Seksualisering: “Je denkt dat het normaal is…” - Aletta

manier waarop mannen en vrouwen, jongens en meisjes zich ten opzichte van elkaar
gedragen ‘nu eenmaal zo is’ en dat jongens en meisjes zich nu eenmaal ‘zo (behoren te)
gedragen’. Deze opvattingen sluiten vijrwel naadloos aan bij klassieke mannelijkheids- en
vrouwelijkheidscoderingen (Van Oosten & Van der Vlugt, 2002). Veel van de jongeren
schrijven hun seksestereotiepe opvattingen toe aan bestaande verhoudingen in de natuur
(‘bij dieren zijn mannetjes ook de baas’) of historisch gegroeide verhoudingen tussen
mannen en vrouwen. De jongeren vinden het moeilijk om op dit gebied de invloed van de
media te zien, omdat ze er van overtuigd zijn dat deze verhoudingen tussen mannen en
vrouwen weinig of nauwelijks te veranderen zijn. Ook hier viel op dat in de loop van de
groepsgesprekken de jongeren aangaven dat ze zich gingen realiseren dat klassieke
opvattingen over mannen en vrouwen weerspiegeld worden in de media.
Het is opvallend dat in de gemengde groepen de meisjes veel meer dan de jongens
aangeven zelf beïnvloed te worden door de media. Ook jongens zijn van mening dat
meisjes veel meer beïnvloed worden. Jongens zeggen eerder dat de beelden hen niets
doen en zeggen dat vooral in de gemengde groepen, waar de meisjes bij zijn. Een
verklaring hiervoor kan zijn, dat jongens zich niet graag al te kwetsbaar opstellen, vooral in
de aanwezigheid van meisjes. Één jongen in een HAVO-focusgroep verwoordde deze
opvatting letterlijk: hij gaf aan het belangijk te vinden dat jongens toch een beetje ‘de
overhand’ hebben op meisjes. Een andere verklaring kan groepsdruk zijn: onder invloed van
anderen (jongens en/of meisjes) geven jongens niet gemakkelijk toe dat ze worden
beïnvloed. Mogelijk dat jongens, als ze individueel waren geïnterviewd, wel hadden
aangegeven dat ze beïnvloed worden door de media. In de meisjesgroepen zeggen veel
meisjes dat de invloed van de media op jongens groter is dan op meisjes, vooral op het
gebied van seksueel gedrag. De meisjes denken dat jongens dat niet durven toe te geven.
3.2 Seksestereotiepe beeldvorming en opvattingen van jongeren
Seksestereotiepe opvattingen
Er heersen heel wat opvattingen onder jongeren die we als kunnen classificeren als
seksestereotiep, in overeenstemming met de klassieke mannelijkheids- en
vrouwelijkheidscoderingen.:
- Jongens hebben altijd zin in seks, meisjes moeten hun grenzen aangeven.
- Meisjes zijn meer gericht op de relatie dan op seksualiteit.
- Jongens zijn meer gericht op het uiterlijk van vrouwen.
- Meisjes zijn meer gericht op het innerlijk van mannen.
- Dubbele moraal: een jongen met veel meisjes is ‘stoer’, een meisje met veel
jongens is een ‘hoer’.
- Als jongen hoor je de overhand te hebben over een meisje.
In bijna iedere focusgroep kwamen deze seksestereotyperingen naar voren, hoewel per
focusgroep de mate en de vorm waarin we deze opvattingen tegen kwamen verschillend
was. Deze opvattingen lijken jongeren vaak te belemmeren in het kritisch kijken naar de
mogelijke invloed van de media op hun eigen gedrag. Ze gaan er in eerste instantie vanuit
dat mannen en vrouwen nu eenmaal zo zijn, dus dat dit niets met de media te maken heeft.
Maar in de loop van de gesprekken gaan jongeren vaak opvattingen over sekse die zij zelf
hanteren, herkennen in mediabeelden. Door over de inhoud van de beelden met elkaar te
Utrecht, maart 2009 * Seksualisering: “Je denkt dat het normaal is…”. Onderzoek naar de beleving van jongeren 56