Tweede Kamer

1814
77ste VERGADERING. — 7 MEI 1908.
6. Regeling der visscherijen.
Een ieder moet vrij zijn in de keuze der wijze waarop liy van
zijn vergunning wil doen blijken, mits die schriftelijk geschiede.
Ik begrijp inderdaad niet waarom deze voor zeer vele eigenaren van
vischwater en hengelaars zeer lastige bepaling moet worden gehandhaafd.
Het komt mn' voor, dat dergelijke voorschriften buiten
noodzaak niet in een wet imperatief behooren te worden voorgeschreven.
De vergadering wordt voor een half uur geschorst, daarna
hervat en de beraadslaging voortgezet.
De heer Tydeman • Mijnheer de Voorzitter! Bü art. 17 aangeland,
krijgen wij nu den vrijdom om te visschen in de Staatswateren.
Het ontwerp brengtin dien vrijdom zelf geen beperking,
maar laat aan een algemeenen maatregel van bestuur open de
mogelijkheid om beperking daarin te brengen. Dit is in het
bijzonder over het hoofd gezien door den geachten afgevaardigde
uit Appingedam, op het oogenblik, helaas, nier niet tegenwoordig,
die zyn geheele betoog heeft gebaseerd, zijn amendement heeft
aanbevolen, bijna uitsluitend op deze gronden, dat nu alle vrijheid
om te visschen in Staatswateren zal zyn en worden uitgesloten,
alsof de Regeering hier reeds een verklaring he°ft gegeven, hoe
ver zij zal willen gaan met die uitsluiting, welke nu door de
wet aan haar wordt overgelaten.
Eerst wil ik een enkel woord zeggen over dien vrijdom zelf
en over deu aard daarvan. De vrijheid om te hengelen in de
Staatswateren i9 voor het eerst in de wet gekomen in 1852,
toen men, naar aanleiding, meen ik, van de definitie die inmiddels
in het Burgerlijk Wetboek was gekomen van publiek
domein, op het voetspoor van de Code, gezegd heeft: wij zullen
alle wateren behoorende tot het geheele publiek domein openstellen
voor de ingezetenen om daarin te hengelen. Het denkbeeld
om tot op zekere hoogte vrij te mogen hengelen in
openbare wateren, of wat men toen ter tijd daarmede gelijkstelde,
was reeds uitgesproken in de wet van 1814. In art. 47 van die
wet staat: .Het visschen zonder consent is toegelatfn meteenen
hengel in de hand op publieke wegen in de daarlangs vlietende
wateren."
Of nu deze vrijdom van de wet van 1814 grooter was dan
wel kleiner in vergelijking met die van de wet van 1852, weet
ik niet; dit is ook moeilijk te beoordeeleu. Ik houd het er voor,
dat er in 1852, toen men het geheele publieke domein heeft
opengesteld, een grootere vrijheid om te hengelen is gegeven
dan onder de wet van 1814 bestond en dat men in 1814 de
hengelary' heeft willen beperken bepaaldelijk tot de minder
scherpe bevissching met den hengel, — waartoe wy heden
eenigermate zijn teruggekeerd, dank zy de amendementen van
de heeren Schaper en Duymaer van Twist. Dit blykt uit art. 48
van de wet van 1814, waaarin staat, dat het verboden is met
den hengel kleiue vischjes tot aas te gebruiken. Men mocht
dus volgens den wetgever van 1814 die scherpere bevissching,
vooral op snoek en baars, niet uitoefenen, die alleen uitgeoefend
kan worden met levend aas. Men mo«t dit by de geheele beliandeling
van dit punt in het oog houden, omdat in den laatsten
ty'd niet alleen het visschen met levend aas, maar ook met kunstaas.
belangryk is toegenomen. Men heeft dus ook vroeger by het
vrylaten van de hengelaars, het oog gehad op de meer onschuldige
visschery' met den hengel.
Nu heeft voorts de jurisprudentie aan het begrip .bevaarbare
en vlotbare stroomen en rivieren", waarvan art. 577 Burgerlijk
Wetboek spreekt, een meer ruime beteekenis gegeven. Men
vindt daarover byv. een arrest van den Hoogen Raad van 1892,
Weekblad n°. (527(5, een ander arrest meen ik, dan zooeven aangehaald
is door den geachten afgevaardigde uit Kampen, waarin
gezegd wordt, dat eigenlyk alle wateren, die voor bet publiek
verkeer bestemd zyn, aan het criterium voldoen van die soort
van wateren, waarin vry' gehengeld mag worden.
