Seksualisering: “Je denkt dat het normaal is…” - Aletta

Deze dubbele moraal werd in het eerdere onderzoek (De Graaf et al., 2008) al gesignaleerd
onder met name allochtone jongeren van vooral Turkse en Marokkaanse afkomst. Ook nu
valt op dat jongeren (jongens én meisjes), op zowel het vmbo als de havo, uit culturen waar
familie-eer 6 belangrijk is (o.a. de Afghaanse, Turkse, Surinaams-Hindoestaanse en
Marokkaanse cultuur) meisjes eerder als ‘hoer’ classificeren dan jongeren uit andere
culturen. Meisjes die zich (te) uitdagend (oftewel ‘hoerig’) kleden lokken seksueel
grensoverschrijdend gedrag van jongens uit, geeft een aantal van hen aan. Promiscu
gedrag van jongens wordt door hen minder als een probleem beschouwd. De meisjes uit
deze culturen geven, net als in de vorige focusgroepen, aan dat zij van hun familie minder
vrijheid dan jongens krijgen op het gebied van relaties en seksualiteit. Het wordt hen
bijvoorbeeld vaak verboden om vòòr het (hetero)huwelijk een relatie (verkering) te hebben.
Zij doen het seksueel uitdagende gedrag van vrouwen zoals ze dat in de media zien, dan
ook niet na, zeggen ze, omdat zij dat niet mogen. Op zich aanvaarden deze meisjes deze
regels die vanuit de familie worden opgelegd, ze beschouwden ze ook als een
beschermende factor tegen beïnvloeding door de media. Wel hebben ze bezwaar tegen het
meten met twee maten: hun broers hebben meer vrijheid dan zijzelf en dat vinden ze niet
eerlijk.
Maar ook jongeren met een andere etnische achtergrond, zoals Nederlandse, Surinaams-
Creoolse en Antilliaanse jongeren, hanteren de dubbele moraal. Wel gaven veel van deze
jongeren aan deze dubbele moraal af te keuren. Hierbij vragen we ons echter af in hoeverre
er sprake is van politiek correcte en sociaal wenselijke antwoorden. In de Nederlandse
cultuur wordt immers openlijk seksisme gezien als discriminatie en dus afkeurenswaardig
(zie o.a. Kuyper en Bakker: 2006). Het zou kunnen zijn dat het enige verschil tussen de
Afghaanse, Turkse, Surinaams-Hindoestaanse en Marokkaanse jongeren aan de ene kant
en Nederlandse, Surinaams-Creoolse en Antilliaanse jongeren aan de andere kant, is dat
de laatsten beter op de hoogte zijn van de ongeschreven omgangsvormen in de
Nederlandse samenleving. De dubbele moraal vinden jongens en meisjes weerspiegeld in
de media, die in deze zin goed aan lijken te sluiten bij hun eigen belevingswereld.
6 Zoals in het vorige rapport omschreven staat wordt hier met familie–eer de zedelijke familie–eer bedoeld. Deze zedelijke of seksuele eer is
een belangrijk onderdeel van de maatschappelijke eer die families in deze culturen ervaren. Mannen en vrouwen hebben een zeer
verschillend takenpakket in het handhaven en beschermen van deze eer. Vrouwen en meisjes vanaf de vruchtbare leeftijd moeten zorgen dat
zij kuis zijn. Dat betekent niet alleen dat zij geen buitenhuwelijks seksueel contact mogen hebben, maar ook dat zij zich netjes moeten kleden
en in contact met jongens en mannen buiten de familie ‘gepaste’ afstand moeten bewaren. Vooral voor nog niet getrouwde meisjes worden
vaak allerlei beperkingen opgelegd: zij moeten maagd blijven tot aan het huwelijk, worden nauwlettend in de gaten gehouden en mogen soms
niet zonder begeleiding de deur uit. Verwacht wordt dat seksualiteit een taboethema voor hen is. Wanneer in de gemeenschap waar de
familie van een meisje toe behoort wordt geroddeld dat een meisje niet netjes is (niet kuis), wordt de familie–eer geschonden. Mannen en
jongens vanaf zo’n 12 jaar hebben de taak om de familie–eer te beschermen en dus om deze eerschending te voorkomen (Bakker & Felten,
2007). Jongens wordt daarom van kleins af aan geleerd om hun zusjes en later hun echtgenote in de gaten te houden. Voor jongens zelf is
seksuele ervaring voor het huwelijk juist een pre. Seksueel actief zijn vormt een belangrijk onderdeel van het mannelijke eergevoel (Ermers,
2007). Er is dus sprake van een dubbele moraal.
Utrecht, maart 2009 * Seksualisering: “Je denkt dat het normaal is…”. Onderzoek naar de beleving van jongeren 58