet... de patiënt ervaart een ware emotionele wervelwind.
Het voelen van deze vele en gevarieerde emoties is normaal.
Soms zijn ze comfortabel, soms ongemakkelijk, maar ze zijn
noodzakelijk en nuttig omdat ze ons in staat stellen te reageren
op wat er gebeurt”. Onco-psychologen zijn opgeleid om patiënten
te helpen zich aan te passen aan de nasleep, opnieuw te leren
hoe te leven en heel snel van onzekerheid naar hoop te gaan.
Dit jaar was Euromelanoma ook een gelegenheid om ‘het recht
om vergeten te worden’ onder de aandacht te brengen. Patiënten
die lijden aan een chronische ziekte of behandeld zijn
voor kanker kunnen in de problemen komen wanneer ze een
schuldsaldoverzekering moeten afsluiten voor een hypotheek
(of zakelijke lening). Bij het toekennen van een dergelijke verzekering
informeert de verzekeraar namelijk naar de gezondheidstoestand
van de lener, en als deze gezondheidstoestand
aanleiding geeft tot bezorgdheid over hoe lang hij of zij zal
overleven - en dus over zijn of haar vermogen om de lening
volledig terug te betalen - kan de polis worden geweigerd of
verhoogd met aanzienlijke extra premies. Voor deze mensen,
die bekend staan als “substandaard gezondheidsrisico’s”, kan
de toegang tot eigendom van onroerend goed erg moeilijk, zo
niet onmogelijk worden. Verschillende Europese landen hebben
stappen ondernomen om de toegang tot schuldsaldoverzekeringen
voor deze mensen te vergemakkelijken. Professor Françoise
Meunier, oprichtster van het Europese initiatief ‘Ending Discrimination
against Cancer survivors’, strijdt er al tien jaar voor
dat het hebben en overleven van kanker geen levenslange straf
is, gezien de uitdagingen die financiële discriminatie met zich
meebrengt bij het verkrijgen van leningen en verzekeringen.
Ze pleit daarom voor de ontwikkeling en implementatie van
zowel nationale als Europese wetgeving om te voorkomen dat
overlevenden van kanker financiële diensten geweigerd worden
of ongerechtvaardigde toeslagen moeten betalen. Dergelijke
wetgeving bestaat in België sinds 2019 (en is van kracht sinds
2020), met een geleidelijke verkorting van de tijd na het einde
van de behandeling die nodig is om het recht om vergeten te
worden te verkrijgen als er geen recidief is geweest. Wat melanoom
betreft, is de wachttijd na het einde van de behandeling
in sommige gevallen teruggebracht tot één jaar voor excisie van
een in situ melanoom. Voor invasief melanoom is de wachttijd
in België acht jaar tot 1 januari 2025 en vijf jaar vanaf januari
2025, net als voor alle andere vormen van kanker.
Ter herinnering: naar analogie van het stripverhaal “Dirk” van
gastro-enteroloog dr. Colemont, dat laat zien hoe darmkanker
gemakkelijk kan worden opgespoord, hebben we in 2023 een
stripverhaal gepubliceerd met de titel “Sunny Side Up: De zon,
een gevaarlijke vriend”. Dit verhaal leest als een verhaal, maar
probeert deze generatie de essentiële elementen van zelfonderzoek
en correct gedrag ten opzichte van UV-stralen uit te
leggen, met als doel correcte maar toegankelijke en aantrekkelijke
informatie te geven. Er zijn tekeningen over zelfcontrole,
dermatologisch onderzoek en behandeling zodra een verdachte
nevus is gediagnosticeerd.
Ons doel is vooral preventie voor iedereen en dus de strijd tegen
huidkanker winnen, samen met de patiënt, alle kankerpreventieorganisaties
zoals de Stichting tegen Kanker en natuurlijk jullie
dermatologen, die een centrale rol spelen in de behandeling en
preventie van alle huidkankers.
Mei-Juni 2024

Voor patiënten met MATIGE TOT ERNSTIGE PLAQUE
PSORIASIS (volwassenen en kinderen > 6 jaar
≥ 25kg) artritis psoriatica en axiale spondyloartritis
PP ACTIEF WIGW Tb
TALTZ® - 80 mg/ml Injectiepen 1 ml € 959,25 € 12,10 € 8,00 Bf
TALTZ® - 80 mg/ml Injectiespuit 1 ml € 959,25 € 12,10 € 8,00 Bf
(radiografische en niet-radiografische) 1 Biedt kans op een VOLLEDIGE 2 ,
ZONDER
CITRAAT
DUURZAME 3 GAVE HUID,
met zichtbaar SNEL resultaat 2 ,
zelfs in moeilijk te behandelen zones 4
ESSENTIËLE GEGEVENS VAN DE SKP 1. NAAM VAN HET GENEESMIDDEL Taltz 80 mg oplossing voor injectie in voorgevulde pen. Taltz 80 mg oplossing voor injectie in voorgevulde injectiespuit. 2. KWALITATIEVE EN KWANTITATIEVE
SAMENSTELLING Elke voorgevulde pen/injectiespuit bevat 80 mg ixekizumab in 1 ml. Ixekizumab is geproduceerd in CHO- cellen met behulp van DNA-recombinatietechniek. Voor de volledige lijst van hulpstoffen, zie rubriek 6.1
3. FARMACEUTISCHE VORM Oplossing voor injectie. De oplossing is helder en kleurloos tot lichtgeel. 4. KLINISCHE GEGEVENS 4.1 Therapeutische indicaties Plaque psoriasis Taltz is geïndiceerd voor de behandeling van matige
tot ernstige plaque psoriasis bij volwassenen die in aanmerking komen voor systemische therapie. Pediatrische plaque psoriasis Taltz is geïndiceerd voor de behandeling van matige tot ernstige plaque psoriasis bij kinderen vanaf de leeftijd
van 6 jaar en met een lichaamsgewicht van ten minste 25 kg en adolescenten die in aanmerking komen voor systemische therapie. Arthritis psoriatica Taltz, alleen of in combinatie met methotrexaat, is geïndiceerd voor de behandeling
van actieve arthritis psoriatica bij volwassen patiënten die één of meer therapieën met disease-modifying antirheumatic drugs (DMARDs) niet verdroegen of daar ontoereikend op reageerden (zie rubriek 5.1). Axiale spondyloartritis
Spondylitis ankylopoetica (radiografische axiale spondyloartritis) Taltz is geïndiceerd voor de behandeling van volwassenen met actieve spondylitis ankylopoetica die ontoereikend reageerden op conventionele therapie. Niet-radiografische
axiale spondyloartritis Taltz is geïndiceerd voor de behandeling van volwassenen met actieve niet-radiografische axiale spondyloartritis met objectieve verschijnselen van ontsteking zoals aangetoond door een verhoogd C-reactief protëine
(CRP) en/of magnetische kernspinresonantie (MRI) die ontoereikend reageerden op niet-steroïdale ontstekingsremmers (NSAID’s). 4.2 Dosering en wijze van toediening Dit geneesmiddel is bedoeld voor gebruik onder begeleiding en
supervisie van een arts met ervaring in de diagnose en behandeling van aandoeningen waar het voor is geïndiceerd. Dosering Plaque psoriasis bij volwassenen De aanbevolen dosis is 160 mg per subcutane injectie (twee injecties van
80 mg) in week 0, gevolgd door 80 mg (één injectie) in de weken 2, 4, 6, 8, 10, en 12, daarna een onderhoudsdosering van 80 mg (één injectie) elke 4 weken (Q4W). Pediatrische plaque psoriasis (6 jaar en ouder) Bij kinderen onder de
leeftijd van 6 jaar zijn geen werkzaamheids- en veiligheidsgegevens beschikbaar (zie rubriek 5.1). Een dosering voor een lichaamsgewicht onder 25 kg wordt door de beschikbare gegevens niet onderbouwd. De aanbevolen dosering die
via subcutane injectie aan kinderen wordt gegeven, is gebaseerd op de volgende gewichtsklassen: Lichaamsgewicht kinderen: Hoger dan 50 kg Aanbevolen startdosering (week 0): 160 mg (2 injecties van 80 mg) Aanbevolen
dosering elke 4 weken (Q4W) hierna: 80 mg. Lichaamsgewicht kinderen: 25 tot 50 kg Aanbevolen startdosering (week 0): 80 mg Aanbevolen dosering elke 4 weken (Q4W) hierna: 40 mg. Voor kinderen die 80 mg
voorgeschreven krijgen, kan direct de Taltz voorgevulde injectiespuit worden gebruikt. Voor bereidingsinstructies van Taltz 40 mg, zie rubriek 6.6. Doses lager dan 80 mg moeten door een zorgverlener worden bereid. Taltz wordt niet
aanbevolen voor gebruik bij kinderen met een lichaamsgewicht lager dan 25 kg. Het pediatrisch lichaamsgewicht moet worden vastgelegd en regelmatig worden geverifieerd voorafgaande aan een dosis. Arthritis psoriatica De aanbevolen
dosis is 160 mg per subcutane injectie (twee injecties van 80 mg) in week 0, gevolgd door 80 mg (één injectie) elke 4 weken hierna. Voor patiënten met arthritis psoriatica met gelijktijdig matige tot ernstige plaque psoriasis is de
aanbevolen dosering hetzelfde als bij plaque psoriasis. Axiale spondyloartritis (radiografisch en niet-radiografisch) De aanbevolen dosis is 160 mg per subcutane injectie (twee injecties van 80 mg) in week 0, gevolgd door 80 mg elke
4 weken (zie rubriek 5.1 voor meer informatie). Voor alle indicaties (plaque psoriasis bij volwassenen en kinderen, arthritis psoriatica, axiale spondyloartritis) moet stoppen met de behandeling overwogen worden bij patiënten die na 16
tot 20 weken behandeling geen respons hebben laten zien. Enkele patiënten die aanvankelijk een gedeeltelijke respons vertonen, kunnen met voortgezette behandeling na 20 weken alsnog een verbetering laten zien. Speciale
patiëntengroepen Ouderen (≥ 65 jaar) Er is geen dosisaanpassing nodig (zie rubriek 5.2). Er is beperkte informatie over personen ≥ 75 jaar. Nier- of leverfunctiestoornis Taltz is in deze patiëntenpopulatie niet bestudeerd. Er kan geen
aanbeveling voor de dosering worden gedaan. Pediatrische patiënten Pediatrische plaque psoriasis (lichaamsgewicht lager dan 25 kg en jonger dan 6 jaar) Er is bij kinderen met een lichaamsgewicht lager dan 25 kg en jonger dan 6 jaar
geen relevante toepassing voor het gebruik van Taltz bij de indicatie van matige tot ernstige plaque psoriasis. Pediatrische arthritis psoriatica De veiligheid en werkzaamheid van Taltz bij kinderen en adolescenten van 2 tot onder de 18 jaar
voor de behandeling van arthritis psoriatica (een categorie juveniele idiopathische artritis) zijn nog niet vastgesteld. Er zijn geen gegevens beschikbaar. Er is geen relevante toepassing voor Taltz bij kinderen onder de 2 jaar voor de indicatie
arthritis psoriatica. Wijze van toediening Subcutaan gebruik Taltz is bedoeld voor subcutane injectie. De injectieplaatsen kunnen worden afgewisseld. Indien mogelijk dienen delen van de huid die psoriasis vertonen, vermeden te worden
als injectieplaatsen. De oplossing/de pen/de injectiespuit mag niet geschud worden. Na de juiste training in de subcutane injectietechniek, kunnen patiënten Taltz zelf injecteren als de zorgverlener vaststelt dat dat kan. De arts dient echter
een juiste follow-up van patiënten te organiseren. In de patiëntenbijsluiter en de gebruikershandleiding worden begrijpelijke instructies voor de toediening gegeven. De injectiepsuit: Doses lager dan 80 mg die moeten worden bereid,
mogen alleen door een zorgverlener worden toegediend. Voor de bereidingsinstructies van het geneesmiddel voor toediening, zie rubriek 6.6. 4.3 Contra-indicaties Ernstige overgevoeligheid voor de werkzame stof of voor een van de
in rubriek 6.1 vermelde hulpstoffen. Actieve infecties van klinische betekenis (bijv. actieve tuberculose, zie rubriek 4.4). 4.8 Bijwerkingen Samenvatting van het veiligheidsprofiel De meest gemelde bijwerkingen waren reacties op de
injectieplaats (15,5%) en infecties aan de bovenste luchtwegen (16,4%) (meestal nasofaryngitis). Tabel met bijwerkingen Bijwerkingen uit klinische studies en postmarketingrapporten (tabel 1) zijn weergegeven naar systeem/orgaanklasse
volgens MedDRA. Binnen iedere systeem/orgaanklasse zijn de bijwerkingen gerangschikt op frequentie, met de meest voorkomende bijwerkingen als eerste. Binnen iedere frequentiegroep zijn de bijwerkingen vermeld in volgorde van
afnemende ernst. Bovendien is voor elke bijwerking de frequentiecategorie gebaseerd op de volgende conventie: zeer vaak (≥ 1/10); vaak (≥ 1/100, < 1/10); soms (≥ 1/1.000, < 1/100); zelden (≥ 1/10.000, < 1/1.000); zeer zelden
(< 1/10.000). In totaal zijn in geblindeerde en open-label klinische studies bij plaque psoriasis, arthritis psoriatica, axiale spondyloartritis en andere auto-immuunaandoeningen 8.956 patiënten behandeld met Taltz. Hiervan werden
6.385 patiënten ten minste 1 jaar blootgesteld aan Taltz, waarmee een cumulatieve blootstelling bereikt werd van in totaal 19.833 patiëntjaren bij volwassenen en 196 kinderen met een cumulatieve blootstelling van 207 patiëntjaren.
Tabel 1. Lijst met bijwerkingen in klinische studies en postmarketingrapporten: Infecties en parasitaire aandoeningen: Zeer vaak: Bovenste luchtweginfectie. Vaak: Tinea infectie, herpes simplex (mucocutaan). Soms: Influenza,
rhinitis, orale candidiasis, conjunctivitis, cellulitis. Zelden: Oesofageale candidiasis. Bloed- en lymfestelselaandoeningen: Soms: Neutropenie, trombocytopenie. Immuunsysteem aandoeningen: Soms: Angio-oedeem. Zelden:
Anafylaxie. Ademhalingsstelsel-, borstkas- en mediastinumaandoeningen: Vaak: Orofaryngeale pijn. Maagdarmstelselaandoeningen: Vaak: Misselijkheid. Soms: Inflammatoire darmziekte. Huid- en onderhuidaandoeningen:
Soms: Urticaria, huiduitslag, eczeem. Algemene aandoeningen en toedieningsplaatsstoornissen: Zeer vaak: Reacties op de injectieplaats a a zie rubriek ‘Beschrijving van geselecteerde bijwerkingen’. Beschrijving van geselecteerde
bijwerkingen Reacties op de injectieplaats De meest waargenomen reacties op de injectieplaats waren erytheem en pijn. Deze reacties waren voor het merendeel licht tot matig van aard en leidden niet tot stoppen met Taltz. In de studies
bij plaque psoriasis bij volwassenen kwamen reacties op de injectieplaats vaker voor bij personen met een lichaamsgewicht < 60 kg, vergeleken met de groep met een lichaamsgewicht ≥ 60 kg (25% versus 14% voor de samengevoegde
Q2W- en Q4W-groepen). In de studies bij arthritis psoriatica kwamen reacties op de injectieplaats vaker voor bij personen met een lichaamsgewicht < 100 kg vergeleken met de groep met een lichaamsgewicht ≥ 100 kg (24% vs. 13%
voor de samengevoegde Q2W en Q4W groepen). In de studies bij axiale spondyloartritis waren reacties op de injectieplaats bij personen met een lichaamsgewicht < 100 kg vergelijkbaar met de groep met een lichaamsgewicht ≥ 100 kg
(14% versus 9% voor de samengevoegde Q2W- en Q4W-groepen). De toegenomen frequentie van reacties op de injectieplaats in de samengevoegde Q2W en Q4W groepen resulteerde niet in een toename in stopzettingen in de studies
naar plaque psoriasis, arthritis psoriatica of axiale spondyloartritis. De hierboven beschreven resultaten zijn verkregen met de oorspronkelijke formulering van Taltz. In een enkelblinde, gerandomiseerde cross-overstudie bij 45 gezonde
proefpersonen, waarin de oorspronkelijke formulering werd vergeleken met de gewijzigde, citraatvrije formulering, werden statistisch significant lagere VAS-pijnscores verkregen met de citraatvrije formulering versus de oorspronkelijke
formulering tijdens injectie (verschil in LS Mean VAS-score -21,69) en 10 minuten na injectie (verschil in LS Mean VAS-score -4,47). Infecties In de placebogecontroleerde periode van de klinische fase III-studies naar plaque psoriasis bij
volwassenen werden infecties gerapporteerd bij 27,2% van de patiënten die tot 12 weken behandeld werden met Taltz, vergeleken met 22,9% van de patiënten die behandeld werden met placebo. De meerderheid van de infecties was
niet ernstig en licht tot matig van aard, waarvan de meeste niet noodzaakten tot stoppen met de behandeling. Ernstige infecties kwamen voor bij 13 (0,6%) patiënten behandeld met Taltz en bij 3 (0,4%) patiënten behandeld met placebo
(zie rubriek 4.4). Over de hele behandelperiode werden infecties gerapporteerd bij 52,8% van de patiënten behandeld met Taltz (46,9 per 100 patiëntjaren). Ernstige infecties werden gerapporteerd bij 1,6% van de patiënten behandeld
met Taltz (1,5 per 100 patiëntjaren). De waargenomen infectiepercentages in de klinische studies bij arthritis psoriatica en axiale spondyloartritis waren gelijk aan de waargenomen percentages in de studies bij plaque psoriasis met
uitzondering van de frequenties van de bijwerkingen influenza en conjunctivitis die vaak voorkwamen bij patiënten met arthritis psoriatica. Laboratoriumonderzoek van neutropenie en trombocytopenie In studies bij plaque psoriasis
ontwikkelde 9% van de patiënten die Taltz kregen neutropenie. In de meeste gevallen was het aantal neutrofielen in het bloed ≥ 1.000 cellen/mm 3 . Een dergelijk niveau van neutropenie kan voortduren, fluctueren of voorbijgaan. 0,1%
van de patiënten die Taltz kregen, ontwikkelde een neutrofielenaantal in het bloed < 1.000 cellen /mm 3 . In het algemeen vereiste neutropenie geen stopzetten van de behandeling met Taltz. 3% van de patiënten blootgesteld aan Taltz
kreeg een verandering van een normale baseline trombocytenwaarde naar < 150.000 trombocyten/mm 3 tot ≥ 75.000 trombocyten/mm 3 . Trombocytopenie kan voortduren, fluctueren of voorbijgaan. De frequentie neutropenie en
trombocytopenie in klinische studies bij arthritis psoriatica en axiale spondyloartritis is gelijk aan die waargenomen in de studies bij plaque psoriasis. Immunogeniciteit Ongeveer 9-17% van de volwassen patiënten met plaque psoriasis
die met Taltz in de aanbevolen dosering werden behandeld, ontwikkelde antilichamen tegen het geneesmiddel; de meerderheid hiervan betrof lage titers en werd niet in verband gebracht met afgenomen klinische respons tot 60 weken
behandeling. Ongeveer 1% van de patiënten behandeld met Taltz had echter bevestigde neutraliserende antilichamen geassocieerd met lage concentraties geneesmiddel en afgenomen klinische respons. Bij patiënten met arthritis
psoriatica die tot 52 weken met de aanbevolen dosering Taltz werden behandeld ontwikkelde ongeveer 11% antilichamen tegen het geneesmiddel, waarvan de meerderheid een lage titer had en ongeveer 8% hadden bevestigde
neutraliserende antilichamen. Er werd geen verband waargenomen tussen de aanwezigheid van neutraliserende antilichamen en de uitwerking op de concentratie van het geneesmiddel of de werkzaamheid. Bij pediatrische psoriasis
ontwikkelden 21 patiënten (18%) die tot 12 weken werden behandeld met het aanbevolen doseringsregime Taltz antilichamen tegen het geneesmiddel. Ongeveer de helft had een lage titer en 5 patiënten (4%) hadden neutraliserende
antilichamen die in verband werden gebracht met een lage concentratie van het geneesmiddel. Er was geen verband met klinische respons of bijwerkingen. Bij radiografische axiale spondyloartritis ontwikkelde 5,2% van de patiënten die
tot 16 weken werden behandeld met de aanbevolen dosering Taltz, antilichamen tegen het geneesmiddel waarvan de meerderheid een lage titer had en 1,5% (3 patiënten) neutraliserende antilichamen (Nab). De NAb-positieve monsters
van deze 3 patiënten bevatten lage concentraties ixekizumab en geen van deze patiënten bereikte een ASAS40-respons. Bij niet-radiografische axiale spondyloartritis ontwikkelde 8,9% van de patiënten die tot 52 weken werden behandeld
met de aanbevolen dosering Taltz, antilichamen tegen het geneesmiddel; allen hadden een lage titer, er waren geen patiënten met neutraliserende antilichamen, en er werd geen aanwijsbaar verband waargenomen tussen de aanwezigheid
van antilichamen tegen het geneesmiddel en concentratie van het geneesmiddel, werkzaamheid of veiligheid. Een verband tussen immunogeniciteit en bijwerkingen voortkomend uit de behandeling werd niet duidelijk vastgesteld binnen
alle indicaties. Pediatrische populatie Het waargenomen veiligheidsprofiel bij kinderen met plaque psoriasis die elke 4 weken met Taltz werden behandeld, is consistent met het veiligheidsprofiel bij volwassen patiënten met plaque psoriasis
met uitzondering van de frequenties conjunctivitis, influenza en urticaria, die vaak voorkwamen. Inflammatoire darmziekte kwam ook vaker voor bij pediatrische patiënten alhoewel het nog steeds slechts soms voorkwam. In de
pediatrische klinische studie kwam tijdens de placebogecontroleerde periode van 12 weken de ziekte van Crohn in de Taltz-groep voor bij 0,9% van de patiënten en bij 0% van de patiënten in de placebogroep. Tijdens de gecombineerde
placebogecontroleerde en onderhoudsperiodes van de pediatrische klinische studie kwam de ziekte van Crohn voor bij in totaal 4 patiënten (2,0%). Melding van vermoedelijke bijwerkingen Het is belangrijk om na toelating van het
geneesmiddel vermoedelijke bijwerkingen te melden. Op deze wijze kan de verhouding tussen voordelen en risico’s van het geneesmiddel voortdurend worden gevolgd. Beroepsbeoefenaren in de gezondheidszorg wordt verzocht alle
vermoedelijke bijwerkingen te melden via: België: Federaal Agentschap voor Geneesmiddelen en Gezondheidsproducten, Afdeling Vigilantie, Postbus 97, B-1000 Brussel Madou, Website: www.eenbijwerkingmelden.be, e-mail: adr@fagg.
be. Luxembourg: Centre Régional de Pharmacovigilance de Nancy ou Division de la pharmacie et des médicaments de la Direction de la santé Site internet : www.guichet.lu/pharmacovigilance 7. HOUDER VAN DE VERGUNNING VOOR
HET IN DE HANDEL BRENGEN Eli Lilly and Company (Ireland) Limited, Dunderrow, Kinsale, Co. Cork, Ierland. 8. NUMMER(S) VAN DE VERGUNNING VOOR HET IN DE HANDEL BRENGEN EU/1/15/1085/001 EU/1/15/1085/002
EU/1/15/1085/003 EU/1/15/1085/004 EU/1/15/1085/005 EU/1/15/1085/006 9. DATUM VAN EERSTE VERLENING VAN DE VERGUNNING/VERLENGING VAN DE VERGUNNING Datum van eerste verlening van de vergunning: 25
april 2016 Datum van laatste verlenging: 17 december 2020 10. DATUM VAN HERZIENING VAN DE TEKST 12 januari 2023. Gedetailleerde informatie over dit geneesmiddel is beschikbaar op de website van het Europees
Geneesmiddelenbureau http://www.ema.europa.eu. AFLEVERINGSWIJZE Aan beperkt medisch voorschrift onderworpen geneesmiddel.
1. Taltz SPC, Eli Lilly, last approved version, www.afmps-fagg.be / 2.Blauvelt A et al. Br J Dermatol. 2020 Jun;182(6):1348-1358 / 3. Blauvelt A, et al. J Am Acad Dermatol. 2021 Aug;85(2):360-368. /
4. Blauvelt A, et al. J Am Acad Dermatol. 2021 Aug;85(2):360-368 - Supplementary appendix
PP-IX-BE-0507 - JANUARI 2024. This material is meant only for individuals allowed by law to prescribe or deliver medicines.

8
INHOUD
3 Editoriaal
EUROMELANOMA : 25 jaar bewustmaking
Thomas MASELIS
10 BDD 2024
Verkenning van de fascinerende klinische casussen voorgesteld
tijdens « de belgian dermatology days 2024 »
Marie DE BROQUEVILLE
14 BDD 2024
Enkele pareltjes van de Belgische dermatologiedagen 2024
Marie DE BROQUEVILLE
18 Ziekte van Lyme
De ziekte van Lyme in de dermatologie in vraag
Nicolas DAUBY
22 AAD 2024
American academy of dermatology 2024
Fibroserende frontale alopecia, een echte therapeutische uitdaging
Florence BOURLOND
24 Science news
10
18
WETENSCHAPPELIJK COMITÉ EN LEESCOMITÉ
Dr F. Bourlond
Pr J.M. Lachapelle
Pr C. Franchimont
Pr G.E. Pierard
Dr F. Guiot
Pr D. Tennstedt
Prof. A. Goossens
DIRECTIE EN PUBLICITEIT
Martine Verhaeghe de Naeyer
+32 475/52 47 13
HEBBEN MEEGEWERKT AAN DIT NUMMER:
F. Bourlond
A. Goossens
N. Dauby
T. Maselis
M. De Broqueville
F. Messina
N. Evrard
REDACTIONEEL BEHEER
dermactu@gmail.com
Dermatologie Actueel
10 rue Achille Fievez
1474 Ways – België
GRAFISCHE DIRECTIE
Drukkerij Van der Poorten n.v.
ABONNEMENTEN SERVICE
Christine Bouffioux
dermactu@gmail.com
DRUK
Drukkerij Van der Poorten n.v.
VERANTWOORDELIJKE UITGEVER
Martine Verhaeghe de Naeyer
Over the Rainbow Productions
10 rue Achille Fievez
1474 Ways – Belgique
+ 32 475/52 47 13
dermactu@gmail.com
De ondertekende artikels in Dermatologie
Actueel vallen onder de verantwoordelijkheid
van de auteurs.
In geen enkel geval kan de krant verantwoordelijk
voor de redactionele inhoud gehouden worden.
Geen enkel artikel uit Dermatologie Actueel mag
geheel of gedeeltelijk gereproduceerd worden
zonder de toestemming van de uitgever.
100% klimaat neutraal drukwerk
Mei-Juni 2024

NAAM VAN HET GENEESMIDDEL: Tremfya 100 mg oplossing voor injectie in een voorgevulde spuit. Tremfya 100 mg oplossing voor injectie in een voorgevulde
pen. KWALITATIEVE EN KWANTITATIEVE SAMENSTELLING: Tremfya 100 mg oplossing voor injectie in een voorgevulde spuit: Elke voorgevulde spuit bevat 100
mg guselkumab in 1 ml oplossing. Tremfya 100 mg oplossing voor injectie in een voorgevulde pen: Elke voorgevulde pen bevat 100 mg guselkumab in 1 ml oplossing.
Guselkumab is een geheel humaan immunoglobuline-G1-lambda (IgG1λ)-monoklonaal antilichaam (mAb) en wordt met behulp van recombinant-DNA-technologie
geproduceerd in ovariumcellen van de Chinese hamster (CHO-cellen). FARMACEUTISCHE VORM: Oplossing voor injectie (injectie). De oplossing is helder en kleurloos
tot lichtgeel. Therapeutische indicaties: Plaque psoriasis: Tremfya is gaeïndiceerd voor de behandeling van matige tot ernstige plaque psoriasis bij volwassenen die
in aanmerking komen voor systemische therapie. Arthritis psoriatica: Tremfya, alleen of in combinatie met methotrexaat (MTX), is geïndiceerd voor de behandeling
van actieve arthritis psoriatica bij volwassen patiënten die onvoldoende reageren op of intolerant zijn geweest voor een eerdere behandeling met een disease-modifying
antirheumatic drug (DMARD). Dosering en wijze van toediening: Dit geneesmiddel is bedoeld voor gebruik onder begeleiding en supervisie van een arts met ervaring
in het diagnosticeren en behandelen van aandoeningen waarvoor het geïndiceerd is. Dosering: Plaque psoriasis: De aanbevolen dosis is 100 mg via subcutane injectie
in week 0 en week 4, gevolgd door een onderhoudsdosis eenmaal per 8 weken (q8w). Bij patiënten bij wie er na 16 weken behandeling geen respons is
vastgesteld, dient te worden overwogen om de behandeling te stoppen. Arthritis psoriatica: De aanbevolen dosis is 100 mg via subcutane injectie in week 0 en
week 4, gevolgd door een onderhoudsdosis eenmaal per 8 weken. Voor patiënten die op basis van klinisch oordeel een hoog risico hebben op gewrichtsschade, kan
een dosis van 100 mg elke 4 weken
(q4w) worden overwogen. Bij patiënten
die na 24 weken behandeling
geen respons hebben vertoond, dient
te worden overwogen om de behandeling
te stoppen. Bijzondere populaties:
Ouderen (≥ 65 jaar): De dosis
hoeft niet te worden aangepast. Er is
beperkte informatie bij personen met
een leeftijd van ≥ 65 jaar en zeer beperkte
informatie bij personen met
een leeftijd van ≥ 75 jaar. Nier- of leverinsuficiëntie:
Tremfya is niet bij deze
patiëntengroepen onderzocht. Er kunnen
geen aanbevelingen worden gedaan
omtrent de dosering. Zie Samenvatting
van de productkenmerken voor
verdere informatie over de eliminatie
van guselkumab. Pediatrische patiënten:
De veiligheid en werkzaamheid
van Tremfya bij kinderen en adolescenten
jonger dan 18 jaar zijn niet
vastgesteld. Er zijn geen gegevens
beschikbaar. Wijze van toediening:
Subcutaan gebruik. Door psoriasis
aangetaste huid dient zo mogelijk te
worden vermeden als injectieplaats.
Na een adequate training in de techniek
van het subcutaan injecteren
mogen patiënten Tremfya injecteren
als een arts beslist dat dit aangewezen
is. De arts dient echter te zorgen
voor een adequate medische opvolging
van de patiënten. Patiënten dienen
geïnstrueerd te worden de volledige
hoeveelheid oplossing te injecteren,
overeenkomstig de in de doos bijgesloten
‘Instructies voor gebruik’. Zie
Samenvatting van de productkenmerken
voor instructies voor de bereiding
van het geneesmiddel voorafgaand
aan toediening. Contra-indicaties:
Ernstige overgevoeligheid voor de
werkzame stof of voor een van de
hulpstoffen. Klinisch relevante actieve
infecties (bijv. actieve tuberculose).
Bijwerkingen: Samenvatting van het
veiligheidsprofel: De meest voorkomende
bijwerking was infecties van
de luchtwegen bij ongeveer 14% van
de patiënten in de klinische studies bij
psoriasis en bij arthritis psoriatica. Bijwerkingen
in tabelvorm: Tabel 1 toont
een lijst van bijwerkingen uit klinische
studies bij psoriasis en arthritis psoriatica
en uit postmarketingervaring. De
bijwerkingen zijn ingedeeld volgens de
MedDRA systeem-/orgaanklassen en
frequenties, met de volgende definities:
zeer vaak (≥1/10); vaak (≥1/100,
3 tot ≤ 5 x ULN: A1: 1,4%; A2: 1,1%; A3: 2,7%; B1: 1,6%; B2: 4,6%.
>5 x ULN: A1: 0,8%; A2: 0,8%; A3: 1,1%; B1: 1,1%; B2: 1,1%. ASAT: >1 tot ≤3 x ULN: A1: 20,0%; A2: 18,8%; A3: 21,6%; B1: 22,8%; B2: 27,8%. >3 tot ≤ 5 x ULN:
Treat Early with Tremfya
Plaquevrije
huid 1
Effect op
gewrichtsklachten 2
Tremfya is de eerste en enige IL-23-remmer
met een manuele toediening via een voorgevulde
pen, waarmee de patiënt zelf de controle heeft
over de snelheid van toediening. 4
Tremfya ® (guselkumab) is geïndiceerd voor de behandeling
van matige tot ernstige plaque psoriasis bij volwassenen
die in aanmerking komen voor systemische therapie 3 .
A1: 0,5%; A2: 1,6%; A3: 1,6%; B1: 2,9%; B2: 3,8%. >5 x ULN: A1: 1,1%; A2: 0,5%; A3: 1,6%; B1:
0,5%; B2: 1,6%. a placebogecontroleerde periode. b patiënten naar placebo gerandomiseerd op
baseline en via crossover overgezet op guselkumab zijn niet inbegrepen. c aantal patiënten met
ten minste één beoordeling na baseline voor de speciieke laboratoriumtest binnen de periode. De
frequentie van transaminaseverhogingen (ALAT en ASAT) voor de guselkumab-q8w-dosis was in
de klinische studies bij psoriasis, gedurende 1 jaar, gelijk aan wat werd waargenomen voor de
guselkumab-q8w-dosis in klinische studies bij arthritis psoriatica. Gedurende 5 jaar nam de incidentie
van transaminaseverhoging per jaar behandeling met guselkumab niet toe. De meeste transaminaseverhogingen waren ≤ 3 x ULN. In de meeste gevallen
was de verhoging in transaminasen voorbijgaand en leidde deze niet tot het stoppen met de behandeling. Neutrofielentelling verlaagd: In twee klinische fase III-studies
bij arthritis psoriatica werd in de placebogecontroleerde periode het ongewenste effect verlaagde neutrofielentelling vaker gemeld in de met guselkumab behandelde
groepen (0,9%) dan in de placebogroep (0%). In de loop van 1 jaar werd het ongewenste effect verlaagde neutrofielentelling gemeld bij 0,9% van de met guselkumab
behandelde patiënten. In de meeste gevallen was de afname van de neutrofielentelling in het bloed licht, voorbijgaand, niet geassocieerd met infectie en
leidde deze niet tot het stoppen met de behandeling. Gastro-enteritis: In twee klinische fase III-studies bij psoriasis trad tijdens de placebogecontroleerde periode
vaker gastro-enteritis op in de groep
die werd behandeld met guselkumab
(1,1%) dan in de placebogroep (0,7%).
Tot en met week 264 meldde 5,8%
van alle met guselkumab behandelde
patiënten gastro-enteritis. De bijwerkingen
van gastro-enteritis waren niet
ernstig en leidden t/m week 264 niet
tot stopzetting van guselkumab. De
frequenties van gastro-enteritis waargenomen
in klinische studies bij
arthritis psoriatica in de placebogecontroleerde
periode waren gelijk aan
die waargenomen in de klinische studies
bij psoriasis. Injectieplaatsreacties:
In twee klinische fase III-studies
bij psoriasis kwamen t/m week 48 bij
0,7% van de injecties met guselkumab
en bij 0,3% van de injecties met
placebo injectieplaatsreacties voor. Tot
en met week 264 ging 0,4% van de
guselkumab-injecties gepaard met injectieplaatsreacties.
Injectieplaatsreacties
waren in het algemeen licht tot
matig in ernst; geen van deze bijwerkingen
was ernstig en één van deze
bijwerkingen leidde tot stopzetting van
guselkumab. In twee klinische fase
III-studies bij arthritis psoriatica was
t/m week 24 het aantal proefpersonen
dat 1 of meer injectieplaatsreacties
meldde laag en iets hoger in de guselkumab-groepen
dan in de placebogroep;
5 (1,3%) proefpersonen in de
guselkumab-q8w-groep, 4 (1,1%)
proefpersonen in de guselkumab-q4wgroep
en 1 (0,3%) proefpersoon
in de placebogroep. Eén proefpersoon
stopte met guselkumab
vanwege een injectieplaatsreactie tijdens
de placebogecontroleerde periode
van de klinische studies bij arthritis
psoriatica. In de loop van 1 jaar was
het percentage proefpersonen dat
melding maakte van 1 of meer injectieplaatsreacties
1,6% in de q8w-guselkumab-groep
en 2,4% in de
q4w-guselkumabgroep. Over het geheel
genomen was het percentage
injecties geassocieerd met injectieplaatsreacties
waargenomen in klinische
studies bij arthritis psoriatica, in
de hele placebogecontroleerdeperiode
gelijk aan de percentages waargenomen
in de klinische studies bij psoriasis.
Immunogeniciteit: De immunogeniciteit
van guselkumab werd
geëvalueerd met behulp van een gevoelige,
voor het geneesmiddel tolerante
immunoassay. In samengevoegde
analyses van fase II- en fase
III-studies bij patiënten met psoriasis
en arthritis psoriatica ontwikkelden
zich in een periode van maximaal 52
weken behandeling bij 5% (n=145)
van de met guselkumab behandelde
patiënten antilichamen tegen het geneesmiddel.
Van de patiënten bij wie
zich antilichamen tegen het geneesmiddel
ontwikkelden, had ongeveer
8% (n=12) antilichamen die als neutraliserend
werden geclassificeerd,
wat gelijkstaat aan 0,4% van alle patiënten
die met guselkumab werden
behandeld. In samengevoegde analyses
van fase III-studies bij patiënten
met psoriasis ontwikkelde ongeveer
15% van de met guselkumab behandelde
patiënten antilichamen tegen het geneesmiddel in een periode van maximaal 264 weken behandeling. Van de patiënten bij wie zich antilichamen tegen het
geneesmiddel ontwikkelden, had ongeveer 5% antilichamen die als neutraliserend werden geclassificeerd. Dit staat gelijk aan 0,76% van alle patiënten die met
guselkumab werden behandeld. Er was geen verband tussen de vorming van antilichamen tegen het geneesmiddel en een lagere werkzaamheid of de ontwikkeling
van injectieplaatsreacties. Melding van vermoedelijke bijwerkingen: Het is belangrijk om na toelating van het geneesmiddel vermoedelijke bijwerkingen te melden.
Op deze wijze kan de verhouding tussen voordelen en risico’s van het geneesmiddel voortdurend worden gevolgd. Beroepsbeoefenaren in de gezondheidszorg wordt
verzocht alle vermoedelijke bijwerkingen te melden via: België: Federaal Agentschap voor Geneesmiddelen en Gezondheidsproducten, Afdeling Vigilantie, Postbus
97, 1000 BRUSSEL Madou. Website: www.eenbijwerkingmelden.be. e-mail: adr@fagg.be. Nederland: Nederlands Bijwerkingen Centrum Lareb. Website: www.lareb.
nl. HOUDER VAN DE VERGUNNING VOOR HET IN DE HANDEL BRENGEN: Janssen-Cilag International NV, Turnhoutseweg 30, B-2340 Beerse, België. NUMMER(S)
VAN DE VERGUNNING VOOR HET IN DE HANDEL BRENGEN: EU/1/17/1234/001 1 voorgevulde spuit. EU/1/17/1234/002 1 voorgevulde pen. EU/1/17/1234/003 2
voorgevulde pennen. EU/1/17/1234/004 2 voorgevulde spuiten. AFLEVERINGSWIJZE: Geneesmiddel op medisch voorschrift. DATUM VAN LAATSTE GOEDKEURING
VAN DE TEKST: 15/07/2022. Meer informatie is beschikbaar op verzoek.
Telefoon: 0800 93 377 • E-mail: janssen@jacbe.jnj.com • Internet: www.janssen.com/belgium
Tremfya
Bewezen
verdraagzaamheid 1-3
Tremfya is geïndiceerd voor de behandeling van actieve
artritis psoriatica bij volwassen patiënten, alleen of in combinatie
met methotrexaat, die onvoldoende hebben gereageerd op eerdere
therapie met een ziekteverloop beïnvloedend geneesmiddel tegen
reuma (DMARD) of die deze therapie niet konden verdragen 3 .
1. Reich K et al, Br J Dermatol 2021; 185(6):1146-1159
2. McInnes IB et al, Arthritis & Rheumatology 2022; 74:475-485
3. Tremfya SmPC 2022
4. Ferris LK, et al. J Dermatolog Treat 2020;31:152–159.
Pso: Psoriasis; PsA: Psoriasis Artritis; IL-23: interleukin-23
100 mg – 1
voorgevulde spuit
100 mg – 1
voorgevulde pen
Terugbetaald
in Pso én PsA
PP incl.
6% BTW GV RVV
€ 1.987,83 € 12,10 € 8,00
©Janssen-Cilag – CP-440487 – Approval date: 03-2024 – vu/er Luc Van Oevelen, Antwerpseweg 15-17, 2340 Beerse
Janssen-Cilag NV

10
INHOUD
28 AAD 2024
American academy dermatology 2024
Wat is nieuw in infectieziekten?
Florence BOURLOND
34 Basosquameus carcinoom
Basosquameus carcinoom : een zeldzaam klinisch geval
Franscesco MESSINA
38 Reportage
Innovatie in de hyperpigmentatie van de huid
40 Zonneproducten : nieuwigheden
Nieuwigheden in de formulatie van zonneproducten
An GOOSSENS
45 Reportage
Triasorb bescherming met ultrabreed spectrum
46 Scratch-patch test
48 Type-I allergie bijenpollen
50 Reportage
Eczemanet.be: waarden, een missie: beter leven met eczeem
56 Reportage
NIEUW: een formule tegen hyperpigmentatie speciaal voor het lichaam
28 34 40
Mei-Juni 2024

INNOVATIE
MEDISCH HULPMIDDEL 5 MEDISCH HULPMIDDEL 5
-95%
VAN DNA LAESIES 1
1 ste
MEDISCH HULPMIDDEL 2
OM HET VERSCHIJNEN EN
VERERGEREN VAN VLEKKEN TE
VOORKOMEN
VOORKOMT ACTINISCHE
KERATOSEN
EN HUIDKANKER 3
VOORKOMT
FOTOVEROUDERING EN
DOOR UV-STRALING
VEROORZAAKTE VLEKKEN
Volwassenen
Voor wie ?
Patiënten die fluorouracil gebruiken
Patiënten die fotodynamische therapie ondergaan
Patiënten die een oncologische behandeling
ondergaan
Elke ochtend aanbrengen. 24 uur lang 4
Volwassenen / Zwangere vrouwen
Hyperpigmentatie, Sproeten
Post laser
Voor wie ?
Patiënten die een oncologische behandeling
ondergaan
TRIASORB ZONNEFILTER: UNIEKE DERMATOLOGISCHE BESCHERMING
1 ste 2
FILTER
MET ULTRA BREED SPECTRUM
UVB - UVA - BLAUW LICHT HEV
SAFER
Een niet-controversieel,
nanodeeltjesvrij filtersysteem
CLEANER
Met beperkte impact op
het mariene milieu.
1
Test op gereconstrueerde humane epidermis, gemeten na één keer aanbrengen + UV-straling. 2 van de Laboratoires Pierre Fabre. 3 Met uitzondering van melanoom. 4 Ex-vivotest, na één
enkele toepassing. 5 Lees aandachtig de bijsuiter voor gebruik.
20240190

12
BDD 2024
DOKTER MARIE DE BROQUEVILLE
Assistent dermatologie, UCL
VERKENNING VAN DE
FASCINERENDE KLINISCHE
CASUSSEN VOORGESTELD
TIJDENS DE «BELGIAN
DERMATOLOGY DAYS 2024»
Klinische casussen vormen een essentieel onderdeel van
de uitwisseling van kennis op medische congressen.
Casusverslagen bieden een unieke kans om zeldzame
of ongebruikelijke klinische manifestaties te onderzoeken,
die diagnostische en therapeutische uitdagingen met zich
meebrengen. Het jaarlijkse congres “Belgian Dermatology
Days 2024” in Brugge bood een stimulerend platform voor
de presentatie van diverse klinische casussen op het gebied
van dermatologie. Dit artikel geeft een analyse van de meest
intrigerende en informatieve klinische casussen die tijdens het
evenement werden gepresenteerd en benadrukt hun relevantie
voor de dagelijkse klinische praktijk en dermatologisch onderzoek.
A TINY ACNE AND GIANT PROBLEM
Yseult Senterre (CHU Luik) opende de vergadering met een
casusverslag van een 49-jarige man die al twee jaar last had van
acneiforme laesies op zijn hoofdhuid en gezicht. Hij had geen
medische of chirurgische voorgeschiedenis en had al verschillende
antibioticakuren ondergaan zonder succes. Isotretinoïne
in hoge dosis werd geprobeerd met bevredigende resultaten. De
patiënt heeft echter een eigenaardig gezichtskenmerk, wat de
dermatoloog ertoe aanzette om een diepgaand onderzoek in te
stellen. Hij had een vergrote neuswortel en onderlip en alopecia.
Tijdens de anamnese vertelt de patiënt dat hij zijn trouwring al
drie jaar niet meer kan dragen en dat hij sinds zijn twintigste vier
schoenmaten groter is geworden. Als gevolg hiervan wordt de
patiënt doorverwezen naar endocrinologie voor een hormonaal
onderzoek, waaronder een glucosetolerantietest, evaluatie van
de schildklierfunctie en MRI van de hypofyse.
Bloedanalyse onthult verhoogde niveaus van groeihormoon
en IGF1.
Het is belangrijk om te onthouden dat GH-secretie onder bepaalde
omstandigheden paroxysmaal is, zoals bij lichamelijke
inspanning, wat de interpretatie ervan complex kan maken.
Daarom wordt de IGF1-test gebruikt om de diagnose te stellen.
De glucosetolerantietest wordt gebruikt om de GH-secretie te
beoordelen na orale toediening van glucose. Bij gezonde mensen
moeten de GH-spiegels na 1 tot 2 uur laag of niet detecteerbaar
zijn. Bij patiënten met acromegalie blijven de GH-spiegels daarentegen
verhoogd na de test. Bovendien toont een MRI van de
hypofyse de aanwezigheid van een groot adenoom.
Acromegalie is een hormonale aandoening die wordt gekenmerkt
door een overproductie van groeihormoon, herkenbaar
aan biologische markers. De belangrijkste oorzaak is over het
algemeen een hypofyseadenoom dat een teveel aan groeihormoon
genereert, wat leidt tot de waargenomen symptomen.
Mei-Juni 2024

BDD 2024
13
Acromegalie is een zeldzame ziekte, met een incidentie van ongeveer
3 tot 4 gevallen per 1 miljoen mensen per jaar, en wordt
vaak pas laat gediagnosticeerd, tot 10 jaar na het verschijnen
van de eerste symptomen.
Op systemisch niveau uit acromegalie zich door verschillende
veranderingen zoals botverdikking, hypertrofie van spieren en
vitale organen en verhoogde glucose- en lipidenniveaus in het
bloed. Huidverschijnselen worden toegeschreven aan overmatige
stimulatie van huidcellen door IGF1 en GH. Deze interacties
leiden tot structurele veranderingen en een ophoping van
glycosaminoglycanen, wat verdikking van de huid veroorzaakt,
vooral in het gezicht, de handen en de voeten. Hyperactiviteit
van de talg- en zweetklieren leidt tot een vette huid die gevoelig
is voor transpiratie. Hyperpigmentatie, hypertrichose en
hyperhidrose zijn ook veel voorkomende symptomen van deze
aandoening. Minder vaak kunnen ook aandoeningen zoals acne,
acanthosis nigricans, cutis verticis gyrata en psoriasis worden
waargenomen. Acne vulgaris, hoewel wijdverspreid, is het resultaat
van meerdere endogene en exogene factoren, waaronder
overproductie van androgenen, GH, IGF1, insuline, CRH en
glucocorticoïden. Als gevolg hiervan kan het aanwezig zijn bij
personen met acromegalie.
De diagnose acromegalie wordt bevestigd door een glucosetolerantietest.
Als het resultaat positief is, wordt een MRI van de
hypofyse uitgevoerd om de aanwezigheid van een adenoom op
te sporen.
Tot de behandelingsmogelijkheden behoren operatieve verwijdering
van de tumor, medicamenteuze behandeling met somatostatine-analogen,
GH-receptorantagonisten en, in zeldzamere
gevallen, dopamineagonisten, en adjuvante radiotherapie.
Tot slot wordt acromegalie zelden gediagnosticeerd door dermatologen,
omdat patiënten over het algemeen geen dermatoloog
raadplegen voor deze specifieke symptomen. Het verschijnen
van acne op volwassen leeftijd is echter een frequente reden
voor consultatie en de dermatoloog moet op de hoogte zijn
van deze zeldzamere diagnoses, indien nodig een hormonale
work-up uitvoeren en de patiënt mogelijk doorverwijzen naar
een endocrinoloog.
THE SHAR-PEI SCALP
De klinische casus die Dr. Yousra El Kaderi (CHU St. Pierre)
presenteerde, vertelt het verhaal van een 51-jarige patiënte
die op consult kwam voor een congenitale nevus van de
hoofdhuid die recent in omvang was toegenomen. Het werd
steeds pijnlijker, onwelriekend en prikkelend, en brengt een
alopecia met zich mee. Deze patiënte, die al enkele jaren werd
behandeld voor depressie, kwam voor het eerst bij ons op
consult. Klinisch onderzoek toonde een grote massa die het
grootste deel van de hoofdhuid bedekt, gekenmerkt door grote
huidplooien die gepaard gaan met niet-cicatriciële alopecia
en gebieden met hyperpigmentatie. Er zijn ook plukjes haar
tussen de plooien, impetiginisatie en palpabele bilaterale
cervicale adenopathie. Een geïndureerde, gehyperpigmenteerde
en heterogene nodule in de occipitale regio trekt in het
bijzonder de aandacht van de dermatoloog. Dermoscopische
beeldvorming toonde significante heterogeniteit met een witte
en blauwe waas. De initiële diagnose was giant congenital
nevus met secundaire cutis verticis gyrata, hoewel de aanwezigheid
van een verdachte nodulus ook invasief melanoom
suggereerde.
Er werd een volledig onderzoek uitgevoerd, waaronder een excisiebiopsie,
hersenscan, PET-scan, bloedonderzoek en bacteriële
uitstrijkjes. De bloeduitslagen waren geruststellend, terwijl het
uitstrijkje positief was voor MRSA. Histopathologisch onderzoek
toonde diepe melanocytaire proliferatie van de dermis, geassocieerd
met grote gebieden van fibrose. Immunohistochemie
bevestigde de homogeniteit van de markeringen. De resultaten
van de hersenscan en PET-scan toonden een infiltratieve huidlaesie
in het rechter hemicranium die precies overeenkwam met
de congenitale nevus.
De uiteindelijke diagnose was congenitale intradermale cerebriforme
nevus met secundaire cutis verticis gyrata. Histopathologie
sloot melanoom formeel uit. De patiënt kreeg twee opties
aangeboden: chirurgische excisie of nauwgezette follow-up met
MRSA-decontaminatie.
Cutis verticis gyrata is een zeldzame aandoening die wordt gekenmerkt
door hypertrofie en hyperlaxiteit van de huid waarbij
plooien worden gevormd die doen denken aan de gyri van de
hersenschors. Er zijn drie hoofdvormen van deze aandoening:
primair essentieel, primair niet-essentieel en secundair (zie
onderstaande tabel). Cerebriforme intradermale naevus is een
reusachtige melanocytaire naevus die aangeboren is of tijdens de
eerste levensweken verschijnt, voornamelijk op de hoofdhuid,
en de vorm heeft van een cutis gyrata. Er is een risico op transformatie
in melanoom (4%), waardoor nauwlettende controle
of chirurgische excisie in gevorderde, symptomatische gevallen
gerechtvaardigd is.
Mei-Juni 2024

14
BDD 2024
Cutis verticis gyrata zijn klassiek ingedeeld in drie verschillende vormen:
Vormen van cutis
verticis gyrata
Primair essentieel
Primaire niet essentieel
Secundair
Geassocieerde pathologieën
Een goedaardige aandoening die voornamelijk voorkomt bij mannen
in de puberteit. Deze vorm wordt gekenmerkt door een symmetrische
rangschikking van huidplooien zonder bijbehorende aandoeningen.
Hoewel ook symmetrisch, wordt deze vorm geassocieerd met ernstigere
neurologische en oogheelkundige aandoeningen, zoals intellectuele
beperkingen, epilepsie en blindheid.
Deze zeldzamere vorm is meer variabel en asymmetrisch. Het wordt
meestal in verband gebracht met hormonale, oncologische of inflammatoire
factoren, of met lokale tumoren zoals cerebriforme intradermale
nevi.
WHO WANT’S A KISS?
Dr. Céline Dandoy (ULB) presenteerde het intrigerende geval
van een 31-jarige patiënt met een voorgeschiedenis van de
ziekte van Crohn en splenectomie. Deze patiënt consulteert
voor een terugval van zijn ziekte van Crohn, na het vrijwillig
staken van zijn infliximab-behandeling. Na ziekenhuisopname
en herintroductie van remicade werd een significante verbetering
van de symptomen waargenomen. Kort na ontslag uit het
ziekenhuis ontwikkelde de patiënt echter huidlaesies waarvoor
hij opnieuw moest worden opgenomen en een dermatologisch
consult nodig was.
De waargenomen huidlaesies zijn meervoudig, waaronder diffuus
over het lichaam verspreide ontstekingsabcessen, confluente
ulceraties en pustels op de lippen,
macrocheilitis, hypertrofische gingivitis
en ulceraties en pustels op
het gehemelte. Deze laesies, die
van infectieuze oorsprong kunnen
zijn, gerelateerd aan de ziekte van
Crohn of secundair aan behandeling,
vormen een diagnostische
uitdaging. Huidbiopten toonden
een neutrofielenrijk dermaal ontstekingsinfiltraat
zonder granulomen.
Microbiologische resultaten
zijn negatief.
Nadat de infectieuze oorsprong
was uitgesloten, werd de diagnose
gesteld van huidlaesies secundair
aan chronische inflammatoire
darmziekte (IBD), meer specifiek
vegetatieve pyoderma pyostomatitis
en aseptisch abcess syndroom.
Initiële behandeling met orale corticosteroïden
en cyclosporine leidde
tot een tijdelijke verbetering van
de symptomen, maar al snel volgde
een recidief. Door over te stappen
op ustekinumab en te stoppen
met ciclosporine verbeterden de
spijsverteringssymptomen, maar
de huidsymptomen hielden aan,
wat leidde tot totale colectomie,
waardoor de huidlaesies verbeterden
door de ontstekingsoorzaak te
behandelen.
Mei-Juni 2024

BDD 2024
15
Tijdens follow-up consulten kwamen de huidsymptomen terug, ondanks de introductie van cyclosporine. Deze werd gestaakt en
vervangen door Filgotinib, een JAK1-remmer, wat resulteerde in volledige remissie van de huidsymptomen.
Dermatologische manifestaties van IBD:
Pyostomatitis vegetans is een zeldzame neutrofiele ontstekingsaandoening
die vaak voorkomt in combinatie met chronische
inflammatoire darmziekten (IBD), met name hemorragische
rectocolitis (HDR). De aandoening komt meestal voor bij mannen,
met een man/vrouw-verhouding van 3:1, en treedt meestal
op rond de leeftijd van 30 jaar, vaak tijdens een actieve fase van
de spijsverteringsziekte. De laesies verschijnen aanvankelijk als
geelachtige tot grijsachtige pustels, die zich ontwikkelen tot
erosies met een typisch «slakkenspoor»-uiterlijk en kunnen
alle delen van het mondslijmvlies aantasten. Wanneer huidlaesies
samengaan met mucosale laesies, wordt de term pyoderma
pyostomatitis vegetans gebruikt.
De belangrijkste differentiële diagnoses zijn infecties en bulleuze
aandoeningen. Bevestiging van de diagnose is vaak moeilijk,
maar negatieve microbiologische monsters en immunofluorescentietests
kunnen helpen bij het stellen van de diagnose.
Histologisch is een ontstekingsinfiltratie rijk aan neutrofielen
en eosinofielen, vaak geassocieerd met bloedhypereosinofilie,
typisch. Behandelingsopties omvatten het gebruik van orale
corticosteroïden in combinatie met immunosuppressieve
therapieën zoals anti-TNFα middelen. Chirurgie is ook een
mogelijke behandeling.
Het aseptisch abcessensyndroom is een zeldzame neutrofiele
dermatose die vaak geassocieerd wordt met een chronische
inflammatoire darmziekte, hoewel ook andere factoren een
rol kunnen spelen. De aandoening kan verschillende organen
aantasten, maar heeft een specifiek tropisme voor de milt. Uit
de voorgeschiedenis van de patiënt blijkt dat hij splenectomie
onderging vanwege aseptische abcessen en niet vanwege een
infectie zoals eerder werd vermoed. Klinisch wordt het aseptisch
abcessensyndroom gekenmerkt door koorts, gewichtsverlies,
buikpijn en de aanwezigheid van chronische, terugkerende huidabcessen.
Huidbiopten onthullen meestal een ontstekingsinfiltraat
rijk aan neutrofielen, terwijl infectieus onderzoek negatief
blijft. De diagnose wordt ook overwogen als er geen reactie is
op antibiotica, maar wel snelle verbetering op corticosteroïden.
De behandeling is daarom voornamelijk gebaseerd op
het toedienen van corticosteroïden, eventueel gecombineerd
met immunosuppressiva.
Samengevat boden de klinische casussen die werden voorgesteld
tijdens de conferentie van de Belgische Dermatologiedagen in
Brugge een fascinerend inzicht in de uitdagingen waarmee de
dermatologie wordt geconfronteerd. Deze casestudies benadrukten
de diversiteit van dermatologische aandoeningen, van
routinematig tot complex. Ze benadrukten ook het belang van
kennisdeling en multidisciplinaire samenwerking voor een optimale
patiëntenzorg. Deze presentaties stimuleerden de reflectie
over nieuwe diagnostische en therapeutische benaderingen en
versterkten ons streven naar uitmuntendheid op het gebied van
dermatologie.
BIBLIOGRAFIE
Dandoy, C. (2024). Who want’s a kiss? Belgian Dermatology days. Brugge.
Kaderi, Y. E. (2024). The Shar-Pei scalp. Belgian Dermatoloy Days. Brugge.
Senterre, Y. (2024). A tiny acne and giant problem. Belgian Dermatology Days. Brugge.
Mei-Juni 2024

16
BDD 2024
DOKTER MARIE DE BROQUEVILLE
Assistent dermatologie, UCL
ENKELE PARELTJES
VAN DE BELGISCHE
DERMATOLOGIEDAGEN 2024
In dit artikel verkennen we een selectie van kleine klinische
casussen die professor Baeck tijdens de Belgian Dermatology
Days presenteerde tijdens de beroemde QUIZZ waarmee het
congres wordt afgesloten. Deze casussen bieden een boeiende kijk
op zeldzame huidmanifestaties, lastige diagnoses en innovatieve
behandelingen, terwijl ze de lezers uitnodigen om de leuke kant
van de medische dermatologie te ontdekken. Bereid je voor om
geïntrigeerd, verbaasd en misschien zelfs geamuseerd te worden
door deze fascinerende klinische illustraties.
De eerste klinische casus belicht de geschiedenis van een 43-jarige
man die ons consulteerde voor een ulcererende nodulaire
laesie die drie maanden geleden op zijn rechterkuit verscheen.
Onlangs waren deze knobbeltjes niet alleen gegroeid maar ook
uitgezaaid. Zijn medische voorgeschiedenis omvat een harttransplantatie,
waarvoor hij immunosuppressiva slikt, chronisch
nierfalen en atriumfibrilleren.
Bij deze klinische presentatie worden verschillende differentiële
diagnoses overwogen, waaronder leishmaniasis, atypische mycobacteriële
infectie, diepe mycose of neoplasie. In eerste instantie
worden een biopsie en bacteriologische analyses uitgevoerd. De
biopsie toont een dicht ontstekingsinfiltraat en de aanwezigheid
van vertakte filamenten, terwijl de microbiologische analyses
specifieke witte stervormige kolonies laten zien. Er werd vervolgens
een PET-scan gemaakt die hypermetabolisme in het
femur liet zien. De diagnose van gedissemineerde nocardiose
werd toen gesteld.
die vaak voorkomt bij immuungecompromitteerde patiënten.
De ziekte kan via de luchtwegen of huid worden overgedragen.
De ziekte manifesteert zich vaak als nodulaire laesies met een
sporotrichoïd patroon. De diagnose wordt bevestigd door een
bacteriologische kweek. De initiële behandeling bestaat uit
langdurige sulfamethoxazol-trimethoprimtherapie
Concluderend kan gesteld worden dat nocardiose een breed
spectrum van cutane manifestaties heeft en onopgemerkt kan
blijven. Het is belangrijk op te merken dat culturen lang kunnen
duren en dat niet alle filamenten noodzakelijkerwijs van
mycotische oorsprong zijn.
Het tweede casusverslag betreft het verhaal van een 40-jarige
patiënte met een ulceratie op het rechterbeen na een val. De
laesie wordt gekenmerkt door zijn breedte, duidelijke afbakening
en actieve bloeding. Deze patiënte had eerder een amputatie
van haar linkerbeen ondergaan als gevolg van osteïtis die
Nocardiose is een zeldzame infectie die gelokaliseerd of verspreid
kan zijn, met een bijzonder tropisme voor de longen en
Mei-Juni 2024

BDD 2024
17
aanvankelijk het gevolg was van een posttraumatisch ulcus. Ze
krijgt momenteel transfusies vanwege ernstige bloedarmoede
van onzekere etiologie. Bloeduitslagen toonden geen CRP,
hemoglobine 4,6 g/dl en bacteriologische uitstrijkjes waren
steriel. Differentiële diagnoses waren onder andere plaveiselcelcarcinoom,
pyoderma gangrenosum en diepe mycose. Biopsie
toonde aspecifieke ulceratie met epidermale hyperplasie,
dermale fibrose en een polymorf ontstekingsinfiltraat. Uit de
voorgeschiedenis bleek ook dat de patiënt een borderline persoonlijkheid
had.
gebruikten. De gezondheidsautoriteiten onthulden dat de doosjes
omeprazol eigenlijk minoxidil bevatten.
Het meisje in kwestie had diffuse hypertrichose als gevolg van
blootstelling van haar moeder aan minoxidil. Dit is een uitsluitingsdiagnose.
De symptomen van hypertrichose verbeterden
aanzienlijk zodra het contact met minoxidil werd gestopt.
Gezien dit klinische beeld wordt de diagnose Lasthénie de Ferjol
syndroom gesteld.
Het Lasthénie de Ferjol syndroom is een psychosomatische
aandoening die wordt gekenmerkt door bewuste en herhaalde
verminking, soms resulterend in ernstige microcytaire ijzergebreksanemie.
De diagnose van deze aandoening is vaak moeilijk
en de tijd die nodig is om tot een juiste diagnose te komen kan
aanzienlijk lang zijn. Het is cruciaal om het te overwegen in
aanwezigheid van de volgende elementen:
• Ernstige en refractaire ijzergebrek microcytaire anemie,
waarvan de etiologie onduidelijk blijft.
• Ulceraties met atypische kenmerken.
• De aanwezigheid van een onderliggende psychiatrische
pathologie.
De volgende klinische casus betreft een 8 maanden oud meisje
dat door haar ouders naar de kliniek werd gebracht vanwege
diffuse hypertrichose die al een maand aanwezig was. Deze
presentatie suggereert verschillende mogelijke diagnoses, zoals
weerwolvenziekte, Cornelia de Lange syndroom, bijnierhyperplasie
of etnisch hirsutisme. Zorgvuldig klinisch onderzoek
toonde geen tekenen van vroegrijpe puberteit of andere afwijkingen
die overeen zouden kunnen komen met een specifiek
genetisch syndroom. De resultaten van het hormonale
bloedonderzoek waren binnen de normale grenzen, net als de
echo van de bijnieren. Bij verder onderzoek werd ontdekt dat
de moeder minoxidil gebruikte om esthetisch invaliderende
alopecia androgenetica te behandelen.
De volgende klinische casus belicht de symptomen van een
58-jarige man die al een jaar lang leed aan aanhoudende pijnlijke
erytrodermie, die gepaard ging met artralgie. Ondanks
behandeling met topische en systemische corticosteroïden en
verschillende immunosuppressiva zoals methotrexaat, cyclosporine
en hydroxychloroquine bleef de huiduitslag refractair.
Er werden verschillende diagnoses overwogen, waaronder door
geneesmiddelen veroorzaakte huiduitslag, cutaan T-cellymfoom,
atopische dermatitis of bindweefselziekte. Huidbiopsie toonde
kenmerken die passen bij dermatomyositis. De resultaten
van bloedonderzoek, EMG en PET-scan gaven echter geen
uitsluitsel.
Een jaar later bevestigden positieve serologische tests voor
anti-TIF1gamma antilichamen de diagnose dermatomyositis.
Therapeutische behandeling bleek moeilijk, omdat de
huidsymptomen vaak resistent bleken tegen behandeling. Orale
corticosteroïden worden over het algemeen voorgeschreven als
eerstelijnsbehandeling, gevolgd door cortisonsparende middelen
zoals antimalarialen, azathioprine, methotrexaat, mycofenolaatmofetil,
IV-immunoglobulinen, rituximab en orale
anticalcineurines. Apremilast kan ook off-label worden gebruikt
voor recalcitrante vormen van de ziekte.
Concluderend benadrukt dit geval het belang van herhaalde
serologische tests, vooral als een klinische presentatie een vermoedelijke
diagnose suggereert.
In de volgende klinische casus vertelt professor Baeck het verhaal
van een 48-jarige patiënt die al 15 jaar last had van erythema-squameuze
plekken die zich geleidelijk verspreidden. Ondanks
de aanvankelijke diagnose eczeem werd geen verlichting
verkregen met dermocorticoïden en fototherapie. Er werd geen
bijzondere voorgeschiedenis gerapporteerd.
Een interessante anekdote: in Spanje zijn verschillende gevallen
van “weerwolfbaby’s” vastgesteld bij kinderen die omeprazol
Op basis van foto’s werden verschillende diagnoses overwogen,
waaronder cutis verticis gyrata, lepromateuze lepra, sarcoïdose
Mei-Juni 2024

18
BDD 2024
en cutaan T-cellymfoom. Biopsie toonde een perifolliculair
T-cel infiltraat, met positieve kleuring voor CD3, CD8,
CD20 en CD30. PET-scan toonde hypermetabolisme in het
gezicht geassocieerd met meerdere supra- en infradiafragmatische
adenopathieën. De diagnose pilotropische mycosis
fungoides met mucinose werd vervolgens vastgesteld, met
de aanwezigheid van de T-kloon in de huid en het bloed.
Helaas vertoonde de patiënt een beperkte respons op de
verschillende behandelingen en overleed.
Pilotropische mycosis fungoides wordt gekenmerkt door
een verhoogde ernst en resistentie tegen behandeling, wat
leidt tot een slechte prognose. In de vroege stadia is het
moeilijk te onderscheiden van klassieke mycosis fungoides.
Infecties zijn de belangrijkste doodsoorzaak bij deze
patiënten.
Concluderend, dit laatste klinische geval belicht de geschiedenis
van een 37-jarige patiënt met diffuse hyperkeratotische
laesies sinds haar kindertijd, geassocieerd met
ectropion en anhidrosis, wat leidde tot sociaal isolement.
Behandeling met acitretine werd geprobeerd zonder resultaat.
Biopsie toonde hyperplastische epidermis, wat wees
op lamellaire ichthyosis.
Lamellaire ichthyosis is een zeldzame autosomale aandoening
die wordt veroorzaakt door een mutatie in transglutaminase
1 op chromosoom 14. Bij de geboorte vertonen de patiënten
vaak een litteken. Bij de geboorte zien patiënten er vaak uit als
een collodiumbaby, vergezeld van erytrodermie. Aanbevolen
behandelingen zijn orale retinoïden, keratolytica en emollientia.
Meer recentelijk is dupilumab naar voren gekomen als een
effectieve behandelingsoptie.
Tot slot boden de fascinerende klinische casussen die professor
Baeck presenteerde op de Belgische Dermatologiedagen een
boeiend inzicht in de diversiteit en complexiteit van dermatologische
pathologieën. Van diagnostische perplexiteit tot innovatief
therapeutisch management, deze casussen illustreerden het
belang van een multidisciplinaire aanpak en klinische waakzaamheid
in de dermatologische praktijk. Ze benadrukten ook
de constante evolutie van kennis en behandelingen op dit gebied.
Deze presentaties stimuleerden nieuwsgierigheid en reflectie
en boden een waardevolle leer- en verrijkingsmogelijkheid voor
alle professionals in de gezondheidszorg die betrokken zijn bij
de zorg voor dermatologische patiënten.
BIBLIOGRAFIE
Baeck, M. (2024, 22 mars). QUIZ Dermatology BDD 2024 [Diapositives].
Mei-Juni 2024

Cosentyx® P.P. Co-payment #
1 x 300 mg €996,32 €12,10
3 x 300 mg $ €2.905,39 €12,10
Reimbursed in HS
as of December 1st, 2023
2 x 150 mg § €997,66 €12,10
Source: https://www.riziv.fgov.be
for the treatment of active moderate to severe hidradenitis suppurativa (HS)
in adults with an inadequate response to conventional systemic HS therapy 1
TURN
DOWN HS
TURN
UP LIFE
Name: Cosentyx 75 mg solution for injection in pre-filled syringe. Cosentyx 150 mg solution for injection in pre-filled syringe. Cosentyx 300 mg solution for injection in pre-filled syringe. Cosentyx 150 mg solution for injection in pre-filled pen. Cosentyx 300 mg solution for
injection in pre-filled pen. Composition: Cosentyx 75 mg solution for injection in pre-filled syringe. Each pre-filled syringe contains 75 mg secukinumab in 0.5 ml. Cosentyx 150 mg solution for injection in pre- filled syringe. Each pre-filled syringe contains 150 mg secukinumab
in 1 ml.Cosentyx 300 mg solution for injection in pre- filled syringe. Each pre-filled syringe contains 300 mg secukinumab in 2 ml. Cosentyx 150 mg solution for injection in pre- filled pen. Each pre-filled pen contains 150 mg secukinumab in 1 ml. Cosentyx 300 mg solution
for injection in pre-filled pen. Each pre-filled pen contains 300 mg secukinumab in 2 ml.* Secukinumab is a recombinant fully human monoclonal antibody selective for interleukin-17A. Secukinumab is of the IgG1/κ-class produced in Chinese Hamster Ovary (CHO) cells.
For the full list of excipients, see full leaflet. Pharmaceutical form: Solution for injection (injection). The solution is clear and colourless to slightly yellow.Therapeutic indications: Adult plaque psoriasis. Cosentyx is indicated for the treatment of moderate to severe plaque
psoriasis in adults who are candidates for systemic therapy. Paediatric plaque psoriasis. Cosentyx is indicated for the treatment of moderate to severe plaque psoriasis in children and adolescents from the age of 6 years who are candidates for systemic therapy. Hidradenitis
suppurativa (HS). Cosentyx is indicated for the treatment of active moderate to severe hidradenitis suppurativa (acne inversa) in adults with an inadequate response to conventional systemic HS therapy (see full leaflet).Psoriatic arthritis. Cosentyx, alone or in combination
with methotrexate (MTX), is indicated for the treatment of active psoriatic arthritis in adult patients when the response to previous disease-modifying anti-rheumatic drug (DMARD) therapy has been inadequate. Axial spondyloarthritis (axSpA). Ankylosing spondylitis (AS,
radiographic axial spondyloarthritis). Cosentyx is indicated for the treatment of active ankylosing spondylitis in adults who have responded inadequately to conventional therapy. Non-radiographic axial spondyloarthritis (nr-axSpA). Cosentyx is indicated for the treatment of
active non-radiographic axial spondyloarthritis with objective signs of inflammation as indicated by elevated C- reactive protein (CRP) and/or magnetic resonance imaging (MRI) evidence in adults who have responded inadequately to non-steroidal anti-inflammatory drugs
(NSAIDs). Juvenile idiopathic arthritis (JIA). Enthesitis-related arthritis (ERA). Cosentyx, alone or in combination with methotrexate (MTX), is indicated for the treatment of active enthesitis-related arthritis in patients 6 years and older whose disease has responded
inadequately to, or who cannot tolerate, conventional therapy (see full leaflet). Juvenile psoriatic arthritis (JPsA). Cosentyx, alone or in combination with methotrexate (MTX), is indicated for the treatment of active juvenile psoriatic arthritis in patients 6 years and older whose
disease has responded inadequately to, or who cannot tolerate, conventional therapy (see full leaflet). Posology and method of administration: Cosentyx is intended for use under the guidance and supervision of a physician experienced in the diagnosis and treatment
of conditions for which Cosentyx is indicated. Adult plaque psoriasis The recommended dose is 300 mg of secukinumab by subcutaneous injection with initial dosing at weeks 0, 1, 2, 3 and 4, followed by monthly maintenance dosing. Based on clinical response, a
maintenance dose of 300 mg every 2 weeks may provide additional benefit for patients with a body weight of 90 kg or higher. Each 300 mg dose is given as one subcutaneous injection of 300 mg or as two subcutaneous injections of 150 mg. Paediatric plaque psoriasis
(adolescents and children from the age of 6 years). The recommended dose is based on body weight (Table 1) and administered by subcutaneous injection with initial dosing at weeks 0, 1, 2, 3 and 4, followed by monthly maintenance dosing. Each 75 mg dose is given as
one subcutaneous injection of 75 mg. Each 150 mg dose is given as one subcutaneous injection of 150 mg. Each 300 mg dose is given as one subcutaneous injection of 300 mg or as two subcutaneous injections of 150 mg. Table 1. Recommended dose for paediatric
plaque psoriasis : Body weight at time of dosing: Recommended Dose;

20
ZIEKTE VAN LYME
PROF. NICOLAS DAUBY
Departement Infectieziekten, CHU Saint-Pierre, Université Libre de Bruxelles (ULB)
DE ZIEKTE VAN LYME
IN DE DERMATOLOGIE
IN VRAAG
INTRODUCTIE
De ziekte van Lyme of Lyme borreliose is een zoönose die endemisch
voorkomt in Noord-Amerika en Europa. De ziekte wordt
veroorzaakt door een groep spirocheten van de Borrelia sp.
familie, overgebracht door beten van teken van de ixodes familie
die besmet zijn met de bacterie. Het dierlijke reservoir in Europa
is groot en bestaat voornamelijk uit wilde zoogdieren (herten,
knaagdieren) en vogels. Mensen die risico lopen op de ziekte
van Lyme zijn daarom degenen die blootgesteld zijn aan wilde
dieren (regelmatige wandelaars, boswachters, jagers of mensen
die in de buurt van endemische gebieden wonen). Mensen zijn
toevallige gastheren; er is geen overdracht van mens op mens.
De ziekte van Lyme kan worden onderverdeeld in verschillende
stadia, elk met zijn eigen goed gekarakteriseerde klinische
manifestaties: vroege (erythema migrans, lymfocytoom, begin
in dagen-weken), gedissemineerde infectie (neuroborreliose,
carditis, begin in weken-maanden) en late lokale infectie (artritis,
chronische atrofische acrodermatitis, begin in maanden-jaren)(1).
In België is de incidentie van erythema migrans, een vroege vorm
van de ziekte van Lyme, het hoogst in Vlaanderen, gevolgd door
Wallonië (voornamelijk de provincies Waals-Brabant, Namen
en Luxemburg) en het Brussels Hoofdstedelijk Gewest(2). Er
is een duidelijk seizoenspatroon, met een piek van het aantal
gevallen in de zomer (60,5% van de gediagnosticeerde gevallen
tussen juni en augustus), waarbij vooral mensen tussen 60 en
69 jaar worden getroffen.
Sinds enkele jaren circuleert er veel onjuiste of misleidende informatie
over de diagnose en behandeling van de ziekte van Lyme,
die zowel patiënten als zorgverleners treft, die vaak machteloos
staan tegenover de druk van patiënten. In sommige landen is er
letterlijk sprake van een (chronische) Lyme-industrie, waarbij patiënten
fortuinen uitgeven aan behandelingen die niet gebaseerd
zijn op wetenschappelijk bewijs en vaak charlatanisme zijn(3,4).
Het is daarom belangrijk dat professionals in de gezondheidszorg
zich goede praktijken eigen maken bij de diagnose en behandeling
van de ziekte van Lyme, in lijn met nationale en Europese aanbevelingen(5).
In dit artikel bespreken we de belangrijkste mogelijke
manifestaties van de ziekte van Lyme in de dermatologie en hun
diagnostisch en therapeutisch beheer, evenals manieren om te
reageren op verkeerde informatie over deze ziekte.
WAT ZIJN DE MOGELIJKE DERMATO-
LOGISCHE VERSCHIJNSELEN VAN DE
ZIEKTE VAN LYME?
In Europa zijn er drie mogelijke dermatologische manifestaties
van de ziekte van Lyme: in een vroeg stadium erythema migrans
en lymfocytoom, en in een laat stadium chronische atrofische
acrodermatitis.
Erythema migrant
Dit is de meest voorkomende laesie in het beginstadium, beginnend
als een macule of papule en evoluerend naar een erythemateuze
laesie met een duidelijk centrum, of niet. De laesie
verschijnt enkele dagen of weken na de tekenbeet. De gemiddelde
grootte op het moment van de diagnose is 5 centimeter.
Geassocieerde algemene symptomen zijn mogelijk (artralgie,
spierpijn, koorts) maar niet systematisch. Een laesie die enkele
uren na een tekenbeet verschijnt, is geen erythema migrans
maar waarschijnlijk een overgevoeligheidsreactie op de beet.
Als de ziekte onbehandeld blijft, kan ze zich ontwikkelen tot
verspreide vormen (carditis, artritis, meningo-encefalitis)(5).
Lymphocytoom
Dit is een pijnloze, purperrode laesie die meestal bij kinderen in
de oorlel wordt aangetroffen, maar ook in de tepel of het scrotum.
De laesie kan maandenlang aanhouden en zonder behandeling is
progressie naar gedissemineerde vormen mogelijk. Het anatomopathologische
uiterlijk is typisch en de serologie is vaak positief.
Chronische atrofische acrodermatitis
Dit is een late vorm van de ziekte, die jaren na de infectie kan
optreden; de voorgeschiedenis omvat vaak een voorgeschiedenis
van erythema migrans. Het uit zich als een paarsachtige verkleuring
van de huid, die overgaat in huidatrofie. Aanvankelijk kan
er lokaal oedeem aanwezig zijn (figuur 3). Deze laesies gaan
vaak gepaard met perifere neuropathie.
Mei-Juni 2024

Figuur 1: typische erythema migrans laesie
(bron Wikipedia Commons)
Figuur 2: Lymphocytoom van het oor bij een kind
(bron Wikipedia Commons)
WANNEER (NIET) SEROLOGIE
AANVRAGEN VOOR DE ZIEKTE VAN LYME?
In het geval van erythema migrans wordt serologie niet aanbevolen.
Ten eerste zal het slechts in 50% van de gevallen positief
zijn; ten tweede zal het de aanbevolen behandeling niet veranderen,
d.w.z. behandeling met antibiotica (zie volgende vraag).
Serologie wordt aanbevolen voor alle gedissemineerde of late
stadia: carditis, meningo-encefalitis, gezichtsverlamming, artritis
en, op het gebied van dermatologie, chronische atrofische
acrodermatitis.
De aanbeveling is om een aanpak in 2 stappen te gebruiken:
ELISA gevolgd door bevestiging door immunoblot(7). Het kan
nuttig zijn om contact op te nemen met het laboratorium om er
zeker van te zijn dat deze strategie is gevolgd.
De aanbevelingen zijn duidelijk over de niet-indicaties van serologische
tests. Het heeft geen zin om een serologische test uit
te voeren bij aspecifieke symptomen van de ziekte van Lyme
(chronische vermoeidheid, geheugenproblemen, gewrichtspijn)
of een tekenbeet zonder symptomen die wijzen op de ziekte van
Lyme(7). De positief voorspellende waarde van serologie zal
afnemen als de pre-test waarschijnlijkheid laag is, en het risico
op een vals-positief zal dus toenemen. Tot slot heeft het geen
zin om een serologische test uit te voeren na een antibioticabehandeling
voor de ziekte van Lyme. Serologie kan jarenlang
positief blijven en omgekeerd kan een patiënt die vroegtijdig
wordt behandeld seronegatief worden.
Figuur 3 A) Unilateraal oedeem van het rechterbeen met
B) bleekrode verkleuring bij een 60-jarige man die in zijn vrije
tijd paddenstoelen plukt, wat wijst op een chronische atrofische
acrodermatitis. Lyme-serologie was positief (ELISA en
Western Blot). De laesie ging volledig achteruit na behandeling
met doxycycline (overgenomen uit Manz, 2021(6)).
Mei-Juni 2024

22
ZIEKTE VAN LYME
Diagnose Antibioticum Duur
Erythema migrans en Lymfocytoom
Doxycycline
Kind (>8 jaar) 4mg/kg/dag in 2 doses
volwassenen 200 mg in 2 doses
Amoxicilline
Kind (

KORTE SAMENVATTING VAN DE PRODUCTKENMERKEN Raadpleeg de Samenvatting van de Productkenmerken voor volledige
informatie over het gebruik van dit geneesmiddel. NAAM VAN HET GENEESMIDDEL Staphycid 500 mg, harde capsules. Staphycid
250 mg/5 ml, poeder voor stroop. KWALITATIEVE EN KWANTITATIEVE SAMENSTELLING Staphycid 500 mg, harde capsules: Nat
riumflucloxacillinemonohydraat equivalent met 500 mg watervrij flucloxacilline/capsule, hard. Hulpstof met bekend effect: Dit
geneesmiddel bevat natrium. Staphycid 250 mg /5 ml, poeder voor stroop: Magnesiumflucloxacillineoctahydraat 295,8 mg
(equivalent met 250 mg watervrij flucloxacilline) per 5 ml stroop. Hulpstof met bekend effect: Dit geneesmiddel bevat sacharose
(suiker). FARMACEUTISCHE VORM Capsules, hard / Poeder voor stroop. KLINISCHE GEGEVENS Therapeutische indicaties
Staphycid is aangewezen voor de behandeling van infecties die door gevoelige stafylokokken veroorzaakt worden, zoals: - infecties
van de huid (furunculose, anthrax, abces, impetigo), van de weke en subcutane weefsels (flegmonen, cellulitis, lymfangitis) - infecties
van traumata, chirurgische wonden, en van brandwonden - infecties van de beenderen (artritis, osteitis, osteomyelitis,
spondylodiscitis) - infecties van het uitwendig oor (otitis externa) - infecties van de lagere ademhalingswegen (longabces, pneumonie,
bronchopneumonie, pleuritis). Staphycid is geschikt voor de behandeling van infecties veroorzaakt door streptococcus A
ßhaemolyticus, zoals angina en erysipelas, en bij geïnfecteerde brandwonden; desalniettemin gaat voor deze behandeling de
voorkeur uit naar penicilline (G of V). Dosering en wijze van toediening Dosering: de dosering moet aangepast worden per
afzonderlijk geval. Volwassenen: gebruikelijke dosis: 1 tot 3 g per dag, over 3 of 4 toedieningen te verdelen. Pediatrische patiënten:
in geval van impetigo, cellulitis (ontsteking van het bindweefsel) en erysipelas, bedraagt de dosering 25 tot 50 mg kg/dag, over 3 of
4 toedieningen te verdelen. Grotere dosissen worden voor meer ernstige infecties gebruikt (bv. osteomyelitis). Doseringen hoger dan
75 mg / kg / dag, of meer dan 2g/dag of meer moeten parenteraal toegediend worden (injectie). Bejaarden: er wordt geen
doseringsaanpassing aanbevolen alleen gebaseerd op leeftijd. Toch moet Staphycid met voorzichtigheid gebruikt worden bij
patiënten met een verminderde nierfunctie. Patiënten met nierinsufficiëntie: bij nierinsufficiëntie kan de uitscheiding van Staphycid
vertraagd worden. Als de creatinineklaring lager ligt dan 10 ml per minuut, wordt een dosis van 1g om de 8 tot 12 uur aangeraden.
(Bij anuriepatiënten bedraagt de maximumdosis 1 g om de 12 uur). De serumconcentraties van Staphycid worden noch door
hemodialyse noch door peritoneale dialyse verlaagd. Men moet bijgevolg bij dialyse geen bijkomende dosis toedienen.
Behandelingsduur: in het algemeen: 7 dagen ß-hemolytische streptokokken A infecties vereisen een behandeling gedurende 10
dagen. Osteomyelitis (discite) vereist een behandeling gedurende 6 weken. Wijze van toediening: Voor de formuleringen capsules
STAPHYCID harde capsules dienen minstens 1 uur vóór of 2 uur na de maaltijd ingenomen te worden. De harde capsules moet
worden ingenomen met een groot glas water (250 ml) om het risico op een pijnlijk gevoel in de slokdarm te verkleinen. Patiënten
mogen niet meteen gaan liggen nadat ze STPAHYCID hebben ingenomen. Voor de formulering poeder voor orale suspensie.
STAPHYCID poeder voor orale suspensie dient minstens 1
uur vóór of 2 uur na de maaltijd ingenomen te worden.
Daarna moet een groot glas water (250 ml) worden
Staphycid
gedronken om het risico op een pijnlijk gevoel in de
slokdarm te verkleinen. Patiënten mogen niet meteen gaan
liggen nadat ze STAPHYCID hebben ingenomen.
STAPHYCID 250 mg/ 5 ml, poeder voor stroop: Elke fles
bevat een poeder voor de bereiding van 80 ml stroop. Voor
instructies over reconstitutie van het geneesmiddel
voorafgaand aan toediening, zie «Speciale
voorzorgsmaatregelen voor het verwijderen en andere
instructies». Contra-indicaties Overgevoeligheid voor
bètalactam-antibiotica: deze wordt het vaakst aan de hand
van de anamnese opgespoord (gedeeltelijke kruisallergie
met de cefalosporines) of voor een van de in de SKP
vermelde hulpstoffen. - Flucloxacilline is tegenaangewezen
in geval van voorafgaande geelzucht of een slechte
leverwerking hieraan geassocieerd. - Staphycid is niet
aangewezen als preventie van acuut gewrichtsreuma.
Bijzondere waarschuwingen en voorzorgen bij gebruik -
Allergie Een allergie voor bètalactam-antibiotica moet
systematisch door een zorgvuldige anamnese
voorafgaandelijk opgespoord worden. Bijzondere
voorzichtigheid is geboden bij patiënten met astma- of
atopie-antecedenten. Een kruisallergie met de
cefalosporines komt vaak voor (10 tot 15 %). Bij acute
allergische reacties van het type «anafylactische shock» is
epinefrine (adrenaline) aan 1 pro 1000 - 0,5 ml I.M. bij
volwassenen en 0,01 ml/kg bij kinderen - in associatie met
een I.V. glucocorticoïd de meeste aangewezen behandeling.
Bij langdurige toedieningen van hoge doses (osteomyelitis,
endocarditis) wordt een controle van de lever- en
nierfuncties aanbevolen. Het voorkomen van pseudomembraneuze
colitis is mogelijk. Het optreden van een
gegeneraliseerd erytheem met pustulae en koorts bij het
starten van de behandeling kan een symptoom zijn van een
acute, gegeneraliseerde exanthemateuze pustulose (AGEP,
zie rubriek 4.8). In geval van een AGEP diagnose moet
flucloxacilline worden stopgezet en is latere toediening
gecontra-indiceerd. Zorgvuldigheid is geboden wanneer
flucloxacilline gelijktijdig met paracetamol wordt
toegediend vanwege het verhoogde risico op hoge anion
gap metabole acidose (HAGMA). Met name patiënten met
ernstige nierinsufficiëntie, sepsis of ondervoeding lopen
een hoog risico op HAGMA, vooral als de maximale
dagelijkse doses paracetamol worden gebruikt. Na
gelijktijdige toediening van flucloxacilline en paracetamol
wordt nauwlettende controle aanbevolen, waaronder de
concentratie 5-oxoproline in de urine, om het optreden van
zuur–base-aandoeningen, met name HAGMA, op te
sporen. Als de behandeling met flucloxacilline wordt
voortgezet na het stopzetten van de toediening van
paracetamol, wordt aanbevolen om vast te stellen dat er
geen tekenen van HAGMA aanwezig zijn, aangezien de
mogelijkheid bestaat dat het klinische beeld van HAGMA
aanhoudt door het gebruik van flucloxacilline. Patiënten
met nierinsufficiëntie Bij patiënten met nierinsufficiëntie
moet de posologie aangepast worden. Hypokaliëmie
Hypokaliëmie (mogelijk levensbedreigend) kan optreden
door het gebruik van flucloxacilline, in het bijzonder in hoge
doses. Door flucloxacilline veroorzaakte hypokaliëmie kan
resistent zijn voor kaliumsuppletie. Het is aanbevolen om
het kaliumgehalte regelmatig te controleren tijdens de
behandeling met hogere doses flucloxacilline. Aandacht
voor dit risico is ook geboden als flucloxacilline wordt
toegediend in combinatie met hypokaliëmie-inducerende
diuretica of als er andere risicofactoren voor hypokaliëmie
bestaan (bv. ondervoeding, niertubulusstoornissen).
Pediatrische patiënten Bij pasgeboren kinderen is
bijzondere voorzichtigheid geboden omwille van een
hyperbilirubinemiegevaar door competitie bij fixatie op
serumproteïnen en omwille van de kans op sterk verhoogde
serumconcentraties door nierinsufficiëntie. Bejaarden Bij
bejaarden, wegens het risico van geelzucht, is het
aangeraden van één 14 dagen behandeling niet te
overschrijden. De capsules, hard bevatten 2,2 mEq
natrium per gram. Voorzichtigheid is geboden bij patiënten
met een gecontroleerd natriumdieet. Het poeder stroop bevat saccharose: patiënten met zeldzame erfelijke aandoeningen als
fructose-intolerantie, glucose-galactose malabsorptie of sucrase-isomaltase insufficiëntie dienen dit geneesmiddel niet te gebruiken.
Interacties met andere geneesmiddelen en andere vormen van interacties Zoals bij alle andere penicillines het geval is, is het
aangeraden om ook STAPHYCID niet samen met bacteriostatische geneesmiddelen te gebruiken. Een laag risico tot het versterken
van het anticoagulerend effect van het type anti-vitamine K anticoagulantia (zoals warfarine, coumarine, ...) werd reeds gemeld.
Zoals andere antibiotica, kan ook flucloxacilline de intestinale flora beïnvloeden, hetgeen kan leiden tot een vermindering van de
resorptie van de oestrogenen met als gevolg een daling van de doeltreffendheid van de gecombineerde orale contraceptiva.
Sommige gevallen van zwangerschap, niet bevestigd door gecontroleerde studies, werden toegeschreven aan de gelijktijdige inname
van hormonale contraceptiva en flucloxacilline. Voorzichtigheid is geboden wanneer flucloxacilline gelijktijdig met paracetamol
wordt gebruikt aangezien gelijktijdige inname in verband wordt gebracht met hoge anion gap metabole acidose, vooral bij patiënten
met risicofactoren. Er zijn gevallen gemeld van significante dalingen in de plasmaconcentraties van voriconazol bij gebruik van
flucloxacilline (een CYP450-inductor). Als de gelijktijdige toediening van flucloxacilline en voriconazol niet kan worden vermeden,
moet de patiënt worden gecontroleerd op eventueel verlies van de werkzaamheid van voriconazol (bijv. middels therapeutic drug
monitoring, TDM). De dosis voriconazol moet mogelijk worden verhoogd. Vruchtbaarheid, zwangerschap en borstvoeding -
Contraceptie De inname van flucloxacilline kan invloed hebben op de werking van orale contraceptiva. Zwangerschap De
beschikbare resultaten omtrent het gebruik van flucloxacilline tijdens de zwangerschap zijn beperkt. Studies op dieren toonden geen
teratogeen effect aan. Flucloxacilline zou enkel mogen toegediend worden tijdens de zwangerschap na een grondige evaluatie van
de voordelen en de potentiële risico’s verbonden aan de behandeling. Borstvoeding Sporenhoeveelheden van flucloxacilline worden
uitgescheiden in de moedermelk. Met uitzondering tot een risico van sensibilisatie, zijn er geen nadelige effecten op de zuigeling.
Flucloxacilline kan toegediend worden tijdens de borstvoedingsperiode. Vruchtbaarheid Er zijn geen gegevens beschikbaar over de
invloed van het gebruik van flucloxacilline op de vruchtbaarheid. Beïnvloeding van de rijvaardigheid en het vermogen om
machines te bedienen STAPHYCID heeft geen invloed op de rijvaardigheid en op het vermogen om machines te bedienen.
Bijwerkingen Frequentie: De volgende conventie is voor de classificatie van bijwerkingen gebruikt: Zeer vaak (≥1/10), vaak (≥ 1/100,
< 1/10), soms (≥ 1/1000, < 1/100), zelden (≥ 1/10 000, < 1/1 000), zeer zelden (< 1/10 000). Beschrijving Bloed- en
lymfestelselaandoeningen Zeer zelden: eosinofilie, hemolytische anemie, agranulocytose, neutropenie en trombopenie. In al deze
gevallen is het stopzetten van de behandeling en het zoeken naar een therapeutisch alternatief noodzakelijk.
Immuunsysteemaandoeningen: Zeer zelden: Quincke oedeem, anafylactische shock. Ze vereisen een onmiddellijke stop van de
behandeling met flucloxacilline (zie ook: huidaandoeningen). Maagdarmstelselaandoeningen Vaak: misselijkheid, braakneigingen,
diarree, stomatitis en andere gastro-intestinale irritaties. Zeer zelden: Pseudomembraneus colitis, dit vereist een onmiddellijke stop
van de behandeling. Lever- en galaandoeningen Zeer zelden: wijziging van levertesten, ze verdwijnen van zodra de behandeling
stopgezet wordt), hepatitis, cholestatische geelzucht. Sommige daarvan werden slechts laat bekend, tot 2 maanden na stopzetting
van de behandeling. Deze gevallen treden vaker op bij personen ouder dan 55 jaar en na een behandeling van meer dan 2 weken. In
zeldzame gevallen sleepten de hepatische problemen enkele maanden aan. Ook werden enkele sterfgevallen gesignaleerd, waarbij
mogelijk de onderliggende ziekte of de bijkomende inname van andere geneesmiddelen een rol hebben gespeeld. Er zijn
aanwijzingen dat het risico van flucloxacilline geïnduceerde leverschade is verhoogd bij personen die het HLA-B * 5701-allel dragen.
Ondanks dit sterke verband, zal slechts 1 op de 500- 1000 dragers leverschade ontwikkelen. Bijgevolg is de positieve voorspellende
waarde van het testen van het HLA-B * 5701 allel voor leverschade dan ook zeer laag (0,12%) en routineonderzoek van dit allel wordt
niet aanbevolen. Huid- en onderhuidaandoeningen Zelden: rash, urticaria, purpura (zie ook Immuunsysteemaandoeningen).
Frequentie niet bekend: AGEP – acute gegeneraliseerde exanthemateuze pustulose Skelet-spierstelsel- en systemische aandoeningen
Zeer zelden: artralgie en myalgie kunnen tot na 48 uur en tot 2-4 weken na de start van de behandeling optreden. Nier- en
urinewegaandoeningen. Zeer zelden: interstitiële nefritis. Dit is omkeerbaar na het onderbreken van de behandeling. Algemene
aandoeningen Zeer zelden: koorts kan optreden soms tot 48 uur na de start van de behandeling. Voedings- en stofwisselingsstoornissen
Post marketing ervaring: zeer zeldzame gevallen van hoge anion gap metabole acidose, wanneer flucloxacilline gelijktijdig met
paracetamol wordt gebruikt, doorgaans wanneer risicofactoren aanwezig zijn. Niet bekend’ (kan met de beschikbare gegevens niet
worden bepaald): - Hypokaliëmie - Pijnlijk gevoel in de
slokdarm en gerelateerde klachten (ontsteking van de
slokdarm, brandend gevoel in de slokdarm, keelirritatie,
keelpijn of mondpijn). Melding van vermoedelijke
bijwerkingen Het is belangrijk om na toelating van het
geneesmiddel vermoedelijke bijwerkingen te melden. Op
Staphycid 500 mg, harde capsules – Natriumflucloxacillinemonohydraat
Staphycid 250 mg/ 5 ml, poeder voor stroop – Magnesiumflucloxacillineoctahydraat
Het eerste keus antibioticum
voor infecties van de huid *
* Belgische gids voor anti-infectieuze behandeling in de ambulante praktijk editie 2022 BAPCOC
https://overlegorganen.gezondheid.belgie.be/sites/default/files/content/bapcoc_gids_antiinfectieuze_behandeling _2022.pdf
deze wijze kan de verhouding tussen de voordelen en de
risico’s van het geneesmiddel voortdurend worden
opgevolgd. Beroepsbeoefenaren in de gezondheidszorg
worden verzocht alle vermoedelijke bijwerkingen te melden
via België : Federaal Agentschap voor Geneesmiddelen en
Gezondheidsproducten. Afdeling Vigilantie : Galileelaan
5/03 - 1210 BRUSSEL. Website: www.eenbijwerkingmelden.
be en e-mail: adr@fagg.be . Luxembourg : Centre Régional
de Pharmacovigilance de Nancy. crpv@chru-nancy.fr ; Tél. :
(+33) 3 83 65 60 85 / 87 ; Fax : (+33) 3 83 65 61 33 ; Ou
Division de la Pharmacie et des Médicaments, Direction de
la santé à Luxembourg. pharmacovigilance@ms.etat.lu ; Tél. :
(+352) 247-85592 ; Fax : (+352) 247-95615. Overdosering Bij
neurologische problemen die met convulsies gepaard gaan,
is een symptomatische behandeling nodig (hydratatie en
diazepam). FARMACOLOGISCHE EIGENSCHAPPEN
Farmacodynamische
eigenschappen
Farmacotherapeutische categorie: antibiotica. ATC-code:
J01CF05. STAPHYCID is een smalspectrumantibioticum dat
tot de groep van de isoxazolylpenicillines behoort en niet
door stafylokokken-bètalactamase aangetast wordt.
Microbiologie. STAPHYCID werkt op de synthese van de
bacteriewand in en heeft daardoor een bactericide werking
op de streptokokken, met uitzondering van die
streptokokken die tot groep D behoren (Ent. faecalis), op de
stafylokokken, met inbegrip van de bètalactamase
producerende stammen. Staphycid is niet actief tegen
meticilline-resistente stafylokokken. De minimale
inhibitorische concentraties (M.I.C.) van STAPHYCID ten
opzichte van de micro-organismen die gewoonlijk gevoelig
zijn, worden in onderstaande tabel hernomen:
Microorganisme
Staphylococcus aureus
(ß-lactamase -)
Staphylococcus aureus
(ß-lactamase +)
Streptococcus pneumoniae
Group A Streptococcus
Publieksprijs
(incl. BTW)
Staphycid 500 mg, 16 capsules € 14,37
Staphycid 500 mg, 32 capsules € 23,31
Staphycid 250 mg / 5 ml, 80 ml € 13,60
C.M.I. 50
(mg/l)
≤ 1
≤ 1
< 0,03
< 0,03
C.M.I. 90
(mg/l)
Klinische werkzaamheid en veiligheid. Er zijn aanwijzingen
dat het risico van flucloxacilline geïnduceerde leverschade
is verhoogd bij personen die het HLA-B * 5701-allel dragen.
Ondanks dit sterke verband, zal slechts 1 op de 500-1000
dragers leverschade ontwikkelen. Bijgevolg is de positieve
voorspellende waarde van het testen van het HLA-B *
5701 allel voor leverschade dan ook zeer laag (0,12%) en
routineonderzoek van dit allel wordt niet aanbevolen. Farmacokinetische
eigenschappen Absorptie : STAPHYCID is
stabiel in zuur milieu en kan dus oraal toegediend worden.
De piekserumconcentraties van flucloxacilline die worden
bereikt na 1 uur bij een orale toediening op een nuchtere
maag bedragen - Poeder voor Stroop 250 mg/5ml: 8,8
mg/l. - Capsules, hard 500 mg: 14,5 mg/l. De totale geabsorbeerde
hoeveelheid via orale weg bedraagt 50 tot 55%
van de toegediende hoeveelheid. Bij personen ouder dan
50 jaar blijft de absorptie constant, maar vermindert de eliminatie,
terwijl de absolute beschikbaarheid niet verandert.
Distributie. De proteïnebinding bedraagt 95 %. STAPHYCID
dringt in het merendeel van de weefsels goed door. Vooral
in de beenderen worden actieve flucloxacillineconcentraties
teruggevonden: 11,6 mg/l (substantia ossis compacta) en
15,6 mg/l (substantia ossis spongiosa) bij een gemiddelde
serumwaarde van 8,9 mg/l. Passage door de hersenbarrière
: Bij patiënten van wie de meninges niet ontstoken
zijn, dringt slechts een kleine hoeveelheid flucloxacilline in
de liquor cerebrospinalis door. Overdracht in de moedermelk
: Flucloxacilline wordt in kleine hoeveelheden in de
moedermelk uitgescheiden. Biotransformatie : Bij normale
patiënten wordt ongeveer 10 % van de toegediende flucloxacilline
in penicilloïnezuur omgezet. De eliminatiehalfwaardetijd van STAPHYCID bedraagt 53 minuten. Eliminatie : De eliminatie
geschiedt hoofdzakelijk via de nieren. Binnen 8 uur wordt 65,5 % van de toegediende dosis actief en onveranderd in de urine teruggevonden.
Een klein gedeelte van de toegediende dosis wordt via de gal uitgescheiden. Bij nierinsufficiëntie wordt de uitscheiding
van STAPHYCID vertraagd. Gegevens uit het preklinisch veiligheidsonderzoek Geen aanvullende informatie. FARMACEUTISCHE
GEGEVENS Lijst van hulpstoffen STAPHYCID 500 mg, capsules, hard. Magnesiumstearaat, gelatine, titaniumdioxide (E171), zwart
ijzerdioxide (E172), rood ijzerdioxide (E172), geel ijzerdioxide (E172). STAPHYCID 250 mg/5 ml, poeder voor stroop. Natriumbenzoaat,
watervrij natriumsaccharine, watervrij natriumcitraat, watervrij citroenzuur, xanthaangom (derogatie 41/385), sacharose en
droge aroma’s: synthetisch bloedsinaasappel (derogatie 42/990), synthetisch tutti frutti (derogatie 42/991), synthetisch menthol
(derogatie 42/992). Gevallen van onverenigbaarheid Niet van toepassing. Houdbaarheid STAPHYCID 500 mg, capsules, hard: 2
jaar. STAPHYCID 250 mg/5 ml, poeder voor stroop: Vóór reconstitutie (droog poeder): 2 jaar. De bereide stroop is in de koelkast
(2°C – 8°C ) te bewaren en dient binnen de 14 dagen na bereiding gebruikt te worden. Speciale voorzorgsmaatregelen bij bewaren.
Alle STAPHYCID specialiteiten moeten beneden 25°C worden bewaard. STAPHYCID capsules, hard dienen bewaard te worden ter
bescherming tegen vocht. Aard en inhoud van de verpakking STAPHYCID 500 mg, capsules, hard. STAPHYCID bestaat uit capsules
die verpakt zijn per blisterverpakking van 8 eenheden. Het is verkrijgbaar in dozen van 8, 16 of 32 capsules. Mogelijk worden niet
alle voorstellingen op de markt gebracht. STAPHYCID 250 mg/5 ml, poeder voor stroop is verkrijgbaar in amberflessen (type III)
van 125 ml, afgesloten met een schroefdop (polypropyleen), voorzien van een kindveilige sluiting, bevattende een poeder voor de
bereiding van 80 ml stroop. Elke verpakking bevat een doseerlepel van 5 ml (met CE-markering), voorzien met graduaties van 1.25
ml en 2.5 ml. Speciale voorzorgsmaatregelen voor het verwijderen en andere instructies Voor de bereiding van de stroop voegt
de apotheker 49 ml gezuiverd water toe. Na goed schudden, bekomt men 80 ml stroop. Al het ongebruikte geneesmiddel of afvalmateriaal
dient te worden vernietigd overeenkomstig lokale voorschriften. HOUDER VAN DE VERGUNNING VOOR HET IN DE
HANDEL N.V. Farmaceutische Laboratoria TRENKER • Avenue Thomas Edison 32 • BE-1402 Thines AFLEVERING Geneesmiddelen
op medisch voorschrift NUMMERS VAN DE VERGUNNING VOOR HET IN DE HANDEL BRENGEN Staphycid 500 mg, harde
capsules: BE080604. Staphycid 250 mg /5 ml, poeder voor stroop: BE154804. DATUM VAN HERZIENING VAN DE TEKST 06/2023.
≤ 1
≤ 1
0,03
0,13
©Trenker_2024/02/23

24
AAD 2024
FLORENCE BOURLOND
Afdeling Dermatologie, Luxemburg
AMERICAN ACADEMY
OF DERMATOLOGY 2024
SAN DIEGO 8-12 MAART
FIBROSERENDE FRONTALE ALOPECIA,
EEN ECHTE THERAPEUTISCHE UITDAGING
Gebaseerd op een presentatie van Docteur Maria Hordinsky
De Fibroserende frontale alopecia (FFA) is een therapeutische uitdaging
met een grote impact op de levenskwaliteit van patiënten. AAD wijdde een hele
sessie aan dit onderwerp.
PATHOFYSIOLOGIE VAN FRONTALE
FIBROSERENDE ALOPECIA (FFA)
Gebaseerd op een presentatie
van dr. Maria Hordinsky
Lichen planus pilaris (LPP) en frontale fibroserende alopecia
hebben gemeenschappelijke histologische kenmerken, zodat
FFA beschouwd kan worden als een variant van LPP.
Bij FFA zien we bij klinisch onderzoek progressieve haaruitval in het
frontotemporale gebied met een lineaire verdeling. Betrokkenheid
bij de wenkbrauwen is niet ongewoon. Temporale en frontale
aders kunnen prominent of depressief zijn. Prominente, vleeskleurige
papels verschijnen regelmatig op de wangen, kin of slapen.
Bij trichoscopie kunnen folliculaire hyperkeratose en perifolliculair
erytheem worden gezien.
Bij microscopisch onderzoek ziet de patholoog een perifolliculair
lymfocytair infiltraat en fibrose rond het infundibulum
en de isthmus pilar.
Sinds de eerste beschrijving van FFA door Kossard in 1994
wordt een hormonale oorsprong vermoed. Hij beschreef zes
gevallen, allemaal postmenopauzale vrouwen. Maar deze hypothese
is nog niet bewezen. Bepaalde symptomen worden
geassocieerd met een ernstige vorm. Gensequencingstudies
hebben geen verschil aangetoond tussen FFA, CCCA (central
centrifugal cicatricial alopecia) en lichen planus pilaris (LPP).
Andere etiologieën worden momenteel onderzocht: gebruik van
topicals, waaronder zonneproducten, neurogene ontsteking, enz.
— 60% van de patiënten met FFA en 80% van de patiënten met
LPP hebben ontstekingen in klinisch niet-aangetaste gebieden. —
DIAGNOSE EN BRUIKBARE SCORES
Gebaseerd op een presentatie
van Dr. Isabella Doche (Sao Paulo)
Het is belangrijk om het onderzoek naar FFA voort te zetten,
omdat de pathofysiologie onduidelijk blijft. Er zijn bijvoorbeeld
gevallen beschreven bij mannen, waarbij alle fototypes
zijn aangedaan.
Er zijn drie klinische patronen beschreven: lineair, diffuus of
pseudofringe. Een van de sterke punten van de diagnose is het
zien van geïsoleerde haren in het fibrotische gebied.
Het is mogelijk om overlappende vormen van verschillende
patronen te hebben. De intensiteit van erytheem en afschilfering
is niet gerelateerd aan de ziekteactiviteit. Dermoscopie onthult
de afwezigheid van een folliculair ostium.
Bij mannen heeft 70% alopecia van de baard en verlies van
bakkebaarden. 20 tot 30% van de patiënten heeft occipitale
alopecia: de trichoscopische en microscopische kenmerken zijn
die van typische FFA. Er kan ook sprake zijn van betrokkenheid
buiten het hoofd: haarverlies op het lichaam, oksels en pubis in
tot 50% van de gevallen.
Gezichtspapels kunnen aanwezig zijn in ongeveer 20% van de
gevallen (waarschijnlijk onderschat); dit zijn gelige of vleeskleurige
laesies met een verandering in de huidtextuur.
Depressie van de gezichtsaderen kan ook worden gezien, voornamelijk
aan de zijkant van het voorhoofd maar mogelijk ook
in het centrale gebied.
Hyperpigmentatie komt soms voor, vooral bij patiënten met
donkere fototypes, in het gezicht, de nek en plooien. Hypo-
Mei-Juni 2024

AAD 2024
25
pigmentatie is vooral aanwezig op het voorhoofd of boven de
wenkbrauwen en lijkt op vitiligo. De aanwezigheid van laesies
in het gezicht (inclusief papels) wordt geassocieerd met een
grotere impact op de DLQI.
Er bestaan nauwkeurige diagnostische criteria voor FFA.
Minstens 4 criteria zijn essentieel om de diagnose te bevestigen.
Klassieke FFA:
• Terugwijkende haarlijn met verlies van folliculaire ostia (2
punten)
EN
• Compatibel biopt in het aangetaste frontale of temporale
gebied of wenkbrauwen (2 punten)
• Ten minste 50% verlies van wenkbrauwen (zonder
gelijktijdig haarverlies) (1 punt)
• Perifolliculair erytheem van de voorste hoofdhuid (1 punt)
• Hyperkeratose / perifolliculaire afschilfering van de
voorhoofdhuid (1 punt)
Vermoedelijke FFA:
• - Terugwijkende haarlijn zonder verlies van ostia (1 punt)
• - Compatibel biopt in het aangetaste frontale of temporale
gebied of wenkbrauwen (2 punten)
• - Minstens 50% verlies van wenkbrauwen (zonder
gelijktijdige alopecia) (1 punt)
• - Perifolliculair erytheem van de voorste hoofdhuid (1
punt)
• - Hyperkeratose / perifolliculaire afschilfering van de
voorste hoofdhuid (1 punt)
• - Gezichtspapels (1 punt)
• - Bilateraal verlies van bakkebaarden, indien eerder
aanwezig (1 punt)
• - Gedocumenteerde afwezigheid van vellushaar in het
aangetaste frontale of temporale gebied (1 punt)
THERAPEUTISCH BEHEER
Gebaseerd op een presentatie
van Dr. Sergio Vano-Galvan (Madrid)
Afhankelijk van het stadium van de ziekte wordt de behandeling
aangepast. Eerst en vooral dringen we erop aan om geassocieerde
factoren te vermijden. Zodra er ontstekingsverschijnselen zijn,
worden ontstekingsremmende behandelingen voorgeschreven en
esthetische behandelingen kunnen ermee worden gecombineerd.
• Dutasteride heeft een ontstekingsremmende activiteit en
een antifibrose-effect. Het induceert DHEA, is een PPAR γ
agonist en vermindert het xenobiotische metabolisme
van oestrogenen. Deze verschillende acties zorgen voor
een beter begrip van de positionering van dutasteride
in FFA, dat de meest effectieve therapie was met een
dosisafhankelijk effect.
• Orale isotretinoïne is een goede behandeling voor
gezichtspapels en de soms daarmee gepaard gaande rosacea.
• Orale minoxidil in lage dosis zou een veelbelovende
therapie kunnen zijn, mogelijk in combinatie met eerdere
behandelingen om de haardichtheid te verhogen.
Evaluatie van brepocitinib bij
patiënten met alopecia met littekens
Een fase 2A placebogecontroleerde studie evalueerde
brepocitinib, een remmer tegen TYK2/JAK1, bij alopecia
met littekens. Het primaire eindpunt was de verandering
in TH1-markers (CCL5, INF-gamma, CXCL10, STAT1)
op hoofdhuidbiopten in laesiegebieden tussen het
begin van de studie en weken 24 en 48. Het secundaire
eindpunt was klinische werkzaamheid op weken 24 en
48. Op week 24 en 48 toonde brepocitinib een verbetering
in ontstekingsbiomarkers vergeleken met placebo
in de laesionale hoofdhuid. Op week 48 werd een
vermindering in alle ernstscores waargenomen voor
de verschillende pathologieën. Er werden geen nieuwe
veiligheidssignalen waargenomen.
De auteurs concluderen dat brepocitinib een verbetering
laat zien in de ernstscores van alopecia met
littekens en een vermindering in de expressie van ontstekingsmarkers.
Grotere, langdurige klinische studies
zijn nodig om deze resultaten te bevestigen.
• PRP (platelet rich plasma) vermindert de ontsteking van
de FFA.
• Lokale of orale anti-JAK middelen zijn beschreven en
tapinarof crème wordt momenteel onderzocht.
• Haarimplantaten hebben geen blijvend effect, maar de
meeste patiënten zijn over het algemeen tevreden
• Het doel van de behandeling is om de ontsteking te
verminderen, progressie te voorkomen en de esthetiek te
verbeteren.
• Cosmetica moeten alleen worden “ afgeraden “ bij
patiënten met FFA die niet verbeteren onder een goed
beheerde behandeling.
Om de behandelingen samen te vatten:
1) Behandelingen om ontsteking te verminderen:
• milde ontsteking: topisch pimecrolimus of dermocorticoïd
1-2x/week
• matige ontsteking: intra-lesionaal triamcinolon 4mg/ml
1x/3 maanden of anti-malaria of PRP
• Intense ontsteking: intra-lesionale +/- systemische corticosteroïdtherapie
of antimalariamiddelen of doxycycline
of ploglitazon (of anti-JAK?).
2) Behandeling om ziekteprogressie te voorkomen:
• dutasteride 0,5mg 5-7x/week (of 3x/week)
• finasteride 2,5-5mg/dag
3) Behandeling om de esthetiek te verbeteren:
• indien gezichtspapels: isotretinoïne 5-10mg/dag
• hoofdhuid / wenkbrauw micropigmentatie
• minoxidil 2%-5% of orale minoxidil
• capillaire implantaten, capillaire prothesen
• bij huidatrofie: PRP
• ND:YAG-laser voor gezichtsaderen
Mei-Juni 2024

26
SCIENCE NEWS
Update over behandelingsmogelijkheden voor cutane lupus erythematosus
Cutane lupus erythematosus (CLE) omvat dermatologische manifestaties die onafhankelijk van systemische lupus erythematosus
(SLE) kunnen voorkomen of gelijktijdig kunnen optreden. Ondanks vooruitgang in de classificatie van CLE blijft het moeilijk om
precieze criteria voor subtypen vast te stellen vanwege overlappende presentaties en de moeilijkheid om de symptomatologie
te onderscheiden. De huidige behandelingen omvatten preventieve maatregelen (bescherming tegen de zon, stoppen met roken,
het risico op fotosensibilisatie in de gaten houden, etc.), farmacologische maatregelen, topische therapieën en systemische
benaderingen. In gevallen van beperkte huidbetrokkenheid zijn topische corticosteroïden of calcineurineremmers de eerstelijnsbehandeling.
De enige goedgekeurde systemische behandelingen zijn hydroxychloroquine en cortison. Andere antimalaria
(chloroquine, quinacrine), immunosuppressiva zoals methotrexaat en mycofenolaatmofetil, orale retinoïden, thalidomide en
lenalidomide worden off-label voorgeschreven. In een recent overzicht gepubliceerd in The Journal of Dermatology bekeken
onderzoekers Xie et al. het huidige landschap van ECL-behandeling en -onderzoek. Verschillende klassen van cutane lupusgeneesmiddelen
richten zich op verschillende pathways, waardoor de behandeling kan worden afgestemd op het ontstekingsprofiel
van de lupuspatiënt en de resultaten kunnen worden verbeterd. Veelbelovende doelgerichte therapeutische geneesmiddelen
zijn onder andere anifrolumab (anti-type 1 interferon), deucravacitinib (allosterische tyrosinekinase 2-remmer), litifilimab (plasmacytoïde
dendritische celgerichte therapie) iberdomide (een thalidomide-analoog en nieuw middel in de CELMoDs-Cereblon
E3 Ligase Modulator ligand-targeting cereblon klasse) en belimumab (B-cel gerichte therapie).
“De huidige behandelingsmogelijkheden voor CEL zijn bijzonder ontoereikend en vereisen vaak een escalatie van de behandeling
zonder voldoende controle van de ziekteactiviteit. Dit hiaat in het beheer heeft een aanzienlijke impact op de levenskwaliteit van
patiënten en geeft aan dat er dringend behoefte is aan meer optimale behandelingen”, aldus de auteurs. “Naarmate veelbelovende
behandelingen voor cutane lupus opkomen, is het van cruciaal belang om de urgentie te benadrukken van huidgerichte
therapeutische resultaten en de implementatie van gevalideerde maatregelen om de therapeutische werkzaamheid in klinische
onderzoeken te beoordelen (CLASI of de Cutaneous Lupus Activity Investigator Global Assessment (CLA-IGA)).
Ref.: Xie L, Lopes Almeida Gomes L, Stone CJ, et al. An update on clinical trials for cutaneous lupus erythematosus. J Dermatol. 2024 Mar 15. doi:
10.1111/1346-8138.17161.
Doeltreffendheid van nemolizumag bij nodulaire prurigo
De pathofysiologie van prurigo is slecht begrepen, maar er is aangetoond dat neuronen overgevoelig zijn voor het pruritusproces
en chronische ontstekingsroutes activeren. Met name interleukine 31 wordt 50 keer meer getranscribeerd in biopten van
nodulaire prurigo dan in gezonde huid en speelt een belangrijke rol in jeuksignalering, epidermale veranderingen en fibrose.
OLYMPIA 2 is een gerandomiseerde, dubbelblinde, placebogecontroleerde klinische studie van fase III om de werkzaamheid en
veiligheid van nemolizumab monotherapie versus placebo te evalueren bij patiënten van 18 jaar of ouder met nodulaire prurigo
na een behandelingsperiode van 16 weken. De studie beoordeelde ook de farmacokinetiek en immunogeniciteit van nemolizumab
versus placebo. Aan het onderzoek namen 274 patiënten met matige tot ernstige nodulaire prurigo deel. In totaal kregen 183
patiënten nemolizumab en 91 een placebo. Ongeveer 78,8% van de patiënten had topische behandelingen gekregen en 58,8%
had systemische behandelingen gekregen, voornamelijk antihistaminica (38%), corticosteroïden (20,8%) en immunosuppressiva
(19%). Gemiddeld evolueerde de prurigo al 8-9 jaar. Op week 16 vertoonde een significant hoger percentage patiënten in de
nemolizumab-arm dan in de placebo-arm een respons op pruritus (56,3% versus 20,9%) en een respons op IGA (37,7% versus
11,0%), met aangepaste verschillen van respectievelijk 37,4 en 28,5 procentpunten (p

EXPERT IN HAAR EN HOOFDHUID
AANBEVOLEN DOOR MEER DAN
50.000 DERMATOLOGEN 1
VERWIJDERT
100% VAN DE
ZICHTBARE ROOS 2
NA 4 WEKEN
BEHANDELING
BRENGT HET HOOFD-
HUIDMICROBIOOM
WEER IN BALANS
VOORKOMT
TOT 6 WEKEN
TERUGKEER 3
DAG 0 DAG 31
VOOR/NA – KLINISCH BEWEZEN 4
ANTI-ROOS DS
SHAMPOO
1% SELENIUMDISULFIDE
ANTI-SCHIMMELWERKING
1% SALICYLZUUR
KERATOLYTISCH EFFECT
1 Enquête uitgevoerd door AplusA en andere partners tussen januari 2021 en juli 2021,
over de dermocosmetischemarkt onder dermatologen uit 34 landen die samen meer dan
82% van het wereldwijde GDP vertegenwoordigen.
2 Consumententest op 262 deelnemers – regelmatig gebruik gedurende 2 weken - Italië.
3 Klinische studie op 45 personen na 4 weken gebruik en 6 weken onderhoud.
4 Klinische studie op 45 personen, 3x/week gebruik. Beeld komt overeen met het
gemiddeld behaalde resultaat.
5 Klinische studie met follow up naar de micro-organismen die een rol spelen bij roos,
56 personen, 3x/week gebruik gedurende 4 weken.
ALS MONOTHERAPIE OF AANVULLEND
BIJ MEDICATIE TE GEBRUIKEN

28
SCIENCE NEWS
Kan zwangerschap de progressie van een auto-immuunziekte
versnellen?
Een prospectieve cohortstudie heeft geprobeerd antwoorden
op deze vraag te geven. De studie omvatte 208
vrouwen in het eerste trimester van hun zwangerschap. In
alle gevallen waren er discrete symptomen of biologische
afwijkingen die wezen op een autoimmuunziekte. De mogelijke
progressie van de ziekte naar een symptomatische
of progressieve vorm werd onderzocht aan het einde van
een follow-up van vijf jaar, op basis van zowel klinische
als biologische gegevens. Het risico op een dergelijke
ongunstige uitkomst werd gekwantificeerd met behulp
van multinomiale logistische regressie, met meervoudige
aanpassingen voor de belangrijkste potentiële verstorende
factoren. Aan het einde van de follow-up hadden 81 deelnemers
(38,9%) geen nadelige klinische of biologische
veranderingen. In iets meer dan een kwart van de gevallen
(n=53; 25,5%) traden echter symptomen en biologische
tekenen op, wat wees op het begin van een niet gekarakteriseerde
auto-immuunziekte. Bij 74 deelnemers (35,6%)
was het klinische en biologische beeld kenmerkend voor
een definitieve chronische reumatische aandoening, waarbij
autoantistoffen in sommige gevallen (maar niet altijd)
een precieze etiologische diagnose mogelijk maakten: zogenaamde
ongedifferentieerde connectivitis (n=43), systemische
lupus erythematosus (n=5), syndroom van Sjögren
(n=3), antifosfolipidensyndroom (n=3) en verschillende
auto-immuunziekten (n=12). De mediane tijd vanaf inclusie
in het onderzoek, in dit geval het eerste trimester van de
zwangerschap, tot de definitieve diagnose werd geschat
op 28 maanden (interkwartielafstand = 18-42). Progressie
naar een definitieve auto-immuunziekte trad op bij 47%
(48/102) van de vrouwen die een of meer zwangerschappen
hadden na de zwangerschap die aanleiding gaf tot
inclusie in het onderzoek, vergeleken met 24,5% (26/106)
die geen zwangerschappen hadden, wat een aangepaste
odds ratio gaf van 4,9 (95% betrouwbaarheidsinterval 95%
CI = 2,4-10). Het optreden van pre-eclampsie tijdens de
eerste of volgende zwangerschappen verhoogde het risico
in kwestie, onafhankelijk van de andere variabelen, met
de corresponderende aangepaste odds ratio geschat op =
4,3 (95% CI = 1,2-14,8).Verdenking van auto-immuunziekte
aan het begin van of tijdens een zwangerschap is een
prognostisch element waarmee rekening moet worden gehouden.
Het risico op het ontwikkelen van een bevestigde,
progressieve of definitieve auto-immuunziekte lijkt hoog,
vooral in het geval van terugkerende zwangerschappen
of pre-eclampsie tijdens de zwangerschap.
Ref.: Beneventi F et al: Impact of pregnancy on progression of
preclinical autoimmune disorders: a prospective cohort study.
Rheumatology (Oxford). 2022; geavanceerde publicatie online 7
november. doi: 10.1093/rheumatology/keac637.
Lidocaïne + tetracaïne crème
(Pliaglis®)
De combinatie van lidocaïne en tetracaïne, twee lokale
anesthetica, is nu verkrijgbaar in crèmevorm (Pliaglis®)
voor lokale cutane anesthesie voorafgaand aan dermatologische
procedures (samenvatting van de RCP). Het
bestond al in pleistervorm (Rapydan®). Deze nieuwe
combinatie bevat anesthetica in hogere doses dan Emla®
en is voorbehouden voor gebruik bij volwassenen voor
dermatologische ingrepen. Het mag nooit met de vingers
worden aangebracht, maar met een plat instrument.
Contact met de ogen moet worden vermeden (risico op
beschadiging van het hoornvlies).
Stopzetting van het in de handel brengen:
miconazol orale gel (Daktarin® gel oromuq.)
Miconazol orale gel (Daktarin® gel oromuq.) is niet langer
verkrijgbaar. Volgens BAPCOC is het een eerste keus behandeling
voor spruw bij kinderen ouder dan 6 maanden en
stomatitis bij immunocompetente volwassenen. Nystatine
orale suspensie is een alternatief:
Orofaryngeale candidiasis
• Zuigelingen tussen 1 maand en 2 jaar: 4 x daags 1 tot 2
ml (100.000 tot 200.000 IE) gedurende maximaal 1 week
nadat de laesies zijn verdwenen.
• Kinderen ≥ 2 jaar en volwassenen: 4 x daags 4 tot 6 ml
(400.000 tot 600.000 eenheden) gedurende maximaal 1
week nadat de laesies zijn verdwenen.
Magistrale bereiding is een alternatief.
Beperkte beschikbaarheid van bleomycine
Sinds 5 maart 2024 is Sanofi Bleomycine 15.000 IE beperkt
leverbaar. In afwachting van de terugkeer op de markt van
een voldoende hoeveelheid van het geneesmiddel (geschat
op 2 maart 2025), herinneren de experten van het FAGG
aan het belang van het gebruik van bleomycine in de indicaties
die in het vergunningsdossier zijn gespecificeerd
en benadrukken zij het belang van een rationeel gebruik
van de voorraden die zijn voorbehouden voor indicaties
waarvoor bleomycine essentieel is, bijvoorbeeld de ziekte
van Hodgkin, testiculaire carcinomen, de voortzetting van
een behandeling in uitvoering. Voor informatie over mogelijke
alternatieven en substituties raden de experts aan
om de relevante klinische richtlijnen voor de behandeling
van solide tumoren en hemato-oncologie te raadplegen.
Bijvoorbeeld de richtlijnen van de European Society for
Medical Oncology (ESMO).
Ref: https://www.pharmastatut.be/medical-products/74295
Mei-Juni 2024

Zoek niet
verder
Thiamidol: onze
oplossing tegen
pigmentvlekken
HOE PIGMENTVLEKKEN VERMINDEREN?
Dermatologen
bevestigen:
vermindering van
pigmentvlekken bij
97%
van hun patiënten
bij gebruik van de
Anti-Pigment routine. 1
Voor Na 8 weken 2
* Gebaseerd op IQVIA gegevens, Apotheek & Parafarmacie, Belgische anti-vlekken *** markt (82B4 : Anti-vlekken producten voor het
gezicht), waarde en volume, MAT 10/2023. Meer informatie: Beiersdorf NV, Industrielaan 13b, 1070 Brussel.
** Gepatenteerd Thiamidol in Frankrijk, België en Nederland.
1
Klinisch studie, 457 vrijwilligers, 97% significante resultaten, gebruik van de routine (Serum Duo, Dagcrème SPF 30, Nachtcrème),
12 weken, onderzoek in 11 Europese landen.
2
Klinisch studie, 23 vrouwen, 8 weken dagelijks gebruik van de Anti-Pigment routine (Serum Duo, Dagcrème SPF 30, Nachtcrème).
Individuele resultaten kunnen variëren.
EUCERIN.BE | EUCERIN BELGIUM | EUCERIN_BE

30
AAD 2024
FLORENCE BOURLOND
Afdeling Dermatologie, Luxemburg
AMERICAN ACADEMY
OF DERMATOLOGY 2024
SAN DIEGO 8-12 MAART
WAT IS NIEUW IN INFECTIEZIEKTEN?
Met het oog op de heropleving van tal van infectieziekten werd tijdens een hele
sessie op de AAD de balans opgemaakt van de opkomst van nieuwe pathologieën
en de actualisering van behandelingen.
NA MPOX, ALASKAPOX
Gebaseerd op een presentatie
van Dr. Stephen K Tyring (Texas)
In de VS is 1% van de mensen die besmet zijn met Covid overleden,
het hoogste percentage ter wereld.
0,1% van de gevallen die geïnfecteerd waren met Mpox zijn
overleden, bijna allemaal immuungecompromitteerden, waaronder
onbehandelde HIV-positieve patiënten met een laag CD4.
Het is interessant om op te merken dat er kleine verschillen zijn
tussen Mpox in de 20e en 21e eeuw
20 e eeuw 21 e eeuw
Meerdere laesies (100-1000) Weinig laesies (1-20)
Symptomen vóór tekenen
Papels-puisten/blaasjes-korsten/zweren
Tekenen vóór symptomen
Kan beginnen als zweer/
korst
De verschillende beschikbare behandelingen zijn onder andere
tecovirimat en cidofovir.
Preventie bestaat uit het vermijden van contact met besmette
mensen en vaccinatie.
Een andere kleine epidemie is beschreven in Alaska en staat
nu bekend als Alaskapox. De symptomen lijken op die van
andere pokkenvirussen en de diagnose wordt bevestigd door
PCR. Mogelijke behandelingen zijn cidofovir, brincidofovir
en tecovirimat. Vectoren zijn knaagdieren of andere kleine
zoogdieren.
Er duiken ook nieuwe virussen op door de opwarming van de aarde:
vogelgriep, coronavirus, Congo/Crimees hemorragisch koortsvirus,
Hendravirus, Marburgvirus, Nipahvirus, Respiratoir Syncytieel
Virus, enz.
EEN NIEUWE MYCOSE
Gebaseerd op een presentatie van
Dr. Aditya K Gupta (Universiteit van Toronto)
Een opkomende mycose, Trichophyton indotinae, zorgt voor
enorme therapeutische problemen.
Deze mycotische infectie wordt wereldwijd gemeld en zal zich
waarschijnlijk snel verspreiden door intercontinentaal reizen.
Het eerste geval in de VS werd beschreven in 2017.
Risicofactoren zijn een lange vertraging in de diagnose, recente
internationale reizen, immunosuppressie (leeftijd, diabetes),
contact met bevuilde materialen (gedeeld linnengoed, voorwerpen)
en contact met dieren (knaagdieren, honden).
Bij klinisch onderzoek kan de infectie het gezicht, het lichaam
of de plooien aantasten. Ze is vaak uitgebreid en pruritisch.
Er is vaak een dubbelzijdige afschilfering. Soms worden papels,
pustels of zelfs een meer eczemateus uiterlijk gezien.
Minder vaak wordt de hoofdhuid aangetast of, nog zeldzamer, de
nagels. Trichophyton indotinae heeft dus een voorkeur voor de
huid in plaats van het haar of de nagels, omdat deze dermatofyt
minder keratolytisch is dan de andere. Mogelijk heeft het een
tropisme voor bepaalde weefsels, vooral de huid van de romp en
de liesplooien, maar dit moet nog worden onderzocht.
Voor de cultuur is het niet eenvoudig om T. indotinae te onderscheiden
van T. mentagrophytes of T. interdigitale. Moleculaire
testing met genomische sequencing zijn daarom noodzakelijk.
Deze Trichophyton is resistent tegen terbinafine, wat gekoppeld
is aan een bepaalde mutatie (Phe397Leu > Ala448Thr)
die deze resistentie geeft.
Voor de behandeling moet altijd een combinatie van systemische
(Gupta et al. 2024. Ingediend) en topische middelen worden
gebruikt.
Mei-Juni 2024

AAD 2024
31
Huidinfectie
Teeninfectie
Itraconazol 200mg/d > 4-8 weken > 12-16 weken
Itraconazole pulse
200mg 2x/d 7d daarna 21dOFF
> 2-3 pulsen > 3-4 pulsen
Fluconazole 150-300mg/week > 4-8 weken Meerdere maanden
Voor topische behandelingen (Gupta et al. 2023. AJCD.
24(6):927-38):
• Ciclopirox olaminecrème ten minste 4-6 weken
• Ketoconazolcrème ten minste 4-6 weken
• Voriconazol 1% of 2% crème ten minste 4-6 weken
Momenteel worden er ook stammen geïdentificeerd die resistent
zijn tegen terbinafine en tegen itraconazol of fluconazol... In
deze gevallen van meervoudige resistentie kan voriconazol
(off-label) of posiconazol (off-label) worden voorgeschreven,
maar het is belangrijk dat deze therapieën actief/beschikbaar
blijven voor hun oorspronkelijke indicaties.
Voriconazol:
• onychomycose: 200mg 2x/d D1 daarna 200mg/d 3-4
maand, onderhoud op 400mg 2x/week
• cutaan: 200mg/d 4-8 weken, onderhoud op 200mg 3x/
week 4 weken daarna 200mg 2-3x/week
• Posaconazol:
• onychomycose: 300mg 2x/d D1 daarna 300mg/d 3-4
maanden, onderhoud 300mg2x/week
• cutaan: 300mg/d 4 weken, onderhoud 300mg 2x/week
Biologische monitoring wordt aanbevolen voor beide therapieën:
• CBC, elektrolyten, nieren, lever D0-J14 dan 1x/maand
• Voor onderhoud 1x/3 maanden
• Initieel oogheelkundig onderzoek bij abnormaal
gezichtsvermogen of na een maand behandeling
(voriconazol)
NIEUWE ONTWIKKELINGEN
IN PEDIATRISCHE INFECTIEUZE
DERMATOLOGIE
Gebaseerd op een presentatie
van Dr. Sheila Fallon Friedlander, San Diego
Bij kinderen is een Covid19-infectie minder ernstig, behalve bij
MIS-CI (multi-inflammatoir syndroom). Dit is een overmatige
ontstekingsreactie van het lichaam. Kinderen jonger dan vijf jaar
die in de VS sterven aan Covid maken 0,1% van de Covid-doden
uit, terwijl ze ongeveer 6% van de bevolking uitmaken en 90%
van deze kinderen positief getest is.
Kinderen zouden een uitstekende nasale immuunrespons hebben
en een systemische respons waarbij minder «slechte» cytokinen
vrijkomen, en ze zouden ook een betere immuunrespons
op lange termijn hebben (Wimmers F et al Cell 2023).
De Covid-epidemie zou hebben geleid tot een secundaire epidemie:
een mazelenuitbraak, omdat vaccinaties werden uitgesteld
of genegeerd van ongeveer 2020 tot 2022.
Mazelen is een acute virale aandoening van de luchtwegen.
Patiënten krijgen eerst prodromale symptomen: koorts, malaise,
hoest, coryza en conjunctivitis. De huiduitslag verschijnt ongeveer
14 dagen na blootstelling, op het hoofd, de schouders,
knieën en tenen. De patiënt is al besmettelijk vier dagen
voordat de uitslag verschijnt en tot vier dagen daarna.
Een van de tekenen waar je op moet letten is de aanwezigheid
van Koplickvlekken, meestal op de tweede kies, maar deze
zijn niet altijd zichtbaar.
Op de eerste dag zijn discrete Koplickvlekken en het begin
van de huiduitslag te zien, maar na drie dagen wordt de huiduitslag
groter en morbilliform. Mazelen is waarschijnlijk de
meest besmettelijke infectieziekte: één besmet persoon kan
negen tot tien anderen in zijn omgeving besmetten. Een zeldzame
complicatie op lange termijn is subacute scleroserende
panencefalitis. Deze ontwikkelt zich zeven tot tien jaar na de
besmettelijke episode. Men denkt dat het risico hoger is bij
patiënten die voor hun tweede levensjaar mazelen hebben gehad.
Het spectrum van schimmelinfecties zal de komende jaren waarschijnlijk
veranderen, niet in het minst door de opwarming van
de aarde, die de ontwikkeling van schimmels zal stimuleren. Om
zich aan te passen aan hogere temperaturen, hebben schimmels
hun temperatuurtolerantie verhoogd. Hun mutatiesnelheid
neemt toe bij stijgende temperaturen, waardoor ze resistenter
worden tegen onze behandelingen.
Candida auris werd in 2009 voor het eerst beschreven in Japan.
Het is moeilijk te identificeren, weerstaat meerdere therapieën
(44-100% resistentie tegen fluconazol) en kan dodelijk
zijn (Du H et al PLoS Pathog 2020 Oct). In tegenstelling tot
Candida albicans koloniseert Candida auris voornamelijk de
huid en is het bestand tegen temperaturen van meer dan 40
graden, hoewel het ook op plastic oppervlakken blijft bestaan.
Het aantal infecties is in een jaar tijd verdrievoudigd. Het treft
zeer zieke, immuungecompromitteerde patiënten, met een
sterftecijfer van 30 tot 72%. Oregano-olie kan een therapeutisch
alternatief zijn.
Trichophyton violaceum veroorzaakt niet-squameuze alopecia,
dus de eerste gedachte is syfilitische alopecia (gele stippen
met onderliggend erytheem, perifolliculaire hyperkeratose,
fijne witachtige afschilfering, afgebroken of zigzaggend haar).
Griseofulvine is de eerstelijnsbehandeling.
Trichoscopie kan helpen bij de differentiële diagnose van
trichophytische ringworm (curvilineair en monomorf) versus
microsporische ringworm (rectilineair) (Mercilene Meneses et
al J Am Acad Dermatol 2023 Jan;88(1):166-7).
Twee behandelingen voor molluscum contagiosum zijn goedgekeurd
door de FDA: cantharidin en berdazimer gel.
Mei-Juni 2024

32
AAD 2024
Bij het alphagal syndroom worden patiënten gebeten door
een teek en vervolgens, na weken of zelfs maanden, als ze een
product eten dat afkomstig is van een zoogdier, kunnen ze 2
tot 6 uur na het eten van het vlees symptomen ontwikkelen:
urticaria, gastro-intestinale symptomen waaronder buikpijn.
INFECTIEZIEKTEN IN MIDDEN- EN
ZUID-AMERIKA
Gebaseerd op een presentatie
van Jose Dario Martinez (Monterrey, Mexico)
Larva migrans:
De incubatietijd is vijf tot vijftien dagen. Besmetting vindt plaats
door contact met hondenuitwerpselen, vooral op stranden
wanneer patiënten op blote voeten lopen of op het zand liggen
zonder handdoek eronder. Er zijn «epidemieën» tijdens vakantieperiodes.
Het klinisch onderzoek is stereotiep: kruipende
eruptie, 1-2 cm progressie per dag, ernstige pruritus (afbeelding
1). De eerstelijnsbehandeling was albendazol 400mg/d
gedurende 3 tot 5 dagen, gevolgd door ivermectine 200µg/kg.
Ethylchloridespray kan worden toegepast als er slechts één of
twee laesies zijn. Dermocorticoïden kunnen worden voorgeschreven
om pruritus te kalmeren.
Tungosis:
Tungosis wordt overgebracht door een vlo, de kleinste ter wereld
(1mm), het gebied met de hoogste prevalentie is in Haïti,
gevolgd door het Caribisch gebied en Brazilië. De infectie wordt
opgelopen door direct contact wanneer de patiënt met blote
voeten of sandalen op besmette grond of stranden loopt.
Klinisch onderzoek toont een erythemateuze papel met een
zwart punctiform centrum waaruit de eitjes worden uitgescheiden.
Meestal is er een enkele laesie, die op een wrat lijkt,
op de voeten (periunguaal, zool, tenen). Complicaties kunnen
superinfectie en tetanus zijn.
De behandeling bestaat uit het volledig verwijderen van alle
vlooien met een naald of curette, het aanbrengen van vloeibare
stikstof, tetanusprofylaxe, topische ivermectine en orale of topische
antibioticatherapie.
Myiase:
Dit is een infectie veroorzaakt door vliegenlarven (Dermatobia
hominis), met een incubatietijd van één tot drie maanden. De
huidlaesies lijken op steenpuisten. De patiënt voelt een gevoel
van beweging en heeft vaak pijn, dit na een vakantie in Belize of
Zuid-Mexico. De diagnose kan worden gesteld met echografie,
dermoscopie of zelfs een CT-scan.
Reizigers naar endemische gebieden moeten worden geadviseerd
om insectenwerende middelen (DEET) aan te brengen
en geschikte kleding te dragen.
In geval van infectie moet vaseline of een andere vettige substantie
op de bovenkant van de steenpuist worden aangebracht.
Plaatselijke ivermectine 1%, ivermectine per os 200µg/kg kan
worden voorgeschreven en indien nodig kan de steenpuist operatief
worden verwijderd.
Dit is een wijdverspreide tropische ziekte die wordt overgedragen
door een vlieg. De incubatietijd is één tot twee maanden.
De diagnose wordt gesteld door PCR. In Mexico is de vector
Lutzomyia olmeca en de parasiet Leishmania mexicana. De
meest voorkomende klinische vorm is een zweer. De behandeling
bestaat uit glucantime, eenmaal daags intra-musculair
geïnjecteerd tot genezing.
Andere behandelingen zijn amfotericine B en miltefosine.
Voor L.mexicana kan de behandeling intra-lesionaal of systemisch
zijn; voor L.braziliensis of L.panamensis moet de behandeling
systemisch zijn.
De behandeling moet systemisch zijn als:
• Risico op het ontwikkelen van meerdere huidlaesies
• Falen van lokale behandeling
• Afhankelijk van het aantal, de grootte en de locatie van de
laesies
• Lymfatische verspreiding
Afbeelding 1
De patiënt heeft uitslag in een febriele context. De risicogebieden
zijn Mexico, Colombia en Brazilië. De ziekte wordt
overgedragen door een tekenbeet en is potentieel dodelijk.
De vectoren zijn ofwel hondenteken (Dermacentor variabilis) of
houtteken (D.andersoni). De belangrijkste vorm van de ziekte
is vasculitis.
Leeftijd jonger dan 10 jaar is een risicofactor voor ongunstige
uitkomsten, waarbij in 15% van de gevallen de dood optreedt
in de eerste weken van de ziekte. Bij volwassenen zijn de risicofactoren
voor sterfte mannelijk geslacht, leeftijd boven de 40,
Afro-Amerikaanse afkomst, G6PDH-deficiëntie en alcoholisme.
De incubatietijd bedraagt twee dagen tot twee weken. Patiënten
presenteren zich met koorts, hoofdpijn en spierpijn.
40% kan zich niet herinneren door een teek gebeten te zijn. Ze
hebben een maculopapulaire uitslag met purpurische acrale
Mei-Juni 2024

AAD 2024
33
betrokkenheid die gepaard gaat met buikpijn, misselijkheid,
braken en artralgie.
De triade van koorts + acrale betrokkenheid + hoofdpijn bij
terugkeer van vakantie zou deze diagnose moeten suggereren.
Aanvullende tests kunnen trombocytopenie, leukopenie of
leukocytose, verhoogde GOT en GPT, hyponatriëmie of zelfs
cerebrale vasculitis op MRI aantonen.
De diagnose is gebaseerd op de voorgeschiedenis en het klinisch
onderzoek van de patiënt en op PCR voor Rickettsia rickettsii.
Leptospirose:
Het wordt veroorzaakt door de spirocheet Leptospira interrogans.
Het reservoir zijn knaagdieren en ratten, die met hun
urine water, voedsel of grond besmetten. Besmetting van de
mens treedt op wanneer verwonde huid wordt blootgesteld aan
besmet water. Risicofactoren zijn onder andere blootsvoets
lopen, baden, zware regenval of overstromingen.
De meeste patiënten zijn asymptomatisch. De incubatietijd is ongeveer
twee weken. De ernstige vorm staat bekend als de ziekte van
Weil en treft slechts ongeveer 1% van de geïnfecteerde patiënten:
aseptische meningitis, uveïtis, longbloeding en multi-orgaanfalen.
Tijdens de acute leptospiraemische fase hebben patiënten last
van hoofdpijn, koorts en koude rillingen, misselijkheid en braken,
buikpijn, myalgie en kuitpijn. Ze kunnen ook geelzucht,
petechiën, purpura of oculair erytheem hebben.
De eerstelijnsbehandeling is oraal doxycycline. Daarna kan
azitromycine of amoxicilline worden voorgeschreven.
Als ziekenhuisopname nodig is, is de belangrijkste behandeling
IV-ceftriaxon.
Histoplasmose:
Dit is een systemische mycose veroorzaakt door Histoplasma
capsulatum. Reizigers (VS, Mexico, Brazilië, Argentinië) hebben
meestal een beperkte longconditie. Ze hebben koorts, droge
hoest en hoofdpijn. Risicofactoren zijn immunodepressie,
HIV en kinderen.
Besmetting vindt plaats door inademing van deeltjes afkomstig
van uitwerpselen, vooral in het geval van grot- of bouwplaatsverkenners.
Huidbetrokkenheid wordt over het algemeen alleen
gezien bij immuungecompromitteerde patiënten.
De diagnose wordt klinisch gesteld met behulp van direct onderzoek,
kweek en serologie.
Voor milde tot matige vormen is de behandeling oraal itraconazol;
voor ernstige vormen IV-amfotericine B.
Coccidioidimycose:
Dit is een systemische mycose veroorzaakt door Coccidioides
spp of C.immitis (Californië, Arizona) of C.posadii (VS, Mexico,
Latijns-Amerika), gelinkt aan het inademen van sporen op
vervuilde grond in (half)woestijngebieden. Risicofactoren
zijn immunodepressie, zwangerschap en diabetes. Risicovolle
activiteiten: bouw, ecotoerisme, jacht.
De primaire vorm (5% van de gevallen) houdt verband met traumatische
inenting van de ledematen of het gezicht. Het gaat om
een zweer of gom.
De secundaire vorm (komt vaker voor) wordt via de lucht overgedragen.
Gelokaliseerde lymfeklieren (nek, oksels, liesplooien)
leiden tot de vorming van koude abcessen of tandvlees. Erythema
nodosum kan volgen.
Huidbiopsie is pathognomonisch met de aanwezigheid van
bolletjes met endosporen.
Voor milde tot matige vormen is de behandeling gebaseerd
op het toedienen van fluconazol (800mg/d) of itraconazol
(400mg/d) als tweedelijnsbehandeling. Bij ernstige vormen
wordt fluconazol of amfotericine B gebruikt.
Lobomycose:
Het wordt veroorzaakt door een schimmel, Lacazia loboi, die
de huid en onderhuidse weefsels aantast. De ziekte volgt op
traumatische inenting, met een zeer lange incubatietijd (één
tot twee jaar). De risicogebieden zijn Brazilië (Amazonegebied)
en Mexico. De diagnose wordt bevestigd door Grocott-kleuring
van een huidbiopt. De eerstelijnsbehandeling is chirurgische
excisie. Systemische behandelingen zijn niet erg effectief en
moeten mogelijk worden gecombineerd met cryotherapie. Een
artikel heeft de effectiviteit aangetoond van behandeling voor
lepra tegen lobomycose (American Journal of Tropical Medicine
and Hygiene 2020;104(2):634-9).
Sporotrichose:
Het is een onderhuidse mycose die het diepe deel van de huid
aantast. In tropische gebieden (Mexico, Brazilië, Peru) is het
een endemische mycose en een hoog risicogebied voor reizigers
en migranten. Inoculatie volgt op een trauma met een plant of
bloemen. Er zijn twee verschillende klinische vormen: cutaan
(minder vaak voorkomend, chancre of wratachtige zweer) en
lymfocutaan (klassieke vorm, lymfatische verspreiding). De
diagnose wordt bevestigd door een kweek. Eerstelijnsbehandeling
is gebaseerd op itraconazol 100-200mg gedurende drie tot
zes maanden; tweedelijnsbehandeling is terbinafine 250mg/d.
Voor ernstige (gedissemineerde) vormen moet amfotericine B
worden voorgeschreven.
Mycetoma:
Dit is een ziekte die de onderhuidse weefsels aantast en soms
tot diep in de spieren, botten of inwendige organen reikt. Klinisch
onderzoek toont een zwelling, abces of fistel. De meeste
gevallen (84%) zijn gelokaliseerd op de voeten en handen, en
sommige op de romp of billen. Deze mycose is endemisch in
India, Soedan, Brazilië en Mexico. Het kan worden verworven
door boeren, immigranten of vluchtelingen (Ann Bras Dermatol
2018;93(1):8-18).
Het is een verwaarloosde tropische ziekte die te wijten kan zijn
aan een bacteriële infectie (Nocardia brasiliensis) resulterend
in actinomycetoma of mycose (Madurella mycetomatis) resulterend
in eumycetoma. In beide gevallen is de klinische
presentatie vrij gelijkaardig en is de toegangsweg traumatische
inoculatie op vervuilde grond of hout. De behandeling verschilt.
Voor actinomycetoma is de eerstelijnsbehandeling een combinatie
van sulfamethoxazol/trimethoprim + amikacine of
amoxicilline/clavulaanzuur. Indien nodig kunnen rifampicine,
dapsone, doxycycline, netilmycine, imipenem en linezolid worden
toegevoegd. De behandeling moet zes tot twaalf maanden
worden gegeven.
Mei-Juni 2024

34
AAD 2024
Lepra:
Het wordt veroorzaakt door infectie met Mycobacterium lepromatosis
of leprae. Bij klinisch onderzoek worden knobbeltjes
of verdovende plekken gezien. Het is een chronische en progressieve
ziekte. Er zijn ongeveer 200 gevallen per jaar in de
Verenigde Staten en wereldwijd meer dan 200.000 nieuwe
gevallen per jaar, waarvan 85% in India, Brazilië of Indonesië.
M.lepromatosis leidt tot de lepromateuze vorm van lepra of
de diffuse vorm, waarbij de diffuse vorm een grotere mortaliteit
veroorzaakt. PCR wordt gebruikt om de diagnose te stellen.
De behandeling voor lepromateuze lepra (multibacillair) is
dapsone, rifampicine of clofazimine. Voor tuberculoïde (pauci
bacillaire) lepra is de behandeling dapsone of rifampicine.
Ziekte van Chagas:
Deze wordt veroorzaakt door Trypanosoma cruzi, met Triatoma
dimidiata/infestans als vector. Mexico en Midden- en
Zuid-Amerika zijn endemische gebieden; vermijd het slapen
in huizen gemaakt van riet, aarde of bakstenen gemengd met
zand. De ziekte ontwikkelt zich tussen een week en twee maanden
na blootstelling. Patiënten kunnen palpebrale oedeem
ontwikkelen, bekend als Het teken van Romana. De meeste
patiënten blijven de rest van hun leven asymptomatisch (maar
wel geïnfecteerd). 20-30% ontwikkelt chronische symptomen
twee tot drie maanden na infectie, waaronder hartschade (ventriculaire
aritmie, progressieve cardiomyopathie). Ze kunnen
ook slokdarm- of colonmotiliteitsstoornissen hebben.
Tijdens de actieve fase kunnen parasieten worden opgespoord
(PCR) in het bloed. Benznidazol of nifurtimox moet worden
voorgeschreven.
SOA
Als afsluiting van deze sessie vestigde Dr. Theodore Rosen
(Texas) onze aandacht op de huidige hoge prevalentie van syfilis.
Er zijn 2,5 miljoen gevallen van seksueel overdraagbare aandoeningen
(SOA’s) per jaar in de VS. Er zijn dus meer nieuwe
gevallen van SOA’s dan nieuwe gevallen van diabetes. 25%
van de tieners krijgt een SOA, wat het belang van seksuele voorlichting
onderstreept.
De leeftijdsgroep 15-24 jaar is goed voor 53% van de nieuwe
SOA’s. Eén op de twee seksueel actieve Amerikanen zal
op 25-jarige leeftijd een SOA hebben. Meer dan 50% van de
Amerikanen zal in zijn leven minstens één SOA oplopen. Veel
medische specialismen zijn betrokken bij SOA’s, waarbij de
dermatoloog een centrale rol speelt in de diagnose, aangezien
de meeste patiënten een cutane manifestatie zullen hebben
(Afbeelding 2).
In 1999 stelde de CDC een plan op om syfilis in de VS uit te
bannen, maar sinds 2000 is syfilis alleen maar toegenomen...
Californië heeft het hoogste syfilispercentage in de VS, wat
waarschijnlijk te maken heeft met de grote gemeenschap van
homoseksuele mannen (MSM).
Tussen 2017 en 2021 zien we ook dat vrouwen steeds meer
vertegenwoordigd zijn in de geïnfecteerde populatie. In 2020
en 2021 is er een duizelingwekkende toename van het aantal
gevallen. In 2022 is het aantal gevallen in de Verenigde Staten
gestegen van 32.000 naar 38.000. Tegelijkertijd nemen de gevallen
van congenitale syfilis enorm toe (McDonald R MMWR
2023;doi:10.15585).
Alle genitale laesies moeten worden beschouwd als syfilis totdat
het tegendeel is bewezen. Vaak is het de patiënt die er ons
doet aan denken door zijn verhaal over een risicovolle seksuele
ontmoeting.
Differentiële diagnose (niet exhaustief) van genitale ulcera.
Seksueel overdraagbaar
Syfilis
Herpes
Chancroïd
Granuloma inguinale
Lymfogranuloma venereum
Prik
Afbeelding 2
Amoebe
Leishmaniasis
Tuberculose
Niet seksueel overdraagbaar
Lichen planus
Ziekte van Behçet
Calciphylaxie
Vasculitis
Pyoderma gangrenosum
Bijwerking van medicatie
Traumatische
Plasmacel erosie
Neoplasie
Syfilitische chancre is extra-genitaal in 5% van de gevallen: lip
> tong, rest van de mond.
Syfilitische alopecia komt voor bij 3 tot 7% van de patiënten.
In het secundaire stadium kan syfilitische cytolyse met geelzucht
optreden; dit is een spirocheet.
In het geval van gelijktijdige chancre laesies en secundaire syfilis
laesies is dit zeer indicatief voor een HIV co-infectie.
Mei-Juni 2024

INNOVATIE
ANTIROUGEURS
ROSAMED
1 ste DERMOCOSMETICUM *
DAT LANDURIG INWERKT OP
DE OORZAAK VAN ROODHEID
- 48 %
INTENSITEIT
VAN ROODHEID **
ANGIOPAUSINE TM
INNOVATIEF GEPATENTEERD
ACTIEF BESTANDDEEL
IN MONOTHERAPIE
NA EEN LASERBEHANDELING
IN COMBINATIE MET EEN
MEDICAMENTEUZE BEHANDELING
IN SAMENWERKING MET
DERMATOLOGEN
GESPECIALISEERD IN ROSACEA
Pr. Saurat & Dr. Forton
*Het 1e huidverzorgingsproduct van het Laboratoire Eau Thermale Avène. **Klinisch onderzoek.
Evaluatie volgens de GFSS (Global Flushing Severity Score), 41 proefpersonen, 2 toepassingen per
dag gedurende 29 dagen.
VOOR (WEEK 0) NA (WEEK 4)

36
BASOSQUAMEUS CARCINOOM
FRANCESCO MESSINA1
IRCCS Policlinico San Donato, San Donato Milanese (MI) Italië
BASOSQUAMEUS
CARCINOOM:
EEN ZELDZAAM
KLINISCH GEVAL
SAMENVATTING
Het Basosquameus carcinoom (BSC) is een zeldzame en agressieve
huidneoplasie met kenmerken van zowel basaalcelcarcinoom
als plaveiselcelcarcinoom. Wij presenteren de casus van
een patiënt met een voorgeschiedenis van talrijke niet-melanocytaire
carcinomen van de huid, die zich presenteerde met een
huidknobbel in de rechter thoracale regio. Bij histopathologisch
onderzoek werd de diagnose basosquameus carcinoom gesteld.
Deze casus benadrukt het belang van een nauwkeurige differentiële
diagnose en tijdige behandeling van atypische huidlaesies.
INLEIDING
Het basosquameus carcinoom is een zeldzame en agressieve
huidneoplasie die wordt gekenmerkt door de aanwezigheid
van histologische kenmerken van zowel basaalcelcarcinoom als
plaveiselcelcarcinoom. Het wordt geschat op ongeveer 1-2%
van alle niet-melanoom huidkankers. De klinische presentatie
kan variëren en kan een diagnostische en therapeutische uitdaging
vormen.
KLINISCH GEVAL
Een 72-jarige man, die eerder meerdere chirurgische excisies
had ondergaan om basaalcelcarcinomen (BCC’s) op verschillende
plaatsen te verwijderen, presenteerde zich met een nieuwe
pijnloze huidknobbel in de rechter thoracale regio, die hij al
enkele maanden opmerkte (afbeelding 1). Bij lichamelijk onderzoek
was de nodule ulcererend, ongeveer 2 cm in diameter,
hard van consistentie en vastgehecht aan de onderliggende
huid. Bij dermoscopie vertoonde de nodule ulceraties, ongestructureerde
witachtige gebieden, schilfers en aspecifieke
vaten (afbeelding 2).
Na geïnformeerde toestemming van de patiënt werd de
huidknobbel met veiligheidsmarges geëxcideerd. Histopa-
Mei-Juni 2024

BASOSQUAMEUS CARCINOOM
37
thologisch onderzoek toonde basosquameus carcinoom,
gekenmerkt door de aanwezigheid van tumorcellen met
morfologische kenmerken van zowel basaalcelcarcinoom als
plaveiselcelcarcinoom. De excisiemarges waren vrij van tumorcellen.
Bovendien toonde verdere analyse van het specimen
minimale tumorinfiltratie in het omringende weefsel, wat duidt
op een vroeg ziektestadium.
Vervolgens werd een echografie van de lymfeklieren uitgevoerd,
met negatieve resultaten. Bij de volgende controle was er geen
lokaal recidief, maar werden er twee BCC’s geïdentificeerd op
de rechterschouder en de linkerwang. Deze laesies werden
vervolgens geëxcideerd en de histologische diagnose bevestigde
de aanwezigheid van BCC’s zonder squameuze component.
DISCUSSIE EN LITERATUUROVERZICHT
De eerste beschrijving van SBC werd gepubliceerd in 1894
door Beadles, die het classificeerde als een speciaal type ulcus,
een laesie met kenmerken van zowel BCC als SCC die moeilijk
te onderscheiden waren. De term “basosquameus carcinoom”
werd vervolgens geïntroduceerd door Montgomery in 1929
om een laesie aan te duiden waarvan hij dacht dat deze zich in
een overgangsstadium tussen basaalcelcarcinomen en plaveiselcelcarcinomen
bevond (1).
Basosquameus carcinoom is een zeldzame en controversiële
huidneoplasie, waarvan het ontstaan en de pathogenese niet
volledig worden begrepen. Sommigen hebben gesuggereerd dat
deze laesies het gevolg zijn van botsingen tussen verschillende
primaire BCC’s en CSC’s, anderen hebben gepostuleerd dat
ze een keratineproducerende variant van BCC’s zijn, terwijl
sommigen ze hebben beschouwd als verschillende carcinomen
met kenmerken van zowel BCC’s als CSC’s (2). Een meer recente
en algemeen geaccepteerde theorie is dat SBC ontstaat
uit een BCC dat squameuze differentiatie ondergaat als gevolg
van genetische veranderingen. Volgens de richtlijnen van het
National Comprehensive Cancer Network lijken SBC’s qua
metastatisch vermogen meer op CSC’s dan op BCC’s. Daarom
wordt in deze gevallen klinische en pathologische correlatie
aanbevolen en hebben patiënten mogelijk een ander behandelings-
en follow-upprotocol nodig dan BCC-patiënten (3).
EPIDEMIOLOGIE EN KLINISCHE
KENMERKEN
De incidentie van SBC varieert tussen 1,7% en 2,7%. Het klinische
uiterlijk is bijzonder ambigu, zonder waarneembare
verschillen met een typisch BCC (3). In feite is een persisterende
nodule die zich uiteindelijk ontwikkelt tot een ulcus de
meest karakteristieke klinische presentatie van BCC. De meest
voorkomende anatomische locaties zijn de aan de zon blootgestelde
delen van het hoofd en de nek, goed voor 82-97% van de
gevallen, waarbij vooral de neus en de oren worden aangetast.
Minder vaak komt CBS voor op de romp en de ledematen. Met
name Fitzpatrick huidtypes I-II en een hoge blootstelling aan
ultraviolette (UV) straling zijn belangrijke risicofactoren voor
de ontwikkeling van CBS. Ouderen hebben een grotere kans
om deze neoplasie te ontwikkelen: personen ouder dan 70 jaar
vertegenwoordigen 34,4% van alle gevallen van SBC, met een
duidelijk overwicht van mannen (1).
DIAGNOSE VAN BASOSQUAMEUS
CARCINOOM
Detectie en klinische diagnose van deze huidtumor blijven
moeilijk vanwege de zeldzaamheid en aspecifieke presentatie,
vaak gekenmerkt door de aanwezigheid van een snelgroeiende
roestrode ulceratie (3). Seborrhoeïsche keratose, hyperkeratotische
actinische keratose, de ziekte van Bowen, BCC, invasief
SCC en amelanotisch melanoom zijn enkele voorbeelden van
aandoeningen die in de differentiële diagnose moeten worden
opgenomen (1-3).
Op dermoscopisch onderzoek heeft BSC kenmerken die overlappen
met zowel BCC als SCC.
Volgens een onderzoek gepubliceerd in het British Journal of
Dermatology (4), zijn de meest voorkomende dermoscopische
kenmerken van BSC onder andere fuzzy tree-trunk vascularisatie
(73%), meestal gelokaliseerd in de periferie van tumoren,
evenals keratinemassa’s (73%) en witachtige gebieden zonder
structuur (73%). Andere vaak waargenomen dermoscopische
kenmerken zijn oppervlakkige schilfers (68%); ulceratie of
korstvorming van bloed (68%); witte structuren zoals bultjes,
cirkels en lijnen (64%); en grijsblauwe bolletjes (59%). Slechts
27% van de SBC-gevallen had pigmentatiekenmerken die leken
op BCC, zoals meerdere bruine stippen en esdoornbladvormige
gebieden. Een ander onderzoek door Acay et al. (5) bevestigde
dat SBC dermoscopisch wordt gekarakteriseerd door polymorfe
of monomorfe vascularisatie geassocieerd met BCC, gecombineerd
met tekenen van keratinisatie.
Line-field confocal optical coherence tomography (LC-OCT) is
een veelbelovende nieuwe techniek die de niet-invasieve herkenning
van SBC zou kunnen ondersteunen door de gelijktijdige
detectie van kenmerken die geassocieerd worden met BCC en
CSC. Het gebruik van LC-OCT zou niet alleen nuttig kunnen
zijn in de diagnostische setting, maar ook bij follow-upbewaking
voor vroegtijdige identificatie van recidieven. Er zijn echter
grotere onderzoeken nodig om de effectiviteit in deze context
te valideren (2).
HISTOLOGISCHE KENMERKEN
VAN BASOSQUAMEUS CARCINOOM
Diepe biopsie met histologisch onderzoek blijft de standaard
referentiediagnostische methode voor BSC (3). Histologisch
wordt BSC gedefinieerd als een neoplasie met drie verschillende
zones: een zone van BCC, een zone van CSC en een overgangszone
tussen de twee. De meeste auteurs beschouwen de overgangszone
als weefsel dat een differentiatiefase tussen BCC- en
CSC-cellen laat zien, in plaats van simpelweg een gebied met
atypische BCC-cellen. In SBC bestaat de BCC-zone uit basaloïde
cellen met klein cytoplasma en grote, uniforme, bleke
kernen. In CSC daarentegen zijn er ophopingen van polygonale
plaveiselcellen met overvloedig eosinofiel cytoplasma, grote
kernen met prominente nucleoli en frequente mitose. Deze
Mei-Juni 2024

38
BASOSQUAMEUS CARCINOOM
Deze agressiviteit wordt gekenmerkt door een dynamischer
lokale tumorgroei en een verhoogd risico op recidief en
metastase. Als gevolg hiervan worden deze kenmerken geassocieerd
met een slechtere prognose in vergelijking met
klassiek BCC (3,7).
In één onderzoek (8) was het lokale recidiefpercentage van SBC
na brede chirurgische excisie maar liefst 45%, bijna het dubbele
van dat van BCC en SCC. In een ander onderzoek waarin Mohs
micrografische chirurgie werd uitgevoerd, daalde het lokale
recidiefpercentage voor SBC tot 4-9%, maar bleef hoger dan
voor BCC (0,64%) en SCC (1,2%). Het metastatisch potentieel
van SBC varieert tussen 4 en 8,4%, wat vergelijkbaar is met dat
van SCC. Verder is gerapporteerd dat 40% van de patiënten met
de diagnose CBS een tweede huidneoplasie had. Dit percentage
is significant hoger dan bij andere niet-melanoom huidkankers
(9). Om deze reden moeten patiënten met SBC nauwlettend in
de gaten worden gehouden.
aggregaten van plaveiselcellen bevinden zich meestal binnen
basaloïde eilandjes (3,6).
De belangrijkste entiteiten om rekening mee te houden in de differentiële
histologische diagnose van SBC zijn een collisietumor
en een keratiniserend BCC. In het geval van een botsingstumor
moeten de gebieden van BCC en CSC twee volledig afzonderlijke
laesies zijn die naast elkaar liggen zonder overgangszone. In
het geval van een keratiniserend BCC is er abrupte keratinisatie
in het centrum van een nodulaire BCC-laesie zonder herkenbare
tussenliggende gebieden van plaveiselcellen. Helaas komt een
onjuiste histopathologische diagnose vaak voor, vooral wanneer
een oppervlakkig biopt is genomen (6).
PATHOGENESE
Veel auteurs hebben voorgesteld dat de overgang van basaalcelcarcinoom
naar basosquameus carcinoom het gevolg is van
epigenetische modificaties. De etiopathogenese van dit proces
blijft een complex en bediscussieerd onderwerp, met de mogelijke
betrokkenheid van verschillende spelers, zoals SMO-remmers,
activering van transcriptionele inductoren zoals c-FOS, en
daaropvolgende mutaties zoals ARID1A. Preklinische studies
lijken te bevestigen dat remming van SMO de overgang van
basaalcelcarcinoom naar basosquameus carcinoom kan induceren
door bevordering van c-FOS activering van de EGFR/
RAS/MAPK pathway (1,2).
BIOLOGISCH GEDRAG EN PROGNOSE
In tegenstelling tot BCC heeft SBC een agressiever biologisch
gedrag dat bijna vergelijkbaar is met dat van CSC.
BEHANDELING VAN BASOSQUAMEUS
CARCINOOM
Er zijn momenteel geen goedgekeurde gestandaardiseerde
behandelingsrichtlijnen voor de behandeling van BSC. De
zeldzaamheid van deze tumoren en het gebrek aan solide literatuurgegevens
zijn de meest redelijke verklaringen voor het
huidige scenario. Desondanks zijn er verschillende behandelingen
gebruikt, met wisselende doeltreffendheid. Oppervlakkige
methoden zoals curettage en elektrodesiccatie zijn in het
verleden gebruikt, maar worden niet als eerstelijnsbehandeling
beschouwd vanwege het hoge recidiefpercentage (1,2).
Chirurgische technieken
Net als bij BCC en SCC is de eerstelijnsbehandeling voor BC
chirurgische excisie, maar de chirurgische marges moeten
ruimer zijn dan bij laag-risico BCC vanwege het infiltratieve
groeipatroon van deze tumor. Daarnaast wordt aanbevolen om
de chirurgische excisie te laten volgen door beoordeling van
lymfeklieren en verre metastasen, en natuurlijk door nauwkeurige
klinische follow-up voor recidief en metastasen (3, 7-8).
Volgens recente onderzoeken is Mohs micrografische chirurgie
de beste chirurgische optie voor SBC, omdat het geassocieerd
wordt met een lager recidiefpercentage dan brede chirurgische
excisie. Er blijven echter een aantal logistieke en budgettaire
hindernissen bestaan, zoals het onvermogen om preoperatief
ideale kandidaten te selecteren (d.w.z. de klinische diagnose
SBC in plaats van BCC te stellen) in de dagelijkse klinische
praktijk en de hogere kosten van Mohs-chirurgie in vergelijking
met chirurgische excisie (2).
Er is een voortdurende controverse over de vraag of schildwachtklierbiopsie
routinematig moet worden aangeboden voor SBC’s
om vroegtijdige diagnose van occulte nodale metastasen, stadiëring
en behandeling van subklinische nodale ziekte mogelijk
te maken. Er is gesuggereerd dat een tumorgrootte groter dan
2 cm, evenals lymfatische en perineurale invasie, belangrijke
factoren zijn bij het vaststellen van micrometastasen in de schild-
Mei-Juni 2024

BASOSQUAMEUS CARCINOOM
39
wachtklier. Aangezien de metastasering van BC nog steeds lager
is dan die van kwaadaardig melanoom of Merkelcelcarcinoom,
wordt routinematig gebruik van deze techniek voor SBC niet
algemeen aanbevolen (10).
Radiotherapie
Verschillende auteurs hebben adjuvante radiotherapie voorgesteld
voor SBC in specifieke scenario’s, zoals wanneer positieve
chirurgische marges re-excisie van de tumor verhinderen of in
gevallen van lokale lymfekliermetastasen. De American Society
of Radiation Oncology beveelt aan postoperatieve radiotherapie
te overwegen bij klinisch of radiologisch duidelijke bruto
perineurale verspreiding.
Conventionele en doelgerichte farmacologische
behandeling
Bij BCCs die niet in aanmerking komen voor locoregionale
therapieën, kunnen doelgerichte therapie, immunotherapie en,
in zeldzame gevallen, chemotherapie worden voorgesteld. Er
moet rekening worden gehouden met de voorgeschiedenis van
de patiënt, comorbiditeiten, leeftijd, primaire en lymfeklierlocaties,
symptomen en prevalentie van BCC- of SCC-gedrag. In
enkele gevallen van lokaal gevorderd en gemetastaseerd BCC
is palliatieve chemotherapie gebruikt (adriamycine, cisplatine,
carboplatine, paclitaxel) (1,7).
Sonic hedgehog-remmers (HHI’s) hebben de behandeling van
BCC getransformeerd met opmerkelijke resultaten. Er zijn
echter weinig gegevens beschikbaar voor BCC, wat leidt tot
controverse over de behandeling. Vismodegib en sonidegib,
goedgekeurd voor metastatisch of lokaal gevorderd BCC,
vormen een dilemma bij de behandeling van SBC. Sommige
onderzoeken suggereren een verhoogd risico op het ontwikkelen
van plaveiselcelcarcinoom met vismodegib, maar andere
onderzoeken weerleggen dit (2). Recente casusverslagen suggereren
de werkzaamheid van vismodegib bij de behandeling
van moeilijk behandelbare SBC’s, met regressie van laesies in
plaats van transformatie in zuivere plaveiselceltumoren (11).
Door bijwerkingen moet het geneesmiddel soms echter worden
gestaakt. Sonidegib, goedgekeurd voor lokaal gevorderd
recidiverend BCC, is werkzaam gebleken in zowel agressieve
als niet-agressieve subtypen van BCC. Met name neoadjuvante
behandeling met sonidegib resulteerde in complete laesierespons
in één klinisch geval (12). Verder onderzoek is nodig,
maar Hedgehog-remmers bieden een veelbelovende eerstelijns
behandelingsoptie voor SBC.
Immuuncheckpointremmers, waaronder anti-CTLA4, anti-PD1
en anti-PDL-1 antilichamen, worden vaak gebruikt
bij de behandeling van verschillende vormen van huidkanker,
zoals melanoom, SCC, BCC en Merkelcelcarcinoom (1). Met
name het anti-PD1 cemiplimab is veelbelovend gebleken bij de
behandeling van HHI-resistente of intolerante SBC. Combinatietherapie
met cemiplimab en HHI’s heeft ook significante
klinische voordelen en langetermijnresponsen laten zien bij
gevorderd synchroon BCC/CSC. Hoewel PD-L1-remmers
zoals pembrolizumab en nivolumab zijn gebruikt bij gevorderd
metastatisch BCC en SCC, zijn er beperkte gegevens over hun
werkzaamheid bij gevorderd SBC (13).
CONCLUSIE
Basosquameus carcinoom is een zeldzame en agressieve
huidneoplasie die een nauwkeurige diagnose en tijdige behandeling
vereist. Het is een controversiële entiteit onder
de niet-melanoom huidkankers, omdat het kenmerken deelt
met basaalcelcarcinoom en plaveiselcelcarcinoom. Het is
belangrijk om deze diagnose te overwegen bij de evaluatie
van atypische huidlaesies, vooral bij patiënten met een voorgeschiedenis
van huidcarcinomen. Dermoscopie en LC-OCT
bieden de mogelijkheid voor een nauwkeurigere diagnose
door kenmerken zichtbaar te maken die onzichtbaar zijn voor
het blote oog, maar de definitieve diagnose is afhankelijk van
histologie.
Het gebrek aan gestandaardiseerde behandelingsprotocollen
voor BSC vraagt om prospectieve onderzoeken waarin verschillende
opties worden vergeleken om tot een consensus te
komen over de ideale behandeling, waaronder chirurgische
benaderingen waaronder ruime excisie en Mohs micrografische
chirurgie, het gebruik van schildwachtklierbiopsie,
waarover nog steeds discussie bestaat, radiotherapie en
farmacologische behandeling. Nieuwe vooruitzichten voor
behandeling met sonische hedgehog-remmers en checkpoint-remmers
zouden een alternatieve oplossing kunnen
bieden voor lokaal gevorderde gevallen van niet-resectabele
of moeilijk te behandelen SBC.
REFERENTIES
1. Fotiadou C, Apalla Z, Lazaridou E. Basosquamous Carcinoma: A Commentary.
Cancers (Basel). 2021 Dec 6;13(23):6146
2. Murgia G, Denaro N, Boggio F, Nazzaro G, Benzecry V, Bortoluzzi P, Passoni E,
Garrone O, Marzano A. Basosquamous Carcinoma: Comprehensive Clinical and
Histopathological Aspects, Novel Imaging Tools, and Therapeutic Approaches.
Cells. 2023 Nov 30;12(23):2737
3. Garcia C., Poletti E., Crowson A.N. Basosquamous carcinoma. J. Am. Acad.
Dermatol. 2009;60:137–143
4. Giacomel J., Lallas A., Argenziano G., Reggiani C., Piana S., Apalla Z., Ferrara G.,
Moscarella E., Longo C., Zalaudek I. Dermoscopy of basosquamous carcinoma.
Br. J. Dermatol. 2013;169:358–364.
5. Akay B.N., Saral S., Heper A.O., Erdem C., Rosendahl C. Basosquamous
carcinoma: Dermoscopic clues to diagnosis. J. Dermatol. 2016;44:127–134
6. De Stefano A., Dispenza F., Petrucci A.G., Citraro L., Croce A. Features of
biopsy in diagnosis of metatypical basal cell carcinoma (basosquamous
carcinoma) of head and neck. Otolaryngol. Pol. 2012;66:419–423. doi: 10.1016/j.
otpol.2012.06.002
7. Tan C.Z., Rieger K.E., Sarin K.Y. Basosquamous carcinoma: Controversy,
advances, and future directions. Dermatol. Surg. 2017;43:23–31
8. Volkenstein S., Wohlschlaeger J., Liebau J., Arens A., Lehnerdt G., Jahnke K.,
Neumann A. Basosquamous carcinoma-A rare but aggressive skin malignancy.
J. Plast. Reconstr. Aesthetic Surg. 2010;63:e304–e306
9. Ciążyńska M., Sławińska M., Kamińska-Winciorek G., Lange D., Lewandowski B.,
Reich A., Pabianek M., Szczepaniak K., Hankiewicz A., Ułańska M., et al. Clinical
and epidemiological analysis of basosquamous carcinoma: Results of the
multicenter study. Sci. Rep. 2020;10:1–8. doi: 10.1038/s41598-020-72732-x
10. Kagakia D., Zapandioti P., Tryspiannis G., Grekou A., Tsoutsos D. Sentinel lymph
node metastasis in primary cutaneous basosquamous carcinoma. A crosssectional
study. J. Surg. Oncol. 2018;117:1752–1758.
11. Sahuquillo-Torralba A., Llavador-Ros M., Caballero-Daroqui J., Botella-Estrada
R. Complete response of a locally advanced basosquamous carcinoma with
vismodegib treatment. Indian J. Dermatol. Venereol. Leprol. 2019;85:549–552.
12. Dika E., Melotti B., Comito F., Tassone D., Baraldi C., Campione E., Mussi
M., Venturi F. Neoadjuvant treatment of basosquamous carcinomas with
Sonidegib: An innovative approach. Exp. Dermatol. 2023;32:2038–2039
13. Gambichler T., Stricker I., Neid M., Tannapfel A., Susok L. Impressive response to
four cemiplimab cycles of a sonidegib-resistant giant basosquamous carcinoma
of the midface. J. Eur. Acad. Dermatol. Venereol. 2022;36:e490–e492
Mei-Juni 2024

40
REPORTAGE
INNOVATIE IN
DE HYPERPIGMENTATIE
VAN DE HUID
E
en pigmentatie van het gezicht en de hals komt vaak
voor bij vrouwen en houdt verband met genetische,
endogene (hormonen) en exogene (cosmetica,
UV-stralen, vervuiling, medicatie) factoren. Melasma en
postinflammatoire hyperpigmentatie zijn de meest voorkomende
vormen van dyschromie. Beide gaan gepaard met een hoge
psychologische belasting van de ziekte. Om deze last nog
zwaarder te maken, is de noodzaak voor behandeling chronisch
en zijn de resultaten vaak suboptimaal in de ogen van de patiënt.
Een succesvolle behandeling is afhankelijk van een juiste
diagnose, voorlichting van de patiënt en een weloverwogen
therapeutische aanpak. Deze laatste is vaak multimodaal van
opzet en omvat zonbescherming en depigmenterende cosmetica,
topische en systemische medicatie en, in sommige gevallen,
procedurele ingrepen.
HYPERPIGMENTATIE, EEN WERELD-
WIJD GROEIENDE AANDOENING
La Roche-Posay heeft het eerste wereldwijde epidemiologische
onderzoek naar pigmentstoornissen gepubliceerd (1). De resultaten,
verkregen uit onderzoek bij 48.000 mensen in 34 landen,
tonen aan dat pigmentstoornissen wereldwijd veel voorkomen
onder de algemene bevolking en dat ze een grote impact hebben
op de levenskwaliteit. 62% van de dermatologen wordt
geraadpleegd voor pigmentstoornissen en tegen 2040 zal 2/3
van de mensen problemen ondervinden met pigmentvlekken.
De studie benadrukt het gebrek aan informatie over het belang
van fotoprotectie.
PERSOONLIJKE
BEHANDELING
Dr. David Njoo, dermatoloog,
Nederland,
Hengelo, besprak in
een presentatie de pathogenese,
klinische
en histopathologische
gegevens en behandelingsopties
voor de
verschillende hyperpigmentatiestoornissen.
Actinische of seniele
lentigos zijn goedaardige
melanocytaire proliferaties
die vooral een
esthetisch probleem vormen. Ze verschijnen op delen van het
lichaam die meestal aan daglicht worden blootgesteld, zoals de
handrug, het gezicht - vooral het voorhoofd en de kale delen
van de schedel - en het decolleté. Er zijn geen ontstekingsverschijnselen.
Het doel van de behandeling is om overtollig pigment te elimineren,
waarbij cosmetica een beperkte rol speelt. De eerstelijnsbehandeling
is een specifieke pigmentlaser, met IPL, CO2
laser en N2 als alternatieven.
Melasma is een multifactoriële huidziekte; blootstelling aan
de zon, hormonale variaties en genetische aanleg worden beschouwd
als de belangrijkste etiologische factoren. De vlekken
waaruit melasma bestaat, zijn verspreid over het gezicht
(voorhoofd, wangen, slapen, bovenlippen, kin), hebben een
onregelmatige contour en een ongelijkmatige kleur die varieert
van okergeel tot blauw of zwart. Melasma kan in zeer korte
tijd verschijnen, in de orde van tientallen minuten bij daglicht.
De letsels zijn epidermaal (een toename van pigmenttoename
in alle lagen van de opperhuid) en dermaal (beschadiging van
het basaalmembraan, toename en activering van mestcellen en
bloedvaten). Tabel -1 geeft een overzicht van de behandeling van
melasma. Hoewel tal van topische en systemische therapeutische
middelen en niet-farmacologische procedurele behandelingen
zijn overwogen bij de behandeling van melasma, hebben de algemeen
beschikbare behandelopties verschillende beperkingen,
waaronder onvoldoende klinische werkzaamheid, risico op
terugval en een hoog percentage bijwerkingen.
Verschillende farmacologische en niet-farmacologische behandelingsopties
bij de behandeling van melasma.
Post-inflammatoire
hyperpigmentatie is
een reactief proces als
gevolg van een melaninetoename
of een
abnormale verdeling
van melanine secundair
aan inflammatoire
huidaandoeningen,
dermatologische therapieën
en externe
prikkels. Histologisch
zijn er afwijkingen in de
epidermis en de dermis:
ontstekingsreactie, verhoogde
melaninesynthese
en diffusie naar
de dermis. Het klinisch
Mei-Juni 2024

REPORTAGE
41
beloop is chronisch en onvoorspelbaar. Als eerste stap moeten
de onderliggende ontstekingscondities worden onderzocht
en behandeld. De daaropvolgende behandeling is gericht
op het remmen van de pigmentproductie en het elimineren
van overtollig pigment in de epidermis en dermis, zonder het
basaalmembraan aan te tasten, door middel van topische en
systemische behandelingen en technologische procedures
(gepulseerde laser (595 nm), intens gepulseerd licht, microneedling
met radiofrequentie, enz.)
BEHANDELING
De behandeling van hyperpigmentatie bestaat eerst en vooral
uit zonpreventie en het voorschrijven van een zonneproduct
dat UVB- en UVA-stralen aanpakt. De meeste moleculen die in
depigmenterende cosmetica worden gebruikt, richten zich op
tyrosinase (afremming). Er worden veel moleculen aangeboden:
niacinamide, tretinoïne, azelaïnezuur, kojizuur, vitamine C,
arbutine, resveratrol, glabridine, viniferine, thiamidol, tranexaminezuur
…. De verschillende moleculen in depigmenterende
behandelingen werken op verschillende niveaus en daarom
moeten ze gecombineerd en/of afwisselend worden gebruikt.
Er kunnen ook verschillende orale behandelingen worden
voorgesteld: tranexaminezuur, 500 mg per dag, vitamine C
1000-1500 mg per dag, glutathion: 500 mg tweemaal per dag,
pycnogenol 50-75 mg per dag, polypodium leucotomos 240 mg
2 x per dag, melatonine 3 mg per dag.
De belangrijkste uitdagingen bij de behandeling van pigmentstoornissen
zoals melasma en postinflammatoire hyperpigmentatie
zijn de weerstand tegen behandeling, de neiging tot recidief
na behandeling en het risico op verergering van hyperpigmentatie
met veel behandelingsmethoden.
— Omdat hyperpigmentatie zo’n complex en moeilijk te behandelen
probleem is, is het essentieel om een uitgebreide
huidverzorgingsroutine en systematische UV-bescherming te
gebruiken om de best mogelijke resultaten te behalen. —
MELASYL, EEN ECHTE INNOVATIE
Melasyl is het resultaat van 18 jaar onderzoek en innovatie
door L’Oréal. Deze unieke, nieuwe, gepatenteerde molecule
betekent een revolutie in de strijd tegen hyperpigmentatie en
werkt anders dan traditionele actieve ingrediënten.
Melasyl is het eerste actieve ingrediënt dat melaninevoorlopers
onderschept in een zeer vroeg stadium van het melanineoverproductieproces,
voordat ze zichtbaar worden op de huid.
• MELA B3: een innovatieve oplossing voor
hyperpigmentatie gekoppeld aan de werking van
MELASYL
• MELA B3 is ontwikkeld in samenwerking met
vooraanstaande dermatologen en pigmentatie-experts
zoals professoren Thierry Passeron en Andrew Alexis en is
geïnspireerd op het Kligman trio.
• MELA B3 combineert Melasyl, een innovatief ingrediënt
tegen pigmentvlekken en 10% niacinamide; vitamine B3
helpt irritatie te verminderen en versterkt de huidbarrière
door essentiële lipiden te leveren voor een goede werking.
• MELA B3 combineert vijf essentiële werkingen:
kalmeren, de huid vernieuwen, exfoliëren, beschermen
tegen antioxidanten en het onderscheppen van
melaninevoorlopers.
• MELA B3 is klinisch bewezen effectief op alle fototypes
en verschillende pigmentvlekken, zelfs de meest
hardnekkige. Na een behandeling van 1 week vond 71%
van de vrouwen dat hun teint egaler was en 80% vond
dat hun huid er helderder uitzag. Na een behandeling
van 2 weken vindt 69% van de vrouwen dat hun
pigmentvlekken lichter zijn en vindt 83% dat hun teint
egaler is (2). Mela B3 vermindert aanzienlijk het risico
op terugval (3)
Het cijfer:
85 %
VAN HARDNEKKIGE PIGMENTVLEKKEN ZIJN NA 8 WE-
KEN GECORRIGEERD
REFERENTIES:
1. Wereldcongres Dermatologie 2023. Pigmentstoornissen, preventie, impact op
levenskwaliteit, sociaal stigma. Resultaten van de eerste grote internationale
studie. T.Passeron (Frankrijk) and all.
2. Consumententest, 50 vrouwen, toepassing gedurende 1 week.
3. Klinische studie bij 73 vrouwen, 2 weken doeltreffendheid tegen terugval, na 8
weken toepassing van het product.
4. Klinische studie: 41 vrouwen met hardnekkige vlekken.
Mei-Juni 2024

42
ZONNEPRODUCTEN: NIEUWIGHEDEN
PROF. EM. AN GOOSSENS
Faculteit Geneeskunde KU Leuven
NIEUWIGHEDEN IN
DE FORMULATIE VAN
ZONNEPRODUCTEN
Preventiestrategieën om schade door de zon op zowel korte als lange termijn te
voorkomen (Fig. 1-3) omvatten verschillende fotoprotectiemaatregelen zoals op
zoek gaan naar schaduw, een hoed en beschermende kleding dragen (dichtgeweven
en liefst donkere kledij), buitenactiviteiten vermijden tijdens de piekuren, de
zonexpositie-tijd beperken, alsook regelmatige applicatie (elke twee uur en in
voldoende mate) van een breedspectrum zonbeschermend product.
Ook de langste en minst energieke golflengten van het
UV-spectrum (UVA I, 340-400 nm), blauw licht (420-490
nm) en zichtbaar licht (tot 700 nm) dragen bij aan
schade door zonlicht, zoals melasma en andere
pigmentstoornissen.
Fig. 1. Zonverbranding door UVB-straling
1. NOOD AAN EFFICIËNTERE EN
VEILIGERE ZONNEPRODUCTEN
Alhoewel de werkzaamheid en de cosmetische eigenschappen
de voorbije jaren aanzienlijk zijn verbeterd en reeds enkele studies
aantoonden dat een breedspectrum zonbescherming de
ontwik- keling van bepaalde voorlopers van, en huidkankers effectief
kan tegenhouden, dient er nog meer ingezet worden op
het verminde- ren van biologische effecten zoals DNA-schade,
onderdrukking van het immuunsysteem, alsook het genereren
van vrije radicalen [Reactive Oxygen Species (ROS)] (1-3). Een
verder gevorderd inzicht in de biologische en klinische effecten
van straling met een langere golflengte heeft aangetoond dat de
langste en minst energieke golflengten van het UV-spectrum
(UVA I, 340-400 nm), blauw licht (420-490 nm) en zichtbaar
licht (tot 700 nm) eveneens bijdragen aan schade door zonlicht,
zoals melasma en andere pigmentstoornissen waardoor vooral
jongere volwassenen met een donker huidtype getroffen worden.
Zelfs infrarood A draagt bij tot huidveroudering en productie
van ROS (4, 5).
Anorganische en organische UV-filters kunnen echter ongunsti-
ge gevolgen hebben voor de veiligheid van zowel de
menselijke gezondheid als het milieu. Huidpenetratie van bepaalde
zonnefilters houden risico’s in, UV-absorptie kan de fotoactiviteit
van organische filters verhogen, wat resulteert in
het genereren van schadelijke ROS. Verder werden enkele
veelgebruikte organische UV-filters zoals ethylhexyl triazon
in verschillende in het water levende organismen teruggevonden
en werden andere zonnefilters in bepaalde gebieden verboden
omwille van schade aan het koraalrif (1-3), wat aanleiding geeft
tot bezorgdheid over hun potentiële impact op het milieu.
Deze vragen omtrent de veiligheid van bepaalde zonneproducten,
zowel lokaal (verschillende nevenreacties op de huid)
als systemisch (potentiële mutageniciteit/carcinogeniciteit en
hormoonverstoring), en de milieuvriendelijkheid of ‘ecotoxi-
Mei-Juni 2024

ZONNEPRODUCTEN: NIEUWIGHEDEN
43
Fig. 2. A. en B. Huidveroudering door langdurige blootstelling aan zonlicht
citeit’ versterken dus de nood aan een kritische toxicologische
beoordeling van zonnefilters (en metabolieten) en een nog betere
baten-risicoverhouding, d.w.z. (foto)stabiliteit maar tevens
gemakkelijke afbreekbaarheid in het milieu (2, 3).
Dit alles heeft wetenschappers en bedrijven ertoe aangezet
om te zoeken naar efficiëntere en veiligere zonnefilters en
inovatieve moleculen, alsook nieuwe technologieën (4-9). Het
beperken van de concentraties van UV-filters door integratie
van zogenaamde ‘boosters’ voor de zonbeschermingsfactor
(SPF), alsook de ontwikkeling van nieuwe vehikels als dragers
van de zonnefilters, waardoor hun huidpenetratie kan worden
verminderd, blijken hiertoe een effectieve strategie te zijn (4,
6). In dit artikel wordt ingegaan op deze nieuwigheden die tot
opmerkelijke veranderingen in de samenstelling van zonneproducten
hebben geleid, maar ook op de kritiek op het door
de wetgeving voorgeschreven beoordelingssysteem van zonbeschermende
producten (5).
2. KLASSIEKE ORGANISCHE
ZONNEFILTERS
Het ideale zonneproduct dient een combinatie te bevatten van
filters tegen UVB (vb. PABA-derivaten of cinnamaten), filters
met UVA2-absorptie (vb. butyl methoxydibenzoylmethaan) en
filters die beschermen tegen UVA1-golflengten die pas recent
werden toegevoegd aan de lijst van toegelaten zonnefilters in
Europa (Annexe VI, laatste update: 19/02/2024) (4).
• Octocryleen werd voorheen vaak gebruikt, als UVBabsorberende
filter en ook voor zijn stabiliserende werking
op foto-onstabiele filters zoals ethylhexyl methoxycinnamaat
en butyl methoxydibenzoylmethaan. Deze werd echter recent
geweerd omwille van (foto)sensibiliserende effecten (Fig. 4).
• Andere groepen filters werden in de EU goedgekeurd omwille
van hun filtergrootte, dat het risico op huidpenetratie minimaliseert,
en omwille van een lage graad van lichtgevoeligheid.
Deze omvatten moleculen met maximale UVB-absorptie
zoals ethylhexyl triazon, isoamyl p-methoxycinnamaat en
4-methylbenzylideenkamfer, deze met UVA-absorptie zoals
terephthalylideen dicamfersulfonzuur, en breedband-filters
zoals dometrizoltrisiloxaan, bemotrizinol en bisoctrizol.
• Zo is methyleen bis-benzotriazolyl tetramethylbutylfenol
een fotostabiele breedspectrum zonnefilter, die eveneens
bescherming biedt tegen blauw licht (cf. infra).
Het ideale zonneproduct dient een combinatie te bevatten
van filters tegen UVB, filters met UVA2-absorptie en
filters die beschermen tegen UVA1-golflengten die pas
recent werden toegevoegd aan de lijst van toegelaten
zonnefilters in Europa.
3. NIEUWE ORGANISCHE FILTERS
VOOR BESCHERMING TEGEN
HOGERE GOLFLENGTEN
Het heeft meer dan 10 jaar geduurd om nieuwe organische moleculen
toe te voegen aan de lijst van goedgekeurde zonnefilters
in de EU die een verbeterde UVA-fotobescherming bieden, meer
specifiek door te beschermen tegen hogere golflengten rond en
boven 400 nm. Hun ontwikkeling is het resultaat van recent onderzoek
naar de effecten van zichtbare straling met hoge energie
(HEVR), nl. hyperpigmentatie van de huid, evenals oxidatieve
stress, immunomodulatie, veranderde hydratatieniveaus en zelfs
schade van cellulair DNA. HEVR komt overeen met golflengten
boven 380 nm, inclusief blauw licht tot 450 nm (4):
• In 2020 werd de UVA1-type filter, genaamd methoxypropylaminocyclohexeenylideen
ethoxyethylcyaanacetaat (MCE)
toegelaten. Deze thermostabiele filter vermindert hyperpigmentatie,
immunosuppressie en fotoveroudering.
• Een volgende zonnefilter, in 2021 toegevoegd, betreft
Fig. 3. Huidkanker door langdurige zonblootstelling
(spinocellulair carcinoom)
Mei-Juni 2024

44
ZONNEPRODUCTEN: NIEUWIGHEDEN
Nieuwe technologieën en specifieke toevoegstoffen
beschermen tegen inductie van vrije radicalen en tegen
infraroodstraling, en beperken de huidpenetratie van
zonnefilters.
fenyleen bisdifenyltriazine die, vanwege zijn onoplosbaar- heid
in hydrofiele en lipofiele media, aanleiding geeft tot aggregaten
in dispersie boven 100 nm, met als gevolg dat de huidpenetratie
ervan zeer laag is. Zijn absorptiespectrum bereikt een limiet van
significante efficiëntie tot 450 nm. De doeltreffendheid ervan
tegen HEVR en de werkzaamheid tegen oxidatieve DNA-schade
en generatie van donkere cyclobutaan-pyrimidinedimeren
(CPD’s) werd aangetoond in combinatie met een commerciële
UVA en UVA/UVB fil- terformulering.
• Bis-(diethylaminohydroxybenzoyl)piperazine met een absorptieband
van 350–425 nm werd toegelaten in 2022,
samen met de nanovorm ervan (wat het totaal aantal EUtoegelaten
zonnefilters op 34 brengt). Gecombineerd met
klassieke zonnefilters wordt de in vivo fotobescherming tegen
pigmentatie verbeterd.
• Andere nieuwe organische zonnefilters zijn nog in ontwikkeling,
waarbij de aandacht naar veiligheid, stabiliteit en milieuvriendelijkheid
gaat. vb. blokkerend ingrediënten voor
blauw licht.
4. ANORGANISCHE FILTERS
Anorganische zonnefilters zijn veel minder vaak aanwezig dan de
organische in de goedgekeurde lijsten van diverse internationale
instellingen, en waren tot nu toe voornamelijk gebaseerd op twee
elementen die al sinds de oudheid cosmetisch worden gebruikt:
TiO 2
en ZnO. Vanwege hun lage cosmetische aanvaardbaarheid
werd hen slechts een secundaire rol toebedeeld, nl. voor zonbescherming
bij kinderen of patiënten met lichtgevoeligheid
voor organische filters, of in formulaties met combinaties van
organische filters. Het genereren van schadelijke ROS door
sommige organische zonnefilters wordt echter bespoedigd door
de fotokatalytische activiteit van TiO 2
en in mindere mate Zn0
(6), een effect dat verminderd wordt door toevoeging van vb.
silicium of Al. Deze minerale filters hebben onlangs wel een
belangrijke nieuwe status gekregen voor gebruik, alleen of in
combinatie met andere filters (4).
• Wat de ecologische aspecten betreft, zowel TiO 2
als ZnO in
de niet-nanovormen (meer dan 100 nm) worden aanbevolen
en opgenomen als onderdeel van “ocean safe” en “rifveilige”
zonnefilters. Sinds de jaren ’90 werden zij gebruikt in nanovorm
waarbij recente EU-regelgeving een minimale deeltjesgrootte
vaststelt en het gebruik ervan in spuitbussen verbiedt.
• Hun breed absorptiespectrum is een ander kenmerk waarvoor
minerale filters in aanmerking komen voor veelvuldig gebruik:
samen met klassieke organische filters kan een absorptiespectrum
worden bereikt dat beide zichtbaar en UV-licht omvat.
Terwijl de nano- en microvormen van TiO 2
verminderde fotoprotectie
bieden in UVA1 en zichtbaar licht, is dat niet het
geval voor nanovormen van zinkoxide.
• Een zonneproduct met een potentieel beschermend effect
tegen blauw licht bestaat uit zinkoxide (ZnO), titaniumdioxide
(TiO 2
) en een trimethylolhexyllacton-crosspolymeer (4).
• Een nieuwe generatie van ZnO-gebaseerde zonnefilters lijkt
aan te komen, zoals vb. een ZnO nanodiamand composiet,
een complex dat als zodanig UV (290-400nm) absorbeert,
beduidend minder ROS genereert dan de conventionele ZnOformuleringen,
geen zichtbare film achterlaat en de huid niet
penetreert (9).
• Omwille van fotoveroudering en onesthetische hyperpigmentatie
verergerd door HEVR, is er een toename van het gebruik
van getinte zonneproducten. Deze formuleringen bestaan uit
een mengsel van ijzeroxides (Fe 2
O 3
) en TiO 2
, moleculen die
functioneren als filters voor zichtbaar en UV licht, waarbij
verschillende huidskleuren worden nagebootst met behulp
van een combinatie van verschillende oxidatietoestanden
van ijzeroxide, variërend van geel tot rood of zelfs heel donker
bruin. Getinte zonneproducten zijn niet alleen populair
geworden als buiten- maar ook als binnenzonwering door
bescherming tegen blauw licht van verschillende elektronische
apparaten en kunstlicht, hoewel deze straling minimaal is in
vergelijking met zonblootstelling.
• Recent werd ook een veelbelovende, efficiënte en veilige
magnesium- en aluminiumhoudende booster ontwikkeld
die in combinatie met een organische triazine filter de SPF
kon verdubbelen (6).
5. NIEUWE TECHNOLOGIEËN EN
TOEVOEGSTOFFEN, ALSOOK NIET
EU-TOEGELATEN UV-FILTERS OM DE
WERKZAAMHEID EN VEILIGHEID VAN
ZONNEPRODUCTEN TE VERBETEREN
5.1. Nieuwe technologieën en toevoegstoffen (4)
• Bescherming tegen inductie van vrije radicalen of ‘ROS’
(Reactive oxygen species): topisch aangebrachte antioxidanten
voorkomen de vorming van ROS veroorzaakt door
exogene UV-straling, houden fotoschade en ontstekingen
onder con- trole (8) en hebben een gunstige invloed op fotodegradatie
van zonnefilters. Voorbeelden zijn vitaminen B3,
C en E, polyfenolen zoals vb. curcumine, co-enzyme Q10,
liponzuur, resveratrol, catechines, silymarine en melatonine
(cf. infra). Hun lage oplosbaarheid in water, slechte stabiliteit
en lage huid permeatie worden in recente formuleringen
verminderd door gebruik gemaakt van nanodeeltjes waarin
ze worden geïncludeerd. Combinatie van antioxidanten en
UV-filters in nanodragers kan zo op synergetische wijze de
fotoprotectieve activiteit van de huid verbeteren.
• Bescherming tegen infrarood: organische en anorganische
filters worden ook aangewend ter bescherming tegen de effecten
van nabij-infraroodstraling (NIR). De zorgen over de
gevolgen van de klimaatverandering en de stijging van de
gemiddelde zomertemperaturen hebben de belangstelling
voor fotobescherming tegen golflengten met een hogere
calorische waarde doen toenemen. Zo werden zogenaamde
‘koelfilters’ ontwikkeld, nl. hydrogels met een driedimensionaal
netwerkstructuur en hoog watergehalte, waarin hyaluron-
en looizuur met een breed UV-spectrumbescherming
vervat zitten. Polyolen zoals xylitol worden toegevoegd die de
huidtemperatuur met 6,6 ℃ al na 5 min. langdurig verlagen.
Mei-Juni 2024

ZONNEPRODUCTEN: NIEUWIGHEDEN
45
Deze hydrogels hebben een hydraterend, antioxiderend en
verkoelend effect, en hechten uitstekend aan de huid.
• Vermijden van huidpenetratie: zo heeft de ontwikkeling van
geschikte dragers grote implicaties voor optimale efficiëntie,
nl. stabiliteit, homogene UV-filterverdeling, evenals vermindering
van de huidpermeabiliteit van zonnefilters. De veiligheid
wordt verhoogd door het gebruik van polysaccharide
structuren om hydrogels te vormen, door nanotechnologie
aan te wenden om hydrogels te genereren afgeleid van benzofuroazepine
om moleculen te omhullen, of door het gebruik
van cellulose nanokristallen die de werkzaamheid van filters
verhoogt door hun huidpenetratie te minimaliseren. Alginaat
microdeeltjes zijn effectief in het vergroten van de fotostabiliteit
van ethylhexyl methoxycinnamaat. Cyclodextrinen
zijn polysacchariden die worden gebruikt als inclusiecomplexen;
inkapselingtechnieken bieden nieuwe, veilige en
milieuvriendelijkere oplossingen en zijn vergelijkbaar met
deze gebruikt in talrijke formuleringen die al op de markt zijn,
zoals methacrylaatpolymeren (PMMA). Een andere techniek
om huidpenetratie te voorkomen is de creatie van nieuwe
kristallijne structuren door het smelten en emulgeren van
filteragglomeraten. Technologieën gebaseerd op semikristallijne
polymeren, zoals de combinatie van alkylacrylaat/
hydroxyethylacrylaat-copolymeer (netlock technologie), kunnen
filters in de formulering stabiliseren en zorgen voor een
langere werking op de huid. Een andere type SPF-boosters
zijn op synthetische polymeren gebaseerde materialen, zoals
polydopaminen en styreen/acrylaten-copolymeren (6).
5.2. Niet toegelaten UV-filters (cf. EU Annexe VI)
Er zijn momenteel enkele fabrikanten die niet goedgekeurde
UV-filters toevoegen, die op het etiket van ‘minerale’ zonneproducten
beschreven worden als stabilisatoren (5). Deze
componenten verhogen de UVB- en UVA II-absorptie van een
mineraal zonneproduct zonder een concentratie aan minerale
UV- filter nodig te hebben die een witte film achterlaat, of zonder
de limiet te overschrijden van maximaal toegestane concentraties
van goedgekeurde chemische zonnefilter(s). Aan deze cosmetische
ingrediënten worden cf. de EU-wetgeving verschillende
eigenschappen toebedeeld:
• Voorbeelden zijn diethylhexyl syringylidenemalonaat (huidbeschermend),
capryloyl salicylzuur (huidconditionerend),
tridecyl salicylaat (antistatisch, huidconditionerend) en butyloctylsalicylaat
(haar- en huidconditionerend, solvent) die deel
uitmaken van dezelfde salicylaatfamilie als de goedgekeurde
chemische UV-filters homosalaat en ethylhexyl salicylaat,
alsook ethylferulaat (huidconditionerend), een analoog van de
chemische UV- filter ethylhexyl methoxycinnamaat. Dit zijn
echter zonnefilters waarvan huidpenetratie aangetoond werd.
Deze resultaten suggereren dan ook dat gebruikers, bezorgd
Verschillende natuurlijke substanties zijn potentiële
kandidaat zonnefilters vanwege hun hoge fotoprotectieve
werkzaamheid (vaak naast een uitgesproken antioxyderend
vermogen), beschouwd als additieven
en “boosters” in de formulatie van zonneproducten.
Fig. 4. Positieve patch test (contactallergie)
voor octocryleen
over mogelijke nadelige gevolgen van chemische filters op hun
gezondheid en/of het milieu, onnauwkeurig geëtiketteerde
minerale en chemische zonneproducten die te hoge concentraties
aan chemische filters bevatten, zullen vermijden.
Evenzo kunnen regelgevende agentschappen eisen dat alle
bekende of redelijkerwijs veronderstelde chemische UV-filters
als zodanig worden geïdentificeerd op product-etiketten, of
zelfs weggelaten indien het handelt over niet-goedgekeurde
chemische UV-filters.
6. NATUURLIJKE BRONNEN VAN
ZONNEFILTERS TEGEN UV EN
ZICHTBAAR LICHT
“Groene” benaderingen voor de ontwikkeling van lokale fotobeschermende
stoffen hebben de afgelopen jaren veelbelovende
bevindingen opgeleverd (4). Momenteel zijn er geen natuurlijke
organische zonnefilters opgenomen in de lijsten met de door
de internationale regelgevende instanties goedgekeurde filters.
Hoewel verschillende van dergelijke verbindingen potentieel
kandidaat-zonnefilters zijn vanwege hun hoge fotoprotectieve
werkzaamheid (vaak naast een uitgesproken antioxiderend
vermogen), worden de meeste van deze stoffen beschouwd als
additieven en fungeren ze als boosters in de formulatie (4):
• ‘Mycosporine-like amino acids’ (MAA’s), geïsoleerd uit
schimmels en een verscheidenheid aan mariene organismen,
absorberen golflengten die zeer vergelijkbaar zijn met ethylhexyl
methoxycinnamaat en butyl methoxydibenzoylmethaan,
zijn thermisch stabiel onder verschillende omstandigheden
en fotostabiel bij zeer hoge UV-stralingsdoses. MAA’s veroorzaken
geen fototoxiciteit noch fotoallergie. De belangrijkste
beperking voor het gebruik ervan vormt de hoeveelheid
gezuiverde stof nodig, zodat ook fotostabiele synthetische
analogen met verschillende maximum golflengten werden
geproduceerd. Shinorine, opgenomen in het genoom van de
cyanobacterium Fischerela s., wordt massaal geproduceerd.
Scytonemin, een zeer overvloedig pigment in cyanobacteriën,
en scytonemin-3a-imine, afgeleid van Scytonema hoffmani na
blootstelling aan hoge doses zonnestraling, worden onderzocht
voor mogelijk gebruik als UV-filter tegen zeer lange
Mei-Juni 2024

46
ZONNEPRODUCTEN: NIEUWIGHEDEN
Een nieuwe etikettering van gecommercialiseerde
zonneproducten zou consumenten moeten toestaan
onderscheid te maken tussen hoge en lage niveaus van
bescherming tegen UVB, UVA en zichtbaar licht.
UVA-golflengten en HEVR.
• Flavonoïden zijn polyfenolmoleculen en veelbelovende natuurlijke
zonnefilter-kandidaten, met name quercetine en
vooral rutine. Lignine, het de meest voorkomende flavonoïde
in de natuur, is een andere kandidaat groene zonnefilter. De
lage oplosbaarheid en de donkere kleur van lignine worden
vermeden door gebruik van hoog-geordende lignine nanodeeltjes
en de ontwikkeling van een methode om verdonkering
van lignine te voorkomen. Silymarine, een polyfenol verkregen
verkregen uit de mariadistel Silybum marianum, samengesteld
uit verschillende flavonoïden zoals silybin, silydianine
en silychristine, waarvan de UV- straling absorptiecapaciteit
toeneemt in combinatie met TiO 2
en ZnO. De transformatie
ervan in nanodeeltjes vergroot de oplosbaarheid en maakt
deze een sterke kandidaat als UV-blokker.
• Eén van de natuurlijke stoffen met booster potentieel, voor
zowel orale als lokale toepassingen is het extract van de varen
Polypodium leucotomos, rijk aan niet-flavonoïde catecholisch
verbindingen (benzoaten en cinnamaten zoals cafeïnezuur
en het derivaat ferulinezuur). Het beschermt ook tegen immunosuppressie
en hyperpigmentatie veroorzaakt door HEVR.
• Andere natuurlijke producten omvatten schimmel- of bacteriële
melaninen, vb. toevoeging van melanine afgeleid
van Amorphotheca resinae aan een zonnefilter verhoogt de
SPF- waarde, vertoont antioxidantactiviteit vergelijkbaar met
die van ascorbinezuur maar groter dan die van gereduceerd
glutathion. Pseudomonas sp. bevat bacterieel melanine, het
5,6-dihydroxyindool2-carboxylzuur (DHICA), dat typische
eumelanine eigenschappen bezit, met een fotoprotectief effect
tegen UVB straling.
• Ook groene koffieolie en stilbenen van sparrenschors worden
als SPF-boosters vermeld (6)
7. ALTERNATIEVEN VEREIST
VOOR DE ETIKETTERING VAN
ZONNEPRODUCTEN
Voor UVA bestaat er geen maatregel-equivalent aan de UVB-
SPFs voor zonnebrand, in plaats daarvan werd het concept van
breedspectrum bescherming ontwikkeld, en de zonbeschermingsformulaties
werden aangepast om golflengten tot ten minste het
UVA-bereik te verstrooien of te absorberen. Er zijn echter talloze
zorgen geuit met betrekking tot het voorgeschreven beoordelingssysteem
(5). Deze omvatten de vaak misleidend hoge in
vivo SPF-aanduidingen en de slecht begrepen en willekeurig
breedspectrum aanduiding die zeer weinig begeleiding biedt voor
consumenten over de mate van UVA-bescherming, nl. minimum
UVA- beschermingsfactor die 1/3 van de SPF bedraagt, en een
kritische golflengte van 370 nm (golflengte beneden dewelke 90%
straling geabsorbeerd wordt) (document 2006/247/EC), waarbij
voor de in vivo tests een hoeveelheid van 2 mg/cm 2 huidapplicatie
gehanteerd wordt (1, 2). Deze tekortkomingen worden nog versterkt
door de feit dat het huidige SPF-ratingsysteem consumenten
misleidend grote verschillen voorstelt tussen SPF 20, 30 of
50, vooral gezien het feit dat de gewoonlijk aangebrachte hoeveelheden
zonnebrandcrème het gelabelde niveau van bescherming
niet behalen. Betekenisvolle UVA- beschermingsclassificaties
zijn veel moeilijker te construeren, gezien de actiespectra voor
de verschillende vertraagde bijwerkingen en interacties tussen
verschillende betrokken delen van het UV-spectrum, inclusief
UVB, onbekend zijn. Nieuwe etikettering zou een einde moeten
maken aan zinloze SPF-oorlogen en consumenten toestaan onderscheid
te maken tussen hoge en lage niveaus van bescherming
tegen UVB, UVA en zichtbaar licht in de gecommercialiseerde
producten. Bezorgde gebruikers of hun adviserende artsen
zouden dan specifieke zonneproducten kunnen selecteren of
aanbevelen, op basis van specifieke doelstellingen voor de korte
en lange termijn zonbescherming.
CONCLUSIES
Zeer recent werden veel innovaties gezien in de ontwikkeling van
nieuwe moleculen en formuleringen die zowel de veiligheid als
de werkzaamheid van zonbeschermende producten verhogen,
waaronder veelbelovende stoffen die nog steeds in onderzoek
zijn. Nieuwe zonnefilters die een evenwichtige fotobescherming
bieden tegen iedere vorm van schadelijke zonnestraling zijn al
beschikbaar, met een betere bescherming tegen hyperpigmentatie,
immunosuppressie en fotoveroudering, terwijl nieuwe
dragers de huidpenetratie ervan verminderen. Zonnefilters en
antioxidanten op nanobasis hebben vele voordelen: UV-filters
van nanoformaat kunnen de ongunstige witachtige kleur van
grove metaaldeeltjes vermijden en aan een breed UV-spectrum
weerstaan. In het geval van antioxidanten verbeteren de nanodragers
de fotostabiliteit, huidpenetratie en fotoprotectie. Het
uitvoeren van klinische onderzoeken om inzicht krijgen in de
geoptimaliseerde dosering, werkzaamheid en veiligheid van
nanoformuleringen is echter noodzakelijk.
Natuurlijke producten zijn beloftevol voor het voorkomen van
huidbeschadiging, waarbij veelbelovende fotoprotectieve moleculen
geproduceerd werden, die alleen of gecombineerd met
minerale zonnefilters, kunnen worden aangewend.
Een kritische toxicologische beoordeling zowel van zonnefilters
als toevoegstoffen, zoals vb. de niet-toegelaten zonnefilters die
aangewend worden als boosters, blijft echter een noodzaak.
REFERENTIES
1. Goossens A. Veiligheden, tolerantie van zonnefilters in de praktijk. Dermactu
2020; 176 mei/juni: 14-6.
2. Goossens A. Veiligheid en tolerantie van zonnefilters in de praktijk. Skin 2020;
24(3): 30-4.
3. Goossens A. Filtres solaires: efficacité, toxicité et allergie. In: Progrès en
Dermato-Allergologie. Anvers (2022). John Libbey Eurotext. pp. 115-130.
4. Aguilera J, Tamara Gracia-Caza T, Gilaberte Y. New developments in
sunscreens. J Photochem Photobiol 2023; 22: 2473–82.
5. Tuchayi SM, Wang Z, Yan J, Garibyan L, Bai X and Gilchrest BA. Sunscreens:
Misconceptions and Misinformation. JID 2023;143: 1406-11.
6. Chen L, Wang J, Wu X, et al. Boosting the effectiveness of UV filters and
sunscreen formulations usin photosable, non-toxic inorganic platelets. Chem.
Commun 2024; 60: 1039-42.
7. Rajasekar M, Mary J, Sivakumar M, Selvam M. Recent developments in
sunscreens based on chromophore compounds and nanoparticles. RSC Adv.
2024; 14: 2529-63.
8. Lin C-H, Lin M-H, Chung Y-K, et al. Exploring the potential of the nano-based
sunscreens and antioxidants for preventing and treating skin photoaging.
Chemosphere 2024; 347 (140702): 1-19.
9. Bai X, Yan J, Gilchrest BA. Next-generation Zinc oxide-based sunscreens:
molecular characteristics and advantages. JID 2024; 144: 430-4.
Mei-Juni 2024

REPORTAGE
47
TRIASORB, BESCHERMING
MET ULTRABREED
SPECTRUM
Door hoogenergetisch zichtbaar blauw licht aan te
pakken, nemen de Laboratoires Pierre Fabre een
sprong in de toekomst van fotoprotectie. TriAsorB is
de eerste zonnefilter met als eigenschappen: het schadelijke deel
van het zonnespectrum absorberen en reflecteren, waaronder
UVB, korte UVA, lange UVA maar ook hoogenergetisch
zichtbaar blauw licht (400-450nm).
UVA, UVB EN BLAUW LICHT…
Wetenschappers erkennen al lang de rol van UVB- en UVA-stralen
bij de ontwikkeling van zonnebrand, huidkanker en fotoveroudering.
Meer recentelijk heeft nieuw wetenschappelijk
onderzoek de schadelijke invloed van zichtbaar hoogenergetisch
blauw licht op huidcellen aangetoond.
“Met het hoogenergetisch zichtbaar blauw licht hebben we een
nieuwe vijand van de huid ontdekt. Deze schadelijke golven
dringen nog dieper door in de huidlagen, tot in de hypodermis.
Meerdere onderzoeken hebben aangetoond dat dit blauwe licht
leidt tot de vorming van schadelijke vrije zuurstof radicalen die
alle bestanddelen van huidcellen aantasten: lipiden, proteïnen en
DNA. Blauw licht werkt ook in op het pigmentatiegen en stimuleert
de activiteit van melanocyten. Daardoor verergert het bepaalde
dermatosen die verband houden met de werking van melanine,
zoals zwangerschapsmasker of postinflammatoire hyperpigmentatie.
Maar bovenal zijn de schadelijke effecten van dit blauwe licht
cumulatief en kan de schade op lange termijn toenemen, vandaar
de absolute noodzaak, in termen van volksgezondheid, om ons
er vanaf zeer jonge leeftijd en gedurende het hele leven tegen te
beschermen,” zegt Daniel Redoules, doctor in de wetenschappen,
wetenschappelijk directeur van Eau Thermale Avène.
– Om de effecten van blauw licht op de huid te bestrijden, hebben
de Laboratoires Eau Thermale Avène een revolutionaire
nieuwe technologie ontwikkeld: de TriAsorB filter, geïnspireerd
op de natuurlijke fotobeschermende kracht van melanine. –
TRIASORB, EEN ECHTE
TECHNOLOGISCHE INNOVATIE
Melanine is verantwoordelijk voor de natuurlijke fotoprotectie
van de huid. Het beschermt tegen zonnebrand, fotoveroudering
en huidkanker. Het beschermt ook tegen hoogenergetisch
zichtbaar blauw licht. TriAsorB biedt de huid, geïnspireerd
door deze unieke manier van werken, een zeer brede en doeltreffende
fotoprotectie en reflecteert het schadelijke deel van
het zonnespectrum, waaronder UVB-, korte UVA- en lange
UVA-stralen, maar ook hoogenergetisch zichtbaar blauw licht.
DOELTREFFENDHEID, VEILIGHEID
EN ECO-VERANTWOORDELIJKHEID
VAN DE FORMULE
De nieuwe TriAsorB filter is een organische molecule die
in bepaalde formules verspreid zit. Deze unieke technologie
garandeert de veiligheid van de filter. Dankzij TriAsorB is
het Laboratoire Eau Thermale Avène erin geslaagd het aandeel
filters in zijn nieuwe zonneverzorging Intense Protect SPF50+
met ongeveer 10% te verminderen, met behoud van de hoge
beschermingskwaliteiten.
De nieuwe TriAsorB filter is volledig in lijn met de Concious
Care-aanpak van Laboratoires Pierre Fabre. Nuttig, doordacht
en ethisch, met als doel actieve ingrediënten te formuleren die
steeds meer rekening houden met de huid en het milieu.
Dit is een uitzonderlijke en uiterst zeldzame gebeurtenis,” merkt
Daniel REDOULES op. Vier jaar werk en 30 toxicologische
studies werden gewijd aan het bewijzen van de veiligheid van
de filter. TriAsorB is ultraveilig en blijft op het huidoppervlak
zitten, gezond of beschadigd. Vandaag de dag is Pierre Fabre
de tweede cosmeticafabrikant ter wereld die zijn eigen zonnefilter
heeft ontwikkeld. Na 20 jaar onderzoek hebben we een
belangrijke innovatie in fotoprotectie bedacht.
De TriAsorB-filter is ook te vinden in Eau Thermale Avène
SUNSIMED KA, speciaal ontwikkeld voor de huid die vatbaar
is voor Actinische Keratosen, SUNSIMED PIGMENT, voor
de huid die vatbaar is voor pigmentstoornissen, Eau Thermale
Avène Cicalfate+ SPF 50+ Multi-Protective Repair Cream en
Ducray MELASCREEN Protective Anti-Spot Care SPF50+.
95% van celschade
veroorzaakt door
blauw licht
Naast UV is HEV blauw licht geïdentificeerd
als een katalysator voor huidveroudering.
Met het gepatenteerde
TriAsorB filter dat beschermt tegen
HEV blauw licht, garanderen de nieuwe
ULTRA FLUID zonneproducten optimale preventie tegen
fotoveroudering.
REFERENTIE
Kwantificering van DNA-schade (cyclobutaan pyrimidine dimeren, CPD) door LC/
MS-analyse (vloeistofchromatografie/massaspectrometrie) na acute blootstelling
aan UV-stralen.
Mei-Juni 2024

48
SCRATCH-PATCH TEST
MINI-SYMPOSIUM
BELGIAN CONTACT
AND ENVIRONMENTAL
DERMATITIS GROUP (BCEDG)
17 FEBRUARI 2024
(VUB CAMPUS JETTE)
Samenvatting van een klinische casus (Em. Prof. An Goossens)
De ‘Scratch-patch test’: een methode om de huidpenetratie
van grote moleculen te verbeteren
Sofie Stappers, Ella Dendooven, Olivier Aerts. Dermatologie UZA:
‘If the drugs itch, you may need to SCRATCH!
Patchtests met systemisch toegediende geneesmiddelen
worden beschouwd als een waardevol en veilig
hulpmiddel om de oorzaak van een cutane bijwerking
te identificeren en ook hulp te bieden bij de keuze van een
potentieel veiliger alternatief. Soms doen er zich echter valsnegatieve
reacties voor, voornamelijk op hoogmoleculaire
haptenen die minder goed in de hoornlaag kunnen
binnendringen. De ‘Scratch-patch test’, waarbij een patch
test met het te onderzoeken geneesmiddel aangebracht wordt
op een huidoppervlak dat bekrast werd met een steriele naald
(1) vormt een goed alternatief. Deze methode werd reeds
met succes toegepast in gevallen van contactallergie voor
topische geneesmiddelen zoals oogheelkundige preparaten
en voor het onderzoek van systemische, zelfs ernstige
geneesmiddelenerupties.
Dit wordt geïllustreerd aan de hand van het geval van een 79-jarige
man die een drugeruptie met eosinofilie en systemische
symptomen (DRESS; RegiSCAR-score >5) ontwikkelde 12
weken na de start van een behandeling met imatinib (Glivec®)
voor chronische myeloïde leukemie (CML).
Gezien de grote chemische structuur van imatinib werden 3
maanden later zowel patch- als scratch-patch tests uitgevoerd
met 10-% verdunningen in vaseline met imatinib, alsook met
verschillende alternatieven van dezelfde geneesmiddelenklasse,
nl. nilotinib, asciminib, en bosutinib. Enkel de scratch-patch test
met imatinib reageerde duidelijk positief op dag 2 (+) en dag 4
(+), die histopathologisch dezelfde kenmerken als de huidbiopsie
van de huideruptie weergaf, wat de relevantie ervan verder
ondersteunde. De drie alternatieve geneesmiddelen testten
negatief. De testprocedure gaf geen aanleiding tot bijwerkingen,
behalve een (interessante) reactivatie van het Varicella
Zoster-virus (VZV) dat zich op de rug klinisch manifesteerde
als een klassieke gordelroos.
Een graduele toediening met asciminib, het structureel meest
verschillende alternatief, werd goed verdragen zodat de patiënt
succesvol zijn behandeling voor CML kon hervatten. Voor zover
ons bekend is dit het eerste casusrapport van een ernstige
drugeruptie, d.w.z. DRESS, waarbij met succes de schuldige en
een veiliger alternatief geïdentificeerd werden via de ‘Scratch
patch-test methode.
REFERENTIE
1. Dendooven E, Goossens A, Aerts O. Patch testing patient’s own products: a
practical overview for clinicians. Current Allergy & Clinical Immunology 2023;
36 (2): 1-7.
Mei-Juni 2024

INNOVERENDE HUIDVERZORGING VOOR IEDEREEN
HET BELANG VAN CERAMIDEN IN GEZONDE HUID
De lipiden bilaag bestaat voor ongeveer 50% uit CERAMIDEN 1,2 . Deze bilaag is noodzakelijk om een
effectieve huidbarrière te behouden, voor een goede waterhuishouding in het stratum corneum.
STRATUM CORNEUM
-50% CERAMIDEN
-25% CHOLESTEROL
-10% / -20% VETZUREN
CORNEOCYTEN
INTERCELLULAIRE LIPIDEN / LIPIDEN BILAAG
EFFECTIVITEIT GEDREVEN DOOR EEN UNIEKE SYNERGIE
CERAMIDEN
Een combinatie van 3 huideigen, essentiële
ceramiden, die de in de huid aanwezige
ceramiden aanvullen, om zo droge huid
te verzachten en de huidbarrière te versterken.
MVE TECNOLOGIE
Een revolutionair afgifte systeem welke
hydraterende ingrediënten laag voor laag
afgeeft voor een langdurige hydratatie.
Houdt de huid langdurig zacht en comfortabel 3,4
CERAMIDE CERAMIDE CERAMIDE
1 3 6-II
CERAMIDEN VECTOR ®
CERAVE HEEFT EEN BREDE PRODUCTRANGE PASSEND BIJ
VERSCHILLENDE INDICATIES (O.A LICHTE TOT MATIGE ATOPIE,
SENIELE XEROSE, ALLE SOORTEN DROGE HUID (BIJV. BIJ DIABETES)).
1. Sahle FF, Gebre-Mariam T, Dobner B, Wohlrab J, Neubert RH. Skin diseases associated with the depletion of stratum corneum lipids and stratum corneum lipid substitution therapy. Skin
Pharmacol Physiol. 2015;28(1):42-55. 2. Del Rosso JQ. Repair and maintenance of the epidermal barrier in patients diagnosed with atopic dermatitis: an evaluation of the components of a body
wash-moisturiser skin care regimen directed at management of atopic skin. J Clin Aesthet Dermatol. 2011;4(6):45-55. 3. Lynde CW, Andriessen A, Barankin B, et al. Moisturisers and ceramide-containing
moisturisers may offer concomitant therapy with benefits. J Clin Aesthet Dermatol. 2014;7(3):18-26. 4. Draelos ZD. The effect of ceramidecontaining skin care products on eczema resolution
duration. Cutis. 2008;81(1):87-91.
VERKRIJGBAAR IN DE APOTHEEK - WWW.CERAVE.BE

50
TYPE-I ALLERGIE BIJENPOLLEN
MINI-SYMPOSIUM
BELGIAN CONTACT
AND ENVIRONMENTAL
DERMATITIS GROUP (BCEDG)
17 FEBRUARI 2024
(VUB CAMPUS JETTE)
Samenvatting van een klinische casus (Em. Prof. An Goossens)
Ernstige type-I allergische reactie op bijenpollen als kruisreactie met
Ambrosiapollen (Jolien Kessels, Martine Grosber: ‘Let It Be(e)’.
Dermatologie, UZ, VUB). (An Goossens Prize)
Een 27- jarige vrouw, met een medische geschiedenis
van een maagbypassoperatie en een positieve
atopische anamnese voor astma, eczeem als kind,
alsook een seizoensgebonden rhinoconjunctivitis, ontwikkelde
een onmiddellijk-type allergische reactie (gegeneraliseerde
urticaria, kortademigheid, angio-oedeem en misselijkheid)
bij inname van een vrij verkrijgbaar voedingssupplement
met bijenpollen. Priktests toonden een type I- allergie voor
bijenpollen, alsook voor berken-, kruiden- en graspollen
aan (specifieke IgE’s ook positief), waardoor de jaarlijkse
hooikoortssymptomen verklaard werden.
In een publicatie van 32 gevallen van anafylaxie door bijenproducten
(1) werd de helft daarvan veroorzaakt door bijenpollen,
waarbij alle patiënten seizoensgebonden rhinoconjunctivitis
vertoonden, vooral te wijten aan Ambrosia (Compositae-familie),
analoog aan dit geval. Een onderliggend tweestap mechanisme
werd voorgesteld: een type I-sensibilisatie voor wind-getransporteerde
pollen van Compositae-planten, die kruis-reageren
met insecten-getransporteerde bijenpollen en vervolgens bij
inname anafylaxie veroorzaken.
Bijenproducten worden steeds populairder en kunnen allergische
reacties uitlokken. Vooral laattijdige allergische reacties
o.v.v. contacteczeem op bijenwas en voornamelijk propolis
zijn gekend (Fig. 1), doch artsen moeten zich ervan bewust
zijn dat eetbare bijenpollensupplementen onmiddellijk-type
reacties kunnen uitlokken en formeel gecontra-indiceerd
zijn bij patiënten met seizoensgebonden klachten, waarbij
Ambrosia-allergie het grootste risico vormt. Bovendien dient
Fig. 1. Contactallergie voor propolis
opgemerkt dat een maagbypassoperatie het ontstaan van voedingsallergie
bevordert.
REFERENTIE
1. Jarlot-Chevaux S, Dumond P, Tscheiller S, Pirson F, Renaudin JM. Anaphylaxie
alimentaire aux produits de la ruche: à propos de 32 cas déclarés au Réseau
d’Allergo-Vigilance®. Revue Française d’Allergologie. 2022;62(2):158-165.
Mei-Juni 2024

EXOMEGA
ALLERGO
Droge huid met neiging tot
ATOPISCH ECZEEM
ONDER CONTROLE
Droge huid met neiging tot
ATOPISCH ECZEEM
NIET ONDER CONTROLE
PRURITUS
SCORE *
-95%
-59%
SCORAD *
+69%
SLAAP-
KWALITEIT **
PRURITUS SCORE
*
VANAF 10 MIN
-42%
HUIDONGEMAK
SCORE
*
VANAF 10 MIN
-42%
VERMINDERT
**
DE STRESS
1 e oorzaak van AD, van
69% van de patiënten
3 VOEDENDE
TEXTUREN
Gelaat & lichaam
Vanaf de geboorte
1 HYBRIDE
TEXTUUR
Gelaat & lichaam
Getest op atopische
oogleden
Vanaf de geboorte
STERILE COSMETICS ®
BEWAAR-
MIDDELEN
1
TOEPASSING
PER DAG
RHEALBA HAVER
BIO
LANDBOUW
BY A-DERMA
* Klinische studie bij 94 proefpersonen met een EXOMEGA CONTROL product (melk, crème, balsem). Gemiddelde resultaten tussen de 3 texturen
na 22 dagen. ** Postmarketingonderzoek bij 495 proefpersonen met een huid met neiging tot atopie bij gebruik van een EXOMEGA CONTROL
product alleen of in combinatie. Resultaten na 4 tot 8 weken. Verzameling internationale gegevens: Korea (49), Roemenië (134), Kroatië (98), Bosnië
(92), Mexico (122).
* Klinisch onderzoek naar de doeltreffendheid van EXOMEGA ALLERGO bij 30 volwassen proefpersonen met atopische dermatitis en een voorgeschiedenis
van contactallergie. 1 toepassing per dag gedurende 22 dagen.
** Resultaat op D22.

52
REPORTAGE
ECZEMANET.BE:
WAARDEN, EEN MISSIE: BETER
LEVEN MET ECZEEM
Atopische dermatitis (AD), of chronisch eczeem, is een aandoening waarvan slechts
één op de vijf Belgen op de hoogte is, hoewel ze een grote impact kan hebben op de
levenskwaliteit van de patiënten.
Eczemanet is een vereniging van patiënten die lijden aan atopische dermatitis en eczeem.
Haar doel is om informatie te verstrekken en mensen bewust te maken van de ziekte.
Gunter Van Dyck, voorzitter van Allergienet, legt uit.
WIE ZIT ER ACHTER ECZEMANET.BE?
Allergienet werd opgericht in 2008. Wij zijn een belangenvereniging
voor patiënten die lijden aan allergische, atopische
of urticariële aandoeningen. We hebben een aparte afdeling
opgericht specifiek voor atopische dermatitis onder de naam
eczemanet.be. Voor netelroospatiënten bieden we urticaria.
be. aan.
WAT ZIJN JULLIE DOELSTELLINGEN?
Ons doel is een forum te bieden waar mensen met eczeem in
België gemakkelijk met elkaar in contact kunnen komen om
hun ervaringen te delen en een luisterend oor te vinden. Wij
vechten voor een grotere erkenning van de last van de ziekte,
wij steunen en helpen patiënten en hun families en waar nodig
verdedigen wij de belangen van mensen met atopisch eczeem.
Wij informeren ook het grote publiek over atopisch eczeem en
geven voorlichting aan patiënten. Op onze website verzamelen
we zoveel mogelijk informatie over de ziekte en de meest
gestelde vragen van patiënten. Hygiëne en verzorging van de
atopische huid zijn uiteraard een zeer belangrijk onderwerp.
Andere missies zijn het stimuleren van wetenschappelijk onderzoek
naar de oorzaken en nieuwe behandelingen, en het
vertegenwoordigen van de belangen van eczeempatiënten bij
de gezondheidsautoriteiten, bedrijven en andere organisaties
die zich bezighouden met gezondheid.
— Door te communiceren en te informeren over de ziekte en
door patiënten en hun families te steunen, kunnen we bijdragen
aan de verbetering van hun levenskwaliteit. Onze missie is
krachtig: Informeren, Voorlichten, Ondersteunen. We willen
dat patiënten hun eigen gezondheid in handen nemen. —
WELKE CONCRETE ACTIE ONDERNEMEN
JULLIE MET PATIËNTEN?
Wij organiseren informele contacten tussen patiënten en beantwoorden
persoonlijke hulpvragen. Af en toe organiseren wij
PICOT
ook kleinschalige bijeenkomsten waar mensen hun ervaringen
over het leven met atopische dermatitis kunnen delen. Daarnaast
organiseren we jaarlijkse het evenement ‘Dag van het Eczeem’
waar we interessante sprekers vragen om hun ervaringen en
inzichten met ons patiënten te delen of om met ons in discussie
te gaan. Ons evenement is natuurlijk ook een uitgelezen kans
om patiënten, zorgverleners en andere actoren met elkaar in
contact te brengen.
HOE WERK JE SAMEN MET
DE PIERRE FABRE GROUP?
Als toonaangevend bedrijf binnen de dermatologie met specifieke
producten voor mensen met atopisch eczeem delen wij
eenzelfde missie, het leven van mensen met eczeem beter maken.
Vanuit deze doelstellingen kunnen we vaak rekenen op de steun
van Pierre Fabre Group, zo hebben we recent samengewerkt
om ons boekje ‘Kriebel het draakje’ te vertalen naar het Frans
maar ook om dit te verdelen naar onze gezamenlijke doelgroep.
De steun van Pierre Fabre Group maakt dat we een veel groter
publiek kunnen bereiken en is voor iedereen een win-win maar
vooral voor de patiënt.
Mei-Juni 2024

Doe mee aan een van de golfwedstrijden die worden georganiseerd door Swings
for Lives ten bate van de Justine Henin Foundation. De grote finale vindt plaats op
20 september op Golf de La Bruyère, in aanwezigheid van Justine Henin. Dankzij de
deelname van vele golfers kon Swings for Lives vorig jaar een cheque van 20.000
euro overhandigen aan de Stichting ter ondersteuning van haar vele projecten, in het
bijzonder het Gym&JoY-project in het Grand Hôpital van Charleroi.
Kom langs en schrijf je in! Informatie: www.swingsforlives.be
PRÉSENTENT LA 3 E ÉDITION DE
SWINGS FOR LIVES
PRÉSENTENT LA 3 E ÉDITION DE
SWINGS FOR LIVES
AU PROFIT PRESENTEREN PRÉSENTENT DE LA FONDATION LA DE 33E E ÉDITION EDITIE JUSTINE VAN
DE
HENIN
AU PROFIT PRÉSENTENT DE LA FONDATION LA 3 E ÉDITION JUSTINE DE
HENIN
PRÉSENTENT LA 3 E ÉDITION DE
SWINGS FOR LIVES
SWINGS FOR LIVES
SWINGS
TEN AU GUNSTE PROFIT DE VAN LA FONDATION DE STICHTING
FOR JUSTINE LIVES
HENIN
SOUS LE PARRAINAGE · D’ADRIEN DUMONT DE CHASSART
AU PROFIT DE LA FONDATION JUSTINE HENIN
SOUS ONDER AU LE BESCHERMHEERSCHAP PARRAINAGE PROFIT DE LA · FONDATION D’ADRIEN - VAN ADRIEN DUMONT JUSTINE DUMONT DE HENIN
CHASSART
DE SOUS LE PARRAINAGE · D’ADRIEN DUMONT DE CHASSART
SOUS LE PARRAINAGE · D’ADRIEN DUMONT DE 02.06.24 CHASSART
I GOLF DE RIGENÉE
SOUS LE PARRAINAGE · D’ADRIEN DUMONT DE 30.06.24 CHASSART
I GOLF LA BRUYÈRE
07.07.24 I GOLF 02.06.24 DES LACS I GOLF DE L’EAU DE RIGENÉE
D’HEURE
30.06.24 & I 25.07.24 GOLF LA I BRUYÈRE
B.D.G.C
07.07.24 I GOLF 08.09.24 02.06.24 DES LACS I I GOLF GOLF DE L’EAU DE DE PIERPONT
RIGENÉE
D’HEURE
30.06.24 & I 25.07.24 GOLF LA I BRUYÈRE
B.D.G.C
07.07.24 I GOLF
02.06.24 08.09.24 DES LACS
I GOLF I GOLF DE L’EAU
DE RIGENÉE
DE PIERPONT
D’HEURE
FINALE 20.09.24 02.06.24 30.06.24 I DE RIGENÉE
24 I & GOLF I 25.07.24
GOLF LA LA I
BRUYÈRE
B.D.G.C
AVEC LA PARTICIPATION 07.07.24 EXCEPTIONNELLE I GOLF 30.06.24 I GOLF LA BRUYÈRE
08.09.24
DES DE LACS I JUSTINE GOLF
DE L’EAU DE HENIN
PIERPONT
D’HEURE
07.07.24 FINALE I GOLF 20.09.24 DES 24 LACS I & GOLF 25.07.24 DE L’EAU LA BRUYÈRE
I D’HEURE B.D.G.C
AVEC MET LA DE PARTICIPATION UITZONDERLIJKE EXCEPTIONNELLE DEELNAME 08.09.24 VAN DE & I JUSTINE GOLF 25.07.24 DE HENIN PIERPONT
I B.D.G.C
FINALE 20.09.24 08.09.24 I GOLF I LA DE BRUYÈRE PIERPONT
AVEC LA PARTICIPATION EXCEPTIONNELLE DE JUSTINE HENIN
FINALE 20.09.24 I GOLF LA BRUYÈRE
AVEC LA PARTICIPATION EXCEPTIONNELLE FINALE 20.09.24 DE I GOLF JUSTINE LA BRUYÈRE HENIN
AVEC LA PARTICIPATION EXCEPTIONNELLE DE JUSTINE HENIN
RENSEIGNEMENTS ET INSCRIPTIONS : WWW.SWINGSFORLIVES.BE I CONTACT@ SWINGSFORLIVES.BE
RENSEIGNEMENTS INFORMATIE EN ET INSCHRIJVING: INSCRIPTIONS : WWW.SWINGSFORLIVES.BE I I CONTACT@ SWINGSFORLIVES.BE

54
NEWS
Ultieme bescherming tegen lange UVA-stralen
De nieuwe Anthelios UVMUNE 400 oil Control cream-gel SPF 50+ van de Laboratoires La Roche-Posay
biedt ultieme bescherming tegen ultra-lange UVA-stralen, beschermt tegen huidbeschadiging
met een dry-touch finish voor een matterend effect. De formule, die ultra-bestendig
is tegen water, transpiratie en zand, is gebaseerd op de nieuwe UV-filter Mexoryl 400 die beschermt
tegen de onmerkbare en schadelijke UVA-stralen met ultra-lange duur [380-400nm]*,
die 30% uitmaken van de UV-stralen die onze huid het hele jaar door bereiken.
De AirliciumTM -technologie levert matterende microdeeltjes die onmiddellijk overtollig talg absorberen
en de bronnen van glans (talg, zweet, vocht) onder controle helpen houden, zodat de
huid er dag na dag minder vet uitziet. Lichte textuur met een onzichtbare finish. Niet vet. Geen
witte vlekken. Ultrabestendige bescherming tegen water, transpiratie en zand.
Zonbescherming, make-upbasis en bescherming
tegen blauw licht
De Ultra lichte Fluid Hydro Protect SPF 50+ van de Laboratoires Eucerin is ideaal voor dagelijkse
bescherming tegen de zon, omdat de ultralichte textuur met een onzichtbare finish de
huid beschermt zonder een wit laagje achter te laten.
Het kan ook worden gebruikt als make-upbasis, want naast de hoge beschermingsfactor bevat
de formule hydraterende actieve ingrediënten zoals hyaluronzuur, NMF ( Natuurlijke Hydratatiefactoren)
en glycerine om de huid te voeden.
De zonneproducten van Eucerin bieden meer dan alleen klassieke bescherming omdat ze op
meerdere niveaus werken: ze combineren UVA/UVB-filters voor een zeer hoge bescherming
en neutraliseren vrije radicalen die worden veroorzaakt door UV- en HEV-licht, ook bekend als
blauw licht.
Een innovatieve oplossing voor de geïrriteerde huid
De innovatieve Cicalfate+ Crème SPF 50+ van Eau Thermale Avène is speciaal ontwikkeld om te
voldoen aan de behoeften van de geïrriteerde of beschadigde huid die wordt blootgesteld aan
UV-stralen en blauw licht. Dankzij het [C+-Restore] herstellend complex en het TriAsorB
fotobeschermingssysteem biedt deze crème maximale bescherming tegen UV-stralen en blauw
licht, terwijl het herstelproces van de huid wordt versneld. Het bevordert snel en effectief herstel,
vermindert rode vlekken en voorkomt het risico op hyperpigmentatie.
Mei-Juni 2024

SCIENCE NEWS
55
Het ECDC is bezorgd over de toename van ziekten die door
vaccinatie kunnen worden voorkomen
Het aantal gevallen van mazelen en kinkhoest neemt toe in de Europese Unie, zo blijkt uit gegevens die het Europees Centrum
voor ziektepreventie en -bestrijding (ECDC) heeft gepubliceerd in het kader van de Europese week van de vaccinatie.
“Het is ontmoedigend om te zien dat, ondanks tientallen jaren van goed gedocumenteerde gegevens over de veiligheid en
werkzaamheid van vaccins, Europese landen nog steeds worden geconfronteerd met ziekten die door vaccinatie voorkomen
hadden kunnen worden”, maakt de directeur van het ECDC, Dr Andrea Ammon, zich zorgen.
Het aantal gevallen van mazelen en kinkhoest begon in 2023 te stijgen en deze trend heeft zich sindsdien in verschillende
EU-lidstaten voortgezet. Tussen maart 2023 en eind februari 2024 werden ten minste 5.770 gevallen van mazelen geregistreerd,
waarvan ten minste 5 met dodelijke afloop. Mazelen is een zeer besmettelijke ziekte die een hoge vaccinatiegraad van ten minste
95% van de bevolking vereist om de keten van overdracht te onderbreken”, aldus Andrea Ammon. Sinds medio 2023 is ook een
toename van het aantal gevallen van kinkhoest gemeld in verschillende landen van de EU en de Europese Economische Ruimte
(EER). Voorlopige gegevens wijzen op een meer dan 10-voudige toename van het aantal gevallen in 2023 en 2024 vergeleken
met 2022 en 2021, wijst het ECDC erop. Pasgeborenen en zuigelingen, die nog te jong zijn om volledig gevaccineerd te worden,
lopen een verhoogd risico om ernstige vormen van deze ziekten te ontwikkelen en zelfs om te overlijden. Daarom is het volgens
het ECDC essentieel om zich aan het vaccinatieschema te houden. Vaccinatie tijdens de zwangerschap kan ook bijdragen aan
een betere bescherming van zuigelingen.
Veelbelovende vaccins tegen huidkanker
Het farmaceutisch bedrijf Moderna hoopt in 2025 een vaccin tegen huidkanker op de markt te kunnen brengen. Bijzonder is dat ook
andere vormen van kanker bestreden kunnen worden met zo’n gepersonaliseerd vaccin op basis van mRNA. Aan een onderzoek
naar dit vaccin namen 157 huidkankerpatiënten deel van wie de kankercellen al waren uitgezaaid. Nadat hun tumoren waren
verwijderd, kregen sommigen van hen het vaccin. “De onderzoekers gaven een groep patiënten de combinatie van de standaard
immunotherapiebehandeling en het gepersonaliseerde kankervaccin. Ze vergeleken deze combinatie met een groep die alleen
het geneesmiddel voor immunotherapie kreeg”, vertelt Evelien Smits, hoogleraar immunologie aan de Universiteit Antwerpen.
De patiënten werden drie jaar lang gevolgd. “De resultaten zijn veelbelovend. Mensen die de combinatie kregen, hadden de
helft minder kans op herval of overlijden.” Het risico op overlijden en terugkeer na ablatie, om precies te zijn, daalde met 49%.
Het risico op verspreiding van de ziekte daalde met 62%. De onderzoekers zijn nu begonnen aan een grootschalig onderzoek
waarin ze 1000 patiënten behandelen. In totaal nemen 14 landen deel aan deze nieuwe onderzoeksfase, waaronder België.
FOCUS
Eryfotona AK-NMSC: veel meer dan zonbescherming
Voor elke zichtbare actinische keratose zijn er tot 10 subklinische laesies in een nabijgelegen
gebied die nog niet zichtbaar zijn en die het kankerveld vormen. Het is daarom
belangrijk om het hele subklinische kankerveld te behandelen om nieuwe laesies in het
betreffende gebied te voorkomen.
Eryfotona AK-NMSC vermindert en verbetert het subklinische kankerveld dat geassocieerd
wordt met actinische keratose (AK) en niet-melanoom huidkanker (NMSC). Eryfotona bevat
DNA-repairsomen (in liposomen ingekapseld fotolyase) die 45% van de schade door de zon
herstellen, naast de schade die ons lichaam niet op natuurlijke wijze kan herstellen. Eryfotona
verdubbelt dus het herstellend vermogen van de huid. Het legt een beschermende film
op de huid (UVB 109, UVA 39) die het ontstaan van nieuwe laesies voorkomt. Bij mensen die
bijvoorbeeld een behandeling voor actinische keratose (AK) hebben ondergaan, is aangetoond
dat Eryfotona de kans op herhaling na 6 maanden halveert.
Eryfotona AK-NMSC van ISDIN Laboratories is geïndiceerd voor de preventie en adjuvante beschermende behandeling van actinische
keratose en andere vormen van niet-melanoom huidkanker. De Fusion Fluid textuur zorgt voor een snelle absorptie en voelt
licht aan.
Mei-Juni 2024

56
SCIENCE NEWS
Wereldwijde epidemiologie van actinische
keratose
Actinische keratose (AK) is een van de meest voorkomende
diagnoses bij oudere dermatologische patiënten. De belangrijkste
risicofactoren voor deze precancereuze laesie
zijn leeftijd en blootstelling aan de zon, vooral bij fototype
I of II. KA kan spontaan verdwijnen, blijven bestaan of, wat
nog zeldzamer is, zich ontwikkelen tot een plaveiselcelcarcinoom,
waarbij de kans op een dergelijke kwaadaardige
ontwikkeling minder is dan 1% per laesie per jaar. Een
systematisch literatuuroverzicht in mei 2022 in Embase,
MEDLINE, Web of Science en Google Scholar probeerde de
wereldwijde prevalentie van AK te bepalen. Van de 65 artikelen
die door de full-text selectie kwamen, rapporteerden er
60 over de prevalentie. Een meta-analyse van deze studies
resulteerde in een wereldwijd prevalentiecijfer van 14% [95%
betrouwbaarheidsinterval (CI) 14-15]. Als we bedenken dat
de wereldbevolking ongeveer 8 miljard mensen telt, hebben
1,1 miljard mensen KA, wat aanzienlijk is maar een overschatting
kan zijn, omdat de meerderheid van de studies is
uitgevoerd in niet-Hispanic blanke populaties. Door de grote
heterogeniteit van de beschikbare onderzoeken is het niet
mogelijk om de risicofactoren nauwkeuriger te specificeren.
Toch lijkt het erop dat een hoge blootstelling aan UV-stralen,
zoals bij buitenwerkers of sporters, geassocieerd is met een
hogere prevalentie van AK.
Ref.: George CD, Lee T, Hollestein LM, et al. Global epidemiology
of actinic keratosis in the general population: a systematic review
and meta-analysis. Br J Dermatol. 2024 Mar 15;190(4):465-476. doi:
10.1093/bjd/ljad371.
De wedren naar kankervaccins
Na Covid-19 is oncologie het nieuwe slagveld voor laboratoria
die gespecialiseerd zijn in mRNA-vaccins. Bij
Moderna worden momenteel drie therapeutische vaccins
klinisch getest in de oncologie. De meest geavanceerde
is een geïndividualiseerde neoantigene behandeling op
basis van mRNA - of mRNA-4157 (V940) - momenteel in
fase III-onderzoek als adjuvante behandeling (na excisie)
in combinatie met pembrolizumab (Keytruda) van MSD
voor melanoom en niet-kleincellige longkanker met risico
op recidief. In december 2023 kondigden Moderna en MSD
aan, na een follow-up van 3 jaar, dat de combinatie van hun
gepersonaliseerde vaccin met Keytruda het risico op recidief
of overlijden met 49% verminderde in vergelijking met
Keytruda alleen bij patiënten met hoog-risico melanoom
na volledige resectie, en het risico op afstandsmetastasen
of overlijden met 62% verminderde. Dit gepersonaliseerde
vaccin wordt ook onderzocht voor verschillende andere
solide tumoren: adjuvant melanoom (fase II), alvleesklierkanker,
niet-kleincellige longkanker en maagkanker (fase
I). “In de komende vijf jaar is Moderna van plan om tot 15
nieuwe producten te lanceren op het gebied van infectieziekten,
latente virussen, oncologie en zeldzame ziekten,
om te voldoen aan grote onvervulde behoeften, om tot 50
nieuwe kandidaten in klinische studies te hebben en om
door te gaan met het evalueren van mRNA voor nieuwe
toepassingsgebieden”, merkt Arnaud Chéret op, medisch
directeur van Moderna Frankrijk.
Laserontharing en pilonidale cyste
Een Pilonidale aandoening wordt geassocieerd met de aanwezigheid van haar in de bilspleet. Het wordt gekenmerkt door acute
ontstekingsuitbraken die kunnen leiden tot chronische wonden en de vorming van fistels, waarvoor antibiotische behandeling of
chirurgie nodig is. Pilonidale aandoeningen recidiveren in ongeveer 33% van de gevallen, waarbij 80% van de recidieven binnen
een jaar na de eerste behandeling optreedt. Deze recidieven zorgen voor veel stress bij de patiënten. De standaardbehandeling
bestaat uit het verwijderen van haar met scheermesjes of crèmes en een strikte hygiëne van het aangetaste gebied. De therapietrouw
van patiënten met deze preventieve maatregelen blijft echter laag en tegen deze achtergrond is laserontharing (LT)
voorgesteld als mogelijke behandelingsoptie.
Een nieuw gerandomiseerd monocentrisch onderzoek vergeleek het effect van LE in combinatie met standaardzorg versus
standaardzorg alleen op de frequentie van recidieven van pilonidalis bij adolescenten en jongvolwassenen. De studie omvatte
patiënten tussen 11 en 21 jaar die ten minste één episode van pilonidalis hadden gehad. Ze werden 1:1 gerandomiseerd in twee
groepen met of zonder LE: de controlegroep kreeg advies over het verbeteren van de hygiëne en het verwijderen van haar uit
de bilspleet, hetzij chemisch (ontharingscrème) of mechanisch (scheren). De interventiegroep kreeg ook elke 4 tot 6 weken
laserontharing, in totaal 5 sessies.
Het primaire eindpunt was het percentage recidieven van pilonidalis na één jaar, waarbij recidieven werden gedefinieerd als
het verschijnen van een nieuw abces, folliculitis laesies of fistel waarvoor antibiotische behandeling, chirurgische incisie en
drainage of excisie nodig was. Secundaire eindpunten waren onder andere het aantal dagen per jaar dat de patiënt (en/of zijn/
haar verzorger) niet in staat was om zijn/haar gebruikelijke activiteiten uit te voeren als gevolg van pilonidalisziekte en verschillende
gezondheidsgerelateerde kwaliteit van leven (HRQoL) en tevredenheid met de zorg scores.
Ref.: Minneci PC, Gil LA, Cooper JN, et al. Laser Epilation as an Adjunct to Standard Care in Reducing Pilonidal Disease Recurrence in Adolescents and
Young Adults: A Randomized Clinical Trial. JAMA Surg. 2024 Jan 1;159(1):19-27. doi: 10.1001/jamasurg.2023.5526.
Mei-Juni 2024

NAAM VAN HET GENEESMIDDEL: Myconail 80 mg/g medische nagellak. KWALITATIE-
VE EN KWANTITATIEVE SAMENSTELLING: Een gram medische nagellak bevat 80 mgciclopirox.
Hulpstof met bekend effect: 10 mg cetostearylalcohol/g oplossing. Hulpstoffen:
ethylacetaat, ethanol (96%), cetostearylalcohol, hydroxypropyl-chitosan, gezuiverd
water. FARMACEUTISCHE VORM: Medische nagellak. Heldere, kleurloze tot lichtgelige
oplossing. THERAPEUTISCHE INDICATIES: Milde tot matige schimmelinfecties van de
nagels veroorzaakt door dermatofyten, gisten en schimmels, zonder betrokkenheid
van de nagelmatrix/lunula. Myconail 80 mg/g medische nagellak is geïndiceerd voor
gebruik bij volwassenen. DOSERING EN WIJZE VAN TOEDIENING: Dosering: Pediatrische
patiënten: De
veiligheid en werkzaamheid
van Myconail
bij kinderen en
adolescenten jonger
dan 18 jaar zijn nog
niet vastgesteld. Er
zijn geen gegevens
beschikbaar. Wijze
van toediening:
Cutaan gebruik.
Voor lokaal gebruik
op de vingernagels,
teennagels en direct
aangrenzende huid
(perionychium, hyponychium).Tenzij
anders
is voorgeschreven,
wordt Myconail
nagellak aangebracht
in een dunne laag één
keer per dag op de
aangetaste nagel(s)
na zorgvuldig wassen
en drogen van de
nagels. De medische
nagellak moet over
het gehele nageloppervlak,
5 mm van de
omliggende huid en
indien mogelijk onder
de vrije rand van de
nagel worden aangebrach.
Myconail nagellak
moet ongeveer
30 seconden drogen.
De behandelde nagels
mogen niet worden
gewassen gedurende
ten minste zes uur,
daarom wordt aanbevolen
om de nagellak
’s avonds voor het slapen
gaan aan te brengen.
Nadien kan de
normale hygiënische
verzorging worden
BE2023MYC200
hernomen. Myconail
nagellak hoeft niet
te worden verwijderd
met een oplosmiddel
of schuurmiddel (zoals
nagel vijlen); het is voldoende om de nagels te wassen. In het geval van onbedoelde
verwijdering van de nagellak door wassen, kan Myconail nagellak weer opnieuw
worden aangebracht. Regelmatig knippen van de rand van de nagel en verwijdering
van losse delen, wordt aanbevolen. De behandeling dient te worden voortgezet tot
volledige mycologische en klinische genezing wordt bereikt en een gezonde nagel opnieuw
is aangegroeid. Gewoonlijk is de behandelingsduur van vingernagels ongeveer 6
maanden terwijl het voor teennagels 9-12 maanden is. Controle door schimmelkweek
mag pas 4 weken na het eind van de behandeling ingezet worden om interferentie
van kweekresultaten te voorkomen door mogelijke
resten van de werkzame stof. Omdat het een lokale
behandeling betreft, is er geen andere dosering nodig
voor speciale patiëntengroepen. Als de aandoe-
PP : 34,00 €
ning ongevoelig is voor behandeling met Myconail
nagellak en/of er is een uitgebreide betrokkenheid
van een of meer vinger-en teennagels, zal aanvullende orale behandeling overwogen
moeten worden. CONTRA-INDICATIES: Overgevoeligheid voor de werkzame stof of
voor één van de hulpstoffen. Kinderen en adolescenten jonger dan 18 jaar door onvoldoende
ervaring bij
deze leeftijdsgroep.
BIJWERKINGEN:
De frequentie van
voorkomen van bijwerkingen
wordt
als volgt uitgedrukt:
zeer vaak (≥ 1/10),
vaak (≥ 1/100 tot

58
REPORTAGE
H
yperpigmentatie
NIEUW:
EEN FORMULE TEGEN
HYPERPIGMENTATIE
SPECIAAL VOOR HET
LICHAAM
is een onderwerp dat veel aandacht
krijgt in de dermatologie en cosmetologie vanwege
de prevalentie en de impact op de huid.
Hyperpigmentatie wordt gekenmerkt door het donkerder
worden van bepaalde delen van de huid door overmatige melanineproductie
en kan door verschillende factoren worden
veroorzaakt: blootstelling aan de zon, hormonale veranderingen
zoals tijdens de zwangerschap of de menopauze, aandoeningen
zoals acne of eczeem (die kunnen leiden tot overmatige melanineproductie,
wat resulteert in donkere vlekken of plekken)
en ook huidlaesies, zoals snijwonden of brandwonden, of de
resultaten van ontharing (scheren of laserbehandeling) of reactie
na een dermatologische behandeling (chemische peeling of
andere) die kan leiden tot een verhoogde melanineproductie
als onderdeel van het genezingsproces.
Het valt niet te ontkennen dat hyperpigmentatie een aanzienlijke
invloed kan hebben op iemands zelfvertrouwen en levenskwaliteit.
Het begrijpen van de oorzaken van hyperpigmentatie en het
zoeken naar de juiste behandeling kan daarom helpen om de
algehele gezondheid en het uiterlijk van de huid te verbeteren.
Door de onderliggende factoren die bijdragen aan hyperpigmentatie
aan te pakken en gerichte huidverzorgingsproducten
of behandelingen te gebruiken, kunnen mensen met hyperpigmentatie
een egalere huidskleur krijgen en zich zelfverzekerder
en beter in hun vel voelen.
DE OPLOSSING VAN EUCERIN:
THIAMIDOL 1
Na meer dan 10 jaar onderzoek en ontwikkeling door Eucerin,
waarbij 50.000 verschillende ingrediënten werden getest,
bleek één ingrediënt effectiever dan de andere voor de huid met
neiging tot hyperpigmentatie: het gepatenteerde Thiamidol 1 .
“Thiamidol 1 is zeer effectief in het remmen van menselijke
tyrosinase, een enzym dat betrokken is bij de productie van
melanine. We pakken hyperpigmentatie dus echt bij de bron
aan”, zegt Dr. Gitta Neufang, Senior Vice President Research
& Development bij Beiersdorf.
Dit krachtige actieve ingrediënt werkt direct tegen de melanineproductie
en is Eucerin’s gepatenteerde hoofdingrediënt.
Het is klinisch bewezen dat het hyperpigmentatie vermindert
en helpt voorkomen dat pigmentvlekken opnieuw verschijnen.
Eucerin biedt al vele jaren gezichtsverzorgingsproducten die zijn
ontwikkeld om bruine vlekken te verminderen. Deze formules,
waaronder het Anti-Pigment Duo Serum en de Anti-Pigment
Dagcrème SPF 30, zijn nu gevestigde namen in de verzorging
tegen hyperpigmentatie.
Maar tot nu toe was er slechts een beperkt assortiment anti-hyperpigmentatieformules
speciaal voor het lichaam. Eucerin wil
deze leemte nu opvullen met de Anti-Pigment Lichaamscrème
voor Specifieke Zones.
EEN INNOVERENDE FORMULE VOOR
HET LICHAAM
Het exclusieve, gepatenteerde hoofdingrediënt Thiamidol 1 is
het actieve ingrediënt dat wordt gebruikt in alle producten in het
Eucerin Anti-Pigment assortiment. Wetenschappelijk onderzoek
heeft bewezen dat dit unieke ingrediënt hyperpigmentatievlekken
vermindert en voorkomt dat ze opnieuw verschijnen.
Mei-Juni 2024

REPORTAGE
59
ANTI-PIGMENT, HET GAMMA
VOOR PIGMENTVLEKKEN
Pigmentvlekken kunnen ook het
gevolg zijn van hormonale schommelingen.
Zo heeft 10 tot 25% van
de vrouwen die de pil gebruiken
ermee te maken, maar ook 10 à 15%
van de zwangere vrouwen kan een
zogenaamd zwangerschapsmasker
hebben. Dit masker uit zich in relatief
grote, donkere zones met onregelmatige
vorm op het gezicht en de armen.
Het Anti-Pigment Serum Duo vermindert
donkere vlekken zichtbaar
en voorkomt de terugkeer ervan. De
formule met gepatenteerd Thiamidol¹,
Licochalcone A en Hyaluronzuur
maakt de huid soepel. De teint
oogt egaler, natuurlijker en stralender en de huid is
gladder.
ZONNEBESCHERMING DIE OOK
DONKERE VLEKKEN AANPAKT
Ten slotte is ook de zon een factor die
hyperpigmentatie en nieuwe vlekken
doet ontstaan. Het gezicht wordt continu
blootgesteld aan de zon en heeft
dus een dagelijkse zonnebescherming
nodig. Wanneer de huid pigmentvlekken
vertoont is het belangrijk om een
adequaat beschermend product te gebruiken
om het ontstaan van nieuwe
vlekken te helpen voorkomen en de al
aanwezige vlekken te beschermen.
Daarom biedt Eucerin een gamma
zonneproducten dat zich specifiek tot
vlekken richt. Het gamma Eucerin
Pigment Control bevat naast gepatenteerd
Thiamidol¹, Licochalcone A en Glycyrrhetinezuur
ook UVA/UVB-filters om door de zon veroorzaakte
hyperpigmentatie te helpen voorkomen en te verminderen.
Er is ook een zonneproduct in de vorm van een getinte
gel-crème verkrijgbaar, om te beschermen tegen pigmentvlekken
en ze te camoufleren.
Bijna 98% van de gebruikers rapporteerde een vermindering
van bruine vlekken. 2
De resultaten zijn al zichtbaar na twee weken gebruik 3 en de
verbetering wordt bevestigd naarmate de crème langer wordt
gebruikt. 4
Anti-Pigment Lichaamscrème
voor Specifieke
Zones is ook samengesteld
met krachtige actieve ingrediënten
die elk op hun eigen
manier werken om pigmentvlekken
te verminderen. Naast
Thiamidol 1 bevat de crème nog
andere krachtige ingrediënten,
waaronder:
• Melkzuur en Dexpanthenol
om de huid zachtjes te exfoliëren
en het natuurlijke vermogen
tot zelfregeneratie te
ondersteunen.
• Hyaluronzuur om de huid te
voeden en duurzaam te hydrateren
voor een stralende en
egale huid.
Eucerin biedt hiermee een gerichte oplossing voor alle huidproblemen.
1 Gepatenteerd Thiamidol (EP2 758 381B1) Frankrijk, België en Nederland
2 Zelfevaluatie, 2 toepassingen per dag gedurende 8 weken, 41 proefpersonen
3 Klinische studie, 42 proefpersonen, 2 toepassingen per dag
4 Zelfevaluatie, 2 toepassingen per dag gedurende 8 weken, 41 proefpersonen
Mei-Juni 2024

60
NEWS
Een van de populairste producten in de Verenigde Staten
van Cerave eindelijk in België
CeraVe, een van de nummer 1 aanbevolen huidverzorgingsmerken in de Verenigde Staten,
heeft de lancering van haar nieuwe Advanced Repair Ointment in de Benelux aangekondigd.
Dit is de eerste keer dat een van de bestverkopende producten van het merk in de VS wordt
uitgebreid naar de rest van de wereld. De gemakkelijk aan te brengen occlusieve formule,
verrijkt met 3 essentiële ceramiden, hyaluronzuur en petrolatum, beschermt en verzacht onmiddellijk
de droge, ruwe huid, terwijl het ook het vocht in de huid vasthoudt en de huidbarrière
helpt te herstellen. De huidbeschermende zalf vormt een beschermend laagje op de huid,
helpt het natuurlijke vocht in te sluiten en verzacht tegelijkertijd de droge tot zeer droge en
ruwe huid. De zalf is geschikt vanaf de leeftijd van één maand en kan worden gebruikt op het
gezicht, lichaam, handen, voeten en lippen. Deze formule is hypoallergeen en geschikt voor
mensen met een gevoelige huid.
Aanpak van seborroïsche dermatitis:
2 dermatologische innovaties
Seborroïsche dermatitis is een chronische inflammatoire huidaandoening die 3,3%
van de wereldbevolking treft. Van de getroffen personen vertonen 7 op de 10 personen
de aandoening ook in het gezicht. Wanneer seborroïsche dermatitis de kop
opsteekt, tast dit de levenskwaliteit van de patiënten op verschillende niveaus
aan. Laboratoires Dermatologiques Ducray heeft de KELUAL DS Kalmerende
Crème en Reinigingsgel opnieuw geformuleerd, twee belangrijke referenties voor
de behandeling van de huid die gevoelig is voor seborroïsche dermatitis met
symptomen als roodheid, schilfering en jeuk. Beide formules bevatten nu een synergetische
combinatie van gepatenteerde actieve ingrediënten: ciclopiroxolamine
en piroctone olamine. Een duo dat reeds welgekend is dankzij de gelijknamige
shampoo Kelual DS. Wist u trouwens dat de Reinigingsgel nu ook klinisch getest
en goedgekeurd is voor de indicatie van de behandeling van pytiriasis versicolor?
Met de snelste en krachtigste werking op de markt worden de Kelual DS-producten onmisbaar bij de aanpak van
seborroïsche dermatitis.
Revitaliserende Aquagel-crème
Laboratoires Dermatologiques Avène innoveren met Aquagel-crème Hyaluron Activ
B3, speciaal ontwikkeld om de rijpere huid te revitaliseren. Deze nieuwe textuur is
een uitbreiding op het bestaande Hyaluron Activ B3 gamma. Vanaf het eerste gebruik
is de huid reeds voller en stralend, en na slechts 15 dagen is de huid steviger
en zijn rimpels zichtbaar verminderd. Dankzij de lichte textuur en bloemige geur
vormt het de perfecte make-upbasis.
Mei-Juni 2024

NAAM VAN HET GENEESMIDDEL: Minoxidil Biorga 2 % oplossing voor cutaan gebruik - Minoxidil
Biorga 5 % oplossing voor cutaan gebruik. KWALITATIEVE EN KWANTITATIEVE SAMENSTELLING:
Minoxidil Biorga 2 % bevat als werkzame stof 20 mg/mL minoxidil. Minoxidil Biorga 5 % bevat
als werkzame stof 50 mg/mL minoxidil. Hulpstof met bekend effect: Ethanol, Propyleenglycol.
Hulpstoffen: 96 % ethanol, propyleenglycol, gezuiverd water. FARMACEUTISCHE VORM: Oplossing
voor cutaan gebruik. THERAPEUTISCHE INDICATIES: Minoxidil Biorga is aangewezen bij de behandeling
van alopecia androgenetica. DOSERING EN WIJZE VAN TOEDIENING: Toepassing op de huid.
ENKEL VOOR VOLWASSENEN. Dosering: Een dosis van 1 mL dient tweemaal daags te worden aangebracht
op de hoofdhuid, te beginnen met het midden van de te behandelen zone. Deze dosis moet
gerespecteerd worden, ongeacht de grootte van de te behandelen zone. De totale dagdosis mag de
2 mL niet overschrijden. Met de vingertoppen het product uitstrijken zodat de volledige te behandelen
zone bedekt is (zie Wijze van toediening). Bij patiënten waarbij een cosmetisch onvoldoende
haargroei wordt waargenomen
met de 2 %
oplossing of bij patiënten
waar een snellere haargroei
is gewenst, kan de
5 % oplossing worden
voorgeschreven. Speciale
populaties: De veiligheid
en werkzaamheid van
Minoxidil Biorga bij patiënten
jonger dan 18 jaar en
bij patiënten ouder dan 65
jaar zijn niet vastgesteld.
Wijze van toediening: De
wijze van toediening is afhankelijk
van de gebruikte
applicator. Verstuiver: Dit
systeem is aangewezen
wanneer grote plekken
dienen behandeld te worden.
1. Verwijder de dop
van het flesje. - 2. Richt
het pompje naar het midden
van de te behandelen
plek, verstuif 1 maal en
strijk het product met de
vingertoppen uit zodat de
volledige te behandelen
zone bedekt is. Herhaal
deze procedure 6 maal
om een dosis van 1 mL
toe te dienen (met andere
woorden, 7 verstuivingen
in totaal). Vermijd inhalatie
van het verstoven product.
- 3. Spoel de verstuiver
en/of applicator en plaats
de dop terug op het flesje
na gebruik. Verstuiver uitgerust
met applicator: Dit
systeem is aangewezen
wanneer kleine plekken
dienen behandeld te worden
of onder nog aanwezig
haar. 1. Verwijder de
dop van het flesje. - 2.
Verwijder het bovenste
gedeelte van het pompje.
Bevestig de applicator
en druk stevig aan. - 3.
Handel vervolgens op dezelfde
wijze als beschreven
voor de verstuiver.
Voor en na toepassing van
de oplossing, zorgvuldig
de handen wassen. Enkel
aanbrengen wanneer haar
en hoofdhuid volledig
droog zijn. Niet toepassen
op andere lichaamsdelen.
Contact met de
ogen of andere gevoelige
slijmvliezen vermijden.
CONTRA-INDICATIES:
Overgevoeligheid voor de
De behandeling van
alopecia androgenetica
bij mannen en vrouwen (1)
Zichtbaar
resultaat vanaf
de 3 de of de
4 de maand* bij
gebruik op lange
termijn (1)
* Resultaten variëren van persoon tot persoon.
(1) SKP Minoxidil Biorga 5% voor cutaan gebruik
(2) Bron Redpharma 02/2021
Maakt
de haren
niet vettig
werkzame stof of voor een van de hulpstoffen. Minoxidil Biorga mag niet aangebracht worden op
geïnfecteerde huid, op plaatsen aangetast door psoriasis, ernstige zonnebrand of ernstige verwondingen,
gezien het risico van verhoogde absorptie. BIJWERKINGEN: De dermatologische bijwerkingen
zijn van eenzelfde aard en ernst bij patiënten behandeld met 5 % of 2 %, de incidentie is groter
bij gebruik van de 5 % oplossing. De bijwerkingen en hun frequentie worden hieronder vermeld volgens
de gegevensbank MedDRA per systeem/orgaanklassen en frequentie. De frequenties worden
als volgt gerangschikt: zeer vaak (≥1/10); vaak (≥1/100 tot

Zorg dragen voor je huid begint
bij het te beschermen tegen de zon
HOOGWAARDIGE ZONNEBESCHERMING
EN TEXTUREN VOOR IEDEREEN
EUCERIN SUN PROTECTION
HYDRO PROTECT SPF 50+
Bescherm verder dan UV licht
met het lichtste gevoel
❙
ULTRALICHTE FLUID
• Trekt snel in
• Zeer hoge UVA/UVB bescherming
❙ ANTI-OXIDANTE BESCHERMING 1
• Ter ondersteuning van DNA-herstel
• Met Hydro-Tech Complex voor +25%
meer hydratatie 2
❙
BESCHERMING TEGEN
BLAUW LICHT
• Door Licochalcone A
BLAUW LICHT
BESCHERMING
Licochalcone A
50 ml | CNK 4605-242
❙ OCEAN FORMULA *
• Formule met respect voor de oceaan
• Van toepassing op het hele Eucerin Sun gamma
* Formule met respect voor de oceaan: geminimaliseerde impact op essentiële organismen die het mariene milieu vertegenwoordigen (bacteriën, algen, zoöplankton) volgens internationaal erkende methoden.
Ga voor meer informatie naar: www.nl.eucerin.be/duurzaamheid/producten-ingredienten/ocean-formulazonnebescherming
1. Evaluatie van de doeltreffendheid van antioxiderende zonnebeschermingsmiddelen. In vitro studie uitgevoerd in een extern en onafhankelijk onderzoeksinstituut. Interne gegevens. Januari 2023.
2. Corneometriemeting: blind, resultaten 2u na eenmalige toepassing op de binnenzijde van de onderarm in vergelijking met een gebied zonder aanbrenging bij 35 vrouwen (18-65 jaar).