Het is een arrest, waarin een gedeelte van den boezem van
Ry'nland is verklaard tot een van die wateren, die voor de
hengelary' openstaan, op grond dat ook dit water wel eens gebruikt
werd om zich er in te verplaatsen op schuiten of schepen
dus als een openbare verkeersweg. Dit is langzamerhand het
criterium geworden, en dit brengt mede, dat er vele wateren
zyn, waarvan het vischrecht niet aan den Staat behoort, maar
die toch behooren tot de wateren bedoeld in art. 577 Burgerlijk
Wetboek. Ook dit punt moet worden in het oog gehouden, omdat,
indien de wetgever ook in die wateren het hengelen vrijlaat,
hy eigenlyk beschikt over het eigendomsrecht van anderen.
Door openstelling van de Staatswateren voor de hengelary,
die nu althans ten deele zullen worden gehandhaafd, geeft de
wetgever een bestemming, althans een gedeeltelijke, aan het
publiek domein. Indien de stelling van den geachten afgevaardigde
uit Schoterland, dat de ingezetenen zelf, persoonlijk, een recht
hebben op dat domein, juist ware, behoefde deze bepaling niet
gemaakt te worden, maar zou het van zelf spreken en kon ieder
over zyn eigen recht beschikken. Maar die stelling gaat niet op.
Evenmin kunnen de burgers beschikken over de schilderyen
in de musea; men mag ze bezien, maar niet medenemen. Evenmin
kunnen ze beschikken over andere Staatseigendommen b. v.
de Staatsbosschen, die uit dit oogpunt veel op de Staatswateren
gelyken. Men mag er in wandelen, maar er niets nit halen,
geen takken plukken of ze uitplnnderen. Daar wordt wel de
hand aan gehouden, maar aan het eigendom van den Staat in
het water is tot nog toe weinig de band gehouden.
De Staat geeft dus hier aan de burgers eenig medegebruik,
medegenot van de eigendommen van den Staat en nu ben ik
het met den heer Lieftinck, die gisteren sprak, eens, dat men
in dit geval evenmin als in andere niet het onderste er uit
moet willen halen. Ik vind het zeer goed, dat door den Staat
uit de volheid van zyn recht, als domeineigenaar, iets wordt
afgestaan aan het publiek, tot genot van zoo velen.
Daar ben ik zeer voor — ik heb dit reeds gezegd — zelfs
al worden daardoor andere belangen van deu Staat eenigszins
geschaad. Het is een offer dat gebracht wordt. Maar dan moet
men het ook als zoodanig beschouwen, waar andere belangen,
die beter tot hun recht zouden komen indien men die vrijheid
niet gaf, nu niet zoo goed tot hun recht kunnen komen.
Daarvan willen sommige leden van deze Vergadering echter
niets weten; zy begrypen niet dat dit een offer is. De geachte
afgevaardigde uit Appingedam, de heer Schaper, zegt: waarom
zou dit een oöer zyn ? Hy' heeft er om gelachen en heeft gezegd:
wie gelooft er nu aan, dat er hier in redelijkheid sprake
is van cultuur, gely'k by bodemcultuur en ontginning; cultuur
waarvan de Staat vruchten plukken kan? De hoogste wy'sheid
bereikte hy', toen hy zeide: een visch is geen koe, (want als
men komt om de vruchten, dan is de visch weggezwommen.
De geachte afgevaardigde geeft jaarlyks hier in de Kamer veel
geld uit voor het uitzetten van zalmpjes in rivieren; is dit iets
anders dan cultuur van vischwater f Toen hem straks die opmerking
werd gemaakt, zeide hy , dat dit kustvisschery' was.
Zalmvissohery' is geen kustvisschery'; zalm klimt op tot in kleine
rivieren en beken en paart in die beken. Als men jonge zalmen
uitzet, doet men dit soms in die kleine rivieren, omdat ze zich
daar thuis gevoelen.
De heer Schaper heeft voorts gezegd: in open water vindt
men de visch toch niet terug. Om de onjuistheid vandieopmerking
aan te toonen zou men in een heel debat over vischcultuur
komen.
Ieder begrijpt, zoo sprak de heer Schaper, dat een water, dat
niet is afgesloten, de visch niet houdt, het levert die visch
niet meer op.
Neen, My'nheer de Voorzitter, dat begrypt niet iedereen; het
tegendeel begrypt iedereen, die er eenig verstand van heeft,
want — en na zal ik een voorbeeld noemen, wat de heer Schaper
ook wel weer met een af wy'zend gebaar zal rescontreeren — hy
is zeer geestig en rescontreert veel met geestigheden, maar deze
snijden niet altijd hout.
De heer Schaper: Dat doet u immers nn ook.
De heer Tydeman: Tot nog toe niet. Ik zal dan een voorbeeld
aanhalen — hoe afschuwelijk de heer Schaper het ook moge
vinden — uit Duitschland.
De heer Schaper: Pruissen durft u hier niet meer te noemen.
De heer Tydeman: Ik durf dit wel te doen, omdat er op dit
gebied voor ons in Pruissen veel te leeren valt, maar ik weet