Seksualisering: “Je denkt dat het normaal is…” - Aletta

1 Inleiding
1.1 Achtergrond en aanleiding
1.1.1 Maatschappelijke onrust
Het beeld van de gewillige stoeipoes die zich op haar achterwerk laat
slaan, komt ons de neus uit.
Manifest “Sex moet weer haute couture worden”
In de afgelopen jaren is er maatschappelijke onrust ontstaan over de veelheid aan seksueel
getinte en genderstereotiepe beelden en andere uitingen in de samenleving, in het bijzonder
in de media, en de mogelijke negatieve effecten hiervan op met name jongeren.
Journalisten, wetenschappers, hulpverleners, leerkrachten en andere maatschappelijke
organisaties maken zich zorgen over het verschijnsel ‘seksualisering van de samenleving’.
Het manifest ‘Sex moet weer haute couture worden’ (Pans et al., z.j.) werd door meer dan
tienduizend mensen ondertekend. In het veel gelezen ‘Slow Sex Manifest’ 1 (Paardenkop &
Van Rijsbergen, 2008) wordt gepleit voor een nieuw moreel kader voor seksualiteit. In
‘McSex’ (Hilkens, 2008) wordt een lans gebroken voor vernieuwde beeldvorming op het
gebied van seksualiteit, of liever nog een nieuwe seksuele revolutie.
Ook op politiek niveau is er aandacht voor het thema ‘seksualisering van de samenleving’.
Men wil weten òf er een verband bestaat tussen de vermeende toename van het aantal
seksueel getinte media-uitingen enerzijds en verschuivingen in de seksuele moraal
anderzijds (Plasterk, Meer kansen voor vrouwen, 2007). Jongeren worden hierbij gezien als
een groep die extra kwetsbaar is, omdat zij nog volop bezig zijn met hun seksuele en
relationele ontwikkeling en omdat zij relatief naïeve, intensieve mediagebruikers zijn. In de
media verschijnen met enige regelmaat berichten die het bestaan van een dergelijk verband
onderstrepen. Er gaan stemmen op voor media-educatie (Dibi, 2007) 2 en een gedragscode
voor de media (Dijsselbloem & Van Dam, 2006; Plasterk, 2007).
Waar gaat de discussie over?
Onder andere over de al dan niet vermeende seksualisering, over wat ‘goede’ en ‘slechte’
seks is en sekse- en genderstereotiepen die daarbij aan de orde komen.
Vooral aan het begrip ‘seksualisering van de samenleving’ worden verschillende
betekenissen gehecht. Sommigen verstaan er onder dat seks een (te) grote rol speelt in het
openbare domein, anderen de genderstereotiepe beelden van seks in de media.
In paragraaf 2.2 Begrippenkader, geven wij onze omschrijving van dit begrip.
De ‘seksualiseringskritiek’ omvat minstens drie verschillende soorten van kritiek.
Er is ten eerste kritiek op de (te) grote mate waarin seksueel getinte uitingen in de media
voorkomen. Het feit dat er steeds meer porno steeds gemakkelijker beschikbaar is en dat
1 Op zaterdag 5 april 2008 verscheen de korte versie van het Slow Sex Manifest in Trouw. Het boek Slow sex: een erotisch
beschavingsoffensief, waar het manifest van is afgeleid, is gepresenteerd op maandag 7 april (http://www.slowsex.nl/, gezien op 11 maart
2009).
2 Zie bijvoorbeeld http://tweedekamer.groenlinks.nl/nieuws/2007/07/06/groenlinks-lanceert-
initiatiefwet-media-educatie (gezien op 11 maart 2009).
Utrecht, maart 2009 * Seksualisering: “Je denkt dat het normaal is…”. Onderzoek naar de beleving van jongeren 1