Kulturarv som varer, boka om pilotprosjektene

Hva har vi lœrt?
Bærekraftig: Stølsliv er ikkje
berre romantikk, det er også
landbrukspolitisk teori i praksis.
Katharina Sparstad er budeie og vil
at fleire skal støle i fjellet.
194
Stort er flott – etter industrien
Smelteverket i Odda og Hammerdalen i Larvik er noko heilt anna enn
arven etter fiskarar og bønder. Her er det meir snakk om å fylle enorme
areal med nytt liv, samstundes som ein tek vare på industrihistoria.
Næringsinteressene her er ikkje lenger knytte til industrien, og det kjem
neppe røyk frå dei gamle fabrikkpipene att. Men usemje om kva som er
verdifullt, har fått det til både å ryke og lukte litt svidd dei siste fire åra.
No ser det ut til at både kultur og næring har funne sine plassar og ein
slags måte å samarbeide på begge stader. Tidlegare arbeidsplassar vert
samlingsplassar, med heilt andre aktivitetar enn det desse husa opphavleg
vart bygde for. Det har vorte ballett i Sliperiet og bokdusj på Sentralbadet.
På ein gamal skipsverkstad og ei tidlegare fiskeriverksemd i
Kristiansand har kreative menneske klart å fylle husa med nytt liv ved å
byggje vidare på tidlegare aktivitetar. Eldsjeler har funne nye oppgåver
i eit fartyvernsenter på Bredalsholmen og ein aktiv samlingsstad for det
største kystlaget i verda, på Bragdøya.
Det kan vere vanskeleg for unge i dag, som byter arbeidsplass oftare
enn dei skiftar skjorte, å forstå kor sterkt mange foreldre og besteforeldre
var knytte til arbeidsplassen sin, på godt og vondt. Det var samhald
og byrgskap for jobben, men også mykje slit. Denne samansette sjela,
dei gode og vonde historiene, sit att i gamle bygningar og appellerer til
fantasien. Dei gjev folk ei særeigen oppleving av noko ekte som gjer at dei
trivst og gjerne kjem attende.
Tettstadsutvikling for framtida
Ideen om ein langsiktig plan for tettstadsutvikling i Henningsvær kom på
eit kystkulturseminar i Svolvær i 2004.
– Tanken var å ta vare på kulturarven og samstundes peike ut ei
retning for framtida, seier ordførar Hugo Bjørnstad i Vågan kommune.
Dette gjorde i sin tur til at kommunen i 2005 rett og slett innførte
«timeout» i Henningsvær.
– Presset vart for stort, investorane stod i kø med sjekkheftet i
baklomma. Vi måtte ta oss tid til å finne ut kva slags utvikling vi ville ha i
fiskeværet, fortel ordføraren, som opplevde det heile som surrealistisk.
– Ein kar ville kjøpe heile Henningsvær med både kommunal og
Hva har vi lœrt?
